Nowotwory skóry

I. Łagodne nowotwory łącznotkankowe

a)Włókniaki-

Włókniaki dzielą się na:

• miękkie - są nowotworem o charakterze wrodzonym, jednakże może pojawić się w rozmaitym wieku

• twarde -są w istocie odczynem włóknistym, występującym niezależnie od wieku

Objawy i przebieg

Włókniaki miękkie są guzami lub guzkami workowato zwisającymi. Są na ogół liczne, barwy skóry lub nieco ciemniejsze, brunatnawe. Umiejscawiają się szczególnie często na szyi i karku. Utrzymują się przez całe życie, nie wykazując skłonności do samoistnego ustępowania.

Włókniaki twarde są zwykle pojedyncze, drobniejsze, są usadowione w skórze, która ma barwę prawidłową. Najczęściej umiejscowione są na kończynach. Charakterystyczny wygląd ma Histiocytoma - jest to typ włoniaka twardego (w badaniu mikroskopowym przewarzają elementy komórkowe nad włóknistymi) - jest to zwykle rubinowoczerwony twardy guzek.

Blizna przerosła (nie jest stanem przedrakowym)

W miejscu po szczepieniu BCG (przeciw gruźlicy) powstała blizna kopulastowyniosła ponad powierzchnię skóry otaczającej. Palpacyjnie bardzo twarda.

b)Bliznowiec- Jest to guz złożony z tkanki łącznej włóknistej, powstający bądź w miejscu urazów, bądź bez uchwytnych przyczyn. Podłożem jest istnienie skłonności osobniczej. Czynnikami wywołującymi mogą być urazy.

Keloid

W miejscu linijnym zranieniu powstaje bliznowaty twór. Cechą charakterystyczną dla keloidu są wykraczające poza obręb pierwotnej rany "nibynóżki" (>). Strzałką oznaczono miejsce zakończenia rany pierwotnej.

Objawy i przebieg

Są to twarde guzy włókniste, o kształcie podłużnym lub nieregularnym, często z wypustkami.

Należy je odróżnić do blizn przerosłych, które zawsze ograniczają się do występowania tylko w miejscach uprzedniego urazu i nie wykraczają poza jego obręb.

II. Stany Przedrakowe

Stany przednowotworowe to zmiany skórne, z których częściej rozwijają się nowotwory. Zaliczamy do nich:

• zmiany związane z działaniem światła słonecznego (rogowacenie słoneczne, czyli rogowacenie starcze i skóra pergaminowa i barwnikowa)

• rogowacenie chemiczne (np. arsenowe, dziegciowe)

• rogowacenie białe w obrębie błon śluzowych i półśluzówek jamy ustnej oraz narządów płciowych.

a)Rogowacenie słoneczne (starcze)- Są to przylegające ściśle do skóry nawarstwienia hiperkeratotyczne, często na podłożu skóry uszkodzonej działaniem promieni słonecznych lub skóry starczej, umiejscowione głównie na twarzy oraz w innych okolicach odsłoniętych.

Etiopatogeneza

Czynnikami wywołującymi są przewlekłe naświetlenia promieniami słonecznymi.

Objawy i przebieg

Żółtawobrunatne nawarstwienia rogowe maja suchą nierówną powierzchnię, leżą w poziomie skóry otaczającej lub są tylko nieznacznie wyniosłe, tak, że są lepiej wyczuwalne dotykiem aniżeli widoczne. Po usunięciu mas rogowych ulega odsłonięciu lekko krwawiąca, obnażona powierzchnia. Zmiany są często liczne i rozsiane na czole, w okolicy skroniowej, w skórze głowy u osób łysych, na małżowinach usznych, rzadziej na grzbietach rąk, przedramionach i podudziach. Okres trwania jest wieloletni. Rogowacenie może być punktem wyjścia raków kolczastokomórkowych lub podstawnokomórkowych.

Na początku rozwoju nowotwór wykazuje

• powiększenie się wykwitu

• pojawienie się nacieczenia

• skłonność do powstawania nadżerek lub powierzchniowego rozpadu i niewielkiego krwawienia, nawet przy lekkim zadrapaniu.

b)Róg skórny- Jest to twór rogowaty rozmaitego kształtu, o nieznacznie nacieczonej podstawie, stanowiący szczególna odmianę rogowacenia starczego. Jest wyodrębniony z tego powodu, że może występować również u dzieci, ale nie jest u nich stanem przedrakowym.

Róg skórny

Na skórze tylnej części małżowiny usznej widoczny ciemny twór. Palpacyjnie twardy i mocno złączony z podłożem.

c)Skóra pergaminowana i barwnikowa- Jest to bardzo rzadkie schorzenie, występujące rodzinnie głównie w przypadku pokrewieństwa rodziców, cechuje się wybitną nadwrażliwością na światło słoneczne. Związane z tym zmiany skórne w miejscach odsłoniętych są typu plam soczewicowatych i piegowatych, odbarwień, zaników i tekeangiktazji. W ich obrębie rozwijają się różnego typu nowotwory.

d)Rogowacenie białe (leukoplakia)- Są to białe plamy o gładkiej lub nieco brodawkującej powierzchni, umiejscowione w obrębie błon śluzowych i półśluzówek jamy ustnej lub narządów płciowych. Czynnikiem prowokującym w jamie ustnej jest stałe drażnienie.

