Historia instytucji politycznych

19.10.2011

Cała struktura porządku feudalnego opiera się na hołdzie lennym między seniorem a wasalem. To co łączy ludzi w zbiorowość to relacja dwojakiego typu. Hołd lenny i zależność między feudałem i panem. Łączy w małe zbiorowości, wspólnoty. Z tych małych wspólnot składa się „społeczeństwo średniowieczne”. Hołd lenny zawiązuje się i towarzyszy ceremoniał. „Panie chcę zostać Waszym człowiekiem”- formuła wypowiadana przez przyszłego wasala. KLęcząc wkłada dłoni e w ręce seniora. Przysięga na ewangelię lub relikwię świętą. Senior podnosi go z klęczek i całuje w usta. Nadaje ziemie, feudum, lenna. Nadaniu ziemi towarzyszy nadanie horągwi, pierścienia (duchowni). Sami dobrowolnie się poddają. Ma charakter osobistej więzi. Podejmują wzajemne zobowiązanie, moralne zobowiązanie. Duby (mediewista): wiek XI, ludzie żyją w małych grupach i dzikich ostępach, w świecie nieoswojonym, groźnym. Życie nie jest nastawione na rozwój, lecz na trwanie, aby zachować to co się ma. Państwo jako taki nie istnieje. Władza monarchy, który jest seniorem. Ma w ręku władzę sądowniczą, skarbową, pobiera podatki na kościół i monarchę. Władza jest rozdrobniona, sprywatyzowana. „ Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem” – władza sięga niedaleko.

Nie było wówczas społeczeństwa w dzisiejszym rozumieniu. Była wspólnota. Relacje personalne

26.10.2011

Monarchia feudalna jako forma ustroju politycznego, przedpaństwowa. Istotne znaczenie mają narady u króla, podczas których wypracowywało się konsensus, podejmuje się wspólnie decyzje dotyczące spraw bieżących. Nie zachowały się sprawozdania z tych narad, trudno więc powiedzieć jak przebiegały. Monarchowie wykorzystują kapitulacje wyborcze, tzn. obietnic monarchy do różnych celów. Dokonuje obietnic. Zwyczaje są rozmaicie rozumiane. Nakazuje władcy bycie wspaniałomyślnym, hojnym, szczodrobliwy. Naruszenie niepisanych form doprowadzało do konfliktów, szczególnych ze względów na niedotrzymywania obietnic i zobowiązań. W relacjach pomiędzy monarchą a wasalami, w sferze polityki, otoczenie się zmienia, następują przegrupowania. Te same reguły obowiązują w życiu zbiorowym jak i w politycznym. Te zachowania to część kultury politycznej ówczesnej. Podkreślanie godności obu stron, wzajemne uznanie. Wiele z tych sposobów zachowania zostało zapomniane, obłożone karą lub wypchnięte całkiem. Byłyby zakwalifikowane jako przekupstwo, przyjęcie korzyści materialnych itp. Osobiste konszachty wtedy, dziś nie wchodzą w grę, Wówczas były właściwe, na porządku dziennym. Nad werbalne formy komunikacji przedkładano niewerbalne. Za pomocą rytuałów informowano się o ważnych sprawach. Powitanie, pożegnanie. Uwidaczniały rangę poszczególnych osób. Formy uczczenia, obdarowywanie się, To wszystko miało świadczyć o uznaniu wobec innych i hierarchii jaka panowała. Publiczna komunikacja przedstawia ciąg gestów, aktów itp. Intensywnych, ciągłych. Nie na widoku publicznym lecz w odosobnieniu. Podkreślano publiczny, wiążący ludzi, tworzący z nich zbiorowość, trzeba było utrzymywać. Ceremoniały wiele funkcji, komunikacyjne, wskazywały na rangę osób wobec pozostałych, podczas uroczystości wstąpienia na tron. Utrwalały pewien porządek który miał być stały. Każda uroczystość była okazja by pokazać ów porządek. Udział w nich świadczył o tym że akceptuje ów ład, jaki jest demonstrowany. W przypadku niezgody na układ sił, pozostawało nie pokazywać się tam albo demonstracyjnie zerwać, zakłócić. Taka osoba musiała mieć albo silna pozycję albo już wcześniej sygnalizował taka chęć. Że chce zmienić te relacje lub zerwać. Ta komunikacja w znanych formach, przyczynia się do wiedzy władcy o sytuacji politycznej. Zadania monarchy polegały na zachowaniu pokoju, sprawiedliwości, wspieraniu kościoła, opiekę nad biednymi, słabymi, sierotami, wdowami. Nie było o długich planach w sferze polityki zagranicznej, wewnętrznej, fiskalnej, gospodarczej. Nie mogło to mieć miejsca w tamtych warunkach.

