Zajęcia- 10.00, lista na wykładzie- ocena +1

Strategie krajowe- wykład

Strategie międzynarodowe- ćwiczenia

Strategia- kategoria dotycząca sprawnego działania podmiotu i odnosząca się do najbardziej generalnych sposobów tego działania, czyli strategia zawiera cele podmiotu oraz generalne sposoby (metody) osiągania tych celów.

Strategia (grec. Strategos)- tym słowem określano naczelnego dowódcę wojskowego odpowiedzialnego za przygotowanie i prowadzenie wojny.

Strategie początkowo były wykorzystywane tylko do celów militarnych.

Strategia wojskowa- rozumiana jako sposób użycia całych zasobów podmiotu np. Państwa do celów wojny.

Po zakończeniu II WŚ pojawia się pojęcie strategii obronnej, który miał jeszcze szersze znaczenie gdyż oznaczał sposób użycia wszelkich zasobów podmiotu do zapobiegania i rozstrzygania konfliktów polityczno-militarnych.

Strategia bezpieczeństwa- po zakończeniu zimnej wojny pojawia się ten termin odnoszący się do sposobów użycia wszelkich zasobów podmiotu do zapobiegania i rozstrzygania konfliktów i kryzysów zarówno militarnych jak i niemilitarnych. Strategia bezpieczeństwa obok strategii politycznych i ekonomicznych możemy wyodrębnić z uwagi na dziedzinę działalności podmiotu.

Podmioty strategii:

-indywidualne (personalne jednostki)

-grupowe (państwowe, narodowe, międzynarodowe, regionalne i globalne.)

Strategia bezpieczeństwa- teoria i praktyka kierowania sprawami bezpieczeństwa danego podmiotu, przez największego decydneta z uwzględnieniem ustalania celów bezpieczeństwa oraz sposób ich osiągania. Tym podmiotem jest np. Państwo, sojusz polityczno-militarny, inna organizacja międzynarodowa o charakterze regionalnym lub globalnym. Decydent w dokumencie zawiera cele i metody realizacji danych celów.

Do podstawowych instrumentów strategii bezpieczeństwa zalicza się: potencjał dyplomatyczny, ekonomiczny, informacyjny, militarny itd.

Planowanie strategii- cykl strategiczny

1. Samoidentyfikacja strategiczna- diagnoza Państwa jako podmiotu bezpieczeństwa oraz zdefiniowanie interesów narodowych i celów strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa

2. Ocena środowiska bezpieczeństwa, czyli jakie są zewnętrzne i wewnętrzne warunki bezpieczeństwa

3. Sformułowanie koncepcji działań strategicznych czyli sposób osiągania celów strategicznych w danym środowisku bezpieczeństwa

4. Sformułowanie koncepcji przygotowań strategicznych, czyli sposób utrzymywania i transformacji systemu bezpieczeństwa narodowego stosownie do przyszłościowych potrzeb operacyjnych.

Interes podmiotu- to wyraz jego tożsamości, wyznawanych wartości historycznego dorobku, tradycji bieżących potrzeb oraz dążeń i aspiracji przyszłościowych. Można wyróżnić interesy żywotne, które dotyczą istnienia podmiotu i jego przetrwania w danych warunkach oraz interesy pożądane, które odnoszą się do jakości istnienia podmiotu. Interesy stanowią punkt wyjścia dla określenia celów strategicznych w dziedzinie bezpieczeństwa.

Cele strategiczne to zoperacjonalizowane interesy, czyli interesy odpowiadające danym warunkom, ujęta w określonym czasie i miejscu, z uwzględnieniem zewnętrznych i wewnętrznych potrzeb. Cele strategiczne odnoszą się do konkretnych warunków w danym okresie historycznym istnienia podmiotu i są osiągane poprzez prowadzenie polityki bezpieczeństwa. Uszczegółowieniem celów strategicznych są cele polityczne odnoszące się do konkretnego działania w ramach strategii postępowania podmiotu w dziedzinie bezpieczeństwa.

Środowisko bezpieczeństwa- to zewnętrzne i wewnętrzne, militarne i nie militarne warunki bezpieczeństwa , czyli warunki realizacji interesów danego podmiotu w dziedzinie bezpieczeństwa i osiągania ustalanych przezeń celów w tym zakresie.

Szanse w dziedzinie bezpieczeństwa to okoliczności sprzyjające realizacji interesów oraz osiąganych celów, mają zazwyczaj charakter szybko przemijający. Wyzwania w dziedzinie bezpieczeństwa to dylematy przed jakimi stoi podmiot w rozstrzyganiu spraw bezpieczeństwa. Ryzyka w dziedzinie bezpieczeństwa to niepewności związane z własnym działaniem, z jego skutkami, to niebezpieczeństwo niepożądanych skutków własnego działania. Zagrożenia w dziedzinie bezpieczeństwa to pośrednie lub bezpośrednie destrukcyjne oddziaływanie na podmiot wyróżnia się zagrożenia potencjalne i realne, subiektywne i obiektywne, zewnętrzne i wewnętrzne, militarne i nie militarne, kryzysowe i wojenne, intencjonalne i przypadkowe. Przykładem zagrożeń realnych są kryzysy ( szczególny stan podmiotu) odbiegający od stanu normalnego oraz konflikty (szczególny konfrontacyjny typ relacji podmiotu z innym podmiotem).

Koncepcja strategiczna- to zasady i sposoby osiagania celów strategicznych w danych warunkach, z uwzględnieniem konkretnych szans, wyzwań, ryzyk i zagrożeń. Koncepcja ta zawiera ogólne zasady i myśl przewodnią postępowania podmiotu w dziedzinie bezpieczeństwa oraz strategiczne działania etapowe lub dziedzinowe, czyli cele polityczne dla władz Państwa i cele operacyjne dla sił i zasobów bezpieczeństwa. Koncepcja bezpieczeństwa w obrębie trzy rodzaje działa strategicznie, działania stabilizacyjne, reagowanie kryzysowe, działania obronne.

Działania strategiczne:

Działania stabilizacyjne - utrzymywanie stabilności środowiska bezpieczeństwa poprzez monitorowanie warunków bezpieczeństwa i prognozowanie ich rozwoju, podejmowanie działań neutralizujących lub eliminujących źródła potencjalnych zagrożeń, promowanie stabilności, utrzymywanie i doskonalenie systemów bezpieczeństwa oraz odstraszanie, groźba użycia siły.

Reagowanie kryzysowe- skutecznie radzenie z kryzysem w celu jego opanowania przy jednoczesnym wyeliminowaniu lub zredukowaniu potencjalnych źródeł odnowienia się kryzysów przyszłości. Reagowanie kryzysowe jest efektem rozprzestrzeniania się zagrożeń o charakterze międzynarodowym i wewnętrznym, militarnym i pozamilitarnym.

Działania obronne, czyli wojenne mają miejsce gdy dochodzi do bezpośredniej agresji zewnętrznej na dany podmiot i są skutkiem fiaska działań prewencyjnych i antykryzysowych.Działania te mają charakter działań zbrojnych, a także działań poza zbrojnych polegających na oddziaływaniu na przeciwnika środkami niemilitarnymi czyli dyplomatycznymi, ekonomicznymi, informacyjnymi mającymi na celu osłabienie jego potencjału wojennego.

Doktryna bezpieczeństwa- to zasada i sposoby funkcjonowania poszczególnych elementów systemów bezpieczeństwa (czyli zespołów, metod, środków i zasad służących zapewnieniu bezpieczeństwa. Najbardziej rozwiniętymi doktrynami są doktryny militarne dotyczące sposobów przygotowania i działania sił zbrojnych jako elementu systemu bezpieczeństwa. Każda doktryna zawierać musi procedury postępowania w odniesieniu do zadań, po pierwsze przygotowawczych (na opracowaniu koncepcji i doktryn bezpieczeństwa, utrzymywanie systemów bezpieczeństwa), po drugie prewencyjnych (monitorowanie i prognozowanie szkolenia i ćwiczenia , po trzecie (zadań kryzysowych- procedury postępowania w sytuacjach kryzysowych, sposoby organizowania i prowadzenia operacji kryzysowych, po czwarte zadań obronnych (przygotowanie i prowadzenie działań wojennych)

Polityka bezpieczeństwa- jest zasadniczą treścią polityki zagranicznej Państwa jak i wewnętrznej Państwa. Jej celem jest zapewnienie bezpieczeństwa podmiotu w stosunkach międzynarodowych, jak i wewnętrznych. Cel ten wiąże się z ochroną istotnych dla danego narodu wartości wewnętrznych takich jak:

1. przetrwanie, Pańśtwa jako niezależnej jednostki politycznej, a narodu jako wyodrębnionej grupy etnicznej,

2. Integralność terytorialna,

3. niezależnośc polityczna (suwerenność)

4. jakość życia, czyli standard życia, rozwój społeczno –ekonomiczny i kulturalny

Istotą polityki bezpieczeństwa jest zachowanie podmiotu (państwa) jako wyodrębnionej jednostki…..

