URZĄDZENIE SZKÓŁ W WIEKA ŚREDNICH

WŁADZE KIEROWNICTWO I NAUCZYCIELE

Szkoły średniowieczne były w ścisłym związku z kościołem . Służyły jego celom i były od niego zależne ( wyjątkiem były prywatne szkoły włoskie przygotowujące młodzież do zawodów świeckich ).

Od papieża wychodziły rozporządzenia dotyczące wychowania i szkół. Obowiązywały one we wszystkich krajach rzymsko katolickich.

Na początku chrześcijaństwa o sprawach edukacji decydowali książęta świeccy, kiedy sprawy układały się z godnie z planem sprawy te należały wyłącznie do zakresu działań kościoła.

Wysłannicy papieża przyjeżdżali do Polski aby uregulować sprawy religijno kościelne ale również sprawy dotyczące wychowania i szkół.

W niektórych diecezjach pieczę nad edukacją sprawował biskup i kapituła.

Szkołą klasztorną władał opata klasztoru.

Ani opata ani biskup nie sprawowali swej władzy osobiście odbywała się przez nauczycieli zakonników (w klasztorach )lub jednego z członków kapituły (szkoły katedralne i kolegiackie).

Najwyższym kierownikiem szkoły klasztornej był magister principalis .Jego władzy podlegał cały personel nauczycielski. Do pomocy przydzielono jemu zakonników którzy doglądywali prac uczniów.

W szkole pracował również bibliotekarz był on też nauczycielem śpiewu.

Na początku istnienia szkół katedralnych kierownik nazywał się magister scholarim , archimagister , didascalów czasami capiscolus. W średniowiecznych szkołach znany był magister scholarum. Przełożeni szkół katedralnych i kolegiackich nazywali się scholastykami . Dawniej scholastykiem był każdy , który był związany z nauką szkolna, więc byli nimi także uczniowie . Później scholastykami mianowali się wyłącznie przełożeni szkół.

TOK I ZAKRES NAUKI SZKOLNEJ

Ze szkół korzystali tylko ci którzy chcieli byś duchownymi .

Laicy uważali że szkoła jest im niepotrzebna

Wykształcenie i wychowanie dawał dom i kościół

Cudzoziemscy księża musieli uczyć się języka polskiego aby dobrze wypełnić swoje obowiązki.

Językiem kościelnym był język łaciński był on również uważany za początek nauki

Rodzice zamożni posyłali swoich synów na duchownych , kształcili ich

Uczono jak najprędzej brania udziału w nabożeństwach

Razem z naukami religijno kościelnymi odbywała się nauka elementarna świecka, która miała przygotować do nauk świeckich czytania pisania początki języka łacińskiego

Następnie rozpoczynała się nauka właściwa, składała się z różnych wiadomości świeckich, które prowadziły do studiów teologicznych – był to cel edukacji średniowiecznej

Zakonnik zebrał siedem sztuk wyzwolonych i scharakteryzował w wierszu

Trzy pierwsze sztuki językowe , cztery następne matematyczne

Najważniejsza była gramatyka następnie retoryka i dialektyka , kładziono nacisk na sztukę (pisanie listów , dokumentów protokołów)

Kierownikami kancelarii mogli być dworzanie

Kurs 7 sztuk wyzwolonych trwał długo. Karol Wielki wydał rozporządzenie że każdy występujący duchowny musi przejść taki kurs.

KARNOŚĆ SZKOLNA

W średniowieczu wychowanie było twarde i ostre , aby nauczyć dzieci obyczajów chrześcijańskiej punktualności i aby poskromnić nieuctwo.

Bolesław Chrobry karał dzieci słowami młodsze zaś bił. Bat i rózga odgrywały ważną rolę w wychowaniu domowym i szkolnym .

Bicie rózgą i trzcinką wzorowali nauczyciele na starożytnych rzymianach.w średniowieczu istniało przekonanie ,że dziecko które nie odpokutowało za swoje za swoje winy za życia to nie zazna wiecznego odpoczynku i biczowano je po śmierci.

Najwięcej bicia było na lekcji gramatyki lub na lekcji śpiewu.

W szkoła zewnętrznych bito mnie niż w wewnętrznych .Nie było różnicy między dziećmi zamożnymi a biednymi .Wyjątki dotyczyły jedynie dzieci chorowitych. Karom podlegali chłopcy do lat 16 .Uczniowe różnymi sposobami chcieli ocalić się od bicia (łzy , zasługi). Wielu uciekało do rodziców do lasów lub do jaskiń.

POCZĄTEK I URZĄDZENIE SZKÓŁ PARAFIALNYCH

Kandydatów na księży powierzano szkołom katedralnym. Mimo tego księża zatrzymywali chłopców do pomocy przy kościele ( śpiew ministrant).Przyjmowano przez księdza każdego chętnego na naukę . Karol Wielki chciał aby w całej ojczyźnie panowała bezpłatna nauka. Jest ta walka o to ujawniona w soborach laterańskich . Pomnażały się szkoły parafialne powstawały one przy kościołach . Zgodę na nie musiał wygłosić biskup . Uczyli się w nich jedynie chłopcy wstępujący w stan duchowny. Brak dostatecznych ilości szkół czynił naukę droższą . Młodzież wiejska miała dostęp do niej utrudniony , ponieważ wymagało to również utrzymania chłopca w mieście. Gdy nawet każdy pleban przyjął kilku chłopców to pomoc ta była niedostateczna. Sobór laterański 3 i 4 domaga się nauki bezpłatnej i pomnożenia nowych szkół i uczenia się w nich gramatyki łacińskiej. Stosowało się to po to aby pomóc ubogiej młodzieży. Powstawały one na wzór nauki plebanów. Mieszczanie chcieli też aby ich dzieci uczyły się rzeczy pożytecznych do późniejszego sprawowania gminą. Swoje prośby o otwarcie szkół motywowali powodami zewnętrznymi również ( niebezpieczeństwa napotykane w drodze do szkoły). Za otrzymaną zgodą na otwarcie szkoły parafia musiała dać grunt i budynek na szkołę ale i ją utrzymać . Biskup udziela zezwolenia na szkołę i panował nad nią nadzór przez scholastyka ten następnie przez proboszcza . proboszcz miał wpływ na wybór nauczyciela . nawet w późniejszym czasie kiedy do władzy doszli mieszczanie wybór nauczyciela odbywał się za porozumieniem proboszcza. Małe szkoły miały jednego nauczyciela i pomocników. Główny nauczyciel – eruditor, pavvoluloum, rector scholea. Pomocnic – soci towarzysz, locati zastępca. Pełnienei obowiązków wymagało od nauczycieli szkół parafialnych odpowiedniego wykształcenia i praktyki . Bez praktyki nie mogli być rektorami.po tytuły naukowe trzeba było wyjeżdżać za granicę.

Najniższym stopniem szkół średniowiecznych była szkołą parafialna .Przygotowywała ona do szkoły katedralnej i kolegiackiej . W szkołach parafialnych nie wolno było uczyć 7 sztuk wyzwolonych taki przywilej miały jedynie szkoły katedralne kolegiackie i klasztorne .