Związki społeczne w okresie feudalizmu:

- związki pomiędzy seniorami a wasalami, oparte na umowie, wzajemnych zobowiązaniach, na konkretnych warunkach.

- związki nadrzędności pana feudalnego wobec włościanina, chłopa, poddanego. On nie ma podstawy do żadnych roszczeń. Choć posiada pewne prawa. Nie zawsze były to relacje brutalne.

Te dwa rodzaje związków są zasadnicze dla okresu średniowiecza, są to podstawowe więzi społeczne, lokalne, ograniczone terytorialnie. Mogą łączyć ze sobą nieduże grupy ludzi. Te codzienne, konkretne, realne to są pomiędzy wasalami, panami, a włościanami itp. Na podstawie tych więzi tworzą się grupy nieduże. Wielość niedużych wspólnot, które wiążą swoich członków. Pomiędzy samymi grupami zasadniczo nie ma. Wobec siebie istnieją w separacji. Ludność monarchii feudalnej przedstawia wielość wspólnot które nie są ściśle związane. Wątła komunikacja, nie ma dróg, teren nieprzejezdny. Partykularne wspólnoty, każda żyje wedle własnych praw zwyczajowych, w obrębie wspólnoty. Prawo zwyczajowe to zbiorcza nazwa dla bardzo wielu zbiorów przepisów, z których każdy zbiór obowiązuje w innej grupie, na innym terytorium. Zbiorowości mają inne prawa, zwyczaje, język. To tym bardziej je separuje od siebie, jest to większą przeszkodą dla integracji grup. Władza państwowa ujednolica prawa, język itp. Łatwiej jest sprawować władzę nad jednolitą zbiorowością.

W epoce feudalizmu nie ma państwa, skoncentrowanej władzy, władza monarchy nie jest suwerenna. Dopiero od XVI wieku mamy do czynienia z suwerennością władzy. Państwo jest organ suwerenną, W średniowieczu nie ma państwa. Władza jest zależna od feudałów, którzy stanowią orszak monarchy. On jest pod ich władzą także. Jest zależny od możnowładców. Jeśli okaże brak hojności, to oni będą kontestować jego władzę, jako naruszenie zobowiązań lennych. Często są bogatsi od niego. Jest zależny od cesarza, on rości sobie prawa do nadrzędności wobec innych monarchów. Mają go pytać czy mogą być koronowani. Zależność wobec papiestwa. Zakony rycerskie, miasta. Działalność sądownicza monarchy, nie prawodawcza. Zwyczaje ograniczają władze monarchy. Nie obowiązuje zasada, że władza państwowa ma monopol stosowania przymusu, co będzie oczywiste w późniejszym państwie. O tyle państwo było słabsze.

Wojny. Jako konflikt zbrojny. Różnią się zasadniczo, istnieją od kiedy istnieją państwa. Pod względem skali jest możliwa do prowadzenia tylko przez państwo. Działania publiczne. Prawdziwa wojna to np. wojny napoleońskie, „wojna trojańska” nie była prawdziwą wojną. W średniowieczu wojen jako takich nie ma. Państwo nie jest własnością monarchy. Nie ma władzy która by organizowała życie zbiorowości.

