Społeczeństwo-pewna gr. ludzi zamieszkująca określone terytorium połączona więzami społecznymi.

Więzi społ.- zależności występujące pomiędzy jednostkami w warunkach społeczeństwa(język, kultura itp.)

Jednostka społeczna- najmniejszy element społeczeństwa

Zbiorowość społ.- gr. ludzi połączona tylko 1 więzią społ.

Gr. społ.- pewna liczba osób połączona ściśle określonymi więzami społ.

Małe | duże

Formalne | nieformalne

Dobrowolna | niedobrowolna

Pierwotne | wtórne

Osobowość- układ trwałych cech jednostki wyznaczających i regulujących jej zachowanie ukształtowanych na podłożu biologicznym i psychicznym, a także pochodzących z wpływu kultury i zbiorowości, w której jednostka została wychowana i w której uczestniczy.

Fenotyp(osobowość) = genotyp+ środowisko

Rodzaje osobowości:

-autorytarna - sztywny system poglądów

-demokratyczna – tolerancyjna

Role społeczne- są formą indywidualnego uczestnictwa ludzi w życiu zbiorowym pośrednicząc między społeczeństwem a jednostką.

Procesy uczenia się roli społ.:

-interakcja-obserwacja

-internalizacja-przepisy, normy

3 typy ról społ.:

-w sensie opisowym(dziecko, rodzic)

-jako przewidywanie(rodzic zastępczy)

-o char. ściśle sformalizowanym(uczeń)

Konflikt ról- sprzeczność jaka zachodzi przy wypełnianiu ról społ.

Anomalia społ.- rozpad norm wartości, osłabienie więzi społ., zanik kontroli społ.

Aspiracje społ.- ukierunkowanie jednostki na określone dziedziny życia społecznego i jednostka dąży do realizacji tych dziedzin. (simsy…xD)

Motywacja- termin używany w odniesieniu do pragnień i życzeń oraz idei świadomościowe przesłanki działania.

Aksjologia- nauka o wartościach.

Rodzaje wartości:

-teologiczne- cele działań

-prakseologiczne- cele zachowań, które chcemy w sobie wyrobić

Ład aksjologiczny- występuje wtedy, gdy jednostka ma pozytywny stosunek do uznawanych przez społeczeństwo wartości.

Socjalizacja- uspołecznienie

Internalizacja- pożądany efekt socjalizacji, jednostka przyjmuje normy i wartości obowiązujące w społ.

Typy przystosowania społ.:

-konfortalizm- podporządkowanie się

-indywidualizm- akceptowanie + silne akcentowanie odmienności

-bunt- odrzucenie

-relatywizm- przekonanie o względności

-wycofanie się- przestanie uznawania

W ramach społ. występują:

-podmioty społ.

-małe gr.

-wielkie zbiorowości

-społ. globalne

Determinizm- pogląd filozoficzny wg., którego o determinizacji życia społ. głoszące, że ma ono samoistny i autorytarny charakter.

Woluntaryzm- uznają wolę jednostki i zbiorowości za jedyne źródło wielkich zjawisk społ.

Społ. morficzne- społ. zbudowane z gr. społ., które ma swoją strukturę, kształt i funkcje.

UJĘCIE FUNKCJONALNE-według koncepcji funkcjonalnej struktura społ. jest układem ról społ. związanych z podziałem i organizacji pracy w skali całego społ.

Wszystkie klasy społ. ze sobą współpracują wzajemnie się uzupełniając.

Konsensus- ugoda społ.

UJĘCIE DYCHOTOMICZNE- podział na 2 przeciwstawne klasy- zawsze!

Walka klas- konflikt między klasami.

UJĘCIE GRADACYJNE- społ. jest przedstawione, jako hierarchiczny układ gr. ludzi wyróżniających się ze względu na stopień natężenia celu ich położenia społ., wykształcenia, dochodu, majątku, władzy

Gradacja- stopień wznoszenia się.

