Przed II wojną światową:

Impresjonizm 1874 – 1886 (osiem paryskich wystaw)

• 1874 – pierwsza wystawa w atelier fotograficznym Nadara, wystawione Impresja – wschód słońca

• Przedmioty nie posiadają barwy, kolor lokalny zależy od światła

• Zerwanie z akademizmem

• Cel: uchwycenie jakiegoś momentu w ciągu dnia, czegoś ulotnego

• Nie zgłębia żadnych metafizycznych problemów

• Koncentrował się na rozwiązywaniu efektów wizualnych np.: efekt mgły, dymu, wschód słońca, słoneczny poranek

• Nie używano czerni

• skupia się na powierzchowności, ulotności chwili, nastroju, oświetlenia, czy kąta widzenia

• udowadnia subiektywność ludzkiej percepcji

• kolor i forma – autonomiczne elementy obrazu – zależą od artysty

• malowali w plenerze (w przeciwieństwie do akademistów)

• metoda: dywizjonizm (nakładanie tuż obok siebie plam czystego koloru tak, iż z pewnej odległości zlewały się tworząc barwy uzupełniające.)

• zrywają z perspektywą linearną

• Osiem wystaw impresjonistycznych:

  • Pierwsza w paryskim atelier fotograficznym artysty Nadara 1874

Neoimpresjonizm 1880 –

• Zapoczątkowany przez Georgesa Seurata

• Puentylizm

• Dywizjonizm

Postimpresjonizm przełom XIX i XX wieku, zapoczątkowany 1886

• Precyzyjnie czas od ostatniej wystawy impresjonistów w 1886 roku do pierwszej wystawy fowistów w 1905 r.

• 1886 – 1905

Symbolizm

• Powstał we Francji i Belgii w drugiej połowie XIX w.

• Świat materialny jest złudą kryjący prawdziwy, idealny świat

• Po raz pierwszy nazwa symbolizm pojawiła się w 1886 r. w tytule manifestu programowego młodych poetów francuskich. Opublikował go w 1886 roku paryski dziennik Le Figaro. Tytuł manifestu: Le Symbolisme. Nazwa bardzo szybko rozpowszechniła się w całej Europie. Z Francji do Belgii, Niemiec, Skandynawii oraz Polski. Gorącym zwolennikiem symbolizmu w Polsce był Zenon Przesmycki ("Miriam").

• Dążenie do wyrażania ogólnoludzkich problemów psychologicznych i treści metafizycznych

• Treści metafizyczne można poznawać jedynie przez intuicję, emocje, podświadomość.

• podstawowym środkiem ekspresji stał się symbol

• pojmowali sztukę jako swoisty język abstrakcyjnych znaków syntetycznych komunikujących o przeżyciach i emocjach artysty.

• Przedstawiciele: Ferdynand Ruszczyc, Gustav Moreau, Fernand Khnopff , Redon Odilon, Pierre Puvis de Chavaness, Jacek Malczewski,

Nabizm – 1888 - 1899

Nabiści: Paul Serusier, Maurice Denis, Pierre Bonard, Vuillard, Valloton, Roussel,

• Dążyli do uproszczenia konstrukcji obrazów

• Odrzucają reguły akademickiej perspektywy,

• Dzieło sztuki nie powinno odtwarzać rzeczywistości, ale oddawać uczucia artysty

• Kreska powinna być skąpa i miękka

• Kolory nakładane płaszczyznami,

Do grupy nabistów należeli:

• Maurice Denis (1870–1943)

• Pierre Bonnard (1867–1947)

• Paul Sérusier (1863–1927)

• Édouard Vuillard (1868–1940)

• Henri Gabriel Ibels (1867–1936)

• Auguste Cazalis

• Paul Ranson (1864–1909)

• Jan Verkade (1868–1946)

• Aristide Maillol, rzeźbiarz (1861–1944)

• Feliks Valloton (1865–1925)

• Ker Xavier Roussel (1867–1944)

Po II wojnie światowej

Secesja

• Ostatnie dziesięciolecie XIX wieku i pierwsze XX wieku

• Łączono różne dziedziny sztuki jak rzemiosło artystyczne, architekturę wnętrz, rzeźbę, grafikę,

• Płynne faliste linie

• Ornamentacja abstrakcyjna bądź roślinna

• Inspiracje sztuką japońską

• Swobodne układy kompozycyjne

• Asymetria

• Płaszczyznowość

• Linearyzm

• Pastelowa kolorystyka

• We Francji styl ten nazywany jest Art Nouveau, w Niemczech Jugendstil lub Sezessionsstil, we Włoszech Stile floreale lub Stile liberty.

