### ćwiczenia 06.11.16

Nerw trójdzielny (V para nerwów czaszkowych w większości ma włókna czuciowe a część mniejsza ma włókna ruchowe. Jądro pasma śródmózgowiowego nerwu V w mózgowiu, następne: jądro czuciowe główne – leży w moście; jądro czuciowe pasma rdzeniowego nerwu V – w rdzeniu przedłużonym; jądro ruchowe – w moście (tu, gdzie jądro czuciowe główne). Wyjście z mózgowia – wychodzi z mózgowia na granicy mostu i konara środkowego móżdżku).

W dole środkowym czaszki występują piramidy, przy szczycie leży wycisk nerwu trójdzielnego. Przy szczycie w wycisku nerwu leży zwój czuciowy nerwu trójdzielnego.

Od tego zwoju odchodzą trzy gałęzie nerwu (część większa nerwu, czuciowe)

- V1 nerw oczny

- V2 nerw szczękowy

- V3 nerw żuchwowy

Włókna ruchowe dołączają się do nerwu żuchwowego.

Nerw szczękowy i nerw oczny biegną w zatoce jamistej.

Nerw oczny po wyjściu z zatoki jamistej szczeliną oczodołową górną wchodzi do oczodołu. Po przejściu przez zat jamistą otworem okrągłym wchodzi do dołu skrzydłowo podniebiennego.

Nerw żuchwowy otworem owalnym do dołu podskroniowego.

Zakres unerwienia nerwu trójdzielnego:

- unerwia skórę i wszystko co wgłąb twarzy, dzielimy zakres unerwienia na trzy piętra.

I piętro górne: sięga od szwu wieńcowego do kąta bocznego oka (unerwia: skóra czoła, skóra brwi, powieka górna, gałka oczna, grzbiet nosa, górna ściana jamy nosowej, zatoka czołowa)

Nerw szczękowy unerwia piętro środkowe twarzy: od kąta bocznego oka do kącika ust, BEZ POLICZKA, skóra powieki dolnej, skóra nosa, skóra wargi górnej, błona śluzowa, podniebienie twarde i miękkie, zatoki szczękowe, zęby szczęk.

Żuchwowy od kacika ust do brzegu dolnego żuchwy + skóra policzka, skóra wargi dolnej, przedsionek jamy ustnej, zęby w żuchwie, dno jamy ustnej (błona ślzuowa jamy ustnej) i na dnie jamy ustnej – język! Ale z języka tylko 2/3 przednie CZUCIOWO (czucie eksteroreceptywne: zimno i ciepło). Nerw żuchwowy prowadzi włókna ruchowe do mięśni żwaczy (wszystkie mięśnie działające na staw skroniowo żuchwowy).

Z gałęziami nerwu trójdzielnego związane są zwoje przywspółczulne obwodowe. Do zwoju rzęskowego prowadzi włókna przywspółczulne od nerwu III (okoruchowego) – unerwiają zwieracz źrenicy i mięsień rzęskowy.

Z nerwem szczękowym związany jest zwój skrzydłowo podniebienny. Włókna przywspółczulne do tego zwoju prowadzi nerw skalisty większy, gałąź nerwu twarzowego (VII). Włókna przywspółczulne są włóknami wydzielniczymi gruczołu łzowego.

Z nerwem żuchwowym związany jest zwój podżuchwowy Włókna wydzielnicze (przywspółczulne) do tego zwoju prowadzi struna bębenkowa gałąź nerwu VII (twarzowego). Z nerwem żuchwowym związany jest też zwój uszny, gdzie włókna przywspółczulne (wydzielnicze) prowadzi IX para nerwów czaszkowych (nerw językowo-gardłowy) i włókna przywspółczulne wydzielnicze dochodzą do ślinianki przyusznej.

Mięśnie oczodołu: górny, przyśrodkowy

IV nerw bloczkowy unerwia mięsień skośny górny gałki ocznej

VI nerw odwodzący ma pałeczkę z boku, unerwia mięsień prosty boczny gałki ocznej

III nerw okoruchowy posiada 3 pałeczki proste: prosty górny, prosty przyśrodkowy, prosty przyśrodkowy, dźwigacz powieki górnej, skośny dolny.

*

VII para nerwów czaszkowych – nerw twarzowy.

Z włóknami jest odwrotnie jak w trójdzielnym.

Część większa – ruchowa

Część mniejsza – włókna czuciowe + włókna przywspółczulne

Część mniejsza tworzy nam tzw nerw pośredni dający dwie gałęzie: nerw skalisty większy (do gruczołu łzowego) i strunę bębenkową (ślinianka podżuchwowa i podjęzykowa). Te włókna czuciowe nerwu twarzowego nie są takie typowe (nie są eksteroreceptywne, tylko czucie smakowe).

Jądro ruchowe nerwu twarzowego leży w moście.

Jądro czuciowe tzw. jądro pasma samotnego. – jądro pasma samotnego jest wspólne dla VII, IX i X nerwów. Jądro pasma samotnego leży w rdzeniu przedłużonym.

Jądro przywspółczulne – to jądro ślinowe górne, leży w rdzeniu przedłużonym.

