Platon (ok. 427-347 p.n.e), filozof grecki. Zainteresowania filozoficzne zawdzięczał dziewięcioletniemu obcowaniu z Sokratesem. Po jego śmierci odbył liczne podróże. Przebywał w Megarze, Kyrene, w Egipcie i Azji Mniejszej, w Italii i na Sycylii. Leonidas od około 490 p.n.e. król Sparty, syn Anaksandridasa II i jego pierwszej żony. Miltiades- ok. 554 p.n.e. - 488 p.n.e.) to polityk i wódz ateński. Zwycięzca spod Maratonu, ojciec Kimona. W latach 525-524 p.n.e. był archontem w Atenach. Około 516 p.n.e. wyruszył na czele niewielkiego, świetnie uzbrojonego oddziału na Chersonez, gdzie miał zabezpieczyć interesy Aten. Objął tam władze tyrańską po śmierci starszego brata Stesagorasa, następcy ich stryja Miltiadesa Starszego. Uczestniczył w perskiej wyprawie na Scytów około 513 p.n.e. Przyczyną wojen grecko-perskich były zatargi Persji z koloniami greckimi w Azji Mniejszej. Wojny grecko-perskie, które toczyły się w V w.p.n.e, to działania, na przykładach, których możemy zapoznać się z taktyką greków. Na polu bitwy Kultura hellenistyczna- terminem tym określa się kulturę, która wykształciła się po podbojach Aleksandra Wielkiego. Była ona efektem osiedlania się Greków w nowych ośrodkach, do których przynosili własne tradycje i osiągnięcia, konfrontowane ze zdobyczami starych cywilizacji Bliskiego Wschodu. W wyniku rozpadu państwa Aleksandra powstawały wielkie monarchie i nowe społeczności. Wytworzył się nowy język grecki. Nowa kultura miała charakter elitarny i obejmowała przede wszystkim miasta i wyższe warstwy społeczne nowych państw. Ludność wiejska pozostawała poza jej zasięgiem, często odnosząc się do niej wrogo. Polis- forma państwa w starożytnej Grecji. Słowo to przyjęło się tłumaczyć jako miasto-państwo. Helota, w starożytnej Sparcie członek zbliżonej do niewolników warstwy rolniczej pracującej na rzecz pełnoprawnych obywateli, nie byli jednak ich własnością. Filipiki-cykl 14 mów wygłoszonych w 44 i 43 p.n.e. przez Cycerona, skierowanych przeciwko Markowi Antoniuszowi. Nazwę filipiki zapożyczył Cyceron od mów wygłoszonych przez Demostenesa przeciwko Filipowi II. Były one ostatnimi mowami wygłoszonymi przez Cycerona. Pandory puszka - coś, co wywołuje mnóstwo nieprzewidzianych trudności; źródło nie kończących się smutków, kłopotów, nieszczęść. Geruzja - rada starszych w starożytnej Sparcie, główny organ władzy w oligarchii spartańskiej. W jej skład wchodziło dwóch królów, oraz 28 starszych obywateli - gerontów. Byli oni wybrani przez Zgromadzenie Ludowe z grona obywateli powyżej 60 roku życia, najczęściej należeli do warstwy najbogatszych. Swą funkcję sprawowali dożywotnio. Do ich zadań należało przygotowywanie pod przewodnictwem eforów uchwał głosowanych później na zgromadzeniu. W wielu ważnych sprawach rada pełniła też funkcje trybunału najwyższej instancji. Archont- najwyższy urzędnik polis w starożytnych Atenach, który przewodniczył radzie areopagu i zajmował się najważniejszymi sprawami ateńskiej polis. Urzędnicy ci pojawili się w VIII w. p.n.e.. Heloci- jedna z warstw ludności Sparty, składająca się z mieszkańców podbitej Mesenii i Lakonii. Hoplici- ciężkozbrojni piechurzy walczący w zwartym szyku, zwanym falangą. Gordyjski węzeł, kunsztowny węzeł z łyka dereniowego, łączący jarzmo z dyszlem wozu królewskiego, złożonego jako wotum w świątyni Zeusa przez Gordiosa I, mitycznego założyciela państwa frygijskiego i miasta Gordion. Ostracyzm -praktyka polityczna w starożytnej Grecji, rodzaj tajnego głosowania, podczas którego wolni obywatele typowali osoby podejrzane o dążenie do tyranii i zasługujące na wygnanie z miasta na 10 lat.
