LEKI ROŚLINNE STOSOWANE W LECZENIU CHORÓB UKŁADU POKARMOWEGO
Leki układu pokarmowego można
podzielić na następujące grupy:
-
Ściągające
- Osłaniające
- Przeciwskurczowe
- Pobudzające wydzielanie soku żołądkowego
- Żółciopędne i żółciotwórcze
- Przeczyszczające
- Stosowane w chorobie wrzodowej
- Przeciwwymiotne
Surowce i substancje
ściągające
Tanninum albuminatum -
Fructus Myrtilli- Owoc Borówki
Rhizoma Tormentillae - Kłącze Pięciornika
Rhizoma Bistortae - kłącze wężownika
Gallae - Dębianka
Folium Theae - liść herbaty
Radix Ratanhiae - korzeń ratanii
Folium Rubi Fruticosi – liść Jeżyny
Folium Salviae – liść szałwi lekarskiej
Folium Hamamelidis – liść oczaru
TANNINUM ALBUMINATUM
Połączenie taniny z białkiem. Uwalniają garbniki nie drażniąc błony śluzowej żołądka.
GALLAE - dębianka
Jest narośl na pędzie dębów, jest surowcem garbnikowym. Ma właściwości silnie ściągające i służy do otrzymywania taniny.
RHIZOMA TORMENTILLAE - Kłącze Pięciornika
DZIAŁANIE:
Utrudniają przenikanie wody przez ściany jelit , hamują biegunkę
, działają również bakteriobójczo, zmniejszają stan zapalny
błon śluzowych jamy ustnej, gardła, żołądka i jelit i
zapobiegają rozszerzaniu naczyń krwionośnych. Zastosowanie
pomocnicze ma w czerwonce durze brzusznym.
Działanie niepożądane: Podawane doustnie przez czas dłuższy, mogą spowodować uporczywe zaparcia.W dawkach większych mogą wywołać u osób wrażliwych wymioty oraz kolkę żołądkową lub jelitową.
FOLIUM RUBI FRUTICOSI – Liść Jeżyny
Zastosowanie
: podostre i przewlekłe schorzenia żołądka i jelit różnego
pochodzenia, objawiających się stanem zapalnym błon śluzowych
przewodu pokarmowego, nadmiernym rozwojem flory bakteryjnej,
skłonnością do biegunek, bólami brzucha i wzdęciami.
Czasem stosowane jako lek łagodnie moczopędny, napotny, regulujący przemianę materii, ogólnie odtruwający w chorobie reumatycznej, pomocniczo w grypie.
Działanie niepożądane : brak.
Surowce i substancje osłaniające
Semen Lini – nasiona lnu
Oleum Lini- olej lniany
Radix, folium Althaeae – korzeń, liść prawoślazu
Gummi araicum -
Agar
Anthodium Chamomillae- koszyczek rumianku
Tragacantha
Amylum Solani – skrobia ziemniaczana
Carragen-
SEMEN LINI – Nasiona lnu
Opis surowca: Surowcem są dojrzałe, wysuszone nasiona lnu zwyczajnego.
Związki czynne: Surowiec zawiera śluz (3-6%) i glikozydy cyjanogenne. Surowiec zawiera ponadto sterole, olej tłusty i białko.
Zastosowanie: odwary nasion lnu stosuje się w zapaleniu żołądka i dwunastnicy bądź uszkodzeniu błony śluzowej substancjami żrącymi, zwłaszcza kwasami, a także niektórymi lekami, a także przy zaparciach, w postaci okładów odmiękczających na wrzody, ropnie mnogie oraz w zapaleniu tkanki podskórnej. Zewnętrznie podaje się olej lniany w postaci maści, kremów i mazideł.
RADIX, FOLIUM ALTHAEAE – Korzeń, Liść Prawoślazu
Opis surowca: Surowiec stanowi korzeń prawoślazu lekarskiego.
Działanie: Ma działanie osłaniające, zmiękczające i przeciw kaszlowe. Ze wzglądu na praktyczny brak innych substancji czynnych niż śluz jest surowcem wykorzystywanym do sporządzania syropu przeciwkaszlowego, który może być bezpiecznie stosowany o bardzo małych dzieci. Może być stosowany także w zapaleniach i podrażnieniach błony śluzowej przełyku i żołądka, nieżycie lub wrzodzie żołądka i dwunastnicy, a także w nadkwaśności. W uporczywych zaparciach wskazane jest przyjmowanie sproszkowanego korzenia prawoślazu
AGAR
Składniki: polisacharydy, reszty kwasu siarkowego VI -0,3-5%.
ZASTOSOWANIE: środek łagodnie przeczyszczający, działający w wyniku spęcznienia pokarmu w jelitach, ponadto ma zastosowanie w technologii postaci leku, jako środek spęczniający, żelujący, powodujący rozkład tabletek. Może być również składnik podłoży do hodowania bakterii oraz grzybów i tkanek roślin wyższych.
Agar jest również stosowany w przemyśle spożywczym oraz chemicznym.
Surowce i substancje przeciwskurczowe (spasmolytica ).