Wyjście z mózgowia – leży na granicy mostu i rdzenia przedłużonego (VI, VII, pośredni i VIII), gdy wyjdzie z mózgowia to nerw twarzowy wchodzi do przewodu słuchowego wewnętrznego, czyli wchodzi w obręb piramidy, wchodzi do swojego kanału. W piramidzie znajduje się specyficzny kanał nerwu twarzowego. Wychodzi z czaszki otworem rylcowo sutkowym. Taki przebieg ma część ruchowa. Po wyjściu z czaszki unerwia: wszystkie mięsnie wyrazowe głowy, twarzy i mięsień szeroki szyi. (wyrazowe, bo do głowy dochodzą też żucia. Otoczenia szpary powiek, ucha, nozdrzy, ust, mięsień policzkowy).

Nerw skalisty większy wydzielniczo unerwia gruczoł łzowy, wydzielniczo unerwia śliniankę podżuchwową i podjęzykową, struna bębenkowa smakowo unerwia 2/3 przednie języka.

*

Nerw VIII – przedsionkowo ślimakowy

Składa się z dwóch części: nerwu ślimakowego i nerwu przedsionkowego. Ślimakowy prowadzi słuch, przedsionkowy odpowiedzialny za równowagę.

Nerw ślimakowy zaczyna się w zwoju ślimakowym, który leży w ślimaku ucha wewnętrznego, przez przewód słuchowy wewnętrzny przechodzi do dołu tylnego czaszki, do mózgowia wchodzi na granicy mostu i rdzenia przedłużonego. Dochodzi do jąder ślimakowych. Stąd przez ciało czworoboczne, wstęgę boczną do osrodka podkorowego słuchu, a tym ośrodkiem jest – jądro ciała kolankowatego przyśrodkowego, a to jądro leży w zawzgórzu, a to zawgzgórze wzgórzomózgowie, a ono – międzymózgowie. Stąd do okolicy słuchowej kory. Kora płata skroniowego, zakręty skroniowe poprzeczne.

Nerw przedsionkowy bierze początek w grzebieniach bańkowych (przedni, boczny, tylny), plamki łagiewki, plamki woreczka = błędnik błoniasty w uchu wewnętrznym. Przez dno przewodu słuchowego wewnętrznego przewodem słuchowym wewnętrznym do dołu tylnego czaszki, stąd do mózgowia na granicy mostu i rdzenia przedłużonego do jąder przedsionkowych (cztery jądra przedsionkowe). Dalej do jąder móżdżku i kory móżdżku.

*

Nerw IX językowo gardłowy

Prowadzi włókna ruchowe, czuciowe i przywspółczulne.

Jądro ruchowe to jąro dwuznaczne, jest wspólne ruchowe dla IX, X i części mózgowej XI. Jądro dwuznaczne leży w rdzeniu przedłużonym. Jego jądro czuciowe – jądro pasma samotnego (czuciowe dla VII, IX i X). Przywspółczulne – jdro ślinowe dolne, też w rdzeniu przedłużonym. Wychodzi z mózgowia bocznie od oliwki wychodzi na samej górze, poniżej nerw błędny, a jeszcze niżej dodatkowy część mózgowa.

Wyjście z czaszki: częścią przyśrodkową mniejszą otworu szyjnego.

Nerw IX unerwia

Ruchowo: mięśnie podniebienia + gardła

Czuciowo i smakowo: błona śluzowa podniebienia i gardła, .. i przywspółczulnie gruczoly 1/3 tylnej języka

*

Nerw X błędny

Prowadzi włókna ruchowe, czuciowe i przywspółczulne.

Jądro ruchowe – jądro dwuznaczne (dla IX, X i cz.mózg XI), jądro czuciowe, jądro pasma samotnego (VII, IX, X w rdzeniu przedłużonym); jądro przywspółczulne nazywane jądrem grzbietowym nerwu X.

Wyjście z mózgowia: bocznie od oliwki, poniżej IX i powyżej części mózgowej XI nerwu.

Wyjście z czaszki: częścią boczną większą otworu szyjnego razem z XI nerwem (dodatkowym).

Unerwia:

Ruchowo: mięśnie gardła i krtani

Czuciowo: czucie trzewne i przywspółczulnie narządy szyi (gardło, krtań, przełyk, tchawica), narządy klatki piersiowej, narządy jamy brzusznej parzyste + wątroba, śledziona + przewód pokarmowy do 2/3 okrężnicy poprzecznej od strony prawej.

*

Nerw XI

Prowadzi włókna ruchowe, ale jest częścią jądra dwuznacznego (IX, X, XI) ale to jest jego część móżgowa (która leży w rdzeniu przedłużonym).

Część mózgowa wychodzi z mózgowia w bruździe bocznie od oliwki poniżej X.

Ma jeszcze jądro ruchowe w części szyjnej rdzenia kręgowego. Z kanału kręgowego dochodzi do dołu tylnego czaszki otworem wielkim i łączy się z częścią mózgową. Po połączeniu wychodzi przez część boczną większą otworu szyjnego razem z nerwem X.

Unerwia: mięsień mostkowo oboczyjkowo sutkowy i mięsień czworoboczny wspólnie z gałęziami splotu szyjnego (są to nerwy rdzeniowe).

*

Nerw XII

Prowadzi włókna ruchowe, jądro ruchowe leży w rdzeniu przedłużonym.

Z mózgowia wychodzi bocznie od piramidy (między piramidą i oliwką).

Z czaszki wychodzi kanałem nerwu podjęzykowego w kłykciu potylicznym.

Unerwia: mięśnie zewnętrzne i wewnętrzne języka i zewnętrzne mięśnie języka to brudkowo-językowy, gnykowo-językowy, rylcowo-językowy. (BeGeR)

Mięśnie wewnętrzne: podłużny górny, podłużny dolny, pionowy i poprzeczny języka.