Starożytny Rzym notatki

SZTUKA STAROŻYTNEGO RZYMU

  1. Wszystkie Rzymskie dzieła przejawiają silne wpływy sztuki greckiej.

  2. Pierwsza faza bezpośrednich kontaktów Rzymu z ośrodkami artystycznymi świata greckiego naznaczona jest licznymi grabieżami. Ekspansja rzymska na południowe tereny i podbój Grecji wywarło duży wpływ na sztukę.

  3. Rozwinął się ruch kolekcjonerski i muzealny.

  4. Sztukę rzymską zdominowały dwa pojęcia: pragmatyzm i realizm.

  5. Można zauważyć typowe elementy greckiej architektury jak wznoszenie budowli na planie prostokąta, występowanie portyków, zastosowanie kamienia i marmuru, budowa miast na planie prostokąta z regularną siatką ulic (Pompeje). Jednak to właśnie w dziedzinie architektury Rzymianie przejawiali największą oryginalność.

  6. Tworem rdzennie rzymskim są termy czyli łaźnie publiczne, które były ponadto miejscem spotkań, rozrywki i wypoczynku. Nowość stanowił też system ogrzewania (hypocaustum).

  7. Również amfiteatr to czysto rzymski typ budowli – konstrukcja na planie elipsy z centralnie położoną areną na której rozgrywały się walki, oraz wznoszącą się dookoła widownią.

  8. W teatrze rzymskim nowością jest superpozycja – w kolejności na poszczególnych kondygnacjach porządek dorycki a w zasadzie toskański, joński i koryncki.

  9. Realizm objawiał się przede wszystkim w rzeźbie, która odeszła od idealizujących teorii greckich. Jednak większość rzymskich rzeźb z tamtego okresu to wierne kopie dzieł greckich rzeźbiarzy. W Rzymie rozkwitła jednak rzeźba portretowa, szczególnie w formie popiersi.

  10. Przejętym z innych kultur ale jakże popularnie używany w Rzymie był łuk. Dekoracje na zewnątrz łuku były najczęściej wzorowane na greckie. Łączono go także z kolumną – Łuk Triumfalny , Łuk Tytusa – podwójny, Łuk Sewera i Konstantyna – podwójny. Pojawiły się rotundy i kopuły.


http://histmag.org/?id=1332 <- prostytucja w Starożytnym Rzymie


Okres republikański i wczesnego cesarstwa do upadku Nerona

(III wieku p.n.e. – 68 r. n.e.)


Świątynia Westy w Tivoli

Jest to najstarsza okrągła świątynia, poświęcona bogini ogniska domowego zwanej Westa, wznosiła się na Forum Romanum, niedaleko Rzymu. Zbudowano ją w pierwszej ćwierci I wieku p.n.e. Podobna powstała w II wieku p.n.e. na Rynku Wołowym nad Tybrem. Świątynia wzniesiona na wysokim podium dostępna tylko od frontu.


Ma bogatą dekorację: fryz girlandowy i głowice kolumn w porządku kompozytowym tak zwanym koryncko-jońskim. Świątynia rzymska to budowla wybitnie fasadowa, o wyraźnej przewadze osi podłużnej nad poprzeczną. Ściany murowano i licowano kamiennymi płytami.


Akwedukt Pont-du-Gard

Akwedukt z języka łacińskiego oznacza wodociąg, które doprowadzały wodę z odległych ujść do miast, układano na zasadzie powolnego, stałego spadku. Nad dolinami głęboko wyciętymi w korytach rzecznych budowano wiadukty i mosty służące jako podbudowa. Ta konstrukcja arkadowa miała wiele zalet, nie przecinała szlaków komunikacyjnych i transportowych, wymagała mniej budulca i była lżejsza od ślepego muru tej samej wysokości. By uzyskać stabilność, arkady ustawiano w kilku kondygnacjach, nadając im zmienną wysokość, rozpiętość oraz różną grubość filarów.