Polityka bezpieczeństwa są to wiec działania nakierowane na eliminowanie lub neutralizowanie zagrożeń dla zachowania tych wartości jak i działania uprzedzające powstawanie zagrożeń.

Czynniki determinujące kształt strategii bezpieczeństwa

1. Środowisko geograficzne Państwa, czyli wielkość terytoriów, ukształtowanie terenów, charakter granic, uwarunkowania klimatyczne

2. Potencjał ludnościowy, czyli liczba ludności, gęstość zaludnienia, tempo przyrostu naturalnego, struktura wieku ludności, skład etniczny ludności, wielkość emigracji, liczba imigrantów.

3. Potencjał gospodarczy i naukowo technologiczny. (wielkość PKB, poziom zamożności, poziom badań naukowych, kształcenia, poziom eksportu)

4. Potencjał militarny (jakość uzbrojenia, ilość służb zbrojnych, poziom technologiczny

5. Społeczno-polityczny

6. Percepcja środowiska bezpieczeństwa przez własne społeczeństwo i grupy rządzące

7. Zmiany zachodzące w środowisku bezpieczeństwa

8. Pozycja Państwa w systemie stosunków międzynarodowych

9. Międzynarodowa percepcja (postrzeganie) danego Państwa i narodu

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

W6 / 14.11.16 r.

Czynniki determinujące kształt strategii bezpieczeństwa

• Środowisko geograficzne państwa (wielkość terytorium, ukształtowanie terenu, sieć wodna, charakter granic, klimat)

• Potencjał ludnościowy (liczba ludności, gęstość zaludnienia, tempo przyrostu naturalnego, struktura wieku ludności, skład narodościowy, wielkość emigranci, liczba imigrantów… (wykład 5)

Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2007 roku

• Strategia ta skorelowana jest ze strategiami sojuszniczymi tj. Koncepcją Strategiczną NATO i Europejską Strategią Bezpieczeństwa i stanowi podstawę do opracowania wykonawczych dyrektyw strategicznych, w szczególności Polityczno – Strategicznej Dyrektywy Obronnej RP, strategii poszczególnych dziedzin bezpieczeństwa narodowego, strategicznych planów reagowania obronnego i zarządzania kryzysowego oraz wieloletnich programów transformacji systemu bezpieczeństwa państwa, w tym programów pozamilitarnych przygotowań obronnych i programów rozwoju sił zbrojnych.

• Interesy żywotne RP (przetrwanie państwa, zachowanie niepodległości i suwerenności, integralności terytorialnej, zapewnienie bezpieczeństwa obywateli, praw człowieka i podstawowych wolności, umacnianie demokratycznego porządku politycznego

• Ważne interesy RP (zagwarantowanie trwałego i zrównoważonego rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego kraju, wzrost dobrobytu społeczeństwa, rozwój nauki i techniki, ochrona dziedzictwa narodowego i tożsamości narodowej oraz środowiska naturalnego.

• Inne istotne interesy narodowe RP (zapewnienie silnej pozycji międzynarodowej państwa, promowanie polskich interesów na arenie międzynarodowej, umacnianie organizacji międzynarodowych, których Polska jest członkiem, rozwój stosunków międzynarodowych zgodnie z celami i zasadami Karty NZ

• Realizacja interesów narodowych odbywa się w ramach działań wewnętrznych państwa (jakość wewnętrznego ładu politycznego, gospodarczego i społecznego) oraz w jego relacjach z otoczeniem zewnętrznym

• Nadrzędny cel strategiczny RP (zapewnienie korzystnych i bezpiecznych warunków realizacji interesów narodowych poprzez eliminację zewnętrznych i wewnętrznych zagrożeń, redukowanie ryzyka, podejmowanie wyznań, wykorzystywanie szans

Główne cele strategiczne:

