Żądania niemieckie wobec Polski.

Zaraz po Monachium okazało się, że Polska staje się głównym celem III Rzeszy. 24 października został złożony przez Ribbentropa plan „rozwiązania globalnego". Zawierał on następujące propozycje:

1. Wolne Miasto Gdańsk zostanie przyłączone do Rzeszy;

2. przez „korytarz" przeprowadzona zostanie eksterytorialna autostrada i eks-terytorialna wielotorowa linia kolejowa;

3. na obszarze Gdańska Polska otrzyma podobną drogę lub autostradę, linię kolejową oraz wolnocłowy port;

4. Polska otrzyma gwarancję zbytu swoich towarów na obszarze Gdańska;

5. oba państwa uznają i zagwarantują swoje granice lub też posiadane terytoria;

6. układ polsko-niemiecki przedłużony zostanie do dwudziestu pięciu lat;

7. Polska przystąpi do paktu antykominternowskiego;

Józef Lipski (ambasador RP w Berlinie) stwierdził, że nie widzi żadnej możliwości zawarcia układu w sprawie przyłączenia Gdańska do Rzeszy.

Podczas rozmów z Hitlerem i Ribbentropem 5-6 stycznia 1939 r. Beck stał na stanowisku, że Gdańsk jest sprawdzianem stosunków polsko-niemieckich. Po tych rozmowach oraz dalszych spotkaniach z Ribbentropem i ambasadorem III Rzeszy w Warszawie, Beck coraz bardziej pesymistycznie oceniał możliwość osiągnięcia porozumienia w sprawie Gdańska. Natomiast po przedstawieniu Lipskiemu przez Ribbentropa 21 marca listy żądań niemieckich Beck zrozumiał, że nadszedł czas na sprzeciw.

Po zajęciu Czechosłowacji minister spraw zagranicznych Anglii zaproponował 20 marca ogłoszenie deklaracji czterech państw: Wielkiej Brytanii, Francji, Polski i ZSRR o wspólnych konsultacjach w razie zagrożenia niepodległości któregoś z państw europejskich. Beck był jednakże przeciwny temu z uwagi na przewidywany udział Sowietów i możliwość sprowokowania Niemiec. Szef polskiej dyplomacji złożył natomiast propozycję zawarcia dwustronnego porozumienia między Wielką Brytanią i Polską. W Bukareszcie podpisana została Umowa o rozwoju stosunków gospodarczych między Niemcami a Rumunią, która dawała Niemcom możliwość kontrolowania gospodarki rumuńskiej, a zwłaszcza wydobywania jej ropy naftowej.

Rozpowszechniano w Anglii informacje o szykowanym przez Niemcy błyskawicznym ataku na Polskę. Na posiedzeniu rządu 30 marca uzyskał on zgodę na złożenie deklaracji o przyjściu Polsce z pomocą, informował, iż jest upoważniony do wyjaśnienia, że również rząd francuski zajmuje w tej sprawie podobne stanowisko.

Zawiązanie sojuszu polsko-brytyjskiego wykorzystał Hitler do eskalacji napięć i nacisków na Polskę. W przemówieniu wygłoszonym w Reichstagu 28 kwietnia zaatakował Anglię i Polskę. Anulowano niemiecko-brytyjski układ morski z 18 czerwca 1935 r., uzasadniając to prowadzeniem przez Londyn „polityki okrążania Niemiec". Tego samego dnia, 28 kwietnia 1939 r., rząd III Rzeszy wypowiedział Deklarację polsko-niemiecką o niestosowaniu przemocy z 26 stycznia 1934 roku.

5 maja 1939 r., Beck wygłosił swe przemówienie w Sejmie, kiedy stwierdził, że „Polska od Bałtyku odepchnąć się nie da" i że „my w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za każdą cenę". Stosunki polsko-niemieckie praktycznie zostały już wówczas zerwane. Na naradzie w Kancelarii Rzeszy 25 maja Hitler Ogłosił swoje najbliższe cele: rozszerzenie przestrzeni życiowej na wschodzie, zapewnienie środków żywności, załatwienie problemu bałtyckiego i zaatakowanie Polski przy najbliższej okazji.

