Kościół św Antoniego z Padwy

Wstęp : Basia Owczarek

Kościół pod wezwaniem św Antoniego Padewskiego jest miejscem niezwykłym od przeszło 300 lat stoi na uboczu skromnie ukryty w śród kamieniczek w obrębie dawnej dzielnicy żydowskiej. Wyobraźcie sobie czas jego budowy jest rok 1685 to czas dominacji luteranizmu i kościół miał pełnić rolę widocznego znaku obecności katolików w mieście Kościół św Antoniego z Padwy znajduje się na terenie Dzielnicy Czterech Wyznań gdzie na niewielkim obszarze chrześcijanie trzech różnych wyznań i wyznawcy judaizmu mają swoje świątynie i ze sobą współpracują w duchu poszanowania i dobrze rozumianej tolerancji. Władze miasta popieraj te inicjatywy, pomagają w rewitalizacji terenu i wyznaczeniu ścieżki kulturowej pozwalającej poznać ten fenomen Wrocławia. Przed wejściem do kościoła stoi krzyż misyjny postawiony 11 września 1949 roku , którego zastąpiono nowym w roku 2008.

Budowa kościoła

Klaudia Kowalska­ Barwińska

Budowę kościoła klasztornego pod wezwaniem św Antoniego rozpoczął w maju 1685 roku wrocławski mistrz budowlany Matthaus Biener, według planów nieznanego z nazwiska włoskiego architekta. 10 maja 1685 r. - wrocławski biskup Franciszek Ludwig Neuburg w asyście duchowieństwa, szlachty i mieszczan położył kamień węgielny pod budowę świątyni.  Budowę ukończono w roku 1692 czyli prawie 7 lat budowano świątynię obok której stoimy 14 grudnia tegoż samego roku świątynia została poświęcona, a 19 maja 1710 roku biskup wrocławski Antoni Ignacy Munzer dokonał uroczystej dedykacji.

Dlaczego kościół klasztorny?

Dlatego iż właśnie cztery lata wcześniej zaczęto budowę czyli w latach 1681-1694 – przy kościele murowany klasztor dla franciszkanów który również budował mistrz budowniczy który stawiał kościół dla nich, a którego budowę ukończono już po postawieniu świątyni.

Opis kościoła – architektura

imię i nazwisko …………

Kościół reprezentuje nowy typ rozwiązania architektonicznego, emporo-halowego czyli Halu i empor to są te balkony po bokach, które powiększają powierzchnię użytkową świątyni, o jednoprzestrzennej nawie to właśnie ta część z ławkami dla wiernych i prezbiterium to jest najważniejsze miejsce gdzie odprawia się msza święta .Jak zauważyliście wnętrze kościoła jest bardzo skromne co oddaje charakter pierwszych zarządzających kościołem czyli franciszkanów i późniejsze zawieruchy dziejowe. Nawę kościoła pokrywa sklepienie kolebkowe to ten walec przecięty nad nami z lunetami czyli tymi wycinkami w sklepieniu w których są okna. Jak zauważyliście wpadające bezpośrednio światło do wnętrza kościoła tworzy nastrój tajemniczości i i spaja je w organiczną całość architektoniczną. Do kościoła wiedzie portal czyli to artystycznie rozbudowane wejście z figurą św Antoniego z 1709 roku . Od patrona kościoła przyjęto nazwę ulicy ponieważ nazywała się niezbyt ładnie po polsku psia ulica.

Opis ołtarza – omówienie obrazu i figur

Imię i nazwisko …………………………..

Z wyposażenia kościoła wyróżniają się – monumentalny ołtarz główny „ Wizja św Antoniego” z 1710r namalowany przez Michaela Leopolda Willmanna nazwywanego śląskim Rembrantem ,a który niedawno został odsłonięty po konserwacji poraża widza swoim pięknem i barokowym przepychem oraz orgią kolorów i wyrazistością postaci. W jednym z bocznych ołtarzy raduje swym pięknem odnaleziony podczas prac remontowych w 2010 roku obraz również Willmanna „św Jan Kapistran” również poddany konserwacji, ołtarz św Antoniego z jego relikwiami, obraz Santa Maria Speciosa z 1542 roku przywieziony z Regensburga gdzie słynął jako cudowny. Ołtarz św Tadeusza Judy ( który to jest…… zapytać szybko ………..) ze snycerką wykonaną w 1725 roku przez Jana Jerzego Urbańskiego słynnego rzeźbiarza którego wrocławska kapituła zaprosiła do miasta aby wykonał kilka prac. To między innymi figury św Niepomucena przed kościołem św Macieja i przed kolegiatą na ostrowie tumskim. Proszę podnieść wzrok wyżej przed nami klasyczna ambona z 1793 roku z której kiedyś ,a i teraz też się zdarza , że są głoszone kazania.