ustawiali
się ramię w ramię w taki sposób, aby zachodzące na siebie
tarcze stanowiły skuteczną osłonę. Kilka szeregów hoplitów
tworzyło zwarty szyk - falangę. Bezpośrednią walkę z
nieprzyjacielem prowadziły tylko dwa pierwsze rzędy. Pozostali
żołnierze uniemożliwiali hoplitom z pierwszych szeregów próbę
ucieczki i zastępowali ich w przypadku poważnego zranienia lub
śmierci. Bitwa polegała na rozerwaniu szyku nieprzyjaciela i
zmuszeniu go do odwrotu. Bitwę pod Maratonem wygrali dzięki
sprytnemu pomysłowi Milidiadesa. Armia grecka zaskoczyła Persów
błyskawicznym natarciem. Zeus - bóg bogów
Hera
- bogini małżeństwa
Posejdon - bóg morza
Hestia -
bogini domowego ogniska
Hades - bóg zmarłych
Demeter -
bogini urodzaju
Apollo - bóg sztuki
Artemida - bogini
łowów
Afrodyta - bogini piękności
Hefajstos - bóg
ognia Demokracja
Ateńska W tym
ustroju , wszyscy , są sobie równi i mogą decydować , o
zadaniach , swego państwa .Mogą glosować tylko obywatele , lecz
słowo , obywatele oznacza mężczyźni-
w tamtejszej demokracji. LUB Cechy demokracji ateńskiej:
-Podstawą
demokracji ateńskiej były rządy większości.
-Na
zgromadzeniach wszyscy obywatele płci męskiej brali udział w
głosowaniu
-Głosowanie odbywało się w miejscach
publicznych przez podniesienie rąk, czasem przez fizyczny podział
("Wszyscy, którzy są za, idą na lewo"), a czasem na
piśmie lub przez wrzucenie kamienia.
-Głosować mogli tylko
dorośli mężczyźni. Kobiety, dzieci, niewolnicy oraz
obcokrajowcy, których wielu zamieszkiwało w Atenach, nie mieli
prawa głosu. 766, Pierwsze Igrzyska Olimpijskie,
480r.p.n.e.
- Bitwa Pod Termopilami, 479
r. p.n.e Bitwa o
Mykale, 338
r.p.n.e - bitwa pod Cheroneą 333 r.p.n.e - bitwa pod Issos
Bitwy
492 r.p.n.e - Wyprawa perska na Grecję
490
r.p.n.e – Bitwa pod Maratonem
480 r.p.n.e - bitwy pod
Termopilami i Salaminą
479 r.p.n.e - bitwy pod Platejami i
Mykale
Demokracja
ustrój
polityczny,
w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli.
Strateg
(Grecja)
- dowódca armii lub floty w starożytnej Grecji Areopag
w starożytnych Atenach
najwyższa rada złożona z byłych archontów.
Nazwa rady pochodzi od miejsca obrad – wzgórza
Aresa. Morza
oblewające Grecję to: od wschodu morze Egejskie, od zachodu morze
Jońskie a od południe morze Kreteńskie Porządki
Architektoniczne :
Porządek Dorycki. Porządek Jonski
Rózni sie od Doryckiego formą plastyczną a ,nie ukladem
przestrzennym . Wysokośc kolumny 8 do 10 średnic dolnych , Kolumna
ma baze nie, ma entazy , motywem zdobiącym jest ślimacznica .
