Różnice pomiędzy barokiem i renesansem
1.
Sytuacja polityczna
Renesans - „złoty wiek”
-
zapewnienie bogatej szlachcie nie tylko rosnących dochodów, ale i
poczucia bezpieczeństwa i niezmienności porządku świata
-
ułatwienie szlachcie, zwłaszcza zamożnej, aktywności kulturalnej,
zdobywania wykształcenia, udziału w polityce i w życiu
społecznym
Barok
- wzmocnienie pozycji rywalizujących ze
sobą rodów magnackich, których działalność wymykała się spod
kontroli
- sejm nie może pełnić funkcji regulatora konfliktów
sił, gdyż jego działalność paraliżowała zasada liberum veto
2.
Prądy filozoficzne
Renesans
- humanizm - zainteresowanie
człowiekiem i zaakcentowanie możliwości jego
rozumu
Barok
-teocentryzm
3. Sztuka
Renesans
-
zamiłowanie do harmonii, spokoju, statyczności, jasności
konstrukcji, osiąganie piękna poprzez zastosowanie określonych
miar i proporcji, wzorowanie się na antyku
- tematyka i motywy
mitologiczne współistniały z chrześcijańskimi
- bogata
ornamentyka nie zaciemnia klarowności bryły
- zainteresowanie
wybitną jednostką ludzką, jej indywidualnymi cechami (
psychologiczny portret ), zasada złotego środka
Barok
- w
krajach katolickich dominowała tematyka religijna: mistyczno -
symboliczna
- bardzo bogate dekoracje, sztuczność, przepych
-
sztuka na usługach kościoła, mnożenie się budowli sakralnych w
typie
4.
Język
Renesans
- poeci świetnie znają łacinę, ale
piszą po polsku
- język prosty, jasny, zrozumiały, płynny
-
ogromna popularność Cycerona, ćwiczenie sztuki
przemawiania
Barok
- język makaroniczny: wtrącanie
wyrazów łacińskich do polskich zdań, spolszczanie tych wyrazów
przez nadanie im polskich końcówek
6. Koncepcja człowieka i
obywatela
Renesans
-człowiek jest pojmowany jako jedność
duszy i ciała
-człowiek pogodzony ze światem
7.
Życie
Renesans
- człowiek może osiągną ziemską
arkadię - żyjąc na wsi ( życie spokojne i dostatnie, możność
zachowania niezależności osobistej, źródło wartości moralnych
)
- antyczne koncepcje filozoficzne
* epikureiczne dążenia
do szczęścia i zasada carpe diem „dziś bądź wesół, dziś
użyj biesiady”
Barok
- życie jako nieustająca walka o
własne ocalenie
- świadomość przemijania „jako wiatr dni
żywota”
Gdzie
są kościoły barokowe w Krakowie
Kościół Przemienienia Pańskiego
Kościół oo. Paulinów na Skałce
Co to jest manieryzm
MANIERYZM wiąże się z renesansem, szersze znaczenie – postawa umysłowo-kulturowa „guentilumo” - człowiek mający dobre maniery, poczucie estetyki; kunsztowność; manieryzm zwalniał z klasycznych reguł, nonszalancja; ceniona była gra iluzji, zaskoczenie; mówi się, że pośredniczy między renesansem a barokiem. (Rafael, Michał Anioł)
Definicja oraz rodzaje stereotypów
Stereotyp – z gr. „masywność”, „stężałość”, „uderzenie”; pozytywny lub negatywny obraz jakiejś wspólnoty.
Relacje Polska-Rosja, Polska-Francja (rewolucja francuska, Napoleon, arystokracja francuska, podziw dla Francji)
Mówiono o Polakach „romantyczni szaleńcy”, doceniano Polki jako ideał kobiety.
Rodzaje stereotypów:
-spiskowe (np. żydowskie, związane z terroryzmem islamskim)
-religijne
-polityczne
-narodowe
-płciowe, itp.
Uniwersytety
Kasjodor (490-538), dążył z ówczesnym papieżem do utworzenia chrześcijańskiej uczelni w Rzymie. W swoim dziele „Nauki boskie i ludzkie” przedstawił zarys wiedzy niezbędnej dla kleru. Dał także opis 7 sztuk wyzwolonych, funkcjonujący przez całe wieki średnie.
