Ciężko jest jednoznacznie ocenić politykę Napoleona względem sprawy polskiej. Nienawidziła go praktycznie cała Europa. Tylko jedyni Polacy bezinteresownie go ubóstwiali, nawet bardziej niż jego rodacy. Dla Polaka słowo Bonaparte było pewnym synonimem wolności....

Napoleon umiał posłużyć się polskimi wojskami do osiągnięcia własnych celów nie mających nic wspólnego ze sprawami polskim. Z drugiej strony jednak sprawa polska dzięki Napoleonowi nabrała (choć przecież nie o Polskę walczył) wielkiego, międzynarodowego znaczenia. W 1795 r. byliśmy kompletnymi rozbitkami, bez własnego państwa, po wojnach napoleońskich Polacy wyszli jakby odrodzeni i choć w 1815 r. ponownie stworzono Państwo Polskie zależne od carskiej Rosji, na ziemiach polskich długo widoczny był kult „Cesarza Francuzów”.

Napoleon nie doceniał Polaków i niewiele interesował się ich sprawami, kiedy jednak przyszły gorsze czasy, chętnie prosił ich o pomoc.

Po rozbiciu wojsk pruskich oraz zajęciu Berlina wojska napoleońskie wkroczyły na ziemie polskie. Przetrwanie zimy na obcym terytorium wymagało współpracy miejscowej ludności. Dlatego też, Napoleon wezwał Józefa Wybickiego i gen. Jana Henryka Dąbrowskiego by zachęcili Polaków do poparcia armii napoleońskiej. Zapomniano o urazach wywołanych tragicznym końcem Legionów Polskich. Dzięki wydatnej pomocy polskiej armii Napoleon i jego armia w dobrym stanie przetrwał zimę.

Przebywający na emigracji oficerowie i działacze polityczni doskonale zdawali sobie sprawę, że tylko dzięki Francji są w stanie zrobić cokolwiek w celu odzyskania niepodległości. Prosząc o pozwolenie na formowania polskiej armii u boku Francji, polscy patrioci mieli nadzieję , że legiony staną się zalążkiem odbudowanego wojska polskiego. Ponadto liczyli na to, że ich walka u boku Francuzów skłoni dyplomację francuską do podjęcia sprawy niepodległości Polski podczas negocjacji pokojowych.

W 1807 roku w Tylży odbył się traktat pokojowy, w którym Napoleon Bonaparte wykorzystał sprawę Polski dla korzystnych dla siebie ustaleń pokojowych. Z drugiego i trzeciego zaboru pruskiego utworzono Księstwo Warszawskie, które miało służyć Napoleonowi Bonaparte jak placówka wojenna i miało być kartą przetargową w dalszych rokowaniach z Rosją.

Podstawowym zarzutem wysuwanym przez przeciwników Napoleona, były ogromne ofiary - ludzkie i materialne, jakie musieli ponosić Polacy w imię Rzeczpospolitej. W szeregach napoleońskich wojsk poległo kilkadziesiąt tysięcy żołnierzy wojsk polskich. Księstwo Warszawskie zobowiązano do spłaty „długów” na rzecz Francji, do dostaw żywności, do utrzymywania korpusów Wielkiej Armii w latach 1806-1808 i 1812. Duża część dóbr narodowych została rozdzielona pomiędzy francuskich marszałków, generałów, w związku z czym poważnie zmniejszyły się dochody państwa. Narzucona przez Napoleona blokada kontynentalna spowodowała załamanie eksportu polskiego zboża i drewna. W konsekwencji spadła wartość majątków szlacheckich, bankrutowali kupcy, jednak równocześnie rozpowszechniła wiele wynalazków technicznych.

Polityka Napoleona wobec sprawy polskiej charakteryzowała się wieloma sprzecznościami. Napoleon zachęcał Polaków do wysiłku zbrojnego jesienią 1806 r. i 1812 r., a wyprowadził do Hiszpanii i Francji blisko połowę polskiej armii, czym naraził Księstwo Warszawskie na niebezpieczeństwo w kampanii 1809 r. Widząc w Polakach jedynych, naprawdę wiernych sojuszników, równocześnie krępował ich samodzielność polityczną i wojskową, jakby obawiał się, że będą działać wbrew jego interesom.

Legiony Polskie utworzone u boku Napoleona stały się szkołą demokracji i patriotyzmu. Dla następnych pokoleń Legiony były przykładem pierwszej po rozbiorach walki o niepodległość. Powołując do życia Księstwo Warszawskie Napoleon wydźwignął sprawę polską na arenie międzynarodowej, o co właśnie od 1795 zabiegali działacze niepodległościowi.

Księstwo mimo dominacji Francji było państwem polskim, w pewnym stopniu samodzielnym, jego rząd bronił polskich interesów. Napoleon nadał Księstwu konstytucję, zniósł poddaństwo chłopów, ustanowił równość wszystkich wobec prawa.

Zaprowadził centralistyczny system rządów, wprowadził kodeks cywilny. Istnienie Księstwa Warszawskiego przyniosło też pozytywne efekty w dziedzinie rozwoju oświaty.

Epoka napoleońska, obfitująca w działania militarne, wykształciła liczną kadrę znakomitych dowódców wojskowych, którzy odegrali istotną rolę w wojnach napoleońskich, a później stanęli na czele Powstania Listopadowego.
Napoleon wiedział doskonale, że Polacy związali się z Francją dlatego, że pragną przy jej pomocy doprowadzić do wyzwolenia ojczyzny. Umiejętnie podsycał tę nadzieję zachęcając do wytrwania przy boku Francuzów.

Dzisiaj spoglądając na epokę napoleońską jesteśmy przekonani, że decyzje Polaków o związaniu swych losów z losem napoleońskiej Francji były słuszne. W tamtych okolicznościach innej drogi po prostu nie było. Była to jedyna szansa na odzyskanie upragnionej niepodległości. Z Polską zaczęto się wreszcie liczyć w Europie, i coraz więcej osób zdawało sobie sprawę z sytuacji tego walecznego „narodu bez państwa.”

http://historia.gazeta.pl/historia/1,101517,6972188,Polityka_Napoleona_wobec_Polakow.html

http://historia.na6.pl/sprawa_polska_w_polityce_napoleona_bonaparte