Kto
to jest spawacz?
Jest
to pracownik, który spawa lub przecina łukiem elektrycznym
części i elementy konstrukcyjne wykonane ze stali, żeliwa,
metali nieżelaznych i ich stopów, używając elektrycznego
źródła ciepła.
Jakie
zagrożenia wiążą się z wykonywaniem tego zawodu?
Spawacze
łukiem elektrycznym narażeni są na poparzenia
odpryskującymi, gorącymi kawałkami metalu.
Podczas
spawania/cięcia łukiem elektrycznym emitowane jest
promieniowanie ultrafioletowe, które może mieć niekorzystny
wpływ na pracownika.
Narażenie
spawacza na dymy spawalnicze podczas wykonywania prac powoduje
skutki zdrowotne.
Praca
spawacza/przecinacza odbywa się często w wymuszonej pozycji
ciała (spawanie w podwójnych zbiornikach itp.), co może
powodować bóle pleców, ramion, rąk i nóg.
Praca
spawacza/przecinacza często wymaga przenoszenia ciężkich
narzędzi i elementów, co może być przyczyną urazów
kręgosłupa.
|
Czynniki
środowiska pracy związane z wykonywanym zawodem oraz ich możliwe
skutki dla zdrowia
Czynniki
mogące powodować wypadki
|
Śliskie,
nierówne nawierzchnie, drabiny, podesty – możliwość
urazów w wyniku poślizgnięcia, potknięcia i upadku, w tym
upadku z wysokości
|
|
|
|
Bardzo
wysoka temperatura iskier w kontakcie z palnymi materiałami
(np. benzyną, olejem, farbą, drewnem, acetylenem, wodorem) –
możliwość poparzeń i urazów na skutek pożaru, wybuchu
|
|
Opiłki
metalu, iskry, krople kwasów - możliwość urazów
mechanicznych oczu i twarzy
|
|
Czynniki
fizyczne
|
Niedostateczne
oświetlenie miejsca pracy zwłaszcza podczas prac w
nietypowych miejscach (ciasnych korytarzach, zbiornikach itp.)
- możliwość zmęczenia wzroku
|
|
Promieniowanie
ultrafioletowe - możliwość zaćmy, poparzeń słonecznych,
a po wielu latach ekspozycji także rozwoju nowotworów skóry
[patrz: uwaga 1]
|
|
|
|
Czynniki
chemiczne i pyły
|
Pyły
i dymy nieorganiczne – możliwość przewlekłego zapalenia
oskrzeli i zwłóknienia płuc (pylica spawaczy elektrycznych)
|
|
|
|
Dymy
metali (w szczególności cynku) - możliwość występowania
tzw. gorączki odlewniczej (stan podwyższonej temperatury
ciała podobny w przebiegu do grypy)
|
|
Mangan,
kadm, związki chemiczne wchodzące w skład ekranów
ochronnych (argon, hel, dwutlenek węgla) a także chrom,
nikiel, stal i inne metale - możliwość zatrucia
|
|
Czynniki
biologiczne
|
|
|
Czynniki
ergonomiczne, psychospołeczne i związane z organizacją pracy
|
Średnio-ciężka
i ciężka praca fizyczna, wykonywana w wymuszonej pozycji
ciała (stojącej, pochylonej, kucznej), często w małych
przestrzeniach (podwójne dna statków, zbiorników) -
możliwość dolegliwości bólowych wynikających z
przeciążenia układu mięśniowo-szkieletowego [patrz: uwaga
2]
|
|
Ręczny
transport ciężkich przedmiotów (narzędzia, butle i inne) -
możliwość urazów kręgosłupa
|
|
|
|
|
Działania
profilaktyczne
|
Należy
stosować specjalne okulary, przyłbice i tarcze chroniące
oczy przed promieniowaniem, pyłami, opiłkami metali, iskrami
oraz środki ochrony układu oddechowego, ochronniki słuchu,
odzież ochronną oraz rękawice ochronne.
|
|
Należy
zainstalować skuteczną wentylację wywiewną i klimatyzację
w celu zapobiegania zanieczyszczeniu powietrza i stresowi
cieplnemu.
|
|
Należy
stosować bezpieczne metody podnoszenia i przenoszenia ciężkich
lub nieporęcznych ładunków oraz stosować urządzenia
mechaniczne ułatwiające podnoszenie i przenoszenie.
|
|
Należy
stosować obuwie ochronne zapewniające komfort w czasie
długich okresów pracy w pozycji stojącej. Należy stosować
maty podłogowe dla zmniejszenia zmęczenia nóg.
|
|
Należy
stosować przerwy w pracy na odpoczynek i ćwiczenia dla
zapobieżenia urazom wynikającym z przeciążenia układu
mięśniowo–szkieletowego.
