Bakterie jelitowe i nastrój
The Effect of Gut Bacteria on Mood
Być może ostatnio wiele słyszeliście o znaczeniu "zdrowego jelita". Jest to nowy obszar badań i naukowcy wciąż odkrywają dokładne powody, dlaczego jelito (czyli układ pokarmowy lub przewód pokarmowy) jest jednym z najważniejszych systemów biologicznych w organizmie człowieka.
Po lewej: nastrój
po prawej: bakterie jelitowe
[Uwaga: Terminologia może się róznić kiedy mówi się o zdrowiu jelit. Np. florę jelitową (bakterie jelitowe) często nazywa się "microbiota", a biologiczny system składający się z trylionów organizmów nazywa się "microbiome". Inaczej mówiąc, masz tryliony microbiota w microbiome, żyjących w przewodzie żołądkowo-jelitowym, albo jelicie. Inne powszechnie używane określenie dla korzystnych / dobrych bakterii jelitowych to "probiotics".]
Oto kilka ważnych odkryć naukowców o jelitach:
- większość wchłaniania substancji odżywczych i wody odbywa się w jelitach
- tu odbywa się około 20 procesów hormonalnych
- przewód pokarmowy zawiera ponad trylion końcówek nerwów i ma większą powierzchnię niż twoja skóra zewnętrzna. Te neuroprzekaźniki znane pn. nerwowy układ jelitowy / ENS sa tak zaangażowane w procesy organizmu, że naukowcy nazwali go "drugim mózgiem"
- w ENS jest ponad 100 mln neuronów, więcej niż w rdzeniu kręgowym czy obwodowym układzie nerwowym (poza mózgiem czy rdzeniem kręgowym)
- mózg nie musi kierować układem jelitowym. Drugi mózg może działać niezależnie. W niektórych przypadkach ENS wysyła sygnały do mózgu, a nie odwrotnie
- oś "jelita-mózg" to wpływ jaki mają jelita, flora jelitowa i ENS na mózg, łącznie z funkcjami emocjonalnymi i poznawczymi
- w jelitach znajduje się 70-80% komórek odpornościowych
- flora jelitowa zapobiega kolonizacji przez potencjalnie patogenne ("złe") drobnoustroje, daje energię ściance jelitowej z niestrawionych pokarmów, i reguluje układ odpornościowy śluzówki
- bakterie jelitowe uczestniczą w homeostazie (stabilności) energii, zapobiegają infekcjom śluzówki, i co ważne, przyczyniają się do utrzymania w stanie nienaruszonym bariery przewodu pokarmowego, co wydaje się być ściśle związane z chorobami zakaźnymi, zapalnymi i alergicznymi
- każde zakłócenie harmonii bakteryjnej wpływa na działanie systemów obronnych gospodarza (twojego organizmu).
Czy zdrowie jelit może wpływać na nastrój?
Prawdopodobnie najbardziej zadziwiającym wpływem jaki oś jelito-mózg i mikrobom mają w organizmie jest ten na nastrój. [5]
Nauka już dawno wykazała, że znaczna ilość neuro-chemikaliów powstaje w jelitach. W nich powstaje większość serotoniny, [6] jak i około 50% dopaminy.
Ale dopiero niedawno poważnie zastanowiono się nad rolą naszej microbiota (bakterie w jelitach) w wytwarzaniu tych chemikaliów. [7,8]
Artykuł z 2015 The New York Times zawiera wywiady i cytaty kilku naukowców o tej sferze badań, łącznie z jednym z pierwszych proponujących neuro-chemiczne aspekty osi jelito-mózg - Markiem Lyte, mikrobiologiem z Texas Tech University Health Sciences Center. [9]
Lyte i inni naukowcy wykryli, że wśród wielu chemikaliów wydzielanych przez micro biota, niektóre są identyczne jak substancje "używane przez neurony do komunikowania się i regulowania nastroju jak dopamina, serotonina i kwas gamma-aminomasłowy (GABA). One z kolei wydają się odgrywać rolę w zaburzeniach jelitowych, które zbiegają się z wysokimi poziomami depresji i niepokoju". [10]
Na przykład w 2014 grupa norweskich naukowców zbadała stolec 55 osób, i zauważyli, że pacjenci z depresją mają pewne bakterie wspólne.
To dzięki temu rodzajowi badań powszechniej uznaje się, że niepokój, depresja i kilka zaburzeń pediatrycznych jak np. autyzm i nadaktywność, wiążą się z anomaliami jelitowo-żołądkowymi. [11]
Wcześniej uważano, że stres osłabiał układ odpornościowy, co z kolei wpływało na zachowanie bakterii w microbiome. Teraz, jakoś rewolucyjnie, badanie pokazuje, że to bakterie wywołują stres, który wtedy osłabia układ odpornościowy.
Naprawdę ekscytującym aspektem całej tej nauki jest praca Lyte'a i jego zespołu w dziedzinie odwracania zaburzeń. Na przykład wykorzystując wydzieliny niektórych bakterii do łagodzenia niepokoju i poprawy nastroju przywracając harmonię w microbiome – proponując probiotyki (korzystne, dające życie organizmy), które można dopasować w leczeniu zaburzeń psychicznych. Nazywa się je nieco nonszalancko "psychobiotykami". [12]
Jedno ekscytujące badanie w Szwecji wykazało, że myszy wyhodowane bez mikrobów / drobnoustrojów były dużo bardziej aktywne. Nie tylko to, pozbawione ich myszy wykazały mniejszy niepokój i ogólnie były odważniejsze.
Serotonina jest znanym czynnikiem wpływającym na nastrój, niepokój i depresję, wymieniając tylko kilka z jej funkcji. [13.14] Związek z produkcją i wykorzystaniem przez organizm tej zasadniczej substancji chemicznej (niektórzy nazywają ją hormonem) zdobywa coraz większe zainteresowanie. Albo, jak stwierdziła w 2015 publikacja w Behawioralnym badaniu mózgu / Behavioral Brain Research [15]:
Oś mózg-jelita to dwukierunkowy system komunikacyjny między centralnym układem nerwowym i przewodem jelitowo-żołądkowym. Serotonina działa jako kluczowy neuroprzekaźnik w obu terminalach tej sieci. Zgromadzone dowody wskazują na krytyczną rolę microbiome jelita w regulowaniu normalnego funkcjonowania tej osi… Jest też istotne nakładanie się zachowań pod wpływem microbiota w jelitach i tymi które polegają na nietkniętym neuroprzekazie serotogenicznym.
Więcej badań prowadzi się żeby zidentyfikować precyzyjne procesy, ale na pewno staje się jasne… zdrowie microbiome jest bardzo ważne nawet dla zdrowia psychicznego i emocjonalnego. [16]