TRIVIUM: gramatyka, retoryka, dialektyka QUADRIVIUM: arytmetyka, geometria, muzyka, astronomia.
Wszystkie uczelnie były podobne.
-Wydział niższy – sztuk wyzwolonych (14-20 lat) -Wydziały wyższe: teologii, prawa, medycyny (20-25 lat), które można było studiować po ukończeniu niższego wydziału -Doktorat. Najdłużej z teologii do 35 roku życia.
Model boloński
Uniwersytet w Bolonii znany był szczególnie ze swoich studiów nad prawem. To tutaj w XI w. odkryto Kodeks Justyniana, co zaowocowało odrodzeniem studiów nad prawem rzymskim. Szkoleni w Bolonii legiści rozprzestrzenili jego znajomość w Europie, wpływając na rozwój europejskiego prawa i ustrojów politycznych. W XII w. Gracjan dokonał kodyfikacji prawa kanonicznego (Dekret Gracjana).
Uniwersytet Boloński zorganizowany był na zasadzie korporacyjnej. Studiujący organizowali się w związki oparte na wspólnocie językowej (nacje), zawierali umowy z nauczycielami i opłacali ich. Korporacje studentów były w pełni autonomiczne, a rektor był wybierany z ich grona. Większość uczących i studiujących stanowiły osoby świeckie.
Model paryski
Uniwersytet Paryski był podporządkowany bezpośrednio miejscowemu biskupowi, który często wpływał na kształt i dobór nauczanych treści. Obowiązywały na nim ścisłe, podobne do zakonnych, reguły, a większość nauczających i uczących się stanowili duchowni. Rektor wybierany był z grona nauczającego. Z modelu paryskiego wywodzi się współczesna instytucja uniwersytetu.
Model neapolitański
Założony przez Fryderyka II w 1224 roku Uniwersytet w Neapolu był uczelnią zamkniętą, o bardzo ostrych regułach. Uczniowie i profesorowie mieli zakaz opuszczania uczelni. Był to uniwersytet państwowy, niezależny od Kościoła. Ten rodzaj organizacji uniwersytetu przyjęty został także na niektórych hiszpańskich uniwersytetach, ale nie odegrał znaczącej roli.
Islam i jego zasady
Dogmaty Islamu
wiara w ALLAHA, jednego Boga
w jego Anioły np. anioła Dzibrija (Gabriela) lub Michaila (Michała)
wiara w jego księgi; Koran a także Torę i ewangelię
wiara w Jego Proroków i Mahometa, Adama, Mojżesza, Jezusa, Mahometa jest ,,Pieczęcią Proroków" tj. ostatnim który przyniósł objawienie
wiara w dzień ostatni tj. Dzień Sądu Ostatecznego
wiara w przeznaczenie (wszelkie dobro i zło, które przydarza się człowiekowi jest wolą Boga)
ISLAM
Europa średniowieczna to także minarety i meczety. Islam stworzył państwo.
Judaizm, chrześcijaństwo i Islam łączy je charakter, są religiami objawionymi. Wg Mahometa chrześcijanie i Żydzi tj. ludzie księgi nie powinni być nawracani siłą.
Islam jest religią życia publicznego. Dąży do integralnego ujęcia człowieka i świata, dlatego nie zna rozróżnienia na sferę świecką i religijną
Dziedzictwo Islamu
Wkład kultury islamu w kulturę europejską i świata:
-arabowie przechowali spuściznę, kulturę i dzieła starożytności /antyku/ - największa zasługa, tłumaczono pisma filozofów np. Platona Arystotelesa,
-algebra – najstarsza dziedzina matematyki, nauki - Al. Churaizi; przyswoili pojęcie zera w matematyce
-astronomia i astrologia - wróżyli z gwiazd
-nawigacja - kupcy, Arabowie znali zasady nawigacji, tworzyli pierwsze mapy („portulany” z zarysem linii brzegów), astrolabium (pozwala określić położenie statku w nocy), wynaleźli busolę
- znakomici uczeni i słynne ośrodki edukacyjne/naukowe- medresy teologiczna szkoła muzułmańska, początkowo mieszcząca się przy meczecie, później samodzielna, w której nauczano Koranu, prawa oraz języka arabskiego. Od około X wieku medresy uzyskały pewną samodzielność, zaczęto wykładać w nich także nauki ścisłe. - biblioteki
-handel lewantyński
-bezcenne korzenie (pieprz, imbir, herbata, cukier, wonności-słynne perfumy arabskie, itp) i kobierce –zwykle kupowali je bogatsi
-barwniki naturalne z Azji (do farbowania tkanin, tworzenia farb)
-sukno, materiał wełniany (Niderlandy, Północne Włochy) zamawiane w Europie przez Arabów
Feliks Jasieńsk
Feliks
Jasieńsk - polski krytyk i kolekcjoner sztuki. Potomek rodziny
Jasieńskich - uczestników Sejmu
Czteroletniego, Jasieński początkowo planował
przekazać swoje zbiory Muzeum
Narodowemu w Warszawie, lecz ze względu na serię
napastliwych artykułów zamieszczonych w tamtejszej prasie po
wystawieniu w "Zachęcie"
jego zbiorów japońskich, ostatecznie w 1920
zdecydował się podarować je Muzeum
Narodowemu w Krakowie.