Mosty i akwedukty budowano niekiedy z kamiennych ciosów układanych na styk bez zaprawy. Przykładem takiego akweduktu jest właśnie Pont-du-Gard zbudowany w latach 26-16 r. p.n.e. opodal miasta Nimes w południowej Francji, wodociąg wzniesiony na wysokość 40m., a woda płynie z odległości 56 km przy spadku 35cm/km. Wydajność wynosi 40.000 litrów dziennie. Rzymscy architekci w ten sposób budując akwedukty połączyli pożyteczność z piękną proporcją spiętrzonych arkad.


Ołtarz Pokoju

Ołtarz Pokoju mieści się na Polu Marsowym w Rzymie. Ukończony i konsekrowany w 91 roku p.n.e. Jego wzniesienie ślubował cesarz August. Ołtarz właściwy otoczony jest marmurowym ogrodzeniem, pokryty płaskorzeźbami ornamentalnymi, mitologicznymi i historycznymi zaprogramowanymi zgodnie z głównymi wytycznymi polityki pierwszego cesarza.


Płaskorzeźby wykonane wg greckiej kultury klasycznej stanowią prawdziwy pean na cześć Augusta oraz realizację wszystkich jego dyrektyw. Na jednej z płaskorzeźb widzimy personifikację Ziemi jako matka karmicielka siedząca wśród żywiołów: powietrza i wody jest symbolem pokojowych czasów, szczęścia i dobrobytu. Reliefy historyczne przedstawiają procesję oraz ukończenie ołtarza. Bierze w niej udział August w towarzystwie najwyższych kapłanów. W ceremonii uczestniczy cała rodzina – wyraz propagandy dynastycznej. Motywem reliefu ornamentalnego są wici akantu, winorośli i niezwykłych łabędzi na ogrodzeniach wykonanych z marmurowych płyt. Łabędzie symbolizują boga Apollina, którego cesarz August szczególnie cenił. W 1939 roku Ołtarz zrekonstruowano, stoi on niedaleko mauzoleum Augusta.


Wysokość fryzu 1,55 m.


Statua Barberini

Rzeźbę portretową można podzielić na dwie zasadnicze kategorie:


Statua Barberini przedstawia Rzymianina w todze trzymającego dwa popiersia wskazując swoje zacne pochodzenie. Portret ten ceniono za naturalizm.


Pochodzenie łączy się z portretami werystycznymi późno-hellenistycznymi oraz woskowymi maskami przodków, gromadzonych w arystokratycznych domach.


Statua powstała około 40-30 roku p.n.e. w okresie późnej republiki w Rzymie. Wysokość 1,65m.




Dom rzymski w Pompejach

Był to dom jednorodzinny, stojący przy ulicy w luźnej zabudowie, parterowy lub jednopiętrowy z wewnętrznym dziedzińcem (atrium), częściowo przekrytym, z którego był dostęp do wszystkich pomieszczeń. Po skośnie ustawionych płatach dachu nad atrium, woda spływała do basenu (impluvium), który mógł być otaczany kolumnowym portykiem. Na osi wejścia znajduje się w głębi gabinet pana domu (tablinum), a po jego bokach dwie jadalnie (triclinia) – letnia i zimowa. Jedno z pomieszczeń frontowych zajmował przeważnie odźwierny.



Flora – Primavera, fresk z domu w Stabiach

W bogatej sypialni domu w Stabiach znajdują się freski czterech mitycznych postaci: Medei, Ledei, Diany i dziewczyny, zapewne bogini kwiatów – Flory. Kiedyś uważana za kopię greckiej Wiosny. Dzieło zainspirowało Botticellego twórcę słynnej Primavery, dlatego malowidło stabiańskie nosi taką umowną nazwę.


Dzieło pochodzi z roku ok. 50-79 r. n.e.


Wysokość 40 cm.


Freski z Domu Wettiuszów w Pompejach/ freski z Herculanum

Dekoracje ścian w pompejańskim Domu Wettiuszów ukazują prawdziwy rozkwit malarstwa iluzjonistycznego. Pochodzą z drugiej połowy I wieku n.e. Piętrzyły się tu perspektywiczne obrazy przedstawiające ogromne prześwity, a w nich dalsze komnaty o uchylonych drzwiach i otwartych oknach, loggie, balkony i pergole.


