FUNDUSZE STRUKTURALNE
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
Europejski Fundusz Społeczny
Fundusz Spójności
Środki w budżecie Unii Europejskiej pochodzą z trzech podstawowych źródeł:
z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami Unii Europejskiej (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii),
· z dochodów z VAT (czyli podatku od wartości dodanej) – jest to określony procent, który dane państwo ma zapłacić Unii od środków pochodzących z podatku VAT)
· ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (każde państwo płaci 0,73 proc. swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Jest to obecnie największe źródło środków finansowych Unii Europejskiej.
Początki EFRR
Utworzony w październiku 1972r.
Uruchomiony w 1975 roku jako reakcja na coraz głębsze rozbieżności w rozwoju regionów
Rola
Wielkiej Brytanii
w utworzeniu funduszu regionalnego.
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego ma na celu przyczynianie się do korygowania podstawowych dysproporcji regionalnych we Wspólnocie poprzez udział w rozwoju i dostosowaniu strukturalnym regionów opóźnionych w rozwoju oraz w przekształcaniu upadających regionów przemysłowych”.
Działalność EFRR koncentruje się na następujących obszarach:
inwestycje w celu tworzenia i ochrony miejsc pracy,
inwestycje w infrastrukturę,
wspieranie lokalnych inicjatyw rozwojowych w zakresie zatrudnienia.
Ponadto:
- w sektorze turystyki,
- w dziedzinie ochrony środowiska naturalnego oraz ochrony dziedzictwa kulturalnego,
- w dziedzinie edukacji i opieki zdrowotnej,
- INTERREG,
- URBAN.
BENEFICJENCI
Przedsiębiorcy
Instytucje otocznią biznesu
Instytucje pozarządowe
Administracja rządowa
samorządu terytorialne
Instytucje i jednostki badawczo-rozwojowe
GŁÓWNE CELE EFRR:
zmniejszanie dysproporcji w rozwoju pomiędzy regionami Unii Europejskiej
wzrost konkurencyjności regionów, które z różnych powodów są poszkodowane lub opóźnione w rozwoju
wspieranie lokalnej koniunktury oraz wzrost gospodarczy poprzez poprawę warunków zatrudnienia, jakości życia i zwiększeniu możliwości rozwojowych
DZIAŁANIA EFRR W RAMACH GŁOWNYCH CELÓW POLITYKI REGIONALNEJ UE:
KONWERGENCJA
REGIONALNA KONKURENCJA I ZATRUDNIENIE
EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA
A
Badania i rozwój technologiczny (BRT)
Społeczeństwo informacyjne
Środowisko
Zapobieganie ryzyka naturalnego i technologicznego
Turystyka
Inwestycje transportowe
Energia
Edukacja
Zdrowie
B
1.Innowacje i gospodarka oparta na wiedzy
zwiększanie zdolności regionalnych w dziedzinie BRT i innowacji
stymulowanie innowacji w MŚP
promowanie przedsiębiorczości
tworzenie nowych instrumentów finansowych
2.Działania prewencyjne w zakresie ochrony środowiska
stymulowanie inwestycji na rzecz rekultywacji skażonych terenów i gruntów
stymulowanie efektywności energetycznej oraz produkcji energii odnawialnej
promowanie czystego publicznego transportu miejskiego
opracowywanie planów i środków zapobiegania oraz zwalczania ryzyka, naturalnego i technologicznego
3.Dostep do usług transportowych i telekomunikacyjnych
wzmacnianie drugorzędnych sieci transportowych
promowanie dostępu oraz skutecznego wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych przez MSP
C
1.Rozwój transgranicznych działań społeczno-gospodarczych
wspieranie przedsiębiorczości
wspieranie na rzecz ochrony i wspólnego zarządzania środowiskiem
likwidowanie izolacji
rozwój współpracy oraz wspólnego wykorzystywania infrastruktur
2.Ustanowienie i rozwój współpracy międzynarodowej
gospodarka wodna
poprawa dostępności inwestycji transgranicznych
zapobieganie ryzyku i promowanie bezpieczeństwa morskiego
tworzenie sieci naukowo-technicznych
3.Wzmacnianie skuteczności polityki regionalnej
SZCZEGÓLNE TRAKTOWANIE W EFRR UWARUNKOWAŃ TERYTORIALNYCH
Obszary wiejskie
Obszary wiejskie oraz obszary zależne od rybołówstwa
Obszary charakteryzujące się występowaniem naturalnych utrudnień
Regiony peryferyjne
Regionalny Program Województwa Świętokrzyskiego RPO
Podstawowym źródłem finansowania RPO WŚ są środki Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), któremu towarzyszy wkład krajowy – publiczny oraz prywatny.
Na realizację Programu przeznaczono 853 890 902 euro, z czego 725 807 266 euro stanowią środki EFRR, natomiast 128 083 636 euro środki krajowego wkładu publicznego.
Celem RPO WŚ jest wspieranie przedsiębiorczości oraz wspomaganie rynku pracy, co bezpośrednio nawiązuje do celów i priorytetów „Strategii Rozwoju Województwa Świętokrzyskiego do 2020 roku”.
Wykorzystanie
środków unijnych sprzyjać będzie poprawie sytuacji społecznej i
gospodarczej woj. świętokrzyskiego,
w konsekwencji podnosząc
jego konkurencyjność.
W ramach RPO WŚ, Beneficjenci mogą ubiegać się o dofinansowanie projektów realizowanych w ramach siedmiu priorytetów:
Rozwój przedsiębiorczości
Wsparcie innowacyjności, budowa społeczeństwa informacyjnego oraz wzrost potencjału inwestycyjnego regionu
Podniesienie jakości systemu komunikacyjnego regionu
Rozwój infrastruktury ochrony środowiska i energetycznej
Wzrost jakości infrastruktury społecznej oraz inwestycje w dziedzictwo kulturowe, turystykę i sport
Wzmocnienie ośrodków miejskich i rewitalizacja małych miast
Pomoc techniczna
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI
Geneza Funduszu Spójności
Potrzeba zapewnienia rzeczywistej spójności gospodarczej i społecznej we Wspólnocie zarysowała się szczególnie w Traktacie z Maastricht, szczególnie gdy zdecydowano o przekształceniu Wspólnoty w obszar o jednej walucie (duże rozbieżności w poziomach gospodarek utrudniają ten proceder)
Fundusz Spójności został powołany na mocy tego Traktatu, a ogólne zasady jego funkcjonowania zostały określone przez Radę Europejską na posiedzeniu w Edynburgu (grudzień 1992). Rada kierowała się dążeniem do zmniejszenia dysproporcji rozwojowych, pomiędzy krajami uczestniczącym w procesie tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej.
Finansowanie pierwszy raz rozpoczęło się w 1994 roku. Co ciekawe FS miał powstać do 31 grudnia 1993 roku. Jednak kłopoty z ratyfikacją traktatu, doprowadziły do rocznego opóźnienia. W międzyczasie uruchomiono instrument o charakterze pilotażowym, który w 1993 roku rozpoczął finansowanie projektów podobnych do tych które znalazły potem miejsce w FS
W Edynburgu ustalono że FS będzie funkcjonował do 1999 roku. Miał przygotować wszystkie państwa których poziom PKB wynosił mniej niż 90 % średniej unijnej, do wprowadzenia pełnej Unii Gospodarczo- Walutowej
Kryteria te spełniały Grecja, Portugalia, Irlandia, Hiszpania.
Fundusz wyposażono na lata 1993-1999 w 15,15 mld ECU
Działanie FS różni się od pozostałych funduszy tym, że ma charakter bardziej scentralizowany i uproszczony. Służy to przyśpieszeniu procedur i wyeliminowaniu złożonego procesu programowania. FS finansuje projekty a nie całościowe programy. Środki są kierowane na poziom krajowy, a nie regionalny, przy założeniu, że minimalna wartość projektu to 10 mln euro, czyli projekty te przyczyniają się do rozwoju całego kraju, a nie konkretnego regionu.
Zasady funkcjonowania FS występują w obszarach
Całkowite wpływy roczne z FS w połączeniu z pomocą w ramach funduszy strukturalnych nie powinny przekraczać 4% PKB.
Państwa członkowskie przyjmują odpowiedzialność za kontrole finansowe projektów.
Pomoc z FS musi być zgodna z politykami wspólnotowymi, przede wszystkim z polityką ochrony środowiska, polityką transportową, oraz polityką w zakresie komunikacji i zamówień publicznych.
Państwa członkowskie zobowiązane są przesyłać do Komisji raporty o postępach w realizacji projektów i ich kosztach.
Łączna pomoc z funduszu nie powinna przekraczać 85-95% całkowitych kosztów projektu.
Podział całkowitych środków jest dokonywany na postawie dokładnych i obiektywnych kryteriów, głównie odnoszących się do populacji, wysokości PKB na mieszkańca, terytorium, innych czynników społeczno gospodarczych
Żadna pozycja z wydatków nie może być finansowana jednocześnie z FS i funduszy strukturalnych.
Kluczowe decyzje dotyczące projektów FS są publikowane w Dzienniku Urzędowym Wspólnot Europejskich.
Komisja Europejska za zgodą państw członkowskich może dokonać kontroli na miejscu
Państwa członkowskie zapewniają reklamę działań pomocowych z funduszu, która dotyczy uświadomienia opinii publicznej, potencjalnych beneficjatów oraz org. zawodowych o możliwościach wspierania, wprowadzania widocznych tablic z logo Wspólnoty i % kosztów danego projektu.