Objawy i przebieg.

Białawe plamy lub smugi zgrubiałego nabłonka o opalizującym odcieniu wykazują niewielkie stwardnienie podstawy i zaznaczone bruzdowanie powierzchni.

Najczęstszym umiejscowieniem są:

• jama ustna, policzki w pobliżu kątków ust i linii zgryzu, język, czerwień wargowa

• błony śluzowe sromy u kobiet rowek zażołędny i wewnętrzna powierzchnia napletka u mężczyzn.

Rogowiak kolczystokomórkowy

Na skórze okolicy łuku brwiowego guz z charakterystycznym kraterowatym zagłębieniem, wypełniony masami rogowymi

Leukoplakia może być punktem wyjścia raków.

Rogowacenie białe (leukoplakia)

Na błonie śluzowej jamy ustnej widoczne zmleczenie

III. Raki in situ.

a)Rogowiak kolczystokomórkowy- Jest to guz rzekomorakowy, cechujący się wzrostem i samoistnym ustępowaniem .
Guz rozwija się z mieszka włosowego.

Rogowiak ma charakter kopulastego guza, nieróżniącego się barwą od skóry otaczającej lub o odcieniu perlistym. W części środkowej występuje charakterystyczne kraterowate wgłębienie, wypełnione masami rogowymi. Najczęstszym umiejscowieniem jest twarz. Guzki zwykłe pojedyncze.

b)Choroba Bowena- Są to pojedyncze lub mnogie ogniska, dobrze odgraniczone od skóry zdrowej, barwy brunatnawej, o hiperkeratotycznej lub gładkiej powierzchni.

Objawy i przebieg

Ogniska wykazują duże różnice obrazu morfologicznego. Szerząc się pełzakowato przybierają często nieregularne kształty. Umiejscowienie - są częstsze na kończynach i tułowiu, utrzymują się trwale. W części przypadków przechodzą w raki kolczystokomórkowe.

IV. Nowotwory złośliwe skóry.

Raki skóry

Raki skóry są nowotworami nabłonkowymi, które dzielą się na 2 główne grupy:

• raki podstawnokomórkowe

• raki kolczystokomórkowe

ponadto w obrębie skóry obserwujemy nowotwory wywodzące się ze struktur gruczołów apokrynowych - choroba Pageta

a)Rak przedstawnokomórkowy- Jest to najczęstsza postać nowotworów skóry, o stosunkowo niewielkiej i tylko miejscowej złośliwości oraz powolnym wzroście. Na ogół nie daje przerzutów.Czynnikami wyzwalającymi mogą być promienie słoneczne, rak podstawnokomórkowy rozwija się bądź ze stawów przedrakowych, bądź w skórze uprzednio niezmienionej.

W zależności od cech klinicznych wyróżnia się odmiany:

• powierzchniowy - jest to bardzo powierzchniowa odmiana, o szczególnie przewlekłym przebiegu

• guzkowy - jest to najczęstsza postać, nowotwór ma charakter niezapalnego guzka otoczonego perłowatym wałem

• wrzodziejący - wykazuje nacieczoną, twarda podstawę, może głęboko drążyć, niszcząc mięśnie kości

• twardzinopodobny - jest barwy porcelanowej, zazwyczaj nie ulega rozpadowi

• torbielowy - są to małe, przezroczyste guzki, najczęściej zlokalizowane na powiekach

Rak podstawnokomórkowy typ guzkowy

Na skórze policzka widoczny guzek. W jego centralnej części owrzodzenie pokryte strupem, co świadczy o tendencji do rozpadu

b)Rak kolczystokomórkowy- Jest to nowotwór skory o znacznie większej złośliwości, o skłonności do wzrostu naciekającego, dając przerzuty, głównie do węzłów chłonnych.

Nowotwór ten jest znacznie rzadszy niż rak podstawnokomórkowy. Punktem wyjścia są najczęściej stany przedrakowe.

Czynnikami prowokującymi są:

• drażnienia mechaniczne

• Rak kolczystokomórkowy - typ brodawkujący

  Na skórze skrzydełka nosa widoczny guz o brodawkowatej powierzchni.

  środki chemiczne

• przewlekłe działanie promieni słonecznych

Objawy i przebieg

Zmiany skórne cechują się naciekiem podstawy i często wałowatymi, wywiniętymi brzegami, ale bez perłowatego wału, charakterystycznego dla raka podstawnokomórkowego

W zależności od cech klinicznych wyróżnia się:

• wrzodziejącą - w której występują głęboko drażniące owrzodzenia o twardych wałowatych i nacieczonych brzegach

• brodawkującą - w której zmiany są przerosłe, jednak naciekanie w głąb jest mniejsze w odmianie wrzodziejącej

Częstość przerzutów jest oceniana na 2.5 - 50% w zależności od stopnia złośliwości, głębokości wzrostu inwazyjnego i umiejscowienia raka.

c)Choroba Pageta- Jest to rak śródnaskórkowy, występujący najczęściej w obrębie brodawki sutkowej lub znacznie rzadziej w okolicy narządów płciowych i odbytu. Zmiany powstają z gruczołów apokrynowych.

Zmiany w obrębie brodawki sutkowej mają charakter ognisk rumienowo - złuszczających, dobrze odgraniczonych od otoczenia, zwykle jednostronnych, o powolnym, obwodowym wzroście.