IP (z ang. „International Protection Rating”, czasami „Ingress Protection Rating”) – stopień ochrony zapewnianej przez obudowę urządzenia elektrycznego przed:

• dostępem do niebezpiecznych części wewnątrz obudowy,

• wnikaniem obcych ciał stałych,

• szkodliwymi skutkami wnikania wody.

Kod IP stosuje się do oznaczania pustych obudów elektrycznych ale też do oznaczania pojazdów samochodowych i ich części, budynków np. myjni itp.

Według normy PN-EN 60529:2003:

Oznaczenia

Oznaczenie składa się z liter IP, dwóch cyfr charakterystycznych i z dwóch opcjonalnych liter – dodatkowej i uzupełniającej.

Uwagi wg PN-EN 60529:2003:

• jeżeli nie wymaga się określania cyfry charakterystycznej, powinna być ona zastąpiona literą X (albo XX jeżeli obie cyfry nie są wymagane),

• litery dodatkowe oraz litery uzupełniające, mogą być opuszczone bez zastępowania,

• jeżeli użyto więcej niż jednej litery uzupełniającej, należy zachować ich kolejność alfabetyczną,

• jeżeli obudowa zapewnia różne stopnie ochrony dla różnych układów montażowych, odpowiednie stopnie ochrony powinny być podane przez producenta w instrukcjach dotyczących tych układów.

Znaczenie poszczególnych znaków:

• pierwsza cyfra charakterystyczna – oznacza, że obudowa zapewnia ochronę ludzi przed dostępem do niebezpiecznych części umieszczonych wewnątrz, i równocześnie zapewnia ochronę przed wnikaniem obcych ciał stałych,

• druga cyfra charakterystyczna – oznacza, że obudowa zapewnia ochronę przed skutkami wnikania wody,

• litera dodatkowa (nieobowiązkowa) – oznacza, że obudowa zapewnia ochronę ludzi przed dostępem do niebezpiecznych części. Stosuje się ją gdy:

  • ochrona przed dostępem do niebezpiecznych części jest wyższa niż wynika to z oznaczenia pierwszą cyfrą charakterystyczną,

  • oznaczana jest ochrona tylko przed dostępem do części niebezpiecznych – wówczas pierwsza cyfra charakterystyczna zastępowana jest literą X.

• litera uzupełniająca (nieobowiązkowa) – oznacza takie wyjątkowe przypadki, kiedy w trakcie badań trzeba określić (zastosować) dodatkowe procedury, np. badanie szkodliwego efektu wnikania wody gdy ruchome części urządzenia (np. wirnik) są w ruchu.

Pierwsza cyfra charakterystyczna (zgodnie z PN-EN 60529:2003)
Cyfra	Stopień ochrony
0	bez ochrony
1	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych wierzchem dłoni ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 50 mm i większej
2	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych palcem ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 12,5 mm i większej
3	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych narzędziem ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 2,5 mm i większej
4	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem ochrona przed obcymi ciałami stałymi o średnicy 1 mm i większej
5	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem ochrona przed pyłem
6	ochrona przed dostępem do części niebezpiecznych drutem ochrona pyłoszczelna

Druga cyfra charakterystyczna (zgodnie z PN-EN 60529:2003)
Cyfra	Stopień ochrony
0	bez ochrony
1	ochrona przed padającymi kroplami wody
2	ochrona przed padającymi kroplami wody przy wychyleniu obudowy o dowolny kąt do 15° od pionu w każdą stronę
3	ochrona przed natryskiwaniem wodą pod dowolnym kątem do 60° od pionu z każdej strony
4	ochrona przed bryzgami wody z dowolnego kierunku
5	ochrona przed strugą wody (12,5 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony
6	ochrona przed silną strugą wody (100 l/min) laną na obudowę z dowolnej strony
7	ochrona przed skutkami krótkotrwałego zanurzenia w wodzie (30 min na głębokość 0,15 m powyżej wierzchu obudowy lub 1 m powyżej spodu dla obudów niższych niż 0,85 m)
8	ochrona przed skutkami ciągłego zanurzenia w wodzie (obudowa ciągle zanurzona w wodzie, w warunkach uzgodnionych między producentem i użytkownikiem, lecz surowszych niż według cyfry 7)