Komisja Europejska wymaga od państw członkowskich prowadzenia monitoringu i oceny, które są przeprowadzane w odniesieniu do fizycznych i finansowych wskaźników.
Płatności mogą przyjąć formę przelewu na rachunek zaliczki, jaki i płatności przejściowych lub wypłaty pozostałości dotyczących wydatków rzeczywiście poniesionych
Po zakończeniu pierwszego etapu działania Funduszu Spójności nastąpiła debata co do jego przyszłości. FS okazał się bardzo dobrym i skutecznym instrumentem wspomagającym gospodarki. Miał za zadanie wspierać państwa które nie mogą sprostać kryteriom konwergencji (zbieżności) Kryteria te zostały określone przez Traktat z Maastricht, a ich spełnienie warunkuje przystąpienie poszczególnych państw do Unii Gospodarczo-Walutowej.
Tymczasem wszystkie państwa, które korzystały z pomocy FS Zostały przyjęte do UGW. Więc cel funduszu został spełniony.
Za pozostawieniem funduszu przemawiają jednak argumenty jego wysokiej efektywności, oraz wówczas perspektywa rozszerzenia Wspólnoty o biedniejsze kraje.
FUNDUSZ SPÓJNOŚCI W LATACH
2000-2006
Problemy w realizacji projektów Funduszu Spójności
Niedoszacowanie wartości projektów
niedobór środków w wysokości ok. 280 mln €;
Problem z wypełnieniem warunków środowiskowych
Opóźnienia w realizacji projektów
niedotrzymywanie harmonogramów;
Znaczne zmiany zakresu projektów;
Problemy z wykonawcami;
Realizacja projektów grupowy
Główne kierunki wykorzystania Funduszu Spójności w Polsce w latach 2004-2006
rozwój sieci transportowych, rozwój infrastruktury ochrony środowiska
Priorytetowe obszary Funduszu Spójności w dziedzinie transportu na lata 2004-2006
Priorytet 1:
Zrównoważony rozwój różnych gałęzi transportu(Modernizacja sieci kolejowej TEN-T)
Priorytet 2:
Poprawa bezpieczeństwa infrastruktury drogowej
Budowa i przebudowa dróg krajowych:
Budowa autostrad
Budowa dróg ekspresowych
Przebudowa dróg krajowych)
Główne priorytety Funduszu Spójności w ochronie środowiska w latach 2004-2006
Poprawa jakości wód powierzchniowych,
polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia.
Racjonalizacja gospodarki odpadami i ochrona powierzchni ziemi.
Poprawa jakości powietrza.
Poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego
Perspektywa Finansowania 2007-2013 - korzystne zmiany dla Polski
W czasie szczytu Rady Europejskiej w dniach 15-16 grudnia 2005 r., zdecydowano o pozytywnym rozstrzygnięciu kluczowych dla Polski postulatów w zakresie ułatwienia dostępu do środków polityki spójności w latach 2007-2013 w porównaniu z poprzednim okresem. Do korzystnych rozstrzygnięć, jakie zapadły w tej kwestii na szczycie należy zaliczyć:
podniesienie maksymalnej stopy współfinansowania do 85% dla programów realizowanych z EFRR oraz EFS dla państw o PKB na jednego mieszkańca poniżej 85% średniej UE-25 w latach 2007-2013.
utrzymanie w przyszłym okresie programowania dotychczasowej zasady w zakresie kwalifikowalności podatku VAT dla państw o PKB na mieszkańca poniżej 85% średniej UE-25 odnotowanego w latach 2001-2003.
uelastycznienie rozwiązania dotyczącego zasady n+2, przewidującego stosowanie zasady n+3 w latach 2007-2010 zarówno dla Funduszu Spójności, jaki i dla Funduszy Strukturalnych.
współfinansowanie z EFRR projektów z zakresu budownictwa mieszkaniowego w nowych państwach członkowskich oraz Bułgarii i Rumunii.
Polityka Spójności w perspektywie programowania 2007-2013
Na lata 2007-2013 Komisja przyjęła trzy główne (priorytety) kierunki wydatków z funduszy unijnych. Zostały one zdefiniowane następująco:
Pierwszy
-
uczynienie Europy i jej regionów bardziej atrakcyjnych oraz
przyjaznych do inwestowania oraz pracy, głównie poprzez rozbudowę
i poprawę infrastruktury transportowo-komunikacyjnej
-
wzmocnienie synergii powiązań ochrony środowiska ze wzrostem
gospodarczym
- intensyfikację wykorzystania przez Europę potencjału tradycyjnych źródeł energii
Drugi
- rozwój wiedzy i innowacyjności dla wzrostu gospodarczego, poprzez zwiększenie inwestowania w badania i rozwój,
- promowanie przedsiębiorczości i wspieranie innowacji,
- promowanie i upowszechnianie społeczeństwa informacyjnego
- poprawę dostępu do finansowania
Trzeci
- zwiększenie liczby lepszych miejsc pracy poprzez utrzymanie wysokiego poziomu aktywności zawodowej, ulepszenie systemów zabezpieczenia społecznego oraz zaangażowanie większej liczby osób w aktywną działalność zawodową,
- uelastycznienie rynków pracy, poprawę zdolności adaptacyjnych pracowników oraz przedsiębiorstw,
- zwiększenie inwestowania w zasoby i kapitał ludzki (poprawa sprawności edukacji i zdobywanie kwalifikacji),
- modernizowanie administrowania i zarządzania.
Polityka spójności w perspektywie roku 2013 zakłada poszerzenie jej terytorialnego jej wymiaru. Realizacja tego założenia będzie zapewniana m.in. poprzez większy wkład miast w rozwój gospodarczy i tworzenie tam miejsc pracy, stymulowanie i wspieranie dywersyfikacji gospodarczej na wsi, a także zwiększenie znaczenia i wspierania współpracy:
przygranicznej, - ponadnarodowej,
międzyregionalnej
Komisja Europejska zaprojektowała koncentracje działań na trzech nowych celach ściśle powiązanych ze strategią lizbońską. W wyniku tych modyfikacji w zakresie polityki spójności sformułowano następujące 3 cele:
Cel 1 - Konwergencja.
Jest zorientowany na obszary o niskim poziomie rozwoju społeczno-ekonomicznego. Priorytetem jest wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy. Głównym kryterium wyboru obszaru beneficjentów pozostaje PKB na mieszkańca nie przekraczające 75% średniej UE w regionach poziomu NUTS II (województwo w Polsce).
Cel 2 - Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie.
Głównym zadaniem celu 2 jest umożliwienie realizacji strategii lizbońskiej. Bardzo istotną zmianą jest przesunięcie aktywności z restrukturyzacji regionalnej na konkurencyjność regionalną oraz że jego beneficjentami mogą być wszystkie regiony UE, a nie tylko regiony problemowe i zapóźnione.
Cel 3 - Europejska współpraca terytorialna.
Jest to nowy cel i dotyczy także współpracy transgranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej .Komisja Europejska uznała, że jest to obszar pomocy o bardzo wysokiej wartości dodanej, stąd należy włączyć go w główny nurt finansowania w tzw. Mainstreaming. Zakłada się alokację 78% środków polityki spójności na cel 1, 18% na działania celu 2, a pozostałe 4% na realizację działań celu 3. Należy także zwrócić uwagę, na fakt, że w latach 2007-2013 polityka spójności finansowana będzie jedynie z dwóch instrumentów strukturalnych, tj. Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Europejskiego Funduszu Społecznego wspieranego Funduszem Spójności.Dla poprawy koordynacji działań w ramach polityki spójności zakłada się rezygnację z kontynuacji Inicjatyw Wspólnotowych. Skutkiem tych decyzji będzie przejęcie bardzo ważnej dla regionów przygranicznych Inicjatyw INTERREG przez nowy Cel 3
Fundusz Spójności w Polsce
Z początkiem 2007 r. rozpoczął się kolejny wieloletni okres realizacji polityki spójności z wykorzystaniem funduszy Unii Europejskiej. W latach 2007-2013 Polska będzie największym beneficjentem pomocy unijnej przekazywanej w ramach wspólnotowej polityki spójności. Z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności do naszego kraju może trafić nawet 67,3 miliarda euro.
Aby te środki mogły być wykorzystane przez polskich beneficjentów, rząd przygotował Narodową Strategię Spójności (NSS), która określa priorytety i zakres wykorzystania funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–2013.
Łączny budżet NSS 2007-2013 to około 85,56 mld EUR, z czego:
67,3 mld euro to środki UE
11,86 mld euro to krajowe środki publiczne,
6,4
mld euro to finansowe zaangażowanie ze strony podmiotów prywatnych
– beneficjentów pomocy.