Atropina
Folium Belladonnae – liść pokrzyku
Folium Stramonii - liść bielunia
Folium Hyoscyami – liść lulka
Papawreryna
Anthodium Chamomollae – koszyczek rumianku
Fructus Ammi Visnagae – owoc aninka
Radix Glycyrrhizae- korzeń lukrecji
Fructus Carvi – owoc kminku
Fructus Anisi – owoc anyżu
Radix Angelicae – korzeń arcydzięgiela
Radix Pimpinellae – korzeń bidrzeńca
Folium Menthe piperitae – liść mięty pieprzowej
Herba Fumariae – ziele dymnicy
Herba Asperulae - ziele marzanki wonnej
Izosalipurpozyd
alkaloidy furochinilinowe
en-in- dicykloeter
FOLIUM BELLADONNAE –Liść Pokrzyku
Zastosowanie
: Najczęściej w
stanach skurczowych w obrębie przewodu pokarmowego, dróg moczowych
i żółciowych. . W nadmiernej potliwości i ślinotoku. Rzadziej
stosuje się sam surowiec w zatruciach glikozydami nasercowymi –
zmniejszają bradykardię, lub w zatruciach grzybami (muchomor
sromotnikowy) .
Spożycie części rośliny może wywołać ostre zatrucie. Należy skontaktować się z lekarzem. Jako odtrutkę stosuje się pilokarpinę
FOLIUM STRAMONII -
Liść Bielunia
Działanie: Działają porażająco na zakończenia nerwów przywspółczulnych.
Hamują czynność wydzielniczą gruczołów potowych, błon śluzowych nosa, oskrzeli i wydzielanie soku żołądkowego.
Wywołują charakterystyczne rozszerzenie źrenic.
Działają także rozkurczająco na mięśnie gładkie, zwłaszcza zwieraczy układu pokarmowego.
Powodują przyspieszenia akcji serca.
Surowiec ma działanie przeciwskurczowe i przeciwbólowe.
Środki przeczyszczające - laxantia
Surowce i substancje drażniące jelito grube:
Oleum Ricini- olej rycynowy
Aloe
Cortex Frangulae – kora kruszyny
Rhizoma Rhei - korzeń rzewienia
Folium Sennae – liść senesu
Sennozydy
Pęczniejące
Agar
Semen lini- nasiona lnu
Semen Psyllii – nasiona pełsznika
Osmotyczne
Mel
Manna
Sorbitolum
Drażniące jelito cienkie
Fructus Rhamni
cartharicae
Łagodne
Flos Pruni spinosae – kwiat tarniny
Radix Glycyrrhizae – korzeń lukrecji
Cae recens
RHIZOMA RHEI - Korzeń
Rzewienia
Surowiec zawiera dwie grupy związków o przeciwstawnym działaniu: antrazwiązki oraz garbniki. Zależnie od dawki powoduje łagodne przeczyszczające, lub lekkie zaparcia. W małych dawkach działa ściągająco w zapaleniu żołądka oraz zapierająco. W większych dawkach działa łagodnie przeczyszczająco.
Działania niepożądane. Przekrwienie okrężnicy oraz narządów miednicy małej po większych dawkach preparatów z rzewienia mogą być niebezpieczne dla kobiet ciężarnych. W przypadku dłuższego stosowania rzewienia jako środka przeczyszczającego zawarte w nich szczawiany mogą powodować tworzenie się kamieni szczawianowych w moczu.
ALOE
Działanie: biostymulujące, przeczyszczające, bakteriobójcze, żółciotwórcze, zwiększa procesy regeneracyjnei siły odpornościowe organizmu, hamuje rozwój niektórych nowotworów.
Aloes stosowany jest w okulistyce, schorzeniach rogówki i siatkówki, w wolno gojących się ranach, odleżynach, egzemach, działanie przeczyszczające uwarunkowane jest obecnością aloiny, glikozydów antrachinowych.
Przeciwwskazania: zapalenie narządów miednicy małej, zapalenie nerek, ciąża, manstruacja.
FOLIUM SENNAE – Liść
Senesu
Działanie: przeczyszczające,
żółciopędne, powoduje podrażnienie ścian jelita grubego co
prowadzi do wydzielania przez jego nabłonek śluzu i pobudzenia
perystaltyki. Liście senesu charakteryzują się szybkim działaniem.
Wskazania: Zaparcia
anatomiczne szczególnie w wieku podeszłym i u osób otyłych.
Surowce i substancje
stosowane w chorobie wrzodowej:
Atropina
Anthodium Chamomollae – koszyczek rumianku
Lichen islandicus
Leki przeciwwymiotne
Skopolamina
Rhizoma Zingiberis – korzeń imbiru
LICHEN ISLANDICUS - Tarczownica Islandzka
Zastosowanie:
Infekcje górnych dróg oddechowych, nieżyt żołądka, choroba wrzodowa, zapalenie odbytu. Surowiec polecany przy leczeniu gruźlicy, jako środek pomocniczy, osłaniający śluzówki przewodu pokarmowego, o działaniu przeciwwymiotnym (zapobiega nudnościom przy dużych dawkach antybiotyków) .
RHIZOMA ZINGIBERIS – Korzeń
Imbiru
Stosowany przy uczuciu pełności, po obfitych posiłkach, nadkwasocie, i skłonnościach do wymiotów.
Zmniejsza nasilenie objawów choroby morskiej, niweluje poranne nudności ponadto wykazuje działanie pobudzające układ odpornościowy, niszczy wirusy, posiada działanie rozgrzewające, działa przeciwzapalnie, przeciwdziała nadmiarowi gazów w jelitach, zmniejsza wydzielanie kwasów żołądkowych, działa napotnie (pomaga usuwać toksyny)