Gradacja prosta- pionowy układ oparty na stopniowaniu jednego, mierzalnego kryterium.

Gradacja złożona- obejmuje jednocześnie kilka kryteriów.

Klasy społ.- podstawowe gr. w społ. różniące się między sobą rolą i pozycją ekonomiczną.

Warstwa społ.- część klasy, gr. wewnątrzklasowa. Obejmuje kategorie społ.-zwaodowe.

Podział klas społ.(średniowiecze)

1.Duchowieństwo

2. Szlachta

-arystokracja

-średnia szlachta

-gołota

3.Mieszczaństwo

-patrycjat

-pospólstwo

-plebejusze

4.Chłopi

-kmicie

-średnio zamożni

-bezrolni

5 koncepcji sprawiedliwości:

-„każdemu to samo”- jednakowe traktowanie ludzi

- „każdemu wg. jego potrzeb”- zaspokojenie podst. potrzeb zmniejszenie cierpienia wynikającego z niemożności ich spełnienia.

-„każdemu wg. jego zasług”-

-„każdemu wg. jego dzieł”- traktowanie odpowiednio do rzeczywistego wyniku pracy

-„każdemu wg. jego pozycji”- przynależność do określonej kategorii społ.

Dyskryminacja- niejednakowe traktowanie ludzi wynikające z uprzedzenia i negatywnych stereotypów.

POLITYKA- terminu tego używa się na określanie zjawisk społecznych z dziedziny wyrażania i realizacji interesów grup społecznych, walki o władzę oraz jej sprawowania; działalności państwa, partii politycznych i innych instytucji; świadomości i kultury politycznej, opinii publicznej.

PODMIOTAMI OSTATECZNYMI polityki są wielkie wspólnoty świadome wspólnego położenia i interesów: społeczeństwa państwowe, klasy, warstwy, wspólnoty etniczne, grupy pokoleniowe, regionalne, społeczności lokalne, wspólnoty wyznaniowe itp.

PODMIOTAMI BEZPOŚREDNIMI są reprezentujące interesy tych wspólnot organizacje i instytucje polityczne: władze państwowe, samorządy terytorialne, partie polityczne, grupy interesów, elity polityczne.

1. Podstawowym podmiotem polityki jest SPRAWOWANIE WŁADZY, czyli podejmowanie i realizowanie decyzji oraz wywieranie na ludzi wpływu, aby działali zgodnie z tymi decyzjami. Żeby to osiągnąć władza musi dysponować legalnymi środkami przymusu.

2. Wyróżnia się trzy typy legitymizacji władzy, czyli uznawania ją za prawomocną: tradycyjny, charyzmatyczny, prawny.

3. Pomiędzy podmiotami polityki, czyli rozmaitymi wspólnotami i grupami społecznymi, często dochodzi do konfliktów. Są one w życiu społecznym nieuniknione, gdyż wynikają z naturalnych różnic między tymi grupami, ich potrzebami, celami.

4. Kultura polityczna jest zbiorem państw, wartości i wzorów zachowań uczestników życia politycznego. Konstruowana kultura polityczna odgrywa ważną rolę: integruje społ. Na gruncie wartości, stymuluje rozwój demokratycznych mechanizmów życia politycznego, daje obywatelom poczucie tożsamości i przynależności politycznej.

NARÓD jest to trwała historycznie ukształtowana grupa ludzi połączona wspólnotą języka, kultury i związana określonym terytorium.

CZYNNIKI KULTUROTWÓRCZE:

Religia, język, historia, terytorium, wspólne losy ekonomiczne, rasa, poczucie przynależności, poczucie odrębności w stosunku do innych narodowości

OJCZYZNA jest to kraj, w którym żyjemy lub w którym się urodziliśmy lub, z którym czujemy się związani.