Przekazał ok. 15 tys.
eksponatów, w tym ok. 6,5 tys. o tematyce japońskiej, pod
warunkiem, że będą udostępnione publiczności i będą stanowić
nierozerwalną całość. Pełniąc rolę dożywotniego dyrektora
przekazanych zbiorów, stale uzupełniał kolekcję.
Po
śmierci Jasieńskiego zbiory zostały umieszczone w kamienicy
Szołayskich, przy Placu Szczepańskim. Ze względu na
trudne warunki lokalowe, były one udostępniane zwiedzającym
jedynie fragmentarycznie, podczas wystaw okresowych.
W czasie II
wojny światowej wiele eksponatów zaginęło,
Socrealizm
Socrealizm (realizm socjalistyczny) – kierunek w sztuce, określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w pozostałych krajach socjalistycznych.
W tych dziedzinach realizm socjalistyczny cechował się ograniczoną tematyką: portrety przywódców, wizerunki pracy i życia ludu, sceny batalistyczne. Podstawową cechą formy była dbałość o realistyczne obrazowanie, jak najbardziej zgodne z potocznym wyobrażeniem świata przez masowego widza.
Według założeń partii architektura miała wyrażać siłę i potęgę państwa, a nie piękno czy elegancję. Architektura socrealistyczna była przewidziana jako styl państwowy ZSRR. Budynki cechuje monumentalne przeskalowanie, symetria, oraz stosowanie wielu rozmaitych elementów zdobniczych attyki, kolumnady, pilastry wysokie partery nadają bryle charakter monumentalności. Założenia urbanistyczne, to szerokie trakty i ogromne place mające w założeniu skupiać życie mieszkańców.
Mecenat
MECENAT: Termin z czasów starożytnego Rzymu, nawiązuje do Caiusa Maecenasa, związanego z dworem Oktawiana Augusta. Caius był postacią wrażliwą na sztukę, wspomagał finansowo artystów (m.in. Wergiliusza i Horacego). Mecenat odrodził się we Włoszech i był związany głównie z Florencją i Rzymem, najprężniejszymi ośrodkami kulturowymi epoki. We Florencji najsłynniejszymi mecenasami była rodzina Medyceuszy, pod opieką której byli m.in. Filip Brunolleschi, Donatello, Botticelli czy Michał Anioł.
Sanktuaria pielgrzymkowe
Pielgrzymki: Jerozolima, Rzym, Santiago de Compostella, Canterbury; pielgrzymki lokalne, sanktuaria maryjne: Walshigham w Anglii, Lewoca na Słowacji, Bardo Śląskie, Jasna Góra, Ostra Brama – Wilno, Rocamadour we Francji, Einsiedln w Szwajcarii, Pribram w Czechach,
Kultura Japonii
KULTURA JAPONII
Słynie ze swojej unikalności oraz oryginalności. W ciągu wieków Japończycy stworzyli kulturę narodową, rozwijając ją na bazie własnych źródeł oraz licznych zapożyczeń z kontynentu azjatyckiego (Indie, Chiny) a w czasach nowożytnych z Zachodu. Te wpływy europejskie zostały przetworzone zgodnie z japońskimi normami estetycznymi i włączone do kultury narodowej.
Charakterystycznym rysem jest elastyczność i otwartość Japończyków na wpływy zewnętrzne (recepcja). Elementy obce dostosowali oni do własnych norm estetycznych, wykazują dużo pomysłowości w adaptowaniu ich do własnych potrzeb.