W ołtarzu bocznym mamy piękną i wyrazistą w swojej wymowie Golgotę czyli ukrzyżowanie Chrystusa. (…….Dodać tu coś może kto wyrzeźbił ja nie mogę znaleźć…)

Jak widzicie to całą tylną ścianę prezbiterium zajmuje ołtarz główny z figurami św Ambrożego (…który to……..) i św Augustyna (…który to….) oraz pięknym barokowym obrazem ze świętą rodziną i klęczącym św Antonim z Padwy w dolnej kondygnacji, a w górnej z obrazem Matki Bożej- Wspomożenia wiernych. W ołtarzu przed prezbiterium po prawej stronie jest umieszczona ikona matki bożej jasnogórskiej.

Budowa klasztoru

Imię i nazwisko ………………………………

Równocześnie z budową kościoła prowadzono prace przy wznoszeniu murowanego klasztoru o prostej i funkcjonalnej architekturze zabudowań to były lata 1681 do 1694. Klasztor dla franciszkanów również budował Mathaus Biener. Do jego wnętrz prowadzi od strony ulicy skromny portal z wyrzeźbionym medalionem przedstawiającym św Antoniego ( można jeszcze cos o klasztorze dodać ……………powiedzieć o regule i posłudze……………...) w późniejszym czasie przejęty przez siostry elżbietanki i rozbudowany przez nie na szpital, a w latach 50-tych ubiegłego wieku służący jako akademik dla uniwersytetu wrocławskiego.

Życie i praca franciszkanów

Imię i nazwisko : Katarzyna Dzisiów-Józefczak

W krótkim czasie klasztor franciszkanów stał się dużym konwentem należącym do czeskiej prowincji zakonnej. Czas rodziny franciszkanów był podzielony pomiędzy modlitwy, studia i działalność duszpasterską. Bogate zbiory archiwum klasztornego pomocne były przy kształceniu kleryków. 22 czerwca 1749 roku od uderzenia pioruna eksplodowały materiały wybuchowe w pobliskiej wierzy prochowej. Ulica św Antoniego została poważnie uszkodzona podobnie jak kościół z klasztorem. Ołtarze , ławki, organy i okna uległy zniszczeniu. Pękające mury przysypały kilku zakonników. Wkrótce przystąpiono do jego odbudowy

Wiek XVIII zawieruchy wojenne

Imię i nazwisko …………….

Niestety przyszedł XVIII wiek czasy niezbyt przychylne franciszkanom musieli opuścić klasztor i kościół, a 2 lipca 1793 roku klasztor przejęły siostry elżbietanki i jak to kobiety zaczęły jego przebudowę z konkretnym przeznaczeniem na szpital. W nowej siedzibie jednak nie zostały długo. W tym czasie wojska napoleońskie toczące zwycięską wojnę z Prusami przybyły pod Wrocław i w okresie od 16 listopada 1806 roku do 7 stycznia 1807 prowadziły oblężenie miasta. Na wskutek fałszywej informacji klasztor i kościół zostały zbombardowane Siostry elżbietanki z narażeniem życia gasiły pożary które wybuchały od pocisków. Szkody były znaczne i usuwano je bardzo długo.

Czasy II wojny światowej

Imię i nazwisko………………….

W czasie końcowej walki II wojny światowej Wrocław został przez Niemców ogłoszony twierdzą – Festung Breslau i był oblegany przez Armię Czerwoną. Po kapitulacji Niemców na prośbę ówczesnych władz miasta ks. Kazimierz Lagosz odprawił 13 maja 1945 roku w tym mało zniszczonym przez wojnę pierwszą w odzyskanym Wrocławiu mszę świętą dziękczynną dla Polaków za powrót dolnego śląska do Polski.

Przekazanie kościoła i parafii

Imię i nazwisko ……………………………….

W 1946 roku elżbietanki jako Niemki w ramach akcji przesiedleńczej opuściły klasztor , a gospodarzami zostali księża salezjanie. W 1953 roku budynek klasztorny ówczesne władze odebrały salezjanom i przeznaczyły go na dom akademicki do uniwersytetu wrocławskiego. Od 1987 roku posługę w parafii pełnili księża diecezjalni zaś od 18 czerwca 1998 roku sprowadzeniu z Jasnej Góry ojcowie paulini. Zgodnie z zamysłem ówczesnego Metropolity wrocławskiego kardynałą Henryka Gulbinowicza kościół mśw Antoniego miał stać się sanktuarium Matki Bożej Jasnogórskiej Królowej Polski. 11 listopada 1998 roku uroczyście intronizowano kopię ikony Matki Bożej z Jasnej Góry.