• Za bezpośredni okres kształtowania się secesji uważa się lata 80., za jej początek - lata 90. XIX. Dojrzałą formę osiągnęła ona w połowie lat 90. z apogeum popularności i możliwości w roku 1900 (Wystawa światowa w Paryżu). W drugiej połowie lat 90. styl rozpowszechnił się w całej Europie, czego efektem było wykształcenie się narodowych odmian stylu.

Fowizm

• Rozwijał się w latach 1905 – 1908

• Odłam ekspresjonizmu

• Szokujące zestawienia kolorystyczne, nie pasujące do siebie

• Zaczęło się od Salonu Jesiennego w 1905 roku

• Niekiedy zakłamywali kolory np. malowali czerwoną trawę

• Niekiedy kolory wyostrzali

• TRWAŁ DWA LATA (TRZY)

• Odrzucili symbolizm i tematyczność w obrazach, szukali wartości jedynie w kolorze

Ekspresjonizm

• Deformacja

• Ostro zamalowywane kontury przedmiotów

• Cel: wyrażenie uczuć artysty

• Przeciwstawiał się naturalizmowi

• Eksponowanie graficznego szkieletu kompozycji

• Niekiedy ważniejsza forma niż treść obrazu

• Sugestywne kontrastowe kolory

• Naturalizm (fr. naturalisme) – metoda w literaturze i sztuce zmierzająca do wiernego, niemal fotograficznego naśladownictwa natury, mająca na celu ukazanie natury w pierwszej fazie rozwoju.

• Herbert Kühn: "W przypadku ekspresjonizmu, między tym, co ma być przedstawione, a samym przedmiotem istnieje głęboka przepaść. Przedstawiony przedmiot nie jest prostą projekcją tego, co prezentuje, lecz zaproszeniem do zrozumienia tego, co rzeczywiście przedstawia. To, co ma być przedstawione, rozpoczyna się niejako poza samym obrazem."

• Grupy: der Blaue Reiter, die Brucke,

Grupy, artyści, pisma [edytuj] (ekspresjonizm)

• 1927 Herwarth Walden w "Der Sturm" ustalił chronologię historyczną:

Oskar Kokoschka, futuryści, zwłaszcza Boccioni, Rosjanie Kandinsky i Chagall, Niemcy Franz Marc i August Macke, Szwajcar Paul Klee, Francuzi Albert Gleizes, Robert Delaunay i Fernand Leger, Szwed Carl Fredrik Hill.

• 1905 Drezno: powstała spokrewniona z fowizmem grupa "Die Brücke"

  • pomysł założenia wyszedł od studenta architektury Ernsta Ludwiga Kirchnera, pierwszymi członkami byli jego przyjaciele: Fritz Bleyl, Erach Heckel i Karl Schmidt-Rottluff (później: Emil Nolde, Max Pechstein, Otto Mueller).

  • malarze powoływali się na Gaugina i Van Gogha (tj. preekspresjoniści), ale głównie ze względów "duchowych"

  • poszukiwanie ukrytej obecności natury, stosowanie przejaskrawienia i brutalności

  • operowanie dużymi, niezróżnicowanymi płaszczyznami barwnymi, mocnym konturem

  • akty w plenerze (jako utopia wolnego od cywilizacji organicznego bytowania) oraz motywy wielkomiejskie (nocne lokale, cyrki, ulica)

  • Kirchner: najsilniej indywidualny charakter twórczości, czerpał z neoimpresjonistów, Van Gogha, Muncha, inspiracje kulturami prymitywnymi (na przykład polinezyjską) i niemieckim średniowieczem

• członkowie grupy zyskali w większości uznanie, Otto Mueller został profesorem Akademii Wrocławskiej, Pechstein – członkiem Pruessische Akademie der Künste, podobnie Kirchner i Schmidt-Rottluff. Pozycje utracili w 1933, pod dojściu Hitlera do władzy.