Charakterystyczną cechą kultury japońskiej jest to, iż przekłada ona wewnętrzne piękno nad przepych zewnętrzny (wpływ Zen).
kult wobec przodków.
Hierarchizacja japońska jest widoczna w codziennym życiu Japończyków do dziś.
Architektura drewniana- pagoda – japońskie budowle, wysokie. Zwykle budowlom towarzyszył ogród (mają związek z Zen i konfucjanizmem, ogrody gł. przy świątyniach, pałacach).
„ogrody kamienne”
Budowle obronne, zamki górskie.
W Japonii powszechne jest kupowanie amuletów, mających przynieść szczęście.
Święto zmarłych – „obon-farsato” ziemia przodków, obchodzi się w sierpniu.
„mengajo” – kaligrafowane kartki noworoczne.
Gejsze, czyli kobiety o wielu umiejętnościach artystycznych, pojawiły w XVII wieku i był to swego rodzaju zawód, którego głównym celem było uprzyjemnianie spotkań towarzyskich, za pomocą takich umiejętności jak śpiew, taniec, gra na instrumencie, zdobywanych już od dzieciństwa. Mylnie uznawane ze prostytutki.
Japoński styl pracy - zajmują się nią głównie mężczyźni, kobiety po ślubie, zajmują się prowadzeniem domu i opieką nad dziećmi. Przeciętny pracownik umysłowy pracuje 6 dni w tygodniu. Japończycy bardzo dużo pracują, i często nie wykorzystują swojego urlopu płatnego w całości. Dla niektórych praca jest całym życiem i zdarzają się przypadki zapracowania na śmierć
Tezuka Osamu stworzył komiks zwany mangą. Wiele mang doczekało się animacji i dołączyło do licznej grupy anime – japońskich filmów animowanych. Tematy jakich tyczą się mangi i anime są różnorodne. W gatunkach można wyróżnić przygodowe, romantyczne, kryminalne, detektywistyczne, science-fiction, obyczajowe, specjalne dla dzieci, młodzieży a nawet i dorosłych. Kultowa anime
Architektura: Tradycyjne domy japońskie -konstrukcje są lekkie, drewniane, dom stoi na niskich palach, a we wnętrzach znajdują się przesuwne ściany. Podłogi są wyłożone matami tatami, i nie wolno na nie wchodzić w jakimkolwiek obuwiu, przed wejściem na tatami znajduje się specjalnie pomieszczenie do zostawiania butów.
Japonia - kraina tysiąca zamków z oryginalną architekturą; budowle z drewna zarazem spełniające funkcje militarne i obronne. Ich centralnym elementem była wieża, dzisiaj zostało ich niewiele. Jednym z najwspanialszych zamków był zamek Białej Czapli , który zachował się do dzisiejszych czasów w prawie nienaruszonym stanie.
Ogrody: początkowo formowane w kształcie buddyjskiego wszechświata, później wykształciły się 3 główne style ogrodowe, które można łączyć ze sobą, jednak istnieją ścisłe przepisy mówiące gdzie, w jakich odległościach można ustawiać poszcz. elementy. Oprócz drzew i krzewów w japońskich ogrodach są wykorzystywane skały, piasek, sadzawki, stawy, strumyki. Główne zasady podczas tworzenia ogrodu to: tworzenie miniatur naturalnych widoków, symbolika pasująca do najbliższego otoczenia ogrodu.
Malarstwo – pierwsi malarze wzorowali się na Chińczykach, dopiero koło XI w. dominowała sztuka rodzima, tworzona na zwojach i parawanach. W XIV w. dotarły malunki tuszem, sztuka ta rozpowszechniła się bardzo szybko w Japonii. W XVI wieku dominował styl złoceń i bajecznych kolorów w motywach japońskiej przyrody i chińskich legend. Słynny drzeworyt japoński, malowano na zwojach, malarstwo tuszowe – portrety mędrców, wizerunki bóstw, ludzie na tle przyrody.
POJĘCIA, które pojawiły się na wykładzie
Shintoizm - wiara w wielu bogów, opartą na licznych mitach, legendach, tradycjach i wierzeniach. Wyznawcy czczą kami, będące bóstwami przenikającymi wszystko, co istnieje. W Religi shinto są wykonywane obrządki chrztu i małżeństwa.
Buddyzm - buddyzm jest religią związaną z ceremoniami pogrzebowymi. Najważniejszymi założeniami tej religii jest wyzbycie się pragnień, świadomość ulotności życia i wykorzystanie medytacji jako sposób na ból egzystencji.
Samuraj- służyli początkowo u najwyższych dostojników jako członkowie świty lub oddziałów gwadryjskich. Od czasu Heian byli tak nazywani tez wojownicy prowincjonalni, należący do gwardii pałacowej. U schyłku tej epoki nastąpił okres kultury wojowników – samurajów, który trwał przez kilka następnych wieków. Seppuku/harakiri. Kodeks honorowy samurajów – odwaga w walce, prawość, sprawiedliwość, dobroć i współczucie, uprzejmość, prawda i prawdomówność, samokontrola, samodoskonalenie, wierność, milczenie, . Bushido – droga wojownika to niepisany zbiór zasad etycznych. Kodeks ten był ściśle związany z feudalizmem, miał na celu uzależnienie lenników od panów, czyniąc z nich żołnierzy i sługi. Etos samurajski zawiera w sobie elementy konfucjanizmu, buddyzmu zen oraz rodzimej religii shintō.
Kabuki – teatr, w którym nawet role kobiece grają mężczyźni. Powstał w XVII w., a na początku grały w nim tylko kobiety a przedstawienia były przesycone erotyzmem. Zakazano kobietom wykonywać zawodu aktorskiego. Przedstawienia te opowiadają o najsłynniejszych wydarzeniach historycznych i dziejach tragicznych miłości. Teatr charakteryzuje się staranną stylizacją, połączeniem tańca i śpiewu.
Bunraku – Japoński teatr lalek – sporych rozmiarów lalki prowadzone przez 1-3 osoby ubrane na czarno (nic nie mówią), opowiadaniem i graniem głosów lalek zajmuje się narrator.
Cechu kultury Japonii
Ogólna charakterystyka Japońskiej sztuki :
- glina, papier, sitowie (unikanie kamienia)
- przyćmione światło
- szkieletowa konstrukcja budynków, przesuwne ściany
- niespotykane użycie drewna
- przenikanie się stylu rodzimego oraz stylów obcych i przystosowanie do Japońskich gustów i klimatów
Barok Wieliński
Barok wileński (szkoła wileńska) - kierunek architektury barokowej na terenach północno-wschodnie Rzeczpospolitej (Wileńszczyzna oraz Inflanty polskie), której twórcy działali w latach 1735-1763 (zakończenie budowy kościoła i klasztoru w Berezweczu). Najbardziej znanym architektem szkoły był Jan Krzysztof Glaubitz. Inni polscy architekci tworzący w tym stylu to Ludwik Hryncewicz, B.Kosiński, Aleksander Osikiewicz, Owsiukiewicz, T.Żebrowski.
Cechy
Cechą charakterystyczną szkoły wileńskiej są wysokie i bardzo smukłe wieże, w których każda kondygnacja jest opracowana w odmienny sposób, a całość jest zwieńczona niewielką kopułką. Na każdej kondygnacji znajdował się wysoki i wąski otwór. Drugą cechą, rozwiniętą w późniejszym okresie, jest wycinanie w murze fantazyjnych w zarysie otworów okien i drzwi, która to cecha była też stosowana w północnych Włoszech oraz w Kalabrii i na Sycylii. Trzecią cechą szkoły było stosowanie skomplikowanych falowań ścian w szczytach i fasadach. Budowle wznoszono zazwyczaj na prostych rzutach.
Dziedzictwo Grecji Bizancjium i Rzymu
Grecja:
Igrzyska olimpijskie (pierwsze-776r p.n.e.) – konkurencje sportowe, zawodnicy udawali się do Olimpu aby reprezentować swoje miasto.
Style architektoniczne (kolumny: doryckie, korynckie, jońskie)
pierwsze miasta – „polis” (greckie „państwa-miasta”)
Demokracja – władza ludu. Herodot.
Perykles; epika: Homer „Iliada i Odyseja” –pierwotnie były śpiewane;
Biblioteki – w archaicznym okresie Grecji, księgi spisywano na skórze lub ostrakonach; od V w. na papirusie, pergamin-papier ze skóry zwierząt.
Nauka i medycyna: Teofrast (ojciec botaniki), Pitagoras z Samos (geometria, astronomia, teoria harmonii muzycznej), Hipokrates z Kos (medycyna).
alfabet grecki, i pierwsze dzieła literackie –śpiewane, recytowane, później spisane (m.in. poematy Homera) Herodot (narracja historyczna), Platon (filozofia), Sofokles (dramat), Sofona (liryka miłosna) oraz Ezop (bajki)
ibnstrumęty jak fletnia Pana oraz instrumenty strunowe: kitary, liry, harfy.
RZYM
Prawo rzymskie
Teatry wznoszone były na płaskim gruncie z widownią tworzącą idealne półkole. Nowością była kurtyna opuszczana do specjalnego zagłębienia.
Rzymianie organizowali stałe zespoły dramatyczne (aktorzy, muzycy i tancerze). Aktorzy rekrutowali się z niewolników i wyzwoleńców.
używano także peruk i masek
Amfiteatry – walki gladiatorów i zwierząt; „naumachie”, tj. walki okrętów na zalanej wodą arenie amfiteatru.
Instrumenty (trąby, rogi) i zwroty melodyczne oznajmujące ofensywę, odwrót lub zwycięstwo. Instrumenty muzyczne: najbardziej znane były z życiem wojskowym, trąby i rogi sygnałowe, a w szczególności tuba z rogu lub drewna; znane były organy hydrauliczne (aleksandryjskie), a także instrumenty greckie
sztukiTworzyli,Bazyliki*Termy*Łuki tryumfalne*Amfiteatry*Cyrki *Akwedukty*Drogi
1. Poezjaa. Wergiliusz – autor Eneidy oraz sielanek b. Horacy –liryki C. Owidiusz – poezja miłosna
2. Historiografia
Bizancjim
IKONY - eikon grec. - wizerunek, obraz, wywodzi się z malarstwa portretowego późnego antyku (
Program ikonograficzny - ściśle określone zasady rozmieszczania w kościołach poszczególnych przedstawień, postać Chrystusa Pantokratora w kopule lub w absydzie zaś święci i sceny biblijne na ścianach. Kompozycje malarskie (mozaiki, freski) cechował hieratyzm i monumentalizm a także kolorystyczny przepych.
Ikonostas – w świątyniach chrześcijańskich obrządku wschodniego (prawosławnych ortodoksyjnych0 wysoka przegroda oddzielająca nawę od ołtarza na której zawieszono obrazy świętych. Dojrzała forma ikonostasu ukształtowała się w XIV - X w na Rusi. Od tej pory ikonostas całkowicie oddziela przeznaczone dla duchownych sanktuarium od części kościoła w której gromadzą się wierni. W ikonostasie znajduje się troje drzwi, ŚRODKOWE KRÓLEWSKIE (carskie) przeznaczone dla kapłana lub władcy oraz dwoje bocznych tzw. diakońskich. Drzwi królewskie symbolizują dobrą nowinę i dlatego umieszczono na nich ikony, zwiastowania i czterech ewangelistów. Drzwi boczne z ikonami archaniołów Gabriela i Michała symbolizują strzeżony przez nich raj.
Globalizacja; 3 formy globalizacji: ekonomiczno-finansowa, komunikacyjna, kulturalna; jest procesem żywiołowym. Mówi się, że proces globalizacji zaczął się już w starożytnym Rzymie.
Globalizacja: centra (Stany Zjednoczone, wielkie metropolie, Londyn, Hongkong, Singapur, Paryż, Pekin), półperyferia (Polska, Czechy, Węgry) i peryferia (kraje 3 świata, Afryka).
Globalizacja wciąga wszystkich i jednocześnie wyklucza (biedne kraje)
Zagrożenia globalizacji:
*utrata tożsamości narodowej i personalnej
*dostęp do mediów, przekaz medialny dociera do wszystkich ludzi, pokazując obraz życia na Wschodzie, co wzbudza demonstracje i frustracje, „terror symbolu”
*rozluźnienie więzi rodzinnych
*izolacja peryferii
*enklawy świata (miasta, metropolie, bogate kraje)
Glokalizacja – globalizacja + lokalność, zrównoważenie tego co globalne i lokalne, aby się to wzajemnie nie wykluczało.
Powrót do etniczności (np. muzyka szkocka, celtycka)
Rozbita została rodzinna tożsamość – rozmazywanie się kultur.