2.11.2011

Monarchia stanowa to ustrój przejściowy pomiędzy monarchią feudalną a państwem. Pojawia się w wieku XIV i XV. Nie wszędzie się pojawia. MS wyróżniają 2 elementy. Powstają korporacje, feudałowie skupiają się w stany, np. stan szlachecki. Władza jest rozdrobniona. Istnieje wiele jej ośrodków. Nieokreślone kompetencje do sprawowania władzy. MS dokonuje się konsolidacja, ujednorodnienie tych zróżnicowanych stosunków. Instytucjonalizacja władzy. Ludzie zauważają że w podobnych rolach, że cieszą się przywilejami. Rozpoznają to. To zaczyna ich łączyć. Stan szlachecki staje się korporacją. Nie ma to sformalizowanego charakteru. Współwystępowanie w podobnej roli, to ich łączy w zbiorowość. Związki bardzo luźne. Nie jest to stricte stowarzyszenie, korporacja. Władza występuje w rozmaitych postaciach, np. król szczepowy. Można powiedzieć o nie władza polityczna bo jest władzą nad zbiorowością. Władza opiera się na talentach, charyzmie, na osobistych cechach jednostki. To sprawia, że władza jest krucha. Nie jest dziedziczna. Władza oddziela się od cech osobistych władcy. Staje się urzędem, czymś formalnym. Władza jest instytucją. Osoba schodzi na dalszy plan. Stan szlachecki toczy się na drodze zjednoczenia wasali, równych w prawie. Równych w przywilejach. Zamiast relacji osobistych władcy z wasalami. Prawo rzymskie pozwala na zastosowanie pojęć oddzielających te dwie sfery, władcy i urzędu. Władza jako coś abstrakcyjnego. Nie szczególne czynności sprawowane przez konkretną osobę. Spełnianie urzędu. Działanie dla określonych celów, np. zachowanie pokoju wśród ludności. Podział władzy pomiędzy króla a grupą uprzywilejowaną. Dochodzi do ugody. Dualizm w sprawowaniu władzy. Feudałowie, duchowni, miasta, korporacje, (w Rzeszy książęta i cesarz). Stany są reprezentacją wielu rozmaitych ośrodków władzy. Zgromadzenia stanowe. (sejmy, stany generalne, parlamenty itp.) nadal duża wielość ośrodków władzy, powód stałych konfliktów i napięć między władcami a stanami, między miastami, książętami itp. Bunty chłopskie częste. Mogą stać się siłą polityczną wpływającą na strukturę ustrojową. Władza daleka od stabilności, zależna od osobistych talentów władcy. Musiał mediować pomiędzy wieloma ośrodkami. Słaba władza monarchy. Nieco mocniejsza niż w m. feudalnej. Niska efektywność sprawowanej władzy. Nieustalone kompetencje, nieoddzielone. Powód i przedmiot sporów. Gwelfowie (stronnicy papiestwa) i gobelinowie (stronnicy cesarza). We Florencji ustrój republikański, charakterystyczny dla miast płn. Włoch. Kunstwerk – rozdział książki Jakuba Burkharda pt. „Kultura odrodzenia we Włoszech”. Ród Medyceuszy – władcy koncentrujący władzę w jednym ręku. Książę jest jak wielki artysta, buduje ustrój jak dzieło sztuki, swoboda z jaką działa. Otoczenie to tworzywo do stworzenia tworu politycznego. Budulec do nowego ustroju.dzieło nowej wiedzy, nowego rzemiosła politycznego. Florencja uzyskał prawa miejskie ok. 1100 r. społeczność nowego typu. O statusie jednostki decyduje pracowitość i talenty. Urzędy publiczne zastrzeżone dla przedstawicieli cechów. Elita kupców, prawników i przedsiębiorców. 9 os egzekutywa, reprezentanci okręgów signoria. 12 Dobrych Ludzi. 16 innych reprezentantów z dzielnic miasta. Rada ludowa – 200 obywateli głosująca nad ustawami signory. W połowie XIV wieku zaraza, zmarło dziesiątki tys obywateli. W roku 1378 powstanie cjompi – wełniarzy. Ustanowili rząd. Krwawo stłumione, cech tekstylny zlikwidowany, skazani na banicje. Rody sprawowały władze, szlachta feudalna, kupcy. 2 zmainy. Signoria obsadzana z najbogatszych cechów a arystiokracja mogła sprawować władzę. Aby być wybranym członkiem cechu, ukończone 30 lat, nie mieć zaległych podatków. 75 ludzi obsadzali urzędy, wymiennie. Guardia – tajna policja. Powołana pod wrażeniem rewolty wełniarzy. Działania polityczne dotyczyły spraw zagranicznych, Florencja – Mediolan. Dbałość o republike, każdy z obywateli musi ponosić obowiązki wobec władz i miasta. W latach 20 i 30 w XV wieku sytuacja we Florencji uległa pogorszeniu. Podatki wysokie. Ustalenie podatku po oszacowaniu majątku, dokonywali sąsiedzi. Brak rozstrzygnięcia z Mediolanem. Medyceusze i Abrucci. Większość uzyskali oni, oskarżyli Medyceuszy o wszystko co złe. Nie zniszczyli republiki. Kosmo di Medici doprowadził do wyboru Signorii i wrócił z banicji i skazał na nią tamtych.

