Black Sabbath[edytuj]
Black Sabbath |
|
Rok założenia |
|
Pochodzenie |
|
Gatunek |
hard rock[1], heavy metal[1][2][3][4], AOR[2], doom metal[3][4] |
Vertigo, Warner Bros., Sanctuary, I.R.S., Reprise, Epic |
|
Powiązania |
|
Black Sabbath – brytyjska grupa z Birmingham, grająca hard rock i heavy metal, główny prekursor gatunku heavy metal[5][6]. Grupa powstała w roku 1968 jako kwartet założony przez nastoletnich przyjaciół. Jego pierwotny skład tworzyli: Anthony "Tony" Iommi,William "Bill" Ward, John "Ozzy" Osbourne i Terence "Geezer" Butler. Tony Iommi, gitarzysta prowadzący zespołu, uległ wypadkowi, w którym stracił opuszki palców prawej ręki. By grać dalej, skonstruował plastikowe wkładki na palce. Mimo tego gra na gitarze wciąż sprawiała mu zbyt wiele bólu i Iommi zmniejszył napięcie strun strojąc gitarę niżej. W ten sposób zrodziło się charakterystyczne dla zespołu, oryginalne brzmienie[7]. Nisko grająca gitara, na której powtarzano ciężkie riffy, także ciężko brzmiąca sekcja rytmiczna w połączeniu z dramatycznym, niekiedy histerycznie brzmiącym śpiewem Osbourne'a, nadała muzyce Black Sabbath pesymistyczny nastrój. Dopełniały go ponure teksty, utrzymane zazwyczaj w stylu makabreski, czasem o tematyce okultystycznej. Większość utworów grupy z pierwszego okresu jej działalności ma regularną strukturępieśni trzyczęściowej. Otwierająca część zawiera krótki pasaż instrumentalny i dłuższą partię wokalną. Część druga jest wyłącznie instrumentalna, niekiedy rozbudowana. Część trzecia, zakończona krótką codą jest zwykle wiernym powtórzeniem pierwszej części.
W ciągu pierwszych dziesięciu lat swej działalności grupa stała się jednym z najbardziej znaczących i rozpoznawalnych zespołów hardrockowych[8]. W 1979 z grupy odszedł Ozzy Osbourne, który następnie rozpoczął karierę solową. Po jego odejściu Black Sabbath kontynuował działalność ze zmiennym szczęściem, starając się zachować swoje oryginalne brzmienie mimo dalszych zmian personalnych. Jedynym muzykiem, który pozostał w niej na przestrzeni lat z pierwotnego składu był Tony Iommi. Grupa odrodziła się, aby zagrać kilka koncertów w 1998 roku w pierwotnym składzie.
Spis treści
[ukryj]
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]
Początki Black Sabbath sięgają grupy o nazwie Rare Breed w szeregach której występowali Ozzy Osbourne i Geezer Butler. W tym samym czasie - był to rok 1968 - Tony Iommi wraz Billem Wardem nosił się z zamiarem założenia zespołu grającego blues rocka. Osbourne zamieścił ogłoszenie w miejscowym sklepie muzycznym o treści: "Ozzy Zig Needs Gig – has own PA" na które to odpowiedział Tony. Nowopowstała formacja została początkowo ochrzczona jako The Polka Tulk Blues Band – inspiracją była nazwa taniego pudru, którego używała matka Ozziego[9] – na krótko na pokładzie znaleźli się także gitarzysta rytmiczny Jimmy Phillips oraz saksofonista Alan "Aker" Clarke[8]. Wkrótce nazwa została skrócona do Polka Tulk a ostatecznie zmieniona na Earth (której to wokalista nie znosił[9]), wtedy już zespół działał jako kwartet. Earth zdołał zarejestrować kilka taśm demo. W grudniu Iommi niespodziewanie odszedł aby dołączyć do Jethro Tull – wystąpił z zespołem w filmie The Rolling Stones Rock and Roll Circus. Gitarzysta jednak był rozczarowany, przede wszystkim despotyczną postawą lidera, Iana Andersona i po dwóch tygodniach, tj. w styczniu 1969 powrócił[8]. Tymczasem okazało się że na terenie Anglii już funkcjonowała grupa Earth, dlatego też konieczna stała się kolejna zmiana nazwy. Tak się złożyło że w kinie naprzeciwko sali prób zespołu, był wyświetlany film Black Sabbath – był to horror w reżyserii Mario Bavy – zainspirował on muzyków do napisania utworu o takim samym tytule. Tekst zawierał odniesienia do pracokultysty Dennisa Wheatley’a[10][11] a także do wizji której podobno doświadczył Butler – twierdził on że pewnego razu zobaczył ciemną postać stojącą przy jego łóżku. Doświadczenie to okazało się dla niego na tyle przerażające że natychmiast porzucił swoje fascynacje. W okresie późniejszym grupa protestowała przeciwko kojarzeniu jej z jakąkolwiek formą okultyzmu - był to raczej image wykreowany przez wytwórnie płytowe przy okazji promocji jej wydawnictw[8]. Nie zmienia to faktu że w tekście Black Sabbath pojawiła się postać szatana[12] a Rob Halford, frontman Judas Priest, nazwał utwór jako "najprawdopodobniej najbardziej diabelskim na świecie"[13]. Ostatecznie zespół zdecydował się na nazwę Black Sabbath, która została oficjalnie przyjęta w sierpniu 1969 roku.
Dalsza działalność[edytuj | edytuj kod]
Pierwszy album grupy, Black Sabbath odniósł sukces w Wielkiej Brytanii w 1970 roku. Zespół zaprezentował na nim surową i ciężką jak na początek lat 70 odmianę rocka. Następny, Paranoid (też 1970), był już wielkim sukcesem w USA i Wielkiej Brytanii.
W 1971 powstał Master of Reality. Nowością było zastosowanie akustycznych brzmień (Solitude,Orchid).
Nowością na w wydanym w 1973 albumie Sabbath Bloody Sabbath było zastosowanie syntezatorów w utworze "Who Are You?".
Członkowie Black Sabbath w międzyczasie zmagali się z nasilającymi się kłopotami. Uzależnienie od narkotyków, problemy z zarządzaniem zespołem i początki wewnętrznych sporów wpłynęły destruktywnie na prace nad kolejnym albumem. Mimo trudności, w 1975 pojawiała się płyta Sabotage odnosząca dość szybko sukces na rynku. Muzyka na albumie jest bardziej rozbudowana i wielowątkowa niż do tej pory.
Jednak kolejna płyta Technical Ecstasy (1976) stała się już komercyjnym niepowodzeniem. Muzyka zespołu w tym czasie obfitowała w syntezatorowe a nawet orkiestrowe efekty a pozbawiona jest dawnej spontaniczności i ciężaru. Co prawda niektórzy uznali tę płytę jako ambitny eksperyment, ale ortodoksyjni fani czuli się zawiedzeni poczynaniami formacji[potrzebne źródło]. Never Say Die! (1978) to powrót grupy do cięższego grania. Album sprzedawał się trochę lepiej od poprzednika.
Ozzy Osbourne odszedł z zespołu w 1979 i w 1980 roku zaczął solową karierę; jego miejsce zajął były wokalista zespołu Rainbow,Ronnie James Dio. Nowy album Heaven and Hell to tym razem duży sukces komercyjny[potrzebne źródło].
Razem z Ronniem Jamesem Dio zespół nagrał takie płyty jak Heaven and Hell, Mob Rules, koncertową Live Evil. Po nagraniu tych dzieł wokalista opuścił zespół, a zastąpił go Ian Gillan z Deep Purple. Black Sabbath razem z nowym wokalistą nagrali album Born Again. Po wydaniu płyty i niedługiej trasie koncertowej wokalista odszedł do macierzystej formacji.
Od tego czasu grupa jeszcze długo szukała stabilizacji, następowały liczne zmiany personalne.
13 maja 2006 roku zespół został wprowadzony do Rock and Roll Hall of Fame[14]. W tym samym roku zespół zawiesił działalność.
Od marca 2007 do maja 2010 Anthony "Tony" Iommi, Vinny Appice, Ronnie James Dio i Terence "Geezer" Butler koncertowali jakoHeaven and Hell (pierwotnie grupa miała reaktywować się w składzie Ronnie James Dio, Tony Iommi, Geezer Butler, Bill Ward, jednak ostatni szybko wycofał się z projektu, i jego miejsce zajął Vinny Appice)[15]. 11 listopada 2011 r. poinformowano o reaktywacji zespołu w składzie Ozzy Osbourne, Tony Iommi, Geezer Butler, Bill Ward. Wkrótce po tym grupa rozpoczęła prace nad albumem studyjnym. Niedługo po rozpoczęciu nagrywania albumu wykryto chłoniaka u Iommiego. Przerwano pracę nad albumem, lecz po ustabilizowaniu się stanu zdrowia prace ponowiono. W lutym 2012 Ward ogłosił, że nie weźmie udziału w dalszych pracach zespołu. Album wydano 10 czerwca 2013 roku (11 czerwca w Ameryce Północnej). W pierwszym kwartale tego samego roku zespół rozpoczął trasę koncertową na cały świat[16].
Muzycy[edytuj | edytuj kod]
Obecny skład zespołu[edytuj | edytuj kod] Tony Iommi – gitara (1968–2006, od 2011) Ozzy Osbourne – śpiew (1968–1977, 1978–1979, 1985, 1997–2006, od 2011) Geezer Butler – gitara basowa (1968–1985, 1987, 1990–1994, 1997–2006, od 2011) Muzycy koncertowi[edytuj | edytuj kod] Tommy Clufetos – perkusja (od 2012) Adam Wakeman – instrumenty klawiszowe (2004-2006, od 2012) Mike Bordin – perkusja (1997) Shannon Larkin – perkusja (1997) Terry Chimes – perkusja (1987) Rob Halford – śpiew (1992, 2004) Muzycy sesyjni[edytuj | edytuj kod] Brad Wilk – perkusja (2012) |
Byli członkowie zespołu[edytuj | edytuj kod] Bill Ward – perkusja (1968–1980, 1982–1983, 1985, 1994, 1997–2006, 2011–2012) Dave Walker – śpiew (1977) Ronnie James Dio – śpiew (1979–1982, 1991–1992, 2006) Geoff Nicholls – instrumenty klawiszowe, gitara basowa (1980–2004) Vinny Appice – perkusja (1980–1982, 1991–1992, 1998, 2006) Ian Gillan – śpiew (1982–1984) Bev Bevan – perkusja (1983–1984, 1987) David Donato – śpiew (1984–1985) Eric Singer – perkusja (1985–1987) Dave Spitz – gitara basowa (1985–1986, 1987) Glenn Hughes – śpiew (1985–1986) Ray Gillen – śpiew (1986–1987) Bob Daisley – gitara basowa (1986) Tony Martin – śpiew (1987–1991, 1993–1997) Joe Burt – gitara basowa (1987) Cozy Powell – perkusja (1988–1991, 1994–1995) Laurence Cottle – gitara basowa (1988–1989) Neil Murray – gitara basowa (1989–1991, 1994–1995) Bobby Rondinelli – perkusja (1993–1994, 1995) |
Dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Albumy studyjne[edytuj | edytuj kod]
Rok |
Detale albumu |
Najwyższa pozycja na liście |
Certyfikat |
|||||||
1970 |
Wydany: 13 lutego 1970 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
8 |
— |
— |
— |
— |
— |
23 |
||
1970 |
Wydany w UK: 18 września 1970 Wydany w USA: 7 stycznia 1971 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
1 |
— |
— |
5 |
— |
— |
12 |
||
1971 |
Wydany: 21 lipca 1971 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
5 |
— |
— |
12 |
— |
— |
8 |
||
1972 |
Wydany: 25 września 1972 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
8 |
— |
— |
7 |
— |
— |
13 |
||
1973 |
Wydany: 1 grudnia 1973 Wytwórnia: World Wide Artists, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
4 |
— |
— |
6 |
— |
— |
11 |
||
1975 |
Wydany: 28 lipca 1975 Wytwórnia: Nems, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
7 |
9 |
— |
6 |
— |
— |
28 |
||
1976 |
Wydany: 25 września 1976 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
13 |
— |
— |
— |
33 |
— |
51 |
USA: złota płyta[24] |
|
1978 |
Wydany: 28 września 1978 Wytwórnia: Nems, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
12 |
— |
— |
— |
37 |
— |
69 |
USA: złota płyta[24] |
|
1980 |
Wydany: 25 kwietnia 1980 Wytwórnia: Nems, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
9 |
— |
— |
22 |
25 |
— |
28 |
||
1981 |
Wydany: 4 listopada 1981 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
12 |
— |
— |
— |
30 |
— |
29 |
||
1983 |
Wydany: 7 sierpnia 1983 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
4 |
— |
— |
14 |
7 |
— |
39 |
|
|
1986 |
Wydany: 28 stycznia 1986 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
27 |
— |
— |
17 |
11 |
— |
78 |
|
|
1987 |
Wydany w UK: 1 listopada 1987 Wydany w US: 1 grudnia 1987 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, CS, LP |
66 |
— |
— |
— |
— |
— |
168 |
|
|
1989 |
Wydany: 1 kwietnia 1989 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD, CS, LP |
10 |
— |
— |
— |
22 |
23 |
115 |
|
|
1990 |
Wydany w UK: 20 sierpnia 1990 Wydany w US: 31 sierpnia 1990 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD, CS, LP |
24 |
24 |
— |
— |
24 |
24 |
117 |
|
|
1992 |
Wydany w UK: 22 czerwca 1992 Wydany w US: 30 czerwca 1992 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD, CS, LP |
28 |
7 |
— |
— |
12 |
13 |
44 |
|
|
1994 |
Wydany w UK: 31 stycznia 1994 Wydany w US: 8 stycznia 1994 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD, CS, LP |
41 |
23 |
85 |
— |
9 |
41 |
122 |
|
|
1995 |
Wydany: 8 czerwca 1995 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD, CS, LP |
71 |
40 |
86 |
— |
19 |
48 |
199 |
|
|
2013 |
Wydany w Europie: 7 czerwca 2013 Wydany w US: 10 czerwca 2013 Wytwórnia: Vertigo, Universal Format: CD, LP |
1 |
2 |
10 |
1 |
1 |
1 |
1 |
||
"—" znaczy, że album nie znalazł się na liście. |
Albumy koncertowe[edytuj | edytuj kod]
Rok |
Detale albumu |
Najwyższa pozycja na liście |
Certyfikaty |
|||||
UK |
SWE |
US |
|
|||||
1980 |
Wydany: 1980 Wytwórnia: Format: CD, LP |
— |
— |
— |
— |
— |
|
|
1982 |
Wydany: grudzień 1982 Wytwórnia: Vertigo, Warner Bros. Format: CD, LP |
13 |
— |
— |
15 |
37 |
|
|
1995 |
Wydany: 1995 Wytwórnia: I.R.S. Format: CD |
— |
— |
— |
— |
— |
|
|
1998 |
Wydany: 20 października 1998 Wytwórnia: Epic Format: CD |
41 |
29 |
65 |
11 |
11 |
||
2002 |
Wydany: 20 sierpnia 2002 Wytwórnia: Sanctuary Format: CD |
— |
— |
— |
— |
114 |
|
|
2007 |
Wydany: 1 maja 2007 Wytwórnia: Rhino Handmade Format: CD |
— |
— |
— |
— |
— |
|
|
"—" znaczy, że album nie znalazł się na liście. |
Kompilacje[edytuj | edytuj kod]
Rok |
Detale albumu |
Najwyższa pozycja na liście |
Certyfikaty |
|||
UK |
NOR |
SWE |
USA |
|||
1975 |
35 |
— |
21 |
48 |
||
1996 |
— |
— |
— |
— |
|
|
2002 |
Symptom of the Universe: The Original Black Sabbath 1970-1978 |
— |
— |
— |
— |
|
2004 |
— |
— |
— |
— |
|
|
2006 |
— |
— |
— |
96 |
|
|
2007 |
— |
35 |
32 |
54 |
|
|
2008 |
— |
— |
— |
— |
|
|
"—" znaczy, że album nie znalazł się na liście. |
Single[edytuj | edytuj kod]
Rok |
Singiel |
Najwyższa pozycja na liście |
Album |
||||||
AUT |
NOR |
SWI |
|
||||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
"N.I.B." |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
|||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
"Paranoid" |
4 |
3 |
6 |
2 |
61 |
— |
|||
"Iron Man" |
— |
— |
— |
— |
52 |
— |
|||
"War Pigs" |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
|||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
"Changes" |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
|||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
21 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
33 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
22 |
— |
— |
— |
— |
17 |
||||
41 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
46 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
37 |
— |
— |
— |
— |
24 |
||||
"Voodoo" |
— |
— |
— |
— |
— |
46 |
|||
"Trashed" |
— |
— |
— |
— |
— |
— |
|||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
62 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
81 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
79 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
33 |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
— |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
3 |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
17 |
||||
— |
— |
— |
— |
— |
37 |
||||
"—" znaczy, że singiel nie znalazł się na liście. |
Wideografia[edytuj | edytuj kod]
Rok |
Wideo |
Certyfikaty |
1978 |
Wydany: 1978 Wytwórnia: Sanctuary Format: VHS, DVD |
|
1980 |
Wydany: 1980 Wytwórnia: Format: VHS, DVD |
|
1992 |
The Black Sabbath Story Vol. 1 - 1970-1978 Wydany: 1992 Wytwórnia: Sanctuary Format: VHS, DVD |
|
The Black Sabbath Story Vol. 2 - 1978-1992 Wydany: 1992 Wytwórnia: Sanctuary Format: VHS, DVD |
USA: złota płyta[24] |
|
1995 |
Wydany: 1995 Wytwórnia: Picture Format: VHS, DVD |
|
1999 |
Wydany: 1999 Wytwórnia: Sony Format: VHS, DVD |
UK: złota płyta[25] |
Inside Black Sabbath - 1970-1992 Wydany: 1999 Wytwórnia: Sony Format: VHS, DVD |
|
|
2005 |
Wydany: 2005 Wytwórnia: Navarre Corporation Format: DVD |
|
Wydany: 2005 Wytwórnia: Format: DVD |
|
|
2007 |
Wydany: 2007 Wytwórnia: Format: DVD |
|
Nieoficjalna dyskografia[edytuj | edytuj kod]
Poniższe albumy nie są oficjalne, nie zostały wydane z pomocą zespołu.
1970 – Come To The Sabbath. Zapis koncertu z tego samego roku.
1980 – Live at Last (Na żywo z 1973 roku – Iommi, Osbourne, Butler, Ward); #5 UK. Zremasterowane i oficjalne wydany jako jeden z dwóch dysków Past Lives.
1977 – Greatest Hits. Not to be confused with the official release Greatest Hits 1970-1978, this 10-track compilation only spans the first five albums and used a section of Pieter Brueghel the Elder's "El triunfo de la muerte" for the front cover.
1974 – Bagdad (nagranie na żywo z California Jam, Niemcy)
1976 – The Original (kompilacja, Niemcy)
1978 – Rock Heavies (kompilacja, Niemcy)
1978 – Rock Legends (kompilacja)
1983 – The Best (kompilacja, Australia)
1983 – The Very Best of Black Sabbath (kompilacja, RPA)
1984, 1987 – The Kings of Hell (kompilacja, Brazylia)
1985 – The Sabbath Collection (kompilacja, UK)
1989 – Black Sabbath (kompilacja, ZSRR). Wydany przez państwową radziecką wytwórnię Melodija. Zawiera piosenki z pierwszego i drugiego albumu.
1991 – Backtrackin (kompilacja, Australia)
1991 – Children of the Grave (piosenki z Vol. 4 plus koncertowa wersja "Children of the Grave")
1994 – The Ozzy Osbourne Years (3 dyski z Japonii, zawierające wszystkie utwory z pierwszych sześciu albumów, prócz utworów instrumentalnych i umieszczając "Evil Woman" w miejsce "Wicked World")
1995 – Best Ballads
1995 – Between Heaven And Hell [1970-1983]
1996 – Under Wheels of Confusion (4 dyskowa kompilacja z lat 1970-1987, lata spędzone w wytwórni Warner Bros. Records)
1999 – Black Mass
2000 – The Best of Black Sabbath (dwie inne kompilacje o tym tytule zostały wydane w latach 1973 i 1976)
2006 – Paranoid (DVD)
Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]