Założenia NSS będą
realizowane za pomocą Programów Operacyjnych (PO), zarządzanych
przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego oraz za pomocą Regionalnych
Programów Operacyjnych (RPO), zarządzanych przez Urzędy
Marszałkowskie poszczególnych województw:
PO Innowacyjna Gospodarka - 12,3% całości środków (8,3 mld EUR),
PO Kapitał Ludzki – 14,4% całości środków (9,7 mld EUR),
16 Regionalnych PO – 23,8% całości środków (15,9 mld EUR),
PO Rozwój Polski Wschodniej – 3,4% całości środków (2,3 mld EUR),
PO Europejskiej Współpracy Terytorialnej - (0,7 mld euro),
PO Pomoc Infrastruktura i Środowisko - 41,3% całości środków (27,8 mld EUR),
PO Techniczna - 0,8% całości środków (0,5 mld EUR)
Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko
Program Operacyjny „Infrastruktura i środowisko na lata 2007 – 2013” (PO IiŚ) jest jednym z programów realizujących Narodową Strategię Spójności. Program jest realizowany w oparciu o środki Unii Europejskiej pochodzące z ERDF (ang. European Regional Development Fund – Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego) oraz Funduszu Spójności (ang. Cohesion Fund), w połączeniu ze środkami krajowymi. Łączna wielkość środków finansowych zaangażowanych w realizację Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 wyniesie 37,6 mld euro, z czego wkład unijny wynosić będzie 27,9 mld euro, zaś wkład krajowy – 9,7 mld euro. Podział środków unijnych dostępnych w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko pomiędzy poszczególne sektory przedstawia się następująco:
środowisko – 4,8 mld euro
transport – 19,4 mld euro
energetyka – 1,7 mld euro
kultura – 490,0 mln euro
zdrowie – 350,0 mln euro
szkolnictwo wyższe – 500,0 mln euro
CEL GŁÓWNY I CELE SZCZEGÓŁOWE
Cel główny POIiŚ, określony na podstawie wyników analizy SWOT oraz założeń NSRO, to „podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej”.
Cele szczegółowe- cel główny ma zostać osiągnięty poprzez realizację sześciu celów szczegółowych programu, odnoszących się do sześciu obszarów/sektorów:
1) Środowisko- budowa infrastruktury przy równoczesnym zachowaniu i poprawie stanu środowiska naturalnego.
2) Transport-zwiększenie dostępności głównych ośrodków gospodarczych w Polsce poprzez powiązanie ich siecią autostrad i dróg ekspresowych oraz alternatywnych wobec transportu drogowego środków transportu.
3)Energetyka- zapewnienie długookresowego bezpieczeństwa energetycznego Polski przez dywersyfikację dostaw, zmniejszanie energochłonności gospodarki i rozwój odnawialnych źródeł energii.
4) Kultura- wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa kulturowego o znaczeniu światowym i europejskim dla zwiększenia atrakcyjności Polski.
5)Ochrona zdrowia- wspieranie utrzymania dobrego poziomu zdrowia zasobów pracy.
6)Szkolnictwo wyższe- rozwój nowoczesnych ośrodków akademickich, w tym kształcących specjalistów w zakresie nowoczesnych technologii.
Europejski fundusz Społeczny EFS
Prekursorem EFS był Fundusz na rzecz Przekwalifikowana i Przesiedlenia Robotników EWWiS.
Fundusz ten powstał wraz z EWWiS i miał pomagać robotnikom w sektorach przemysłowych w zdobyciu umiejętności pozwalających im nadążyć za modernizacją w przemyśle i przekwalifikować się do pracy w innym dziale produkcji.
Europejski Fundusz Społeczny powstał w 1957r. Na podstawie art.146 – 148 traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, zwany obecnie Traktatem ustanawiającym Wspólnotę Europejską (TWE),
W pierwszym okresie EFS miał na celu zwiększanie szans uzyskania pracy na terenie wspólnoty poprzez promowanie zatrudnienia i zwiększenie mobilności pracowników.
Pierwszy raz został zastosowany w praktyce w 1960. W pierwszym okresie działalności czyli do 1971 roku fundusz działał w celu zwiększenia geograficznej i zawodowej mobilności pracowników. Stosował głównie zwrot połowy kosztów za szkolenia zawodowe poniesionych przez państwa członkowskie oraz przyznawanie grantów na przesiedlenia pracowników, których zakłady pracy były restrukturyzowane. Głównymi beneficjentami programu byli Włosi i Niemcy
EFS miał być zarządzany przez Komisję Europejską przy pomocy Komitetu EFS, któremu przewodniczy jeden z członków komisji.
Komitet EFS składał się i składa do dziś z przedstawicieli rządów, związków zawodowych i pracodawców w równej liczbie.
Chociaż głównym jego celem zawsze było zwiększanie poziomu zatrudnienia, z biegiem lat EFS dostosował swoje działania do dzisiejszych wyzwań.
W latach 60. XX wieku EFS koncentrował się na zarządzaniu migracją pracowników w Europie oraz wspieraniu modernizacji przemysłu poprzez oferowanie możliwości przekwalifikowania. W tamtym czasie nie istniała kompleksowa strategia zatrudnienia dla Europy, a fundusze wydatkowane były na bieżące potrzeby.
W latach 70. EFS zaczął koncentrować się po raz pierwszy na określonych grupach społecznych dotkniętych konkretnymi problemami.
Obecnie, w pierwszej dekadzie XXI wieku, działania EFS kierowane są do osób, które mają szczególne trudności w znalezieniu pracy, np. kobiet, ludzi młodych i starszych pracowników.
EFS wspiera także przedsiębiorstwa i pracowników w procesie dostosowywania się do zmian wywoływanych przez nowe technologie i starzejące się społeczeństwo.( Na przykład nowym priorytetem jest kształcenie ustawiczne, ponieważ umiejętności nabyte w szkole nie są już wystarczające do zachowania pracy przez całe życie). Dlatego też EFS wspiera nowe systemy edukacyjne oraz metody nauczania.
Kolejnym priorytetem jest przedsiębiorczość, ponieważ MŚP(małe i średnie przedsiębiorstwa) są niezbędne w tworzeniu miejsc pracy. W związku z tym EFS na wiele sposobów zachęca i wspiera młodych przedsiębiorców
Beneficjentami projektów EFS mogą być podmioty różnego typu: organa administracji publicznej, organizacje pozarządowe i partnerzy społeczni działający w dziedzinie zatrudnienia oraz integracji społecznej.
Potencjalni beneficjenci działań EFS powinni skontaktować się z Instytucją Zarządzającą EFS we własnym państwie członkowskim lub regionie. Właściwe informacje kontaktowe EFS dla danego państwa są dostępne w dziale EFS w państwach członkowskich.
Uczestnicy projektów EFS to osoby biorące udział w projektach i czerpiące z tego korzyści, na przykład uczestnicząc w szkoleniach w zakresie nowych umiejętności lub otrzymując porady dotyczące znalezienia zatrudnienia. Organizacje i przedsiębiorstwa także mogą uczestniczyć w projektach EFS, na przykład poprzez doskonalenie zawodowe pracowników lub szkolenia dla kadry kierowniczej z zakresu nowych procedur roboczych
FINANSOWANIE
W początkowych latach działania funduszu Komisja automatycznie akceptowała różne sposoby zastosowania środków, ponieważ nie było wówczas jednej nadrzędnej strategii zasoby rozdzielano między wiele projektów doraźnych;
Dał przykład zasady finansowania europejskiego stosowanej do dziś: Funduszom Unijnym muszą towarzyszyć środki z budżetów krajowych(zasada współfinansowania);
Gdy finansowanie zostało zatwierdzone środki były wykorzystywane w postaci projektów;
Wytyczne dla działań EFS są określanie na szczeblu europejskim wdrażaniem w krajach zajmują się odpowiednie władze.
Przygotowują one Programy Operacyjne oraz wybierają i kontrolują projekty(współzarządzanie)
EFS nie finansuje projektów bezpośrednio z Brukseli - Środki na EFS pochodzą ze składek państw członkowskich. Wysokość składek nie jest jednakowa - są ustalane według określonego klucza; ;( Tzw. metoda berlińska. Bierze pod uwagę wielkości PKB na głowę i uwzględnia liczbę mieszkańców.)
Cztery zasady, którymi ma sie kierować EFS
Zasada koncentracji - wykorzystanie funduszy musi sie koncentrować na ograniczonych, precyzyjnie określonych celach.
Zasada programowania - wszelkie działania musza być oparte na wieloletnich, strategicznych programach rozwoju. Fundusz wspiera tylko projekty ujęte w ramy długofalowych strategii. Programowanie i realizacja działań funduszy strukturalnych odbywa sie w okresach siedmioletnich.
Zasada partnerstwa - realizacja projektów i ich monitorowanie obywa sie przy ścisłej współpracy Komisji wraz z krajowymi, regionalnymi i lokalnymi władzami oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi.
Zasada dodatkowości - środki funduszu maja uzupełniać środki przeznaczone na ten cel przez kraje członkowskie, a wiec środki EFS nie mogą całkowicie zastąpić państwowych.
W latach 1993 - 1999 nastąpił znaczący wzrost funduszy przeznaczonych na EFS uzasadniony dalszym wzrostem stopy bezrobocia. Zostały one przeznaczone głównie na wsparcie dla słabiej rozwiniętych
regionów.
W 1994 roku zatwierdzono także trzy nowe ważne inicjatywy zatrudnieniowe.
NOW - promowanie równych szans dla kobiet;
HORIZON - promujących zatrudnienie osób niepełnosprawnych i innych osób zagrożonych wykluczeniem społecznym;
YOUTHSTART - włączanie w rynek pracy młodzieży do 20-tego roku życia, ze szczególnym
uwzględnieniem osób bez odpowiednich kwalifikacji i wykształcenia.
Strategia Lizbońska: plan rozwoju przyjęty przez Radę Europejską dla całej UE na posiedzeniu w Lizbonie w 2000r.
Plan przyjęty na okres 10 lat;
Jego zadaniem było uczynienie Europy najbardziej dynamicznym i konkurencyjnym regionem gospodarczym na świecie, rozwijającym się szybciej niż Stany Zjednoczone.