• obrazy:

  • Kirchner: "Dziewczyna z japońską parasolką", "Woltyżerka", "Poranek nad jeziorem", "Sanki na śniegu"

  • Heckel: "Przejrzysty dzień", "Leżąca kobieta", "Białe konie cyrkowe"

  • Schmidt-Rottluff: "Przerwa w atelier", "Faryzeusze", "Latarnie nad Bałtykiem", "Pejzaż morski"

  • Nolde: "Pokłon trzech króli", "Taniec przed złotym cielcem", "Panny mądre i głupie", "Ostatnie wieczerza"

  • Pechstein: "Wazon z kwiatami i 2 akty", "Dwa akty", "W lesie"

  • Mueller: "Dwie kobiety wśród trzcin"

Grupa rozpadła się w 1911, a oficjalnie zakończyła działalność 1913.

• k. 1911 Monachium, wokół Wasilija Kandinskiego i Franza Marca – "Der Blaue Reiter"

  • związek z filozofiami egzotycznymi, "powrót do źródeł", prymitywizm

  • Wasilij Kandinski: "über der Geistige In der Kunst" ("O duchowości w sztuce"), zerwanie z naturą prowadzące do dekoracyjności

• obrazy:

  • Franz Marc: "Walczące formy", "Wieża niebieskich koni", "Niebieski koń"

  • August Macke: "Pani w zielonym żakiecie", "Dziewczęta pod drzewami", "Port w Tunezji"

  • Kandinski: "Kościół w Murnau", "Senna improwizacja"

  • grupa rozpadła się w 1914 z powodu śmierci Macke i Marca na froncie I wojny światowej i wyjazdu Kandinskiego z Niemiec

• Paul Klee, ur. k. Berna, ekspresjonistyczną działalność art. prowadził w Monachium

  • swoje malowanie określał mianem "improwizacji psychicznej"

  • obrazy malowane nerwowymi i gorączkowymi pociągnięciami pędzla

  • spotkania z Alfredem Kubinem, Schiele'em, Kandinskim, Markiem – pracował nad kolorem

  • 1920-1930 pracował jako wykładowca w Bauhausie

• obrazy: "Fen w ogrodzie Marca", "Domy w Saint-Germain",

Inni w Niemczech: Aleksiej Jawlensky, Max Beckmann, Lovis Corinth

Kubizm

• rozwinął się we Francjki na początku XX w

• Prekursorami kubizmu byli Pablo Picasso i Georges Braque.

Prekubizm [edytuj]

Nurt w sztuce charakteryzujący się odejściem od naturalnej budowy ciała ludzkiego, pojawia się bryłowatość wraz z martwą naturą w krajobrazie oraz zmianą perspektywy. np. "Portret Gertrudy Stein" Picassa 1906

Kubizm analityczny

• Trwał w latach 1907 – 1912

• Monochromatyczna paleta: czerń, brąz, szarości

• Formy sztywne i geometryczne

• Obiekty rozbite na pryzmatyczne fragmenty

• Cel, jaki postawili sobie artyści tworząc kubizm analityczny, to malowanie nie dla oka widza, ale jego umysłu, organu, który w najpełniejszym stopniu “patrzy” na przedmioty. Tak, jak w przypadku krzesła, odbiorca może widzieć tylko jego profil, wie jednak, jak wygląda cała konstrukcja. Umysł “dopowiada” brakujące elementy, znajdujące się z tyłu czy z boku obiektu. Takie podejście zakłada odrzucenie perspektywy, bo umysł “widzi” przedmiot z różnych stron, nie z jednego, ustalonego, koniecznego dla wyrysowania linii perspektywy. Takie założenia włączają do płótna także czas.

• Najsłynniejsze prace zaliczane do nurtu kubizmu analitycznego to:

  • Portret Ambrose Vollard (1910)

  • Ma Jolie, (1911)

Kubizm hermetyczny

• Trwał na przełomie 1912/1913

• Zastosowanie gazet, biletów, fragmentów tapet

• „Portugalczyk” Braque.
  Autor posłużył się głównie kolorami monochromatycznymi wpadającymi w brązowy odcień. Tak jak w wielu obrazach z tego okresu, autor użył drukowanej czcionki w celu wywołania "formalnego" wrażenia

Kubizm syntetyczny

• od 1914 roku do lat dwudziestych.

• Prostszy niż kubizm analityczny

• Nie deformował aż tak bardzo przedmiotów

• Żywsze barwy

• Stosowanie kolażu

Futuryzm narodził się we Włoszech na początku XX wieku.

• Sprzeciw, odrzucenie dziedzictwa kulturowego, hamującego rozwój

• Odbiło im przez rozwój przemysłowy!