• Zapewnienie niepodległości, suwerenności, nienaruszalności terytorialnej

• Stworzenie warunków rozwoju cywilizacyjnego o gospodarczego

• Zapewnienie praw obywatelskich i bezpiecznego rozwoju narodu

• Obrona interesu narodowego w stosunkach międzynarodowych i realizacja zobowiązań sojuszniczych

• Zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony obywatelom polskim przebywającym poza granicami kraju

• Budowa prestiżu Polski w otoczeniu międzynarodowym oraz promocji polskiej gospodarki i przedsiębiorczości

• Ochrona bogactwa narodowego

• Ochrona środowiska naturalnego, ochrona przed skutkami klęsk żywiołowych i katastrof spowodowanych przez człowieka

• Podniesienie poziomu edukacjo oraz badań naukowych

Wyzwania (dylematy) bezpieczeństwa

• Zmiany demograficzne i skala migracji

• Dysproporcje w poziomie życia obywateli

• Dystans rozwoju pomiędzy regionami

• Dokończenie procesu transformacji ustrojowej

• Poprawa stanu infrastruktury

• Zwiększenie sprawności i funkcjonowanie administracji

Zagrożenia bezpieczeństwa

• Uzależnienie polskiej gospodarki od dostaw surowców energetycznych (ropa, gaz) z jednego źródła

• Załamanie procesu integracji europejskiej

• Osłabienie więzi łączących wspólnotę transatlantycką

• Umocnienie autorytaryzmu w Europie

• Spory i konflikty lokalne w Europie i obszarze sąsiedzkim

• Terroryzm międzynarodowy i zorganizowana przestępczość międzynarodowa

• Ekonomiczne kryzysy międzynarodowe

• Zagrożenia w cyberprzestrzeni

• Zagrożenia o charakterze ekologicznym

STRATEGIA BEZPIECZEŃSTWA WEWNĘTRZNEGO

W7 / 28.11.2016 r.

Strategia bezpieczeństwa narodowego RP

Cele i zadania sektorowe strategii w dziedzinie bezpieczeństwa obywatelskiego

• Uprawnienie funkcjonowania sądów i prokuratury

• Skrócenie postępowań sądowych i zagwarantowanie skutecznego wykonania orzeczeń sądowych

• Zagwarantowanie bezpieczeństwa obrotu gospodarczego poprzez uproszczenie procedur prawnych

• Zagwarantowanie powszechności dostępu do instytucji wymiaru sprawiedliwości

Cele i zadania sektorowe strategii w dziedzinie bezpieczeństwa społecznego

• Radykalne ograniczenie sfery ubóstwa i zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego

• Wzrost realnych dochodów ludności i zmniejszenie bezrobocia

• Zapobieganie nadmiernemu rozwarstwieniu społecznemu

• Wyrównanie różnic w rozwoju społecznym regionów

• Niwelowanie różnic cywilizacyjnych między wsią, a miastem

• Wzrost integracji społecznej

• Przeciwdziałanie niekorzystnym zmianom demograficznym oraz migracji obywateli młodego pokolenia

• Budowa społeczeństwa opartego na wiedzy

• Upowszechnianie innowacyjności i nowych technologii

• Zapewnienie wysokiej jakości kształcenia

• Powiązanie szkolnictwa wyższego z rynkiem pracy, potrzebami gospodarki i administracji

• Rozwój bazy sportowej i powszechny do nie dostęp

• Promocja aktywności fizycznej i podnoszenie sprawności fizycznej obywateli

Cele i zadania sektorowe strategii w dziedzinie bezpieczeństwa ekonomicznego

• Budowa silnej i konkurencyjnej gospodarki

• Zapewnienie stabilnych dostaw nośników energii

• Konsolidacja grup energetycznych

• Rozwój alternatywnych sposobów uzyskiwania energii

• Zainicjowanie rozwoju energetyki jądrowej

• Wdrożenie czystych technologii wykorzystania węgla

• Poprawienie stanu infrastruktury przesyłowej

• Utrzymanie równowagi budżetowej oraz zadłużenia kraju na bezpiecznym poziomie

• Rozwój przemysłu obronnego i jego unowocześnienie

• Budowa sieci autostrad i dróg ekspresowych

• Modernizacja linii kolejowych i rozwój szybkich kolei

• Rozwój sieci lotnisk i infrastruktury portowej

• Budowa sieci łączności specjalnej na potrzeby zarządzania kryzysowego