Strategia opiera się przede wszystkim na założeniu, że gospodarka krajów europejskich wykorzysta do maksimum innowacyjność opartą na szeroko zakrojonych badaniach naukowych, zwłaszcza w nowoczesnych dziedzinach wiedzy, co miało się stać głównym motorem rozwoju.
EUROPEJSKA STRATEGIA ZATRUDNIENIA ESZ
to zbiór naczelnych zasad i priorytetów ukierunkowujących działania Unii Europejskiej na określone cele w zakresie polityki zatrudnienia. ESZ ma swój początek w Traktacie Amsterdamskim podpisanym przez przywódców krajów ówczesnej piętnastki podczas Szczytu Luksemburskiego w dniach 20-21 listopada 1997.
CZTERY FILARY ESZ
Zatrudnialność - w ramach tego filaru wprowadzono doradztwo zawodowe, ustawiczne kształcenie bezrobotnych, organizowanie kursów podnoszących lub zmieniających ich kwalifikacje tak, aby mieli oni szansę powrotu na rynek pracy.
Przedsiębiorczość - zainicjowano zmiany w zasadach zakładania działalności gospodarczej, aby dać obywatelom UE swobodę działania i zwiększyć szansę na powstawanie nowych miejsc pracy
Zdolność adaptacyjna pracowników i pracodawców - filar ten ma na celu propagowanie elastycznych form zatrudnienia, nowoczesnych form zarządzania organizacją, przeprowadzanie szkoleń pracowników w celu podniesienia ich zdolności adaptacyjnych do zmieniającej sie sytuacji rynkowej
Równość szans - dążenie do aktywizacji zawodowej osób niepełnosprawnych oraz zrównanie szans kobiet i mężczyzn na rynku pracy. W obrębie tego filaru postulowano również konieczność przeprowadzania prób pogodzenia życia zawodowego z życiem rodzinnym.
Zasadniczą rolę w ESZ odgrywa Komitet Zatrudnienia, w którego skład wchodzą przedstawiciele państw członkowskich i Komisji Europejskiej. Skupiają się one wokół wspólnych wskaźników oraz wymiernych celów w zakresie zatrudnienia.
Europejska Strategia Zatrudnienia musi być przestrzegana przez państwa członkowskie, ponieważ Rada Europejska cyklicznie ocenia postępy każdego z nich we Wspólnym Raporcie Zatrudniania, jednocześnie wytyczając ścieżki działań na przyszłość (Employment Guidelines). Na podstawie tych wytycznych kraje UE są zobowiązane do utworzenia swoich Narodowych Planów Na Rzecz Zatrudnienia (National Action Plan for Employment).
EFS W POLSCE
Działanie 1.2 Perspektywy dla młodzieży.
Celem działania było udzielenie możliwie pełnego wsparcia młodzieży, w tym absolwentom wszystkich typów szkół tak, aby nie stawali się i nie pozostawali bezrobotnymi
Działanie 1.3 Przeciwdziałanie i zwalczanie długotrwałego bezrobocia.
Celem działania było ograniczenie zjawiska długotrwałego bezrobocia i zapobieganie wpadaniu w długotrwałe bezrobocie a także ograniczanie przyczyn długotrwałego bezrobocia poprzez oferowanie bezrobotnym aktywnych form przeciwdziałania bezrobociu
Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO RZL) był finansowany:
w 74% z Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) - 1 470 033 216 euro
w 25% z krajowych środków publicznych - 490 077 713 euro
w 1% ze środków prywatnych - 18 402 919 euro.
PROGRAM OPERACYJNY KAPITAŁ LUDZKI
Obszar koncentracji
Zatrudnienie
Edukacja
Integracja społeczna
Budowa sprawnej administracji publicznej
28 września 2007 KE wydała decyzję nr K(2007)4547 przyjmującą do realizacji w Polsce Program Kapitał Ludzki
10 PRIORYTETÓW
wsparcie systemowe w ramach komponentu centralnego
Zatrudnienie i integracja społeczna
Poprawa potencjału adaptacyjnego pracowników i przedsiębiorstw
Wsparcie dla systemu opieki zdrowotnej
Wsparcie dla systemu oświaty
Szkolnictwo wyższe i nauka
Dobre rządzenie
wsparcie dla osób i grup społecznych w ramach komponentu regionalnego
Wsparcie dla osób bezrobotnych i biernych zawodowo
Wsparcie dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
Wsparcie dla przedsiębiorstw i ich pracowników
Wsparcie dla osób kształcących się w systemie oświaty
Europejski
Fundusz Społeczny
a
Woj. Świętokrzyskie
W
regionie świętokrzyskim działają obecnie dwa ośrodki – w
Kielcach i w Ostrowcu Świętokrzyskim. Zgłaszające się do nich
osoby mogą liczyć na wsparcie w formie szkoleń, warsztatów oraz
indywidualnego doradztwa.
Współpraca
stała = efektywna
Główne obszary problemowe
najniższy w kraju poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej (36,8%)
najwyższa w kraju przeciętna liczba osób pobierających świadczenia z ubezpieczeń społecznych i pomocy społecznej w gospodarstwie domowym (1,00), w tym emerytury i renty (0,83)
wzrost przeciętnej liczby osób pobierających świadczenia
bardzo wysoki poziom bezrobocia rejestrowanego (13,9%)
najwyższy udział bezrobotnych zarejestrowanych do ogółu ludności wieku produkcyjnym w odniesieniu do kobiet (ponad 11,1%) oraz mężczyzn (8,3%)
wysoki udział kobiet w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych (59,5%)
niewielka liczba nowoutworzonych miejsc pracy na 100 osób aktywnych zawodowo (2,92)
najwyższy w kraju poziom wskaźników zagrożenia ubóstwem (m.in.27,1% osób poniżej relatywnej granicy ubóstwa)
wysoki poziom wskaźnika dotyczącego osób korzystających ze świadczeń pomocy społecznej na 1 tys. ludności (68)
najwyższy w kraju udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie zarejestrowanych bezrobotnych (59,1%)
bardzo wysoki odsetek osób pracujących w sektorze rolniczym (31,3%)
najniższy w kraju poziom upowszechnienia edukacji przedszkolnej (35,6%)
wysoki udział osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym w ogóle aktywnych zawodowo (13%)
bardzo wysoki udział osób z wykształceniem gimnazjalnym i niższym w ogóle biernych zawodowo (51,3%)
FAKTEM JEST, ŻE 60% ŚRODKÓW Z EUROPEJSKIEGO FUNDUSZU SPOŁECZNEGO JEST ALOKOWANYCH W POLSCE W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO KAPITAŁ LUDZKI (2007 – 2013)
Program Operacyjny Kapitał Ludzki daje Województwu Świętokrzyskiemu możliwość wykorzystania 317,4 mln euro . Jeśli uda się maksymalnie i efektywnie środki zacznie się zmieniać oblicze Kielecczyzny – stanie się ona regionem ludzi lepiej wykształconych, lepiej radzących sobie na rynku pracy.
Program
Operacyjny Kapitał Ludzki to istotny element systemu funduszy
europejskich, które wspierają rozwój naszego województwa :
Granica 1000 projektów przekroczona
Program Operacyjny Kapitał Ludzki w regionie świętokrzyskim nabiera impetu. Biorąc pod uwagę tegoroczne konkursy, ogłaszane w I i II kwartale, do ŚBRR – Biura PO KL złożono łącznie 1004 projekty, podczas gdy w całym ubiegłym roku było ich 948.
W samym II kwartale 2009 roku do ŚBRR – Biura PO KL złożono 394 projekty w ramach czterech konkursów zamkniętych. Największym zainteresowaniem cieszyło się Działanie 9.5 „Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich”. Ten konkurs zaowocował 173 projektami (229 w 2008 r.).
Dużym powodzeniem cieszyło się także Podziałanie 7.2.1 PO KL „Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym”. W odpowiedzi na ten konkurs złożono 131 projektów (101 w 2008 roku).
Wsparcie dla uczniów świętokrzyskich szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych
Rusza druga edycja „Regionalnego programu stypendialnego dla uczniów szczególnie uzdolnionych województwa świętokrzyskiego”. Najlepsi uczniowie gimnazjów i szkół ponadgimnazjalnych będą mogli otrzymać po 3600 zł stypendium. To dwa razy więcej niż w pierwszej edycji programu.
Pierwsza edycja projektu, realizowana przez ŚBRR – Biuro PO KL, zakończyła się w marcu tego roku. Zainteresowanie stypendiami przerosło najśmielsze oczekiwania Komisji Stypendialnej. Do Biura PO KL wpłynęło około 1300 wniosków od najbardziej utalentowanych, a jednocześnie niezamożnych uczniów z całego województwa. Ostatecznie w roku szkolnym 2008/09 wsparcie w wysokości po 1800 złotych uzyskało 194 stypendystów .
Inicjatywy
2000-2006
Czym są inicjatywy wspólnotowe?
Programy mające charakter pomocy finansowanej z budżetu Funduszy Strukturalnych, które mają na celu rozwiązywanie problemów wspólnych dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej.
Działają w obszarach problemowych, które zostały z góry określone.
Uzupełniają działania, które są finansowane przez fundusze strukturalne.
Są planowane przez Komisję Europejską wspólnie z krajami członkowskimi, powstają na poziomie wspólnotowym. Ich realizacją zajmują się poszczególne Dyrekcje Generalne KE.