• gwałtowność, agresywność, kult przemocy, wojny

• Czas aktualności dzieła oceniali na 24 godziny

• Materia jako jedyny godny motyw

• Odrzucali to co metafizyczne

• Źródłem inspiracji powinna być nowa techniczna, mechaniczna cywilizacja

• Powtarzający się motyw: zgiełk wielkiego miasta, (urbanizacja)

• Usiłowali odtworzyć pęd, wrażenie rozmycia obrazu podczas szybkiego ruchu

Konstruktywizm –

• kierunek w sztuce abstrakcyjnej powstały w r. 1913 w Rosji, nieco później w Holandii i wreszcie w całej Europie, do USA dotarł po I wojnie światowej.

• Stosowanie dyscypliny formalnej ograniczonej do geometrycznych elementów: koło trójkąt linia prosta

• Twórcami konstruktywizmu byli: Kazimierz Malewicz i Aleksander Rodczenko.

• Celem jest poszukiwanie nowej ekspresji estetycznej, a metodą świadoma rezygnacja nie tylko z prezentowania widzialnej rzeczywistości, ale także odejście od skojarzeń ze światem przedmiotów.

Suprematyzm

• Suprematyzm – kierunek w sztuce abstrakcyjnej stworzony przez Rosjanina polskiego pochodzenia Kazimierza Malewicza w 1915 roku.

• Założenie całkowitego oderwania sztuki od rzeczywistości

• Najważniejsze jest uczucie towarzyszące odbiorowi obrazu a nie to co ten obrazuje

• Podstawa teorii suprematyzmu: wyższość odczucia, odrzucenie lub zredukowanie dotychczasowych środków wyrazu, zastąpienie ich nowymi

Rajonizm

• Kierunek awangardowy

• Zapoczątkowany w Rosji

• 1911 – powołany przez Michaiła Łarionowa i Natalię Gonczarową

• śledzenie odblasków i promieni świetlnych było inspiracją malarza - rajonisty.

• promienie świetlne, odbijając się od powierzchni przedmiotów przecinają się, tworząc nieuchwytną strukturę w przestrzeni, którą artysta może namalować.

• Styl oparty jest o dorobek kubizmu i futuryzmu ("promienie" były zainspirowane "liniami sił" występującymi u futurystów)

Surrealizm 1917 –

• bunt przeciw klasycyzmowi, realizmowi, empiryzmowi, racjonalizmowi, utylitaryzmowi i konwencjom w sztuce.

• Andre Breton – teoretyk surrealizmu,

• 1924 – Manifest Surrealistyczny

• Artyści starali się wykreować obrazy burzące logiczny porządek rzeczywistości.

• wizje groteskowe, z pogranicza jawy, snu, fantazji, halucynacji, a odsunięte od racjonalizmu.

• Przedstawicielami tego nurtu w malarstwie byli: Salvador Dalí, Giorgio de Chirico, Max Ernst, Hans Arp (również w poezji), Marcel Duchamp, Francis Picabia, Osvaldo Licini, René Magritte.

De Stijl – neoplastycyzm

• kierunek w sztuce rozwijający się w latach 20. XX wieku

• Twórcą nazwy "neoplastycyzm" jest Piet Mondrian

• Inspirowany mistycyzmem?

• Działanie świata – zasada przeciwieństw

• Siła aktywna – bierna (pion – poziom)

• 3 kolory zasadnicze – żółty, niebieski, czerwony

• 3 niekolory – biel, czerń, szarość

• prostokątność i stosowanie czystych kolorów (czerwony, niebieski, żółty, czarny, biały szary)

• rak dekoracji

Do nurtu De Stijl należeli:

• Piet Mondrian (1872 – 1944)

• Theo van Doesburg (1883 – 1931)

• Jacobus Johannes Pieter Oud (1890 – 1963)

• Gerrit Rietveld (1888 – 1964)

• Vilmos Huszár (1884 – 1960)

• Bart van der Leck (1876 – 1958)

• Robert van 't Hoff (1887 – 1979)

• Ilya Bolotowski (1907 – 1981)

• Marlow Moss (1890 – 1958)

• Amédée Ozenfant (1886 – 1966)

• Max Bill (1908 – 1994)

• Jean Gorin (1899 – 1981)

• Burgoyne Diller (1906 – 1965)

• Georges Vantongerloo (1886 – 1965)