|
|
Należy
sprawdzić drabinę przed wejściem na nią. Nigdy nie należy
wchodzić na niestabilnie ustawioną drabinę lub drabinę o
śliskich szczeblach.
|
|
Należy
stosować ochronniki słuchu.
|
|
Należy
sprawdzić stan techniczny urządzeń elektrycznych przed pracą
oraz zlecać uprawnionemu pracownikowi naprawę ewentualnych
uszkodzeń i okresowy przegląd urządzeń.
|
Informacje
szczegółowe
Synonimy
|
|
|
|
Definicja
i/lub opis zawodu
|
Spawacz
łączy lub przecina łukiem elektrycznym w osłonie gazowej
lub bez osłony części i elementy konstrukcyjne wykonane ze
stali, żeliwa, metali nieżelaznych, i ich stopów, wchodzące
w skład maszyn, urządzeń, środków transportu, konstrukcji
mostów, budynków, używając elektrycznego źródła ciepła.
Dokonuje tego przez stopienie metalu w miejscu łączenia, z
dodawaniem spoiwa (z tego samego materiału co elementy
spawane), napawanie powierzchni warstwą stopionego materiału
przy jednoczesnym topieniu podłoża. Wykonuje spawanie
żużlowe, elektronowe i laserowe.
|
|
|
Zawody
pokrewne
|
Zawody,
w których wykorzystywane są niektóre techniki
spawania/cięcia: blacharz, tokarz, kowal, ślusarz oraz
spawacz ręczny gazowy, przecinacz, lutowacz, zgrzewacz.
|
|
|
Wykonywane
czynności
|
Obsługiwanie
i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych
podczas spawania łukiem elektrycznym, przestrzeganie
technologii procesów i doboru parametrów spawania w
zależności od rodzaju konstrukcji, przygotowywanie
powierzchni do spawania przez czyszczenie i ukosowanie
krawędzi, spawanie łukiem elektrycznym w osłonie gazów
obojętnych, sprawdzanie jakości wykonywanych prac
spawalniczych na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz na
podstawie pomiarów za pomocą przyrządów i narzędzi do
kontroli złącz spawanych, stosowanie odpowiednich metod
spawania łukowego jak: elektrodą otuloną, w osłonie gazów
ochronnych, łukiem krytym i łukiem węglowym itp.,
wykonywanie operacji przecinania metali z wykorzystaniem łuku
elektrycznego, wykonywanie szkiców elementów spawanych oraz
czytanie rysunków zestawieniowych złożonych konstrukcji
spawanych.
|
|
|
Podstawowy
stosowany sprzęt
|
Przetwornice,
prostowniki, transformatory spawalnicze, automaty i półautomaty
spawalnicze, młotki, pilniki, przecinaki, szlifierki,
szczotki, przyrządy kontrolno-pomiarowe, elektrody, druty,
spawarki (wirujące, transformatorowe, prostownikowe).
|
|
|
Miejsca/obszary,
gdzie zawód występuje powszechnie
|
Prace
spawalnicze wykonywane są w różnych pomieszczeniach
(obszernych halach, małych warsztatach rzemieślniczych),
często w kanałach, zbiornikach, podwójnych dnach i komorach
statków, we wnętrzu urządzeń technicznych, na
wysokości, w kopalniach, w budownictwie.
|
Uwagi
|
Tzw.
„oko łukowe” u spawaczy jest wynikiem krótkotrwałego
działania UV na narząd wzroku i objawia się w postaci
zapalenia spojówek i rogówki a nawet czasowej ślepoty.
Spawanie
na bardzo ograniczonej przestrzeni utrudnia stosowanie środków
ochrony indywidualnej. Należy zwrócić szczególną uwagę
na właściwe ich stosowanie w takich warunkach.
|
|
|
Piśmiennictwo
|
Rozporządzenie
MPiPS z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy. (t.j. Dz. U. 2003 nr 169 poz.
1650).
Rozporządzenie
MZiOS z 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań
lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich
wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy. (Dz. U.
nr 69, poz. 332).
Rozporządzenie
MPiPS z 14 marca 2000 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
pracy przy ręcznych pracach transportowych (Dz. U. nr 26,
poz. 313), wraz z późniejszymi zmianami. (Dz. U. nr 82, poz.
930 - obowiązuje od 1 stycznia 2002 r.).
Rozporządzenie
Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 8 grudnia 2004 r. w sprawie
klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy
oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2004 nr 265 poz. 2644)
Informator
- „Środki ochrony indywidualnej”. INFOCHRON. Warszawa.
CIOP 2000.
|
|