Adam Asnyk:
Adam Asnyk urodził się w roku 1838 w rodzinie zamożnego kupca kaliskiego (zesłanego na Syberię powstańca). Gimnazjum ukończył w Kaliszu, studia rozpoczął w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa w Marymoncie pod Warszawą, później w Akademii Medyko- Chirurgicznej w Warszawie, studia medyczne kontynuował następnie we Wrocławiu. W 1860 roku był więziony w Cytadeli. Dwa następne lata spędził poza granicami kraju, we Francji, Anglii, Szwajcarii i Niemczech, studiował filozofię w Paryżu i nauki społeczne w Heidelbergu. Po wybuchu powstania był członkiem Rządu Narodowego; był związany z obozem „czerwonych”.
W 1864 roku debiutował wierszami w „Dzienniku Literackim” (piśmie, które nie negowało tradycji powstańczych), a jego debiutem scenicznym była komedia „Gałązka heliotropu”, pisał on również nowele. W 1875 roku poślubił Zofię Kaczorowską, która wkrótce zmarła. Adam Asnyk należał również do grona współzałożycieli pisma „Nowa Reforma”, którego był wydawcą i redaktorem (pismo to propagowało program pracy organicznej i demokratyzacji społeczeństwa). Od 1884 roku był członkiem Rady Miejskiej Krakowa, a od 1889 roku był posłem stronnictwa demokratycznego na Sejm Krajowy. Poeta działał ponadto w Towarzystwie Oświaty Ludowej i Towarzystwo Szkoły Ludowej. Zmarł w 1879 roku, pochowany został na Skałce w Krakowie.
„Sen grobów”- tematyka powstania styczniowego i związany z nim wątek rozrachunku z literaturą romantyczną. Jest to poemat, którego początek datujemy na lata 1864-1865. Poemat ten podejmuje kwestie poezji romantycznej jako inspiratorki wybuchu powstania. Asnyk poszukuje sensu wydarzeń, krytykuje romantyczną słabość, ale jednocześnie jest wierny ideałom poprzedniej epoki, czyli tendencjom niepodległościowym i demokratycznym, widzi w niej wartości, których brakuje współczesności (jest przy tym świadom konieczności jej nastania, np. wiersz „Do młodych”). Utwory te są utrzymane w duchu liryki refleksyjnej, ujawnia się w nich wyraźny wpływ poezji Słowackiego (Asnyk zmierzał ku wyzwoleniu się spod wpływów poetyki romantycznej, dążył do wypracowania własnych form wypowiedzi artystycznej; dbałość o jej formę, kunszt wiersza zbliżają go do nurtu parnasizmu). Znamienne dla wierszy poety są nastroje melancholii, nostalgii. Dostrzega on marność otaczającego go świata, odczuwa ból istnienia- lekarstwem na te odczucia bywa w twórczości poety doświadczenie piękna, np. „Fresk pompejański”.
W twórczości Asnyka dochodzi do głosu także ton ironii w stylu Heinego czy Musseta: w wierszach erotycznych, np. cykl Kwiaty, utwory: Gdybym był młodszy, Jednego serca, Niezabudki kwiecie. Z jednej strony pojawia się zapis odczucia głębokiego smutku płynącego z rozczarowań (doświadczenie odrzucenia), z drugiej strony natomiast pojawia się krytyka ówczesnej obyczajowości (poeta szydzi z wykorzystania sztafażu romantycznego, ukazuje miłość z gorzką ironią, prezentuje świat salonów). Erotyki Asnyka ( w niektórych z nich poeta wykorzystuje również stylizację ludową) zmierzają ku umniejszeniu żywiołu lirycznego (Między nami nic nie było), przeważa w nich pierwiastek refleksyjny, zaduma; poeta stara się zgłębić sens ukazywanych zjawisk- w ten sposób przekracza wzorce romantycznej liryczności.
Asnyk jako poeta myśli w pełni ujawnił się w cyklu trzydziestu sonetów „Nad głębiami” (1883-1894), w których sformułował swój system filozoficzny dotyczący bytu i historii (interesuje go nie tyle perspektywa indywidualnego istnienia, co los wszechświata czy pokolenia). Poeta łączy elementy myśli romantycznej, pozytywistycznej oraz myśli zapowiadającej już następną epokę- modernistyczny pesymizm. Z jednej strony Asnyk ukazuje świat w kategoriach przyrodoznawstwa: człowiek jest związany z naturą, społeczeństwo stanowi organizm, rzeczywistością włada prawo ewolucji, rozwoju i postępu (jednostka ma podporządkować się wspólnocie, filozofia ujawnia swój praktyczny charakter), z drugiej strony pojawia się wątek sceptyzmu poznawczego, doświadczenie świata jako tajemnicy. Asnyk proponuje dualistyczną wizję rzeczywistości, składającej się z materii oraz ducha. Istotą hierarchii jest właśnie pochód ducha (myśli twórczej), który na drodze cierpienia- przez śmierć- zyskuje coraz doskonalsze formy. W ten sposób poeta ukazuje wędrówkę ludzkości ku doskonałości, jej zbiorowy wysiłek wypracowywania wartości. Asnyk zapowiada również odrodzenie Polski, które dokonuje się po odkupieniu dawnych wad narodowych.
Maria Konopnicka:
Maria Konopnicka ( z domu Wasiłowska) była nie tylko poetką, pisała również nowele, a także wiersze i baśnie dla dzieci, zajmowała się krytyką literacką i publicystyką. Urodziła się 23 maja 1842 roku w Suwałkach w rodzinie prawnika pochodzącego ze szlachty, który stwarzał w domu nastrój mistycyzmu. Nauki pobierała w domu, w Kaliszu, i następnie na pensji sakramentek w Warszawie razem z Elizą Pawłowską, późniejszą Orzeszkową.
W 1875 roku ukazał się w piśmie „Kaliszanin” jej debiutancki wiersz W zimowy poranek. Następnie zarabiała na życie swoje i szóstki dzieci jako nauczycielka, publicystka i tłumaczka. Pisała swoje utwory poetyckie, ogłaszane w kolejnych seriach Poezji (1881, 83, 87, 96). W 1881 roku Konopnicka publikuje w wydawnictwach Orzeszkowej Z przeszłości, fragmenty dramatyczne, w których propaguje idee pozytywistyczne oraz jest w nich mowa o męczennikach nauki, prześladowanych przez Kościół. Oprócz liryki i nowelistyki pisarka stworzyła swego rodzaju obrazki- wierszowane nowele z bogatą fabułą, wyraźnie zarysowanym tłem realiów i zindywidualizowanym bohaterem- o tematyce społecznej, podejmujące problem warstw uciskanych. W 1884 roku zaczęła pisać utwory dla dzieci (1896 rok- powstaje baśń O krasnoludkach i sierotce Marysi). Zmarła 8 października 1910 roku we Lwowie, gdzie została pochowana na Cmentarzu Łyczakowskim.
Charakterystyczne dla jej twórczości lirycznej są wiersze, w których poetka stosuje stylizację folklorystyczną (przypomina w tym twórczość romantycznego poety T. Lenartowicza), pisząc o nędzy ludu, o cierpieniu bohaterów wiejskich, ukazanych na tle przyrody.