16.11.2011

I okres państwa.

Kastylia podzielona na królestwa. Władztwa – władza ziemska, zależy czy się wykształciło, zwierzchnictwo nad ziemią, Objęte jednolitą strukturą, prawem królewskim, jedynym i nadrzędnym. Prawo zwyczajowe było bardzo rozmaite w zależności od wspólnoty której to było prawo. Ma ono do siebie że jest prawem określonej wspólnoty. Jest tak różne jak wiele jest wspólnot. Przekazywane w tradycji ustnej. Stąd niedoskonała postać mierząc dzisiejszymi kryteriami. Udoskonalanie prawa. Monarcha spisuje prawo , nie są przez niego ustanowione. Są zapisem praw zwyczajowych, dzięki zapisowi mają bardziej racjonalną i precyzyjną strukturę, Są bardziej jednoznaczne. Prawo rzymskie uchodziło za wzór. Miało racjonalną strukturę. Miało ogólne pojęcia, możliwa była systematyzacja prawa. Wyróżnienie. Rozwój myślenia prawniczego. Logika dla prawników. Monarcha posługiwał się prawem rzymskim tam gdzie brakowało swojego. Model racjonalności posiadało rzymskie prawo. Prawo rzymskie nie obowiązywało nigdzie ale było instrumentem dla władcy, jeśli chciał nieunormowane obszary uregulować. Kodeks Napoleona. Reprezentacja stanowa – kortezy. Przewagę miał monarcha i jego administracja. Curia regis – kancelaria królewska. W wyniku rozdziału kompetencji. Kortezy działały wtedy gdy monarcha je zwołał. Nie działały samodzielne, co ograniczało ich znaczenie. Reprezentowane 3 stany: duchowieństwo, szlachta i możni, zwykli ludzi. Od XV reprezentanci szlachty i duchowieństwa rzadko brali udział w obradach. Kortezy składały hołd monarsze, on zobowiązywał się dochować wierności prawom i przywilejom poddanych (tylko możnych). Prawa uchwalone przez monarchę i stany. Silne stanowisko monarchy. Bicie monety, orzekanie w najwyższej instancji, wzywał do stawienia na wyprawę wojenną, prawa wydawane przez monarchę miały nadrzędne znaczenie wobec praw lokalnych. Urzędy: rada królewska, zmienna liczba prałatów, arystokratów, prawników. Organ doradczy i wymiar sprawiedliwości. Sekretarze króla, dopomagali królowi w załatwianiu spraw. Ich pozycja wzrastała w miarę jak wzrastała tendencja.. formalizacja stosunku petentów do urzędników. Kontrola załatwianych spraw. Tworzenie państwowej administracji która jest narzędziem działania państwa. Procedury, standardy. Funkcjonowały trybuny: sąd działający w sprawach otoczenia monarchy. W obecności króla pewne zachowania są niedopuszczalne, siadać nie, dobywać broni nie. Instancja apelacyjna dla spraw całej Kastylii. Nie istniała administracja średniego szczebla, Była centralna i lokalna.2/3 terytorium kraju podlegała ich jurysdykcji. Urząd skarbnika królewskiego contadores mayores. Wojsko składało się z pospolitego ruszenia.

