"Utopia"
Tomasza Morusa dzieli się na dwie kontrastujące ze sobą części.
Pierwsza, w ponurych barwach maluje Anglię epoki Odrodzenia, druga
przeciwstawia temu niepokojącemu obrazowi promienną wizję wyspy,
której nie dręczą żadne problemy, gdzie definitywnie rozwiązano
wszelkie trudności polityczne, społeczne, gospodarcze i
religijne.
W Utopii są 54 miasta; zamieszkuje je po 100
000 rodzin. Jedno z nich jest stolicą. Mieszkańcy zajmują się
uprawą ziemi, niektórzy, których szczególnie interesuje
rolnictwo, spędzają na wsi cały rok. Życiem gospodarczym kieruje
państwo, własność jest wspólna. Panuje całkowita równość,
nie ma szlachty. Ludzie pracują 6 godzin dziennie. Idą spać o 8
wieczór a wstają o 4 rano.
Rząd, który sumiennie
prowadzi statystykę, gromadzi wyroby i żywność w publicznych
magazynach, wstrzymuje produkcję gdy grozi jej nadmiar.
Utopianie
nie posługują się pieniędzmi. Jeżeli czegoś potrzebują, proszą
o to. Bogate miasta, pomagają ubogim rodzinom i tym, gdzie jest dużo
dzieci.
Mieszkańcy nie szanują metali szlachetnych. Ze złota
robią łańcuchy dla niewolników. Niewolnikami są jeńcy wojenni
albo ludzie skazani na więzienie przez sąd.
Na wyspie
Tomasza Morusa, dziewczętom nie wolno wychodzić za mąż przed 18
rokiem życia, a chłopcom żenić się przed 22 rokiem życia.
Narzeczeni pod okiem matrony i mężczyzny dobrych obyczajów, mają
się przed zawarciem małżeństwa obejrzeć nadzy od stóp do głów.
Jeżeli nie żyją w zgodzie, mogą się rozwieźć ale dopiero bo
drobiazgowym rozpatrzeniu sprawy w senacie.
Utopianie
szanują zdrowie, szukają naturalnych rozrywek; mogą się zabić w
przypadku śmiertelnej choroby. Ludzie nie mogą wyznawać religii w
wielu bogów, ponieważ ateiści nie mogą zajmować urzędów
publicznych.
Kapłani w świątyniach odprawiają skromne
ceremonie bez krwawych ofiar. Nie zajmują się magią. Nie tolerują
przesądów. Odprawiają pogrzeby, podczas których odbywa się
palenie zwłok. Takim pogrzebom nie towarzyszą lamenty. Obecni modlą
się za zmarłych i wznoszą pogodne pieśni do Boga.
Ludziom
na wyspie żyje się dobrze. Ale niektórzy wyjeżdżają. Władze
zapisują wtedy w paszporcie wyznaczony czas trwania nieobecności.
Jeżeli ktoś oddali się bez uprzedzenia i zostanie złapany, musi
zapłacić karę. W razie recydywy stanie się niewolnikiem.
Mieszkaniec nie może sam chodzić po mieście i okolicy bez zgody
ojca lub żony.
1. Wszyscy pracują 6 godzin
2.
Życiem gospodarczym zajmuje się państwo.
3. Panuje całkowita
równość, nie ma szlachty
4. Rząd gromadzi wyroby i żywność
w publicznych magazynach,
5. Ludzie nie posługują się
pieniędzmi, gdy ktoś czegoś potrzebuje, po prostu o to prosi
6.
Bogate miasta pomagają rodzinom, w których jest dużo dzieci i
ubogim.
7. Ludzie wybierają 1 syfogranta a 200 wybiera
księcia, który sprawuje władzę dożywotnio i może zostać
usunięty wtedy, gdy okaże się despotą.
8. Mieszkańcy ze
złota robią łańcuchy dla więźniów
9. Dziewczęta nie mogą
wychodzić za mąż przed ukończeniem 18 lat a chłopcy przed 22
rokiem życia
10. Utopianin może się zabić w przypadku
śmiertelnej choroby
11. Ludzie wyznający ateizm, nie mogą
zajmować urzędów publicznych
12. Kapłani nie zajmują się
magią i nie urządzają krwawych ofiar
13. Kapłani odprawiają
pogrzeby