Bibliografia:

Ks. R. Murawski – „Wczesnochrześcijańska katecheza”

Dajczak – „Katechetyka” Warszawa 1956 strony 213-311

Koska – „Katechetyka” Poznań 1993 strony 12-36

Leple Alfred – „Od egzegezy do katechezy” Warszawa 1986

Kumor – Historia Kościoła (Dzieje Nauczania Kościoła)

Czasy apostolskie – lata od 30 I wieku do śmierci ostatniego apostoła (I wiek.)

Pierwszym aktem ewangelizacji jest przemówienie Szymona Piotra w dniu Zesłania Ducha Świętego. (Pismo Święte i teksty patrystyczne.)

Lektura Pisma Świętego pomaga nam wniknąć w to jak zbawcze dzieło Chrystusa było przekazywane przez pierwszą, druga i trzecią generację chrześcijan:

• Pierwsza są to naoczni świadkowie, który znali Jezusa, jego tajemnicę, ale w sposób niepełny. Ich osobiste doświadczenia zostały pogłębione przez świadectwo innych osób. Miejsce – Jerozolima (pierwsza gmina chrześcijańska); judeochrześcijanie.

• Druga i trzecia generacja nie znała już historycznego Jezusa, dlatego przepowiadanie miało inną formę – przywoływanie postaw z życia Jezusa i rozwiązywanie problemów chrześcijan.

Nauczanie można poznać z Dziejów Apostolskich i Listów. Jak wynika z Dziejów w badanym okresie działalność apostołów była powiązana z chrztem – nauczanie chrzest. Nauczali w miejscach publicznych i prywatnych, w różnych porach dnia. Święty Łukasz zamieszcza 24 logie.

Dzięki głoszonemu słowu Ewangelia obejmowała nowe rejony. Pierwsza była Jerozolima, później Grecja i Rzym. Cały basen Morza Śródziemnego był terenem nauczania.

Apostołowie:

• Nauczali

• Głosili

• Przepowiadali

• Obwieszczali

• Katechizowali

• Świadczyli o słowach Jezusa

Pierwsza mowa świętego Piotra zawiera dużo odniesień do Starego Testamentu. Kościół opierał się na ustnym przekazie Ewangelii. Obowiązywał zbiór prawa żydowskiego – Tora.

Sobór jerozolimski odbył się około 49 r. w Jerozolimie.
Była to narada apostołów i starszych Kościoła opisana w Dziejach Apostolskich. Część uczestników soboru m.in. św. Jakub i św. Piotr opowiadała sie za utrzymaniem żydowskich zwyczajów rytualnych i ścisłych związków ze wspólnotą żydowską. Natomiast św. Paweł z Tarsu i Barnaba (reprezentanci gminy antiocheńskiej) byli za zniesieniem zasad rytualnych Prawa Mojżeszowego i przyjmowaniem nowo nawróconych pogan. Udało im się przekonać pozostałych uczestników i od tej pory chrześcijanie nie musieli poddawać się obrzezaniu ani świętować siódmego dnia tygodnia. Decyzje zawarte na tym soborze istotnie wpłynęły na rozwój chrześcijaństwa w środowisku pogańskim i na jego wyodrębnienie się z judaizmu.

Pierwsze przemówienie świętego Piotra:

• Głosi ją we wspólnocie, nie występuje on sam

• Konkretny adresat katechezy – Izraelici

• Występują w jego mowie zaczerpnięcia ze Starego Testamentu; dokładniej z proroka Joela

• Apologia – obrona wiary – występuje bardzo często w nauczaniu w katechezie wczesnochrześcijańskiej

• Właściwa treść nauczania – naucza o Chrystusie, głosi Dobrą Nowinę, wymienia najważniejsze wydarzenia zbawcze o Jezusie – śmierć i zmartwychwstanie

• Nawiązuje ponownie do Starego Testamentu.

Nauczanie miało prowadzić do nawrócenia, nawrócenie do chrztu wg. schematu nauczanie nawrócenie  chrzest.

Nauczanie było istotnym ogniwem wtajemniczenia chrześcijańskiego. Droga wtajemniczenia obejmowała:

• Przygotowanie dalsze

• Nawrócenie

• Katecheza – pouczenie przed chrztem

• Pouczenie przed chrztem

• Wyznanie wiary

• Chrzest

• Udzielenie daru Ducha Świętego

• Włączenie do wspólnoty Kościoła

Rodzi się pytanie, – na czym bazował pierwsza gmina:

• Nauka Chrystusa

• Stary Testament(Septuaginta)

• Zbiór prawd żydowskich – Tora

Same księgi Nowego Testamentu zaczęły formować się później. Przekaz ustny wyprzedził zapis ksiąg.

Obserwujemy w działaniu zapożyczenia z praktyk żydowskich – Żydzi poddawali rytualnej kąpieli prozelitów, którzy chcieli przyjąć judaizm. Kandydat przechodził egzamin, który prowadziło 3 rabinów. Jeżeli zamiary kandydata były poważne dopuszczano go do nauki, po tym dopiero mógł być obrzezany i rytualnie obmyty.

Podobne praktyki stosowali chrześcijanie. Okres przygotowania nazywano katechumenatem.

W czasach apostolskich katecheza przybrała 2 formy:

• Pouczenia przed przyjęciem chrztu, jakie czyny powinien spełniać kandydat

• Pouczenia po przyjęciu chrztu

Chrzczono najpierw dorosłych a na ich prośbę dzieci, co wymagało 2 świadków.

Istotnym elementem nauczania było wezwanie do nawrócenia. W nawróceniu można wyodrębnić:

• Uświadomienie sobie grzechów

• Idee powrotu do Boga

• Odwrócenie się od zła

• Zmianę dotychczasowego sposobu myślenia

Ściśle związana była z tym wiara. Wiara i nawrócenie stanowiły jeden akt.

W czasach apostolskich stosowano mowę na przyjęcie wiary. Jeżeli nie było wspólnoty to tworzono ją, a jeżeli była to wierni dołączali do niej.