Aragonia

Różni się od Kastylii. Katalonia, Walencja i Majorka połączone z Aragonią unia personalną, zachowują własne instytucje i ład prawny. Księstwa różnią się kulturowo i językowo. Świadomość wzajemnej przynależności. Zobowiązany do regularnego zwoływania stanów. On pierwszy składał przysięgę a potem stany. Osadzał zastępcę – gubernatora. Podlegał kontroli reprezentacji stanowych, które zgadzały się oddać podatki monarsze. Mialy prawo kontroli nad tym. Komisje zyskały znaczenie organów kontroli politycznej. Wzrosło ich znaczenie. Istniała iusticia de aragon czyli trybunał prawniczy ograniczający autorytet króla. Pomiędzy feudałami i poddanymi a królem. Administracja centralna spoczywała w rękach Rady conseio de aragon. Przedstawiciele 4 królestw, jedyna wspólna instancja. Prezydiowanie w radach miejskich. (Fuguer) Monarchiczna władza ograniczona przez stanowe instytucje i lokalne oligarchie. Przedstawiciele komun miejskich zaproponowali istnienie straży na drogach. Ochrona obejmowała miasta i wsie i miejscowości Aragonii ale też Galicji, Kraju Basków i Andaluzji. Instrument władzy dla korony, to sprawiło że miasta zaczęły przeciwstawiać się wyraźnie działaniu santa her mandat. Ujednolicało porządek życia społeczności. Konsolidacja polityczna, kolejnym krokiem do niej było podporządkowanie Andaluzji. Tam najdłużej sprawowali władze Maurowie. Sewilla siedliskiem oporu ruchu magnackiego. Ani szlachta Andaluzji ani miasta nie chciały okazać podległości, ani nie chciały się przyłączyć do Santa Monica. Uroczyste oddanie Andaluzji władzy zwierzchniej czyli Aragonii nastąpiło dopiero gdy monarcha przebył do Andaluzji na miejsce.

Absolutyzm

Absolutyzm jest pierwszą postacią państwa i postacią niejako modelową. Wszystkie modyfikacje, które ulega państwo w okresach swoich dziejów są korektami tego modelu. Model polega na dorzuca

W sensie politycznym absolutyzm jest sposobem sprawowania władzy wraz z uzasadniającym go doktryną. Polega na skupieniu koncentracji władzy w jednym ośrodku dyspozycyjnym, wyposażonym w pełnię środków władczych czyli plenituo protestatis. Monopolizacji przez władzę sfery politycznej uwolnieniu politycznego suwerena od wiążących norm prawa politycznego. Władca nie jest zobowiązany do przestrzegania prawna, które sam ustanowił. Inaczej mówiąc forma ustrojowa wykształcona w XV – XVII i XVIII wieku. Zachowana jest do końca XIX wieku w ces ros i imp otomańskim.

Znamiona.

Organ państwowy władcy niekontrolowany przez inne urzędy, osłabienie znaczenia ciał pośredniczących.