PATRIOTYZM- poczucie przynależności, ale związane z pracą dla dobra kraju (powstania, wojny)

NACJONALIZM jest to twierdzenie o wyższości własnego narodu (kolonializm, Hitler, Chiny)

SZOWINIZM prześladowanie innych narodów (Niemcy, obozy koncentracyjne, Stalin, eksterminacja, prześladowanie Romów)

PODZIAŁ SÓWERENNOŚCI:

ZEWNĘTRZNA- swoboda państwa w prowadzeniu polityki zagranicznej,

WEWNĘTRZNA- swoboda decydowania o wszystkim co się dzieje wew. Państwa

OGRANICZANIE SÓWERENNOŚCI ZE WZGLĘDU :

POLITYCZNYM: ONZ, GOSPODARCZYM: Unia Europejska, MILITARNYM: NATO

PAŃSTWO organizacja polityczno- społeczna związana z ściśle określonym terytorium

ELEMENTY SKŁADOWE PAŃSTWA: terytorium, obywatele, aparat przymusu.

CECHY PAŃSTWA: suwerenność, terytorialność, przymusowość.

FORMY PAŃSTW:

1. b

1. Monarchia: absolutna(nieograniczona), ograniczona (parlamentarna, konstytucyjna)

2. Republika: demokratyczna (szerokie prawa), autorytatywna (ograniczone, albo nierespektowane prawa)

2. ZE WZGLĘDU NA REŻIM POLITYCZNY:

1. Demokratyczne: liberalne( wszyscy obywatele), demokratyczno- burżuazyjne (obywatel- określona klasa społ.), demokracja ludowa ( miasta, wsie- lud pracujący)

2. Autorytarne (rządzi jedn.): państwo polityczne, junta wojskowa

3. Totalitarne (państwo kontroluje wszelkie przejawy życia obywateli): faszystowskie, stalinowskie

3. ZE WZGLĘDU NA USTRÓJ TERYLORIALNY:

1. Złożone: federacje (p. związkowe), konfederacja (związek państw) wszystkie unie personalne, unitarne

1) KULTURA I JEJ ASPEKTY: MATERIALNA- ma na celu uzyskiwanie doskonalszych i bardziej użytecznych gatunków roślin czy zwierząt oraz wydobywanie dóbr naturalnych, przetwarzanie ich i nadawanie im pożądanych cech użytkowych, DUCHOWA- obejmuje ćwiczenie umysłu, rozwijanie wrodzonych zdolności, kształcenie i wychowywanie.

ETNOCENTRYZM różny sposób oceniania kultury własnej i obcej

KSENOFONIA postawa lęku i agresji wobec obcych

STEREOTYP uproszczony schemat czegoś

2) Kulturowe postawy etyki życia społecznego

ETYKA ogół zasad, norm postępowania obowiązujących w danej zbiorowości, moralność

POWINNOŚCI ETYCZNE: czyn moralne, prawo, moralność, systemy religijne, zwyczaj.

NAJWAŻNIEJSZE WARTOŚCI: cnoty obywatelskie, odwaga sumienia, odpowiedzialność, uczciwość, wrażliwość społeczna, solidarność, życzliwość, współczucie

RUCHLIWOŚĆ SPOŁĘCZNA jej źródłem są przekształcenia struktury społecznej, zwłaszcza zmiany w społ. Podziale pracy, liczbie i rodzajach miejsc pracy oraz strukturze zaludnienia

TYPY RUCHLIWOŚCI:

1. POZIOMA (przejście jednostki z jednej grupy społecznej do drugiej umieszczonej na tym samym poziomie stratyfikacji społecznej):

1. Terytorialna (zmiana miejsca zamieszkania)

2. Zawodowa (zmiana miejsca pracy)

2. PIONOWA ( obejmuje te grupy przemieszczeń, które powodują zmianę pozycji społecznej jednostki):

1. Awans społeczny (przepływ jednostek z warstwy niższej do wyższej lub na wytworzeniu przez te jednostki nowej grupy lokującej się na poziomie warstwy wyższej)

2. Degradacje społeczne ( przepływ jednostek z warstwy wyższej do niższej)

CHARAKTER RUCHLIWOŚCI: wewnątrz grupowy, międzygