„Niebezpieczne związki”

Pierre Choderlos de Laclos

-cechą miłości w XVIII w. jest odarcie jej ze wszystkich zasłon

-Syntezą epoki staje się głośne zdanie Buffona: Jedyną rzeczą coś wartą w miłości jest jej strona fizyczna”

-brak względów dla kobiet; brak dyskrecji

-zasada, aby nie zrywać z kobietą, póki się nie posiada w ręku środków zgubienia jej

-powieść epistolarna, akcja dobrze skonstruowana, niewielu bohaterów

-zakazana po ukazaniu się ;P była zbyt niemoralna

WYDANIE: 1782r.; jedyna książka Laclos

POSTACIE:

Markiza de Merteuil - piękna wdowa, wyrafinowana uwodzicielka, ciesząca się reputacją cnotliwej i pobożnej damy; motorem jej działań jest ambicja i żądza władzy. Jak nikt zna ludzkie serca i wie, jak manipulować innymi, aby osiągnąć własne cele.

Wicehrabia de Valmont - dawny kochanek markizy i jej pojętny uczeń, wciąż pozostający pod wielkim wpływem pani de Merteuil.

Cecylia de Volanges - młoda dziewczyna, wychowana w klasztorze, z którego zostaje zabrana, gdy już pewne jest jej przyszłe małżeństwo z mężczyzną, którego nie zna (hrabia de Gercourt). Przerażona, garnie się do okazującej jej zrozumienie markizy. Zakochuje się w młodym kawalerze Dancenym.

Prezydentowa de Tourvel - cnotliwa, pobożna dama, odznaczająca się wyjątkową urodą. Jej nieskazitelna i w pełni zasłużona reputacja jest wielkim wyzwaniem dla Valmonta.

Kawaler Danceny - młodzieniec zakochany w Cecylii, którego markiza bierze sobie za kochanka. Na przeszkodzie jego małżeństwa z Cecylią stoi jej matka, która zaaranżowała już dla córki związek.

Pani de Volanges - matka Cecylii, surowa dewotka - jej chłód wobec córki sprawia, że dziewczyna tak szybko lgnie do okazującej jej serdeczność markizy.

Zofia Carnay – przyjaciółka Cecylii, do której często pisze listy

Hrabia de Gercourt – przeznaczony na męża dla Cecylii; były kochanek markizy de Merteuil

Vressac – kochanek wicehrabiny de M*, rywal Valmonta; (Valmont uwiódł wicehrabinę, podczas gdy Vressac i jej mąż byli w tym samym miejscu; nocą kobieta mu się oddała, lecz wracając spostrzegła, ze ktoś zamknął drzwi do jej pokoju; romans o mało się nie wydał, lecz Valmont wywarzył drzwi tłumacząc, że kobieta krzyczała, że ktoś się do niej włamał chciał ją bronić; w końcu wcisnął wszystkim kit, że to zapewne szczur i ochrzanił gości, że jej nie ratowali, tylko on musiał biec ;p)

Prévan –uwodziciel, który chcąc zgubić m. de Merteuil, sam wpada w jej sidła i zostaje upokorzony; bohater „potrójnej przygody” (3 nierozłączne kobiety od małego były przyjaciółkami. Nikt nie miał u nich szans, aż w końcu w jednej chwili wszystkie 3 się zakochały. Prevan czuł, że ich zażyłość już nie jest taka jak dawniej i każdą z osobna podszedł tak, że mu się oddały. Zrobił to tak: wziął dowody od 1 ze swoich kochanek i wysłał każdej list, że to niby od kochanek ich kawalerów. Panny więc ich rzuciły. Kawalerowie zorientowali się, że to sprawka Prevana i chcieli zemsty. Rankiem spotkał się więc z nimi, ale najpierw poczęstował ich śniadaniem. Zdołał ich przekonać, żeby lepiej zemścili się na kobietach, a nie na nim. Uknuli plan. Prevan zaprosił panny do siebie i po kolei każdą wprowadzał do domku, gdzie czekali ich kawalerowie. Pogodzili się wszyscy, a następnego dnia mężczyźni je porzucili. Zemsta dokonana. 1 panna w klasztorze, 2 gdzieś na prowincji.)

Kawaler de Belleroche – kochanek m. De Merteuil, którym dość długo się cieszy

TREŚĆ

-Cecylia Volanges po powrocie z klasztoru ma zostać ohajtana z hrabią de Gercourt (nie zna go), który kiedyś zostawił markizę de Merteuil dla intendentowej; intendentowa z kolei poświęciła dla niego Valmonta, co sprawiło, że markiza i Valmont się do siebie zbliżyli; odtąd są przyjaciółmi

- U źródeł intrygi leży urażona ambicja pięknej m. de Merteuil, która chce zemścić się na Gercourcie

-namawia swojego dawnego kochanka, wicehrabiego de Valmont, aby uwiódł Cecylię de Volanges - właśnie ową cnotliwą i naiwną pannę. Pragnie, aby młody małżonek znalazł w swoim łożu zamiast zawstydzonej dziewicy wyrafinowaną libertynkę.

- Valmont początkowo odmawia, gdyż nudzi go perspektywa łatwej zdobyczy, zwłaszcza że zafascynowany jest niedostępną pięknością - prezydentową de Tourvel - cnotliwą i pobożną damę;

Traktuje ten podbój jako wielkie wyzwanie; spędza czas na wsi u ciotki - pani de Rosemonde, która gości prezydentową

-Markiza musi więc działać innymi sposobami: jako przyjaciółka matki Cecylii często widuje młodą dziewczynę. Stopniowo zdobywa zaufanie dziewczyny, staje się powiernicą i doradczynią. Widząc odwzajemnione zainteresowanie młodej panny kawalerem Danceny, podsyca je i steruje wydarzeniami, by wzniecić ogień uczucia Cecylii

-Jednocześnie czyniący dużo wolniejsze, niż się spodziewał, postępy w zdobywaniu pani de Touvel Valmont odkrywa, że matka Cecylii poinformowała panią de Tourvel o jego reputacji pozbawionego serca i skrupułów uwodziciela. Rozwścieczony postanawia się zemścić, uwodząc jej córkę Cecylię, co osiąga bez przeszkód. Oczywiście stoi za tym markiza, która w ten sposób zamierza osiągnąć swój cel, a na razie rozkoszuje się nowym kochankiem - tym właśnie Dancenym, w którym kocha się Cecylia.

-de Tourvel długo broni się przed zalotami Valmonta, ale w końcu zakochuje się w nim; by bronić się przed uczuciem, wyjeżdża potajemnie; nie przyjmuje też listów od hrabiego; w końcu Valmont dociera do niej poprzez duchownego – ojca Anzelma; spotyka się z nią pod pretekstem, że pragnie się nawrócić i wtedy ona mu ulega i uprawiają dziki seks; de Tourvel szybko żałuje tego, co zrobiła, jest w rozpaczy; pociesza się, że robi to dla szczęścia Valmonta; zwierza się z wszystkiego pani de Rosemonde, która jest jej przyjaciółką

-markiza de Merteuil odkrywa, że cyniczny dotąd i równie wyrachowany, jak ona sama, Valmont rozkochując w sobie panią de Tourvel sam wpadł w sidła miłości, choć temu zaprzecza; Zazdrosna markiza de Merteuil nie może znieść myśli o tym, by ktoś odebrał jej władzę nad dawnym kochankiem. Wierząc w swój wielki wpływ na Valmonta i znając jego ambicję, podstępnie namawia go, aby porzucił kochankę, przekonując go, że tylko tak może zaznać w pełni triumfu podboju;

-w międzyczasie Cecylia zachodzi w ciąże z Valmontem, lecz w trakcie ciąży dochodzi do poronienia

-podpuszczony Valmont, aby udowodnić markizie, że nie jest zakochany, przesyła prezydentowej list, który markiza de Merteuil mu wysłała, ponoć od jakiegoś jej znajomego, który zaplątał się w podobną przygodę; w liście tym mężczyzna porzuca kobietę, oczyszczając się z winy i pisząc, że zakochał się w innej, więc niech ona też sobie znajdzie innego; list kończy się słowami: Żegnam cię, aniele; wziąłem cię z przyjemnością, opuszczam bez żalu: może jeszcze wrócę do ciebie. Tak toczy się świat. To nie moja wina.

-po tym liście prezydentowa de Tourvel udaje się do klasztoru; opiekuje się nią pani de Volanges

-Valmont wścieka się, gdy markiza nie zamierza zerwać romansu z Dancenym i igra sobie z nim, gdy on tymczasem chce odebrać swoją nagrodę, tzn. cieszyć się markizą na własność; ona jednak nie ma zamiaru się z nim wiązać, ani mu się oddać, nadal go zwodzi; Valmont naciska, chce jasnej odpowiedzi; nieugięta markiza wypowiada mu więc wojnę

-tymczasem Valmont wiedząc o schadzce Danceny’ego z markizą, pisze do niego list, w którym przekonuje go, że miłość do Cecylii jest więcej warta niż romans z markizą; Danceny wystawia więc markizę i nie pojawia się; Valmont tryumfuje

-wzburzona markiza mówi Danceny’emu, że Valmont ma romans z Cecylią i to on wszystko wymyślił, na co Danceny reaguje, wyzywając Valmonta na pojedynek

-w pojedynku ginie Valmont, ale przed śmiercią wybacza Danceny’emu i wręcza mu całą swoją korespondencję; prosi też, by wystawił do opinii publicznej 1 szczególnie kompromitujący markizę list

-pani de Tourvel umiera wkrótce po tym, jak dowiaduje się, że Valmont nie żyje

-Danceny ostrzeżony o tym, że pani de Rosemonde (ciotka Valmonta) chce postawić go przed sądem, wysyła jej całą korespondencję Valmonta i prosi o wybaczenie; zostawia sobie jedynie 1 list o markizie oraz 1, który ma oczyścić Prévana

-Cecylia de Volanges udaje się do klasztoru; matka nic nie wie i prosi o wyjaśnienie panią de Rosemonde, jeśliby coś wiedziała; ta mówi jej, że dla jej dobra nie może jej zdradzić szczegółów, ale żeby nie odwodziła córki od tego zamiaru; pani de Volanges zrozpaczona

-po spektaklu w teatrze markiza de Merteuil udała się do foyer; wszyscy zachowywali się tak, jakby była trędowata, stronili od niej, nikt nie chciał obok niej siedzieć; co więcej był tam Prévan, którego przywitano oklaskami; totalne upokorzenie markizy; po tym ponoć zachorowała na ospę, na skutek której straciła oko, a jej twarz stała się zniekształcona; ponadto przegrała proces, na skutek którego miała otrzymać pieniądze po zmarłym mężu; podobno wyjechała sama do Holandii

-Danceny udał się na Maltę