Można z nich sfinansować jedynie określoną część realizowanego projektu, pozostała część musi być finansowana ze środków własnych lub z innego źródła( np. kredytu z EBI)
1. (…) Inicjatywy Wspólnoty dotyczą następujących dziedzin:
a) Współpracy przygranicznej, ponadnarodowej i międzyregionalnej, służącej wzmocnieniu harmonijnego i zrównoważonego rozwoju całego obszaru Wspólnoty(INTERREG)
b) Gospodarczej i społecznej regeneracji miast i obszarów miejskich znajdujących się w kryzysie w celu promowania zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich(URBAN)
c) Rozwoju obszarów wiejskich(LEADER)
d) Współpracy ponadnarodowej służącej promowaniu nowych sposobów zwalczania wszelkich form dyskryminacji i nierówności na rynku pracy(EQUAL)
EFRR EFOiGR EFS
Intereg Leader Equal
Urban
Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego EFRR
Europejski Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej EFOiGR
INTEREG
Największa budżetowo inicjatywa
Komisja określiła minimalne pułapy procentowe dla poszczególnych komponentów:
Intereg IIIA - Współpraca transgraniczna 50%
Intereg IIIB - Współpraca ponadnarodowa 14%
Intereg IIIC - Współpraca międzyregionalna 6%
KOMPONENT A
1. Promowanie rozwoju obszarów
miejskich, wiejskich i przybrzeżnych
2. Wspieranie przedsiębiorczości
i rozwoju małych firm
3. Integracja rynku pracy
i promowanie integracji społecznej
4. Współpraca w zakresie badań naukowych, rozwoju technologicznego, edukacji, kultury, komunikacji i zdrowia
5. Ochrona środowiska
6. Infrastruktura podstawowa
7. Współpraca w sferze prawnej i administracyjnej
8. Współpraca pomiędzy obywatelami i instytucjami
9. Pomoc techniczna
KOMPONENT B
Zachodni obszar śródziemnomorski
Obszar alpejski
Obszar atlantycki
Południowo- zachodnia Europa
Północno-zachodnia Europa
Obszar Morza Północnego
Obszar Morza Bałtyckiego
Cadses
Północne peryferia
Archimed
Obszar karaibski
Obszar Azory- Madera- Wyspy Kanaryjskie
Obszar Oceanu Indyjskiego
KOMPONENT C
5 obszarów:
Promowanie współpracy pomiędzy instytucjami wdrażającymi Cel 1 lub 2
Promowanie współpracy instytucji wdrażających projekty przygraniczne lub transnarodowe
Współpraca w zakresie rozwoju obszarów miejskich
Współpraca międzyregionalna w 3 priorytetowych obszarach polityki rozwoju regionalnego w l.2000-2006
Inne tematy istotne z punktu widzenia współpracy międzyregionalnej
INTERREG w POLSCE 2004-2006
PROGRAM SĄSIEDZTWA POLSKA-LITWA-FEDERACJA ROSYJSKA-obwód kaliningradki 2004-2006
Cechy programów sąsiedztwa:
Realizowany na zewnętrznych granicach UE
Wieloletni Wspólny Dokument Programowy
Partnerstwo
TRANSGRANICZNOŚĆ
Wspierana lokalna infrastruktura i projekty „miękkie”
Decentralizacja (rola regionów)
Wspólne struktury zarządzające programem
Wspólne tworzenie i realizacja programu
Wspólny „koszyk” dla środków z EFRR
Priorytety:
Priorytet 1: Wzrost konkurencyjności i produktywności obszaru współpracy poprzez modernizację i rozbudowę infrastruktury transgranicznej, ochronę granic oraz współpracę gospodarczą i naukowo-techniczną
Priorytet 2: Współpraca pomiędzy społecznościami, integracja społeczno-kulturowa, wzmocnienie rynku pracy
Intereg III w Województwie ŚWiętok.
Projekt: Sustainable Development of Tourism/ Zrównoważony rozwój turystyki
INTERREG IIIB CADSES
Partnerami projektu są:
Świętokrzyskie Centrum
Fundacji Rozwoju Demokracji
Lokalnej w Kielcach
oraz Regionalna Organizacja Turystyczna w Kielcach
2007-2013
Komponentom INTERREG-u III odpowiadają aktualnie trzy typy programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej:
programy współpracy transgranicznej zastąpią INTERREG III A,
programy współpracy transnarodowej zastąpią INTERREG III B,
programy współpracy międzyregionalnej (INTERREG IV C) zastąpią INTERREG III C.
W nowym okresie programowania 2007-2013 w ramach Europejskiej Współpracy Terytorialnej jest realizowany tylko jeden Program Operacyjny Współpracy Międzyregionalnej - INTERREG IV C, który swoim zasięgiem obejmuje całe terytorium Unii Europejskiej. Uczestniczą w nim partnerzy z 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz z Norwegii i Szwajcarii
URBAN
Program zapoczątkowano w maju 1998 r., a jego głównym celem było dostarczenie obiektywnych, porównywalnych danych o miastach europejskich, i jakości życia w nich.
Od 1998 r. Eurostat przeprowadził dwie edycje badania.
URBAN I
uczestnicy - 58 miast z wyłączeniem Londynu i Paryża,
czas trwania projektu - 1 rok,
rezultaty:
pozyskanie ok. 500 zmiennych i opisanie na ich podstawie ponad 100 wskaźników z zakresu demografii, warunków życia i pracy, organizacji państwa, szkolnictwa i kultury, gospodarki oraz środowiska;
utworzenie bazy danych statystycznych dotyczącej miast
Po skompletowaniu danych, Komisja Europejska postanowiła, że informacje uzyskane dla 58 miast winny być aktualizowane, a zasięg przestrzenny należy rozszerzyć poprzez objęcie programem większej ilości miast, w tym Paryża i Londynu oraz miast ówczesnych krajów kandydujących.
Analiza wyników tej edycji programu, wskazała na możliwość zredukowania liczby zmiennych do 336, nie powodując obniżenia wartości merytorycznej programu.
Zgodnie z tymi zamierzeniami, druga edycja zbierania danych statystycznych dla miast w ramach programu Urban Audit, obejmowała już 258 miast – włączając największe – z 27
krajów.
Inicjatywa URBAN II w całości finansowana jest ze środków Europejskiego Funduszu Roz-woju Regionalnego. Na jej realizację w latach 2000-2006 przeznaczono 700 mln euro
Za
pośrednictwem Inicjatywy URBAN II mogą być realizowane następujące
zadania:
• renowacja budynków (celem jest tu tworzenie
możliwości zatrudnienia, integracja społeczności lokalnej i
poprawa poziomu życia na obszarach miejskich z poszanowaniem zasad
ochrony środowiska),
• lokalne inicjatywy tworzenia miejsc
pracy związanych z kulturą, usługami dla ludności oraz ochroną
środowiska (dodatkowo celem jest zapewnienie równego dostępu do
miejsc pracy),
• wprowadzanie programów edukacyjnych i
szkoleń zawodowych dla ludzi odrzuco-nych i defaworyzowanych przez
społeczeństwo,
• rozwój przyjaznych dla środowiska sieci
komunikacji miejskiej,
• wdrażanie systemów zarządzania
energią pozwalających na efektywniejsze jej wykorzystanie,
•
promowanie wykorzystania technologii internetowych w życiu
gospodarczym, społecznym i ochronie środowiska.
Dodatkowo
programy wspierane przez URBAN II uwzględniać powinny wymianę
informacji i dzielenie się doświadczeniami na temat rewitalizacji
terenów miejskich
Realizację badania Urban Audit II(2000-2006 ) podzielono na dwa etapy i choć przebiegały one w różnych odstępach czasowych dla krajów (starej)UE-15 i dla ówczesnych krajów kandydujących, treść zadań do wykonania była taka sama
Najważniejszym zadaniem projektu, było wyznaczenie miast oraz zdefiniowanie dla nich trzech poziomów przestrzennych:
miasta w granicach administracyjnych (Core City –CC),
większych stref miejskich (Larger Urban Zone- LUZ) będących obszarami oddziaływania aglomeracji miejskich oraz obszarów wewnątrzmiejskich (Sub-city Districts –SCD).
Wyboru miast do projektu dokonały krajowe urzędy statystyczne we współpracy z Eurostatem.
GUS, na zaproszenie Komisji Europejskiej, zgłosił akces do programu Urban Audit II pod koniec lutego 2003 r.
Oficjalne
rozpoczęcie projektu nastąpiło
3 czerwca 2003 r.
Miasta w Polsce są silnie zróżnicowane terytorialnie- to wynika z historycznych odrębności procesów ich kształtowania.
Południowa część kraju ma dobrze rozwiniętą sieć miast średnich i dużych
Wielkopolskę i Pomorze cechuje dobrze wykształcona sieć miast małych
W najbardziej zurbanizowanym województwie mieszkańcy miast stanowią aż 79,0% ogółu ludności
w województwie o najniższym wskaźniku urbanizacji ogółu ludności wynosi 40,5%.
Inicjatywa „Wspólnoty” URBAN ma na celu również formułowanie i wdrażanie w życie szczególnie innowacyjnych strategii na rzecz zrównoważonej odnowy społecznej i gospodarczej małych, średnich i dużych miast oraz dzielnic miejskich.