Główny obraz umieszczony został pośród ścian w wymalowanej w łudzący oko sposób niszy przypominającej kapliczkę, tzw. edikulę. Triclinium w domu Wettiuszów zwane jest salonem Iksjona.



Posąg cesarza Augusta

Posąg cesarza Augusta w pancerzu i płaszczu naczelnego wodza wystawiony był w prywatnej rezydencji cesarzowej Liwii w Prima Porta pod Rzymem. Powstał w 20 roku p.n.e.


August pragnął pokazać się poddanym jako władca pełny cnót, zwłaszcza dzielności i pobożności. Legendzie o boskim pochodzeniu przypomina Amorek, syn Wenus, pramatki Juliuszów u nóg Augusta. Bose stopy wodza są namiastką heroicznej nagości. Korpus wykonany wg kanonu Polikleta, a głowa stanowi kanoniczny portret cesarza. Reliefy pancerza upamiętniają sukces dyplomatyczny – odebranie od Partów znaków legionowych w 20 roku p.n.e.

Wysokość 2.04 m.






Okres średniego cesarstwa, od Flawiuszów do upadku Sewerów

(69 r. p.n.e. – 235 r. n.e.)


Amfiteatr Flawiuszów w Rzymie

Budowla zakończona około 81 r. n.e. przez dynastię Flawiuszów. Od VIII wieku n.e. zwana Koloseum. Mógł on pomieścić 50.000 widzów siedzących i 23.000 stojących. Był wysoki na 50 metrów, zbudowany na planie elipsy – dłuższa oś wynosiła 188 m., a krótsza 156 m.


Zapewniał miejsce rozrywki – krwawe walki Gladiatorów, dzikich zwierząt, pseudo polowania oraz pozorowane bitwy morskie (naumachie). W razie potrzeby nad amfiteatrem rozpinano na 240 masztach oponę przez oddział marynarzy.


Budowle flawijskie – ogromne, pełne przepychu o wnętrzach urozmaiconych licznymi eksedrami i niszami, suto dekorowanymi wykładzinami, mozaikami i malowidłami. Fasady w wielkiej liczbie otworów wejściowych i okiennych, zapewniały efektywną grę światła i cienia na ich powierzchni. Kolumny i pilastry wznoszone w budowlach kilkupiętrowych w różnych porządkach architektonicznych podpierały architrawy i gzymsy. Elewacja – zastosowany spiętrzony porządek toskański, joński i koryncki oraz arkadowy, po 80 w trzech dolnych kondygnacjach co ujmowało Amfiteatrowi ciężaru, której korona ozdobiona jest pilastrami. Podziemne miejsce było schronieniem dla dzikich zwierząt.


Łuk Tytusa

Zbudowany został po śmierci Tytusa przez Domicjana (81-96 rok n.e.).


Stanowi pamiątkę zwycięstwa w wojnie żydowskiej ukoronowane zdobyciem Jerozolimy i zburzeniem świątyni w 71 roku. Łuk Tytusa z zewnątrz ozdobiony skromnie, wewnątrz posiada niezwykle ciekawą dekorację.


Na sklepieniu ukazana jest apoteoza zmarłego Tytusa unoszonego w przestworza na skrzydłach orła. Natomiast o triumfie Tytusa przypominają dwie płaskorzeźby w bramie: Tytus wieńczony przez Wiktorie na kwadrydze oraz najcenniejsze trofea wojenne – menora (siedmio ramienny świecznik) i długie srebrne trąbki (przybory kultowe używane w świątyni jerozolimskiej). Płaskorzeźby są również ciekawe od strony frontalnej, stanowią świetny przykład stylu flawijskiego charakteryzującego się malowniczością, światłocieniem wzmagającym iluzje głębi przestrzennej, wieloplanowością oraz zróżnicowaniem wysokości reliefu.


Kolumna Trajana w Rzymie

Monumentalny pomnik wznoszący posąg cesarza na wysokość 100 stóp rzymskich (ok. 30 m) Kolumna została ukończona w 113 roku n.e.