Litera	Znaczenie
H	aparaty wysokiego napięcia
M	badania szkodliwych efektów wnikania wody, gdy ruchome części urządzenia (np wirnik maszyny wirującej) są w ruchu
S	badania szkodliwych efektów wnikania wody, gdy ruchome części urządzenia (np wirnik maszyny wirującej) są nieruchome
W	nadaje się do stosowania w określonych warunkach pogodowych przy zapewnieniu dodatkowych zabiegów lub środków ochrony

Niemiecka norma DIN 40050-9 definiuje dodatkowe oznaczenia:

• IPX4K – ochrona przed bryzgami wody o zwiększonym ciśnieniu,

• IPX6K – ochrona przed strumieniem wody o zwiększonym ciśnieniu, dotyczy w szczególności pojazdów drogowych,

• IPX9K – ochrona przed wysokim ciśnieniem wody podczas czyszczenia strumieniowego/parowego, dotyczy w szczególności pojazdów drogowych.

Ochrona przed dostępem ludzi, zanieczyszczeń i ciał obcych:

0 – Brak ochrony

1 – Ochrona przed dużymi ciałami obcymi
Ochrona przed przypadkowym kontaktem z ciałem o dużej powierzchni, np. ręki, z ruchomym lub aktywnym wewnętrznym elementem, ale brak ochrony przed dostępem do tych części. Ochrona przed penetracją ciał o średnicach większych od 50mm.

2 – Ochrona przed średnimi ciałami obcymi
Ochrona przed kontaktem, np. palców, z ruchomym lub aktywnym elementem wewnętrznym. Ochrona przed penetracją ciał obcych o średnicach większych niż 12 mm.

3 – Ochrona przed małymi ciałami obcymi
Ochrona przed kontaktem z aktywnymi lub ruchomymi elementami wewnętrznymi, narzędzi, drutów itp. o grubości większej niż 2,5 mm. Ochrona przed ciałami obcymi o średnicach większych niż 2,5 mm.

4 – Ochrona przed drobinami ciał obcych
Ochrona przed kontaktem ruchomych lub aktywnych elementów wewnętrznych z ciałami obcymi o średnicach większych niż 1 mm.

5 – Ochrona przed koncentracją kurzu
Całkowita ochrona aktywnych lub ruchomych elementów. Ochrona przeciwko wpływom koncentracji kurzu. Ochrona przed kurzem nie jest kompletna, ale nie powinien on penetrować tych obszarów gdzie jest to niewskazane.

6 – Ochrona przed wnikaniem kurzu
Całkowita ochrona aktywnych lub ruchomych elementów wewnętrznych przed wpływem kurzu.

Ochrona przed dostępem wody:

0 – Brak ochrony

1 – Ochrona przed wodą kapiącą pionowo
Woda kapiąca pionowo nie powinna wywoływać żadnych niepożądanych efektów

2 – Ochrona przed wodą kapiącą pod kątem
Woda kapiąca pod kątem 15 stopni od pionu nie powinna wywoływać żadnych niepożądanych efektów

3 – Ochrona przed mgłą wodną
Woda spadająca pod jakimkolwiek kątem aż do 60 stopni od pionu nie powinna wywoływać żadnych niepożądanych efektów

4 – Ochrona przed rozbryzgami wody
Bryzgi wodne niezależnie od kierunku nie powinny wywoływać żadnych niepożądanych efektów

5 – Ochrona przed strumieniem wody
Strumień wodny z dyszy bezpośrednio lub pośrednio skierowany na obiekt nie powinien wywoływać żadnych niepożądanych efektów.

6 – Ochrona przed zalaniem
Nawet w przypadku czasowego zanurzenia, np. w wodzie morskiej, woda nie powinna wywołać żadnych niepożądanych efektów.

7 – Ochrona przed zanurzeniem
Woda nie może penetrować urządzenia jeżeli jest ono zanurzone z uwzględnieniem wskazanych warunków czasowych i ciśnieniowych.

8 – Ochrona przed zatopieniem
Nie mogą wystąpić żadne niepożądane efekty jeżeli urządzenie jest zatopione pod wodą.

Wszystkie urządzenia, które pracują za zewnątrz i są narażone na różne warunki atmosferyczne, powinny posiadać wysoki współczynnik ochrony, który gwarantuje im bezawaryjną pracę przez lata.