Wsparcie w ramach programu mogą otrzymać miasta lub obszary miejskie zamieszkane minimum przez 20.000 osób (czasami w uzasadnionych przypadkach liczba ta może zostać obniżona do 10.000) które, spełniają przynajmniej trzy z poniższych kryteriów:
Niski poziom aktywności gospodarczej
Wysoki poziom ubóstwa
Duża liczba migrantów, uchodźców, mniejszości etnicznych lub narodowych
Wysoki poziom długotrwałego bezrobocia
Występowanie lokalnych problemów gospodarczych lub społecznych, uzasadniających podjęcie działań wspierających
Niski poziom wykształcenia mieszkańców
Wysoki poziom przestępczości
Niekorzystne trendy demograficzne
Szczególnie zły stan środowiska naturalnego
Projekty związane z rozwojem obszarów miejskich są wspierane w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).
Działania które mogą być finansowane z programu URBAN można podzielnic na 6 grup:
Rozwój przedsiębiorczości i pakty na rzecz zatrudnienia- w ramach tej grupy mogą być realizowane m.in. Projekty inwestycyjne, szkoleniowe i doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz osób prowadzących działalność gospodarczą.
Inwestycje na bazie istniejącej infrastruktury- jest to głównie odnawianie obszarów użyteczności publicznej (np. parków), zagospodarowanie opuszczonych terenów przemysłowych i przekształcanie ich w coś użytecznego, inwestycje w zakresie ochrony zabytków lub poprawy bezpieczeństwa publicznego.
Integracja społeczna- w tym punkcie finansowane są projekty mające na celu integracje społeczna grup zagrożonych wykluczeniem, zwłaszcza kobiet, uchodźców i imigrantów.
Transport miejski- projekty realizowane w ramach tej grupy ukierunkowane są na naprawę lub usprawnienie funkcjonowania transportu miejskiego np. budowa pasów ruchu wyłącznie dla autobusów miejskich, budowa ścieżek rowerowych lub finansowanie systemów kontroli ruchu drogowego.
Ochrona środowiska- ponieważ zły stan środowiska naturalnego jest jednym z kryteriów kwalifikowania się obszarów miejskich dom wsparcia z programu URBAN, projekty mające na celu poprawę środowiska mogą być finansowane ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
Społeczeństwo informacyjne- chodzi tu o wykorzystanie technologii informacyjnej na rzecz rozwoju obszarów miejskich. Finansowane są projekty zwiększające dostęp ludności i przedsiębiorstw do usług świadczonych drogą elektroniczną, wykorzystanie technologii w szkolnictwie, kulturze, ochronie zdrowia itp..
Leader +
LEADER jest jedną z czterech inicjatyw wspólnotowych, czyli programów pomocy bezzwrotnej ze strony Unii Europejskiej dla określonych jednostek. Ma on zachęcić lokalnych działaczy do spojrzenia na możliwości ich regionu w perspektywie długofalowej. Władze lokalne, organizacje pozarządowe, przedsiębiorcy otrzymują pomoc w związku ze zgłaszanymi przez nie projektami rozwoju regionalnego w krajach członkowskich
Powstanie inicjatywy
Unia Europejska poszukuje od lat recepty na wspieranie rozwoju obszarów wiejskich. Ich strategiczne znaczenie nie jest już związane z podstawową kwestią zapewnienia odpowiedniej ilości i jakości pożywienia, ale coraz wyraźniej dotyczy dbałości o naturalne środowisko, kultywowania obyczajów, tradycji, łączy się też z uświadomioną koniecznością wspierania ze środków publicznych określonych inicjatyw służących rozwojowi wsi.
Inicjatywa Leader została uruchomiona w 1991 roku w celu podniesienia potencjału rozwojowego terenów wiejskich poprzez wykorzystanie lokalnych inicjatyw i zdolności, promocję pozyskiwania technologii (know-how) w zakresie lokalnego zintegrowanego rozwoju, oraz rozpowszechnianie tych technologii na innych terenach wiejskich.
„Leader” I (1991–1993)
„Leader” II (1994–1999)
„Leader Plus” (2000–2006)
Inicjatywa LEADER+ stanowi kontynuację i rozwinięcie programu LEADER II z lat 1994-1999. LEADER+ wspomaga wdrażanie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich. Program jest finansowany przez Sekcję Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.
Fundusze z programu LEADER+ mogą być przeznaczane na trzy cele:
wspomaganie nowoczesnych strategii rozwoju terenów wiejskich
wsparcie dla międzyregionalnych i międzynarodowych projektów współpracy
tworzenie sieci obszarów wiejskich UE - zarówno objętych pomocą LEADER+ jak i nie korzystających z tej pomocy
Z inicjatywy LEADER+ mogły korzystać wszystkie tereny wiejskie Unii Europejskiej. Beneficjentami pomocy były przede wszystkim “Lokalne Grupy Działania”, czyli związki partnerów publicznych i prywatnych wspólnie podejmujących innowacyjne działania związane z rozwojem obszaru wiejskiego.
Potencjalni uczestnicy należeli do trzech głównych grup:
ludzie lub stowarzyszenia zaangażowane przede wszystkim w sprawy społeczne, zatrudnienia i jakości życia,
firmy prywatne i sektor finansowy zainteresowane głównie rozwojem firm i zyskiem, jak również dostosowaniem lokalnej gospodarki do wymogów rynkowych,
regionalne, krajowe i europejskie instytucje publiczne zainteresowane polityka regionalną, zatrudnieniem, sprawami środowiska, gospodarki i dziedzictwa społecznego i kulturowego, osiedlaniem nowych mieszkańców i spójnością pomiędzy programami sektorowymi i lokalnymi.
W Polsce Leader + wdrażany jest jako Działanie 2.7 Pilotażowy Program LEADER+ (PPL+) w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego oraz rozwój obszarów wiejskich 2004-2006". Czas trwania działania obejmuje 2004-2006 (rozliczenie i zamknięcie do końca 2008 r. zgodnie z zasadą n+2). Instytucją zarządzającą jest Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi / Departament Rozwoju Obszarów Wiejskich
Podstawowym celem Pilotażowego Programu LEADER+ jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i ich zaangażowanie w tworzenie oraz realizację lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich. Pilotażowy Program LEADER + ma sprzyjać lepszemu wykorzystaniu potencjału rozwojowego terenów wiejskich, poprawie ich konkurencyjności jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej a także przyczynić się do aktywizacji oraz współpracy mieszkańców wsi.
EQUAL
Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL jest częścią strategii Unii Europejskiej mającej na celu tworzenie nowych i lepszych miejsc pracy oraz zapewnienia, by nikogo nie pozbawiono do nich dostępu
Podstawą prawną wdrażania Programu Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL (PIW EQUAL) w Polsce jest Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju (Dz. U. Nr 116, poz. 1206)
Program Inicjatywy EQUAL był wdrażany w Polsce w latach 2004 – 2006. Zgodnie z zasadą n+2 okres kwalifikowalności wydatków trwał do 31 grudnia 2008 roku.
Jako Inicjatywa Wspólnotowa EQUAL jest finansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego
Całkowity budżet Programu w Polsce w latach 2004-2006 wynosił 178,53 mln EUR, z czego 75% to wkład z Europejskiego Funduszu Społecznego (134 mln EUR) a 25% to wkład krajowy (44,53 mln EUR).
NACZELNE ZASADY
podejście tematyczne,
Partnerstwo na rzecz Rozwoju (PR),
zaangażowanie grup dyskryminowanych (empowerment),
współpraca ponadnarodowa,
innowacyjność,
adaptacja rezultatów do głównego nurtu polityki (mainstreaming).
OBSZARY DZIAŁANIA
A. Ułatwianie wchodzenia i powrotu na rynek pracy dla tych, którzy mają problemy z integracją i ponowną integracją na tym rynku, celem promowania rynku pracy otwartego dla wszystkich.
B. Zwalczanie rasizmu i ksenofobii w miejscu pracy.
C. Zapewnienie powszechnego dostępu do tworzenia przedsiębiorczości poprzez dostarczenie narzędzi niezbędnych dla utworzenia własnej firmy oraz dla identyfikacji i wykorzystania nowych możliwości tworzenia zatrudnienia na obszarach miejskich i wiejskich.
D. Wzmocnienie krajowej gospodarki społecznej (trzeciego sektora), a w szczególności usług na rzecz społeczności lokalnych oraz poprawa jakości miejsc pracy
E. Wspieranie kształcenia się przez całe życie i integracyjnych form organizacji pracy sprzyjających zatrudnianiu i utrzymywaniu zatrudnienia osób doświadczających dyskryminacji i nierówności na rynku pracy.
F. Wspieranie zdolności przystosowawczych przedsiębiorstw i pracowników do zmian strukturalnych w gospodarce oraz wykorzystania technologii informatycznych i innych nowych technologii.
G. Godzenie życia rodzinnego i zawodowego oraz ponowna integracja mężczyzn i kobiet, którzy opuścili rynek pracy, poprzez wdrażanie bardziej elastycznych i efektywnych form organizacji pracy oraz usług towarzyszących.
H. Ograniczenie nierówności w traktowaniu płci i przeciwdziałanie segregacji zawodowej
I. Pomoc w społecznej i zawodowej integracji osób ubiegających się o status uchodźcy.
INICJATYWY:
JESSICA,
JEREMIE, JASPERS 2007- 2013:
Jessica
Joint European Support for Sustainable Investment In City Areas
Kto stworzył inicjatywę Jessica?
- to inicjatywa polityczna zapewniająca ramy wspierające ściślejszą współpracę w zakresie finansowania polityki zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich przez władze państw członkowskich z jednej strony i Komisję we współpracy z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym (EBI) i Bankiem Rozwoju Rady Europy (CEB) z drugiej strony. Przewiduje się również udział i wkład innych Międzynarodowych Instytucji Finansowych (MIF), a także europejskiego sektora bankowego i prywatnego
Jak się zrodziła?