Budowla była grobowcem, urna z prochami Trajana została pochowana w bazie kolumny, a kroniki dwóch zwycięskich wojen stoczonych z Dakami zostały wyrzeźbione na trzonie. Relief na spiralnej wstędze zawiera 404 sceny (dł. 250 m). Za czasów Trajana rzeźby tworzono w stylu klasycyzmu, pokryte reliefami historycznymi w stylu kontynuacyjnej narracji. Celem jest wyeksponowanie głównego bohatera.



Panteon w Rzymie

Panteon w rzymski to świątynia wszystkich bogów. Po raz pierwszy wzniesiona w epoce Augusta. Najprawdopodobniej zbudowana na planie prostokąta. Wzniesiona jeszcze raz za czasów Hadriana w latach 119-125 r. n.e., nadając budowli oryginalną, niepowtarzalną formę. Panteon Hadriana jest najwyższym osiągnięciem rzymskiej architektury sakralnej. Składa się z prostokątnego portyku kolumnowego z trójkątnym frontonem, niewielkiego przedsionka także z frontonem i rotundy krytej hemisferyczną kopułą z otworem pośrodku.


Średnica rotundy i jej wysokość mają ten sam wymiar: 43.2 m. Od frontu rotunda i kopuła były częściowo przysłonięte wysoką attyką, by stworzyć złudzenie tradycyjnej budowli sakralnej. Kopuła ma kształt regularnej półkuli. Światło wpadające przez jej okrągły otwór rozprasza się równomiernie, a nisze w ścianach i kasetony sklepienia skupiają cień, wywołując efekt optyczny. W siedmiu niszach stały posągi bóstw planetarnych, a w przedsionku statuaryczne portrety Augusta i Agrypy.


Posąg konny Marka Aureliusza

Jeden z najsłynniejszych posągów rzymskich, wykonany ze złoconego brązu między 166-180 rokiem n.e.


Marek Aureliusz jest tu przedstawiony w charakterze wodza, jednak wyraz twarzy, miękkość rysów oraz uczesanie wskazują na filozofa.


W starożytności stał on na Lateranie, później na Placu Kapitolińskim, od 1985 r. z powodu zniszczeń, w Muzeum Kapitolińskim w Rzymie.


Wysokość rzeźby 4.24m


Łuk Konstantyna

Budowla upamiętniająca zwycięstwo nad Maksencjuszem. Znajduje się na Drodze Triumfalnej w pobliżu Koloseum. Dokończony w 315 roku n.e.


Łuk zdobią pochodzące z wcześniejszych lat płaskorzeźby, wymontowane z pomników Trajana, Hadriana i Marka Aureliusza. Z epoki Konstantyna na bocznych fasadach pochodzą dwa medaliony przedstawiające personifikację wschodzącego słońca i zachodzącego księżyca, a Wiktorie w nadłuczach, barbarzyńcy na bazach, a przede wszystkim, długi wąski fryz opuszczający boczne przęsła nad przelotami.


Fryz ilustruje wojny z Maksencjuszem, przemówienie w Rzymie Konstantyna do ludu oraz rozdawanie zasiłków.



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
rzym 2, Notatki I rok, Starożytność
Starożytna Grecja i Rzym notatki
Starożytny Rzym
źródła prawa rzym notatka, Publiczne prawo rzymskie
04 STAROŻYTNY RZYM
chrzescijanstwo kolokwium I, Religioznawstwo, Rok II, Chrześcijanstwo starożytne, Cwiczenia, Notatki
Historia ustrojow panst starozytnych Rzym[1]
03 starozytny rzym, PAŃSTWA ŚRÓDZIEMNOMORSKIE
1 Test Starożytny Rzym lic
3 Historia Starozytny Rzym
Śladami Przeszłośći.Starożytny Rzym Klucz odpowiedzi test a
Śladami Przeszłośći.Starożytny Rzym test b
1 Test starożytny Rzym gim, gimnazj

więcej podobnych podstron