Architraw jest dzielony pozornymi uskokami na 3 pasy , fryz nie ma
podzialów , ma tryglity i metopy , jest w calości dekorowany ,
zwiekszyl sie roztaw kolumn. :Porządek
Korynski Rózni sie
nieznacznie od Jonskiego. Kolumna ma baze smuklości ponad 10
średnicy dolnych . Glowice zdobią liście akantu w jesnym lub
dwóch poziomach. Belkowanie jak w porządku Jonskim . !!!ANIMIZM
– wiara w duszę i duchy, przypisywanie duszy roślinom, ludziom,
zwierzętom, a nawet przedmiotom martwym.
BREMINI – kapłani
w starożytnych Indiach.
BUDDYZM – nowa religia, twórcą był
Budda (oświecony): „Życie powinno być moralne, cnotliwe i
prowadzi ono do nirwany (spokój absolutny).
HINDUIZM –
religia prostych ludzi, główni bogowie: Wisznu i Sziwa.
MANIZM
– pojęcie używane na określenie wiary w duchy i kultu zmarłych.
MASTABY – małe piramidki budowane przez
urzędników.
MONOTEIZM – wiara w istnienie jedynego
Boga.
PAŃSTWO TEOKRATYCZNE – państwo, którym rządzili
kapłani.
POLITEIZM – wielobóstwo.
TAOIZM – nakaz
pójścia własną drogą w zgodzie z naturalnym porządkiem
przyrody.
ZOOMORFIZM – w religiach przedstawianie bóstw w
postaci zwierząt lub z pewnymi zwierzęcymi cechami.
Drakon
: -spisanie prawa
ustnego na zlecenie arystokracji -bardzo surowe ("Prawa
Drakońskie") Solon:
-zniesienie niewoli za długi -wyodrębnił 4 klasy społeczne -nie
wprowadził nowego podziału administracyjnego
Klejstenes:
-podzielił na 10 fyle
(okręgi) , złożonego z 3 części -każde fyle
reprezentowane przez 50 w radzie 500-set -sąd skorupkowy.
Kultura minojska,
kultura kreteńska
– jedna z najstarszych kultur
epoki
brązu
w obszarze Morza
Śródziemnego
powstała na Krecie
około 3000
r. p.n.e.
Odkryta i poznana dokładniej dopiero na początku XX
wieku
dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym przez archeologa Arthura
Evansa.
Lakonia
– kraina historyczna w południowej starożytnej
Grecji,
położona w południowo-wschodniej części Półwyspu
Peloponeskiego.
Największym miastem była Sparta.
Uczono tam mówić i odpowiadać na pytania możliwie jak najkrócej
dlatego ten styl nazywany jest lakonicznym
sposobem mówienia. Oligarchia–
forma rządów polegająca na sprawowaniu władzy przez niewielką
grupę ludzi. Najczęściej ludzie ci wywodzili się z arystokracji
lub warstwy bogatych. Występowała np. w wielu polis
starożytnej
Grecji,
Arystokracja
– najwyższa warstwa
społeczna
wykształciła się w starożytnej
Grecji,
podczas najazdu Dorów
w 1200
r.
p.n.e.
Wielka kolonizacja
– termin "wielka kolonizacja" utworzony został przez
historyków dla odróżnienia ruchu osadniczego, w którym brały
udział polis
greckie w okresie
archaicznym,
od podobnych zjawisk występujących w świecie greckim przed oraz
po "Wielkiej kolonizacji".
Epikur
– grecki filozof,
twórca epikureizmu.
Epikur był jednym z najważniejszych filozofów tzw. drugiej fazy
greckiej filozofii klasycznej, Eforat
- w Sparcie
instytucja reprezentująca, obok rady starszych, interesy
oligarchii. Eforów
było pięciu. Wybierano ich na okres jednego roku. Kontrolowali oni
wszystkie instytucje w Sparcie. Również królów mogli zaskarżyć
przed geruzją.
Periojkowie
-część ludności Sparty,
najprawdopodobniej pochodzenia achajskiego,
która poddała się bez oporu Dorom.
Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, mieli jednak wolność
osobistą. Wykonywali wszystkie prace gospodarcze, których nie
wolno było z kolei wykonywać Spartiatom;
zajmowali się rzemiosłem, handlem, przemysłem. Dostarczali armii
spartańskiej liczne lekkozbrojne oddziały, np. pod Platejami.
Powstanie jońskie
(w latach 499–494 p.n.e.) – rewolta państw greckich w Azji
Mniejszej
przeciwko panowaniu perskiemu.
Zostało krwawo stłumione przez Dariusza
I Wielkiego
po zdobyciu Miletu
w roku 494 p.n.e reformy
Peryklesa
(444-429 p.n.e.) można
powiedzieć, że po reformach Klejstenesa Ateny były polis
demokratyczną, ale za ojca demokracji uznaje się Peryklesa,
rzecznika kolejnych reform. Przede wszystkim odebrano
areopagowi jego dotychczasowe uprawnienia administracyjne i
kontrolne - funkcje
te zostały oddane zgromadzeniu ludowemu (było to posunięcie
wymierzone przeciwko arystokracji). Areopag zachował jedynie
funkcję trybunału sądowego. Wojny
peloponeskie (V
w. p.n.e.)
– dwa konflikty zbrojne w starożytnej
Grecji
między Atenami
i Spartą,
w które zostały wplątane prawie wszystkie greckie państwa.
Związek Koryncki,
nazywany czasem Związkiem
Helleńskim -
porozumienie grupy państw greckich, uczestników kongresu w
Koryncie
(który odbył się w dwóch posiedzeniach), zwołanego przez
zwycięskiego władcę macedońskiego
- Filipa
II
- w 337
r. p.n.e.
po wojnie Macedonii
z Atenami
i ich koalicjantami. Bitwa
odbyła się pod Maratonem niedaleko
Aten. Walczyły tam wojska Ateńskie i Perskie. Ateńczycy zwrócili
się o pomoc Sparty , ale oni obchodzili ważne święto religilne.
Jedynym wsparciem dla 9 tysięcznej armi ateńskiej były Plateje ,
które wystawiły tylko 1 wojowników. Pesów było 20 tysięcy ,
czyli dwa razy wiecej niż Ateńczyków. Bitwe niespodziewanie
wygrali Ateńczycy. Bitwa
pod Gaugamelą
(czasem nazywana też bitwą
pod Arbelą, która
była najbliższym dużym miastem) rozegrała się 1
października
(niektórzy historycy przyjmują datę 27 września) 331
p.n.e.
pomiędzy wojskami macedońskimi
Aleksandra
Wielkiego
a armią perską
króla Dariusza
III.
Starożytna
Grecja:
X-VII r. p.n.e – rewolucja neolityczna
3500 r
.p.n.e – pojawienie się pisma – Sumerowie
XVIII w .p.n.e –
kodeks Hammurabiego
VIII w. p.n.e - pierwsze polis
776 r.
p.n.e – pierwsze zanotowane igrzyska olimpijskie
621 r.p.n.e
- spisanie prawa ateńskiego przez Drakona
594 r. p.n.e –
reformy Solona w Atenach
508 – 507 r.p.n.e – reformy
Klejstenesa ( ostracyzm)
Bitwy
492 r.p.n.e - Wyprawa
perska na Grecję
490 r.p.n.e – Bitwa pod Maratonem
480
r.p.n.e - bitwy pod Termopilami i Salaminą
479 r.p.n.e - bitwy
pod Platejami i Mykale
431 – 404 r.p.n.e - wojna
peloponeska
338 r.p.n.e - bitwa pod Cheroneą
334 r.p.n.e
- bitwa nad Granikiem
333 r.p.n.e - bitwa pod Issos
331
r.p.n.e - bitwa między Arbelą a Gaugamelą
323 r.p.n.e -
śmierć Aleksandra Wielkiego w Babilonie
323 – 30 r.p.n.e –
okres hellenistyczny