Po pierwsze, konieczność bardziej intensywnych działań w tym obszarze na poziomie europejskim była powracającym tematem w kontekście konsultacji projektu Strategicznych Wytycznych Wspólnoty, w tym konsultacji z państwami członkowskimi.
Po drugie, konferencja wysokiego szczebla, dotycząca finansowania wzrostu i spójności w rozszerzonej UE, zorganizowana przez Komisję z udziałem prezydencji Rady, regionów i instytucji finansowych Unii Europejskiej, która odbyła się w Brukseli 24 listopada 2005 r., nawiązała do potrzeby większej innowacji w tym obszarze. W szczególności, szerokie poparcie zyskało ogłoszenie przez Komisję, EBI i CEB zamiaru intensyfikacji i koordynacji działań wspierających zrównoważony rozwój obszarów miejskich.
Po trzecie, w czasie spotkania w sprawie społeczności zorganizowanych z poszanowaniem zasady zrównoważonego rozwoju w Bristolu, w dniach 6–7 grudnia 2005 r., ministrowie odpowiedzialni za politykę miejską podkreślili istotny wkład, jaki polityka spójności może mieć w odniesieniu do rozwoju obszarów miejskich. Ministrowie wezwali również do zastanowienia się, „w jaki sposób lepiej wykorzystać kredyty udzielone przez EBI” dla celów zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich.
Po czwarte, Parlament Europejski w swoim sprawozdaniu „Wymiar miejski w kontekście rozszerzenia UE” wyraził zadowolenie z włączenia zrównoważonego rozwoju obszarów miejskich do głównych kwestii polityki spójności. Poza tym, w sprawozdaniu zwrócono się do Komisji o rozszerzenie interwencji w miastach i na obszarach miejskich.
Celem stworzenia Jessici:
jest zapewnienie państwom członkowskim i organom zarządzającym dostosowanego do potrzeb, rozwiązania w zakresie finansowania projektów dotyczących odnowy i rozwoju obszarów miejskich z wykorzystaniem odpowiedniej kombinacji dotacji i kredytów lub odpowiednio – innych produktów finansowych.
Rewitalizacja:
„Kompleksowy, skoordynowany, wieloletni, prowadzony na określonym obszarze proces przemian przestrzennych, technicznych, społecznych i ekonomicznych, inicjowany przez samorząd terytorialny (głównie lokalny) w celu wyprowadzenia tego obszaru ze stanu kryzysowego, poprzez nadanie mu nowej jakości funkcjonalnej i stworzenie warunków do jego rozwoju, w oparciu o charakterystyczne uwarunkowania endogeniczne”.
Cele procesów rewitalizacyjnych odnosi się do następujących zagadnień:
Zrównoważony i skoordynowany rozwój miasta.
Poprawa wizerunku miasta, ożywienie śródmieść, które utraciły swoją rolę, jako centra kulturowe i handlowe miast.
Poprawa wizerunku przestrzeni Publicznej pod względem funkcjonalności, estetyki i bezpieczeństwa.
Modernizacja i odbudowa budynków, ulic i placów o znaczeniu historycznym, architektonicznym, artystycznym lub urbanistycznym.
Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych lub opuszczonych przez wojsko.
Wzrost potencjału turystycznego i kulturalnego miasta poprzez zapewnienie wsparcia kompleksowym projektom modernizacji lub budowy infrastruktury.
Dopasowanie warunków mieszkaniowych do nowoczesnych standardów.
Rozwój społeczny – zapobieganie patologiom społecznym.
Wzmocnienie poczucia tożsamości lokalnej mieszkańców.
Beneficjenci:
jednostki samorządu terytorialnego, ich związki i stowarzyszenia,
jednostki sektora finansów publicznych posiadające osobowość prawną (w ramach tej kategorii mieści się również Skarb Państwa reprezentowany przez właściwe jednostki),
szkoły wyższe,
organizacje pozarządowe,
kościoły i związki wyznaniowe oraz osoby prawne kościołów i związków wyznaniowych,
spółdzielnie mieszkaniowe,
wspólnoty mieszkaniowe,
Towarzystwa Budownictwa Społecznego.
Przeznaczenie:
przedsięwzięcia na obszarach i w obiektach rewitalizowanych, w tym renowacje, rewaloryzacje, modernizacje, adaptacje i wyposażenia istniejącej zabudowy na wskazane wyżej cele oraz poprawę estetyki i funkcjonalności przestrzeni publicznej,
budowę i wyposażenie nowych obiektów,
systemy poprawy bezpieczeństwa publicznego oraz przedsięwzięć mających na celu walkę z przestępczością i patologiami społecznymi,
przedsięwzięcia służące aktywizacji społeczności zamieszkujących obszary rewitalizowane oraz przeciwdziałaniu negatywnym zjawiskom społecznym,
renowacje części wspólnych wielorodzinnych budynków mieszkalnych oraz renowacje i adaptacje na cele mieszkaniowe budynków istniejących stanowiących własność władz publicznych lub własność podmiotów działających w celach niezarobkowych.
Potencjalne projekty Jessica – Wielkopolska
Rewitalizacja kompleksu gazowni:
Przekształcenie XIX w. budynków gazowni w centrum kulturalno-komercyjne
Kombinacja elementów komercyjnych i niekomercyjnych
- Powierzchnie przeznaczone na cele społeczno-kulturalne
- Powierzchnie komercyjne
Udział partnerów prywatnych
Spółka celowa
Pożyczka/Wkład kapitałowy z Funduszu Rozwoju Obszarów Miejskich
Potencjalne lewarowanie – kredyt bankowy
Potencjale Projekty JESSICA – Zachodniopomorskie
Projekt centrum handlowo-usługowego w porcie jachtowym w Świnoujściu
Teren powojskowy i przemysłowy
Kontynuacja projektu poprzez dotację
Rewitalizacja obiektów historycznych w marinie i budowa infrastruktury turystyki żeglarskiej
PARTNERZY: JESSICA, Urząd Miasta, Narodowa Fundacja Kultury
Wybrane projekty wdrożeniowe
,,Stary browar” Centrum Biznesu i Sztuki w Poznaniu
,,Okraglak” w Poznaniu
Jeremie
( Joint European Resources for Micro to medium Enterprises)
Program JEREMIE jest wspólną inicjatywą Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego.
Ma on na celu ułatwienie mikro-, małym i średnim przedsiębiorstwom w regionach dostęp do finansowania rozwoju przedsiębiorstwa oraz korzystania z kapitału podwyższonego ryzyka.
Potencjalna całkowita kwota do wykorzystania w ramach Programu JEREMIE
wynosi 5 % środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego.
JEREMIE umożliwi krajom i regionom członkowskim UE
przekształcenie części uzyskanych przez nich środków z funduszy strukturalnych w instrumenty finansowe,
zaprojektowane specjalnie do finansowania micro-, małych i średnich przedsiębiorstw, które – w przeciwieństwie do jednorazowych dotacji- będą odnawialne.
Produkty finansowe JEREMIE mają na celu przyczynienie się
zarówno do zaspokojenia potrzeb finansowych po stronie popytu ze strony małych, średnich przedsiębiorstw,
jak i do wzbogacenia strony podażowej,
poprzez wprowadzenie szerokiego wachlarza produktów i usług dla tych przedsiębiorstw
Inicjatywa JEREMIE obejmuje m.in. następujące instrumenty finansowe:
kapitał własny
kapitał podwyższonego ryzyka
gwarancje
kredyty
pomoc techniczną
najbliższej perspektywie finansowej (2007- 2013), JEREMIE będzie zarządzany przez Europejski Fundusz Inwestycyjny, przy czym środki finansowe są przez niego przekazywane do lokalnych instytucji finansowych , które z kolei są pośrednikiem w finansowaniu micro, małych i średnich przedsiębiorstw.
W tym celu EFI nawiązał ścisłą współpracę z lokalnymi pośrednikami finansowymi , takimi jak Fundusze Gwarancyjne, banki itp., które będą kanałami transferu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego do micro, małych i średnich przedsiębiorstw.
Faza programowania 2006- 2007
Pierwsza faza programu JEREMIE skupiała się na ocenie podaży produktów inżynierii finansowej dla micro, małych i średnich przedsiębiorstw w celu oszacowania potencjalnych potrzeb w tym zakresie.
Faza wdrażania 2007- 2013
Druga faza obejmuje opracowanie, przy współpracy z władzami krajowymi i lokalnymi, programu działań na okres 2007-2013, dostosowując go do miejscowych warunków.
Władze krajowe muszą zorganizować proces przetargowy w celu wyboru podmiotu, który będzie zarządzał środkami z Europejskiego Funduszy Inwestycyjnego na poziomie krajowym.
Rolą takiego podmiotu będzie wybór i akredytacja lokalnych pośredników finansowych, do których dostarczany będzie kapitał przekonwertowany na produkty finansowe, tj. kredyty, pożyczki, gwarancje jak również właściwą pomoc techniczną.
Wnioskodawcami mogą być przedsiębiorstwa spełniające następujące kryteria:
zatrudniające maksymalnie 249 pracowników
osiągające roczne obroty na poziomie maksimum 50 mln euro
osiągające roczną sumę bilansową na poziomie maksimum 43 mln euro
Pierwszeństwo finansowania przysługuje małym przedsiębiorstwom ( do 50 pracowników; obroty do 10 mln euro) i mikroprzedsiębiorstwom ( do 10 pracowników, obroty do 2 mln euro)
Przedsiębiorstwo uprawnione do wsparcia musi być w większości własnością prywatną lub być na ostatnim etapie procesu prywatyzacji.
Podmiot nie może prowadzić działalności w następujących sektorach:
gry hazardowe
nieruchomości
bankowość
ubezpieczenia
pośrednictwo finansowe
wyposażenie i handel z armią
Jaspers
JASPERS jest programem pomocy technicznej dla dwunastu państw członkowskich UE w przygotowaniu projektów ubiegających się o finansowanie z funduszy unijnych. Ta inicjatywa umożliwia Komisji Europejskiej, EBI, EBOR i KfW dzielenie się z państwami członkowskimi beneficjentami doświadczeniem w zakresie bardziej efektywnego wykorzystania funduszy inwestycyjnych dostarczanych przez Unię Europejską
Wspólne wsparcie dla projektów w europejskich regionach
Wspólne, ponieważ 4 partnerów:
Europejski Bank Inwestycyjny
Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
Komisja Europejska
KfW (niemiecki państwowy bank rozwoju )
Pomoc w przygotowaniu projektów jest dostępna dla projektów infrastruktury, które dotyczą modernizacji sieci transportowych, poprawy jakości środowiska, zwiększenia efektywności energetycznej lub wykorzystania energii odnawialnej. Obejmuje również usprawnienia transportu miejskiego i duże projekty w innych sektorach - na przykład w sektorze zdrowia, badań i rozwoju czy reurbanizacji- kwalifikujące się do finansowania UE.
JASPERS funkcjonuje w oparciu o plany działania sporządzane rokrocznie dla każdego kraju we współpracy z danym krajem – beneficjentem i Komisją Europejską. Instytucja zarządzająca pełni rolę centralnego koordynatora dla każdego kraju i może zwrócić się do JASPERS o pomoc.
JASPERS koncentruje swoją działalność na dwunastu państwach, które stały się członkami UE w 2004 i 2007 roku
ESTONIA, LITWA, ŁOTWA, POLSKA, CZECHY, SŁOWACJA, WĘGRY, SŁOWENIA, RUMUNIA, BUŁGARIA
Przykłady przedsięwzięć wspieranych przez Jaspers
Polska – modernizacja kolei, autostrady, transport publiczny w Krakowie i Lublinie, podziemne składowanie gazu, efektywność energetyczna na Uniwersytecie Warszawskim, oczyszczanie ścieków miejskich w Warszawie i Katowicach, przetwarzanie odpadów komunalnych
Rumunia – sieć transportowa TEN-T, żegluga rzeczna, terminale multimodalne, gospodarowanie odpadami, regionalizacja spółek wodnych, węzeł cieplny lokalny odpadami w Lublanie.
Słowacja – autostrady, dostawa i przetwarzanie wody
Zasady działania i wybór projektów
Co roku Polska uzgadnia z JASPERS i KE plan działań na dany rok, wskazujący projekty do wsparcia. Projekty, dla których wsparcie nie zostało skończone w danym roku, kontynuowane są w roku następnym, przy tworzeniu planu bierze się pod uwagę ograniczone zasoby w ramach JASPERS, w uzasadnionych przypadkach jest możliwość uzupełnienia planu działań w trakcie roku, w planie działań wskazany jest także zakres wsparcia dla poszczególnych projektów.
Powinny one charakteryzować się jedną z następujących cech:
mieć nietypowy, wyjątkowo skomplikowany charakter, np. związany z kwestiami środowiskowymi, pomocą publiczną, itp.
mieć charakter projektów pilotażowych - wyniki dla danego projektu będą mogły być wykorzystane przy innych, niekoniecznie dużych, podobnych projektach
wartość projektu warunkująca powodzenie całego priorytetu/programu
Najczęstsze problemy
beneficjent nie ma środków nawet na współfinansowanie
przygotowania przedsięwzięcia i wydaje mu się, że JASPERS zastąpi go w tym względzie,
brak jasnego wskazania zakresu wsparcia przez JASPERS (beneficjent i IZ nie wie, czego chce od JASPERS),
instytucja zarządzająca zgłaszająca projekt nie potrafi uzasadnić wyboru i nie zna projektu,
projekt jest niedojrzały, nieprzygotowanie beneficjenta
Typy projektów
Sektor energetyczny - nowy sektor, skomplikowane kwestie dotyczące kwalifikowalności, pomocy publicznej, m.in.:
sieci gazowe,
sieci dystrybucyjne energii elektrycznej
termomodernizacja budynków publicznych
projekt przeciwpowodziowy - skomplikowane kwestie środowiskowe,
projekty transportowe kolejowe i drogowe - bardzo duże projekty, weryfikacja dokumentacji
transport publiczny - projekty pilotażowe,
sieć szerokopasmowa - duży i trudny projekt
2007: infrastruktura B+R, rekultywacja i in.
JASPERS pozwala na wczesną identyfikację potencjalnych problemów i odpowiednie dostosowanie projektów, jednak nie zastąpi beneficjenta, może go tylko w ograniczonym zakresie wspomóc. Ważne jest dobre uzasadnienie projektów do wsparcia, a najlepsze rezultaty są wówczas, gdy beneficjent i instytucja zarządzająca sformułowały dla JASPERS konkretne zadanie do wykonania.
Wspólna Polityka Rolna
GENEZA Traktat Rzymski z 25 marca 1957 roku stwierdza, że Wspólny Rynek obejmuje wszystkie produkty rolne oraz że dla sprawnego funkcjonowania i rozwoju tego rynku musi być prowadzona wspólna polityka rolna (artykuł 3).
W artykule 39 TR sformułowano 5 celów WPR:
Podnoszenie produktywności rolnictwa poprzez wspieranie postępu technicznego, racjonalizację produkcji i optymalizację zastosowań czynników produkcji.
Zapewnienie ludności rolniczej godziwych warunków życia, głównie poprzez zwiększanie dochodów osób czynnych w rolnictwie.
Stabilizacja poszczególnych rynków.
Zapewnienie odpowiedniego zaopatrzenia w produkty rolne.
Umożliwienie konsumentom kupna produktów rolnych po "rozsądnych" cenach.
Na
konferencji ekspertów krajów członkowskich w Stresa w 1958 roku w
ramach Wspólnej Polityki Rolnej przyjęto trzy podstawowe
zasady:
zasada
wspólnego rynku,
która oznacza swobodny przepływ produktów rolnych między
państwami członkowskimi
zasada
preferencji Wspólnoty,
która oznacza pierwszeństwo zbytu na rynku Wspólnoty produktów
rolnych wytwarzanych na jej terenie i ochronę rynku wewnętrznego
przed tańszymi produktami pochodzącymi z importu
zasada
solidarności finansowej,
która zobowiązuje wszystkie kraje członkowskie do solidarnego
uczestnictwa w kosztach funkcjonowania polityki rolnej
Cele WPR osiągane są w Unii dzięki systemowi instrumentów. Należą do nich:
likwidacja ceł i barier ilościowych w handlu między państwami członkowskimi
zastosowanie wspólnego cła i jednolitej polityki handlowej wobec państw trzecich
system cen gwarantowanych, polegający na utrzymaniu cen większości produktów rolnych na poziomach ustalanych każdego roku przez UE.
subsydiowanie eksportu.
dodatkowe zwiększenie dochodów rolniczych
ograniczenie produkcji niektórych artykułów
zmniejszenie kosztów produkcji przez
zastosowanie dogodnych kredytów i dotacji do
środków produkcji
działania, zmniejszające na dłuższą metę
koszty produkcji rolnej
Od stycznia 1962 roku wyodrębnione zostały następujące WOR:
wołowiny i cielęciny,
wieprzowiny,
baraniny,
mięsa koziego,
jaj i mięsa drobiowego,
mleka i przetworów mlecznych,
zbóż i przetworów zbożowych,
suszu paszowego,
ryżu,
lnu i konopi
tłuszczów roślinnych i zwierzęcych,
cukru,
warzyw i owoców,
przetworów owocowych i warzywnych,
chmielu,
nasion,
kwiatów i roślin żywych,
surowca tytoniowego,
wina i innych surowców rolnych
Wspólna Polityka Rybołóstwa
W ramach Wspólnej Polityki Rybołówstwa przyjęto cztery zasady:
ochrona - w celu ochrony zasobów rybołówczych określono rozmiar ryb poławianych w morzu, co umożliwia rybom osiągnięcie stadium rozwoju umożliwiającego rozmnażanie;
pomoc strukturalna - wsparcia rybołówstwa i akwakultury ma umożliwić dostosowanie ekwipunku i organizacji połowów do wymagań stawianych przez ograniczone zasoby i rynek;
rynek - celem jest taka organizacja wspólnego rynku, by zapewnić równowagę podaży i popytu, przy uwzględnieniu interesów producentów i konsumentów;
stosunki z państwami trzecimi - celem jest zawieranie umów o rybołówstwie i prowadzenie negocjacji w skali międzynarodowej na forum organizacji regionalnych i międzynarodowych właściwych w kwestiach związanych z rybołówstwem, a dotyczących wspólnych przepisów ochronnych stosowanych przy połowach na otwartych wodach.
Realizacji zadań wynikających ze wspólnej polityki rybołówstwa służy właśnie Instrument Finansowy Orientacji Rybołówstwa.