Pakt Ribbentrop-Mołotow

22 maja 1939 r. podpisano pakt przyjaźni i przymierza między Niemcami i Włochami, tzw. pakt stalowy. Potwierdzał on „ustalenie na zawsze" granicy włosko-niemieckiej, co zamykało drogę do irredenty niemieckiej w Tyrolu Południowym. Mówiono dalej o „wspólnych interesach" i udzielaniu sobie pełnego poparcia politycznego i dyplomatycznego. Bardzo istotny był artykuł trzeci: Gdyby jedna ze stron rozpoczęła wówczas druga Strona wystąpi jako sprzymierzeniec po jej stronie i poprze ją wszystkimi swymi siłami lądowymi, morskimi i lotniczymi. Wskazywano również na konieczność pogłębienia współpracy w dziedzinie militarnej i w dziedzinie gospodarki wojennej.

Układ handlowy radziecko-niemiecki podpisany został 19 sierpnia, ale Stalin nadal zwlekał z wyrażeniem ostatecznej zgody na sojusz polityczny, chcąc wyciągnąć jak największe korzyści. Dla Hitlera zaś zawarcie sojuszu z ZSRR - w sytuacji gdy rozkaz ataku na Polskę został już wydany - było niezbędne. W sierpniu Stalin zawiadomił Hitlera, iż Ribbentrop może przybyć do Moskwy 23 sierpnia celem sfinalizowania umowy.

Niemiecko-radziecki pakt o nieagresji podpisany został w Moskwie 23 sierpnia 1939 r. przez Ribbentropa i Mołotowa. Powoływał się on na poprzednią umowę z kwietnia 1926 r. i zawierał zobowiązanie do powstrzymywania się od wszelkiego działania agresywnego i wszelkiej. Istotę zawartego sojuszu oddawał zawarty równocześnie tajny protokół dodatkowy. Ustalał on granicę stref interesów w Europie Wschodniej". Północna granica Litwy miała oddzielać strefy interesów Niemiec i ZSRR. Oznaczało to, że Finlandia, Estonia i Łotwa znalazły się w radzieckiej strefie wpływów, tak jak i Besarabia w Europie Południowo-Wschodniej. Polska miała być podzielona po linii rzek Narew, Wisła i San. Tekst tajnego protokołu, który rozstrzygał los Polski i dawał Hitlerowi wolną rękę w wywołaniu wojny, na Zachodzie.

Układ o pomocy wzajemnej między Polską i Wielką Brytanią

Premier Francji Daladier przyłączył się 13 kwietnia 1939 r. do gwarancji brytyjskich dla Polski, ambasador Juliusz Łukasiewicz przeprowadził w Paryżu konsultacje dotyczące wzajemnych zobowiązań sojuszniczych.

Po omówieniu głównych kwestii politycznych uzgodniono projekt protokołu, zapowiadającego zawarcie szerokiego układu politycznego. Na tej podstawie odbyły się następnie w Paryżu rozmowy wojskowe, które ze strony polskiej prowadził minister spraw wojskowych generał Tadeusz Kasprzycki. Doprowadziły one do podpisania 19 maja protokołu wojskowego, przewidującego m.in., iż jeśli główne siły niemieckie zostaną skierowane przeciw Polsce, Francja rozpocznie wielką ofensywę zmasowanymi siłami w piętnaście dni po mobilizacji

Układ o pomocy wzajemnej między Rzeczpospolitą Polską a Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej podpisany został w Londynie 25 sierpnia 1939 r. Składał się z części jawnej, liczącej osiem artykułów, oraz tajnego protokołu, składającego się z czterech punktów. Artykuł pierwszy głosił: „Jeśli jedna ze Stron zaangażuje się w działania wojenne przeciwko mocarstwu europejskiemu, draga układająca się Strona natychmiast udzieli Stronie zaangażowanej w działania wojenne wszelkiego poparcia i pomocy, jaką dysponuje. Tajny protokół dołączony do układu wyjaśniał, iż przez „mocarstwo europejskie" należy rozumieć Niemcy. Podpisanie układu odroczyło tylko na kilka dni atak na Polskę, przewidywany początkowo na 26 sierpnia.