23.11.2011

Państwo jest, wg Webera, tworem okcydentalnego racjonalizmu. Działania człowieka są rozumne, świadome, nakierowane na określony cel. Maksimum korzyści i minimum strat. Rozumowy projekt towarzyszy człowiekowi w zadaniach jakie podejmuje. Państwo istnieje dziś wszędzie ale tylko dlatego że w XIX i XX wieku następował proces eksportu państwa do krajów na całym świecie. Kolonie odzyskawszy niepodległość chciały uzyskać ustrój państw kolonizujących. Państwo jest wytworem działań człowieka. Władza państwowa jest czymś spoza i ponad społeczeństwem. Urzędnik działa z ramienia instancji kontrolującej. Zakres i intencje kontroli. Społeczeństwa common law – ludzie wiedzą jak się zachowywać więc kontrola nie jest potrzebna. Władza nie musi mieć nadrzędnych prerogatyw. Działanie polityczne oraz prawo. – instrumenty kontroli.

Terytorium zbiorowość i władza – 3 podstawowe elementy państwa wg Jelinka

30.11.2011

Galikanizm – doktryna dotycząca niezależności kościoła francuskiego od stolicy papieskiej. Ściślejsze związanie korony z kościołem, pewne podporządkowanie władzy kościelnej władzy świeckiej. Prawa fundamentalne ograniczające władcę. Sądy prawa zwyczajowego – tzw parlamenty. Również w Anglii parlament pierwotnie był sądem i pozostaje nadal. Prawo remonstrancji – prawo wydane przez monarchę. Prawa fundamentalne. Nie ma kodeksu który by je wyliczał. Absolutyzm miał postać monarchii. Urzędy są powołane przez monarchę. Funkcjonują jako jego narzędzia, pomoc, mają usprawniać sprawowanie władzy przez niego samego. Radcowie zwyczajni. W II połowie Xvi wieku podział rady na sekcje. 4 sekcje, rada stanu, zbierała się pod przewodnictwem króla. Nie przekraczała 7 osób. Rada depesz – sprawy polityki wewnętrznej, orzekała w sprawach spornych ds. administracji, I instancji, lub odwoławcza od zarządzeń intendentów (XVII w.) 10-12 osób. Rada finansów – ustalanie wysokości podatków bezpośrednich i ich rozpisaniem na poszczególne okręgi; umowy z dzierżawcami. Ustalenia tworzyły normy prawne. Rozwój prawa. Monarchowie zlecali opracowanie przepisów sekcjom Rady, i omijali konieczność przedstawiania rozporządzeń do rozpatrzenia parlamentowi. Rada prywatna – ds. procesowych, tylko funkcje sądowe, przewodniczył kanclerz monarchy. Król nie uczestniczył. Rozpatrywał różne sprawy już raz rozpatrywane. Rozstrzygiwał spory o kompetencje. Kanclerz był strażnikiem pieczęci królewskiej. Mianowany dożywotnio – nieusuwalny. Generalny kontroler finansów. – kierowanie administracją skarbową. Przemysł, handel, rolnictwo, sprawy dróg i mostów. Sekretarze stanu. Sygnowanie pism królewskich dotyczących wypłat królewskich. Stany generalne – reprezentacja części społeczeństwa. Po jednym delegacie z każdego stanu.

Gianfranco Poggi – „Państwo” – 1 część

Baszkiewicz – „Władza”

Marek Wąsowicz – „Historia ustroju państw zachodu”

11.01.2012

Władza

Kwestia podmiotu władzy. Czym jest władza. Cel sprawowania władzy. relacja pomiędzy władzą a jednostką.

Ustrój mieszany. Elementy każdego z ustrojów. Monarchia, arystokracja, demokracja. Anglia – ustrój mieszany, zwłaszcza w XVII. 1689 roku, po rew. Ang. Na tron wstępuje Wilhelm Orański z Niderlandów, mąż córki Stewarta. Mamy do czynienia ze współrządzeniem monarchy i parlamentu (izba lordów i izba gmin). Lordowie – z mianowania i dziedziczni. (arystokracja. Izba gmin - demokracja). Ustroje właściwe. Cel sprawowanej władzy – dobro wspólne, to co łączy te ustroje. Dobro wspólne to wspólne dla rządzących i rządzonych. Ustroje niewłaściwe mogą się pojawić w historii. Są wypaczone, nie w celu realizacji dobra wspólnego, tylko dobra dla rządzących. Każda forma właściwego ustroju może się wynaturzyć, może być źle sprawowana. Tylko w imię dobra tylko rządzących. Monarchia – tyrania. Arystokracja – oligarchia. Demokracja – ochlokracja. Wola zbiorowa to nie to samo co wola wszystkich. Wola wszystkich może nie dawać rezultatu bo każdy myśli o czymś innym, i wtedy jest chaos. Zbiorowa jest wtedy gdy wszyscy myślą o sobie i o pozostałych. Sama władza występuje jako fenomen, o którym nie można powiedzieć że jest dobra. W zależności od tego w imię czego jest sprawowana to jest dobra albo zła. Sama władza jest zjawiskiem ambiwalentnym. Ani dobra ani zła.

Władza a wolność.

Im więcej ktoś ma władzy nade mną tym ja mam mniejszą wolność i na odwrót. Władza unicestwia wolność. Musi wolność być aby władza mogła ją unicestwiać. Jeśli dotyczy jednostki który nie jest uznany za wolnego, . Jak coś nie jest wolne to władanie nad nim jest tylko posiadaniem. Niewolnik jest sprowadzony do bytu przedmiotowego.

Monarchia patrymonialna. Patrymonium. Tytuł do władzy opierał sie na tym że jego dobytek stanowi jego stan posiadania. Była zastępowana innymi. Władza stawała się ideą. Ktoś na mocy czegoś posiadał władzę nad innymi. Władza była urzędem. Sprawowana przez przywódcę. O władzy można mówić tylko w relacji do podmiotu który może być wolny. Własność i posiadanie to nie są formy władzy. Władza jest czymś innym. Jednostki są wolne ale mogą ją tracić na rzecz władającego. Co to jest władanie, na czym polega wpływ jednego człowieka że oni go słuchają. Najprostsza forma władzy to przymus. Odnosi skutek na krótką metę. Także autorytet. Racjonalne przekonywanie. Dlaczego człowiek uznaje władzę ze strachu. Władza będzie go karać jeśli okaże on nieposłuszeństwo. Strach przed represjami. Z 2 strony, człowiek uważa to za słuszne. Uznaje instancję władzy. Polecenia uznawane są za słuszne, bez względu na to czy władza jest prawowita czy nie.

Max Weber

3 koncepcje prawowitości, legitymizacji władzy. Uznanie władzy przez jednostkę. Legalizacja – jej działanie odpowiada aktualnemu porządkowi prawnemu. Z formą ustrojową.

1. uznaje bo władza jest tradycyjna - Opiera się na obyczaju, na szacunku, na wynikającym z przyzwyczajenia nastawieniem. od wielu stuleci panował monarcha, i dlatego monarchia jest uznawana za jedyną właściwą formę sprawowania władzy. Na autorytecie

2. charyzmatyczna – na autorytecie, zaufanie, wielki przywódca.

3. racjonalna – na mocy wiary w ważność legalnego ustanowienia. Ci co znają się na rzeczy będą dobrze sprawować władzę. Rząd fachowców.

Żadna władza, zwłaszcza państwowa, która rozciąga się na społeczeństwo wielomilionowe, ma wiele zadań, nie może być sama sprawowana, musi mieć sztab ludzi którzy będą wykonawcami władzy. Musi sobie zaskarbić przychylność administratorów. Władza wykonywania zadań nałożonych przez władzę poprzez nagradzanie. To ich skłania do wykonywania tych zadań. Prestiż. Cząstka danej im przez władzę władzy oni stoją wyżej w społeczeństwie. Inni muszą słuchać ich.

Rzesza Niemiecka

Termin używany od 962 do 1806. Określał on wszystkie jednostki terytorialne, kraje, niemieckiego obszaru językowego. Zaczęto dodawać słowa narodu niemieckiego. Abdykował Ferdynand. Od XV wieku był cesarz austriacki. 1871 – II rzesza do 1918. III rzesza - dyktatura nazistowska 1933-1945. Rzesza niemiecka nie jest państwem. Twór inny niż państwo. W skład rzeszy niemieckiej wchodzą państwa. Austria i Prusy. Po wojnie 30 letniej tworzy się 1648. Republika raczej niż państwo. Swoisty ustrój swoisty, wyjątkowy. Traktowana jako monstrum polityczne, nieprzystające do wymagań czasu. Państwo elekcyjne, korona cesarska pozostawała w rodzie Habsburgów. Ze względu na położenie Austrii byli powołani by ochraniać ziemie przed Turkami. Dokonywali elekcji elektorowie, złota bulla w XiV wieku. Nie dynastyczna lecz elekcyjna. Tylko w zwyczaju należała do Habsburgów. Od wyboru Karola V połączył ziemie austriackie i hiszpańskie. Elektorom zaczęto przedstawiać warunki po których spełnieniu dokonywali wyboru. – kapitulacja wyborcza. Zakres władzy był zmienny. Ograniczenie miały miejsce i na pozór były dobrowolnie przyjęte przywileje. Cesarz tylko wspólnie z sejmem. (Król wraz z parlamentem.) uprawnienie zastrzeżone dla cesarza ale i te mógł wykonywać wraz z elektorami. Wielka władza cesarza Rzeszy była de facto niewielka. Reprezentowanie państwa na zewnątrz, tytularne zwierzchnictwo lenne, zwoływanie sejmu i inicjatywa ustawodawcza, legitymowanie dzieci nieślubnych, przyznawanie pełnoletności dzieciom nieletnim.

Skład sejmu ustalony Z końcem XV wieku:

- elektorzy,

- książęta rzeszy, prałaci i hrabiowie i wolni panowie.

- i miasta: przedstawicieli 51 miast rzeszy.

Gdy wniosek przyjęty przez 3 kolegia zyskiwał pełną moc – opinii, konsultacji. Po jego zatwierdzeniu ta opinia stawała się ustawą. 1648 – pokój westfalski; ustawodawstwo zwykłe,, decyzje wypowiedzenia wojny, zawarcia pokoju, podatku, rekrutacji wojsk. Sądowe, w drodze rewizji wyroki sądu kameralnego.

Organa centralne:

- rząd rzeszy – na papierze

Obwody rzeszy podzielona na 6 a potem 10 w 1512 roku. W każdym z nich ustanowiono sejmik obwodowy, podobny do sejmu rzeszy. Postanowienia większością. Sejmik wybierał organ wykonawczy – kapitana oraz 4 radców. Do głównych zadań należało

Ochrona pokoju, egzekucja wyroków sądu kameralnego, nadzór cła, rozkładanie podatków i kontyngentów wojskowych. Zachodnie i południowozachodnie – odmienne od pozostałych. Rozbicie terytorialne.

Sąd kameralny 1495. Dla terenu całej rzeszy. Trybunał. Sędziów powoływał cesarz spośród książąt, hrabiów lub wolnych panów. Uczestniczenie i ogłaszanie wyroków. Asesorowie 16. Mianowali sędziowie spośród kandydatów, połowa to szlachcice a połowa wykształceni prawnicy. Część katolików i protestantów. Wg postanowień sąd wydawał wyroki na podstawie ustaw rzeszy. Prawo rzymskie. 2 role: I lub ostatniej instancji. Mała liczba personelu i brak funduszy

Skarbowość. Nie było ustalonych podatków, tylko jeden – podatek na działalność sądu kameralnego. Sejm uchwalał jednorazowe podatki nadzwyczajne. Nie mieli stałej armii, tylko wojska poszczególnych jednostek składu rzeszy. pod koniec XVII wieku Austria i Prusy tworzą doborowe oddziały wojska armii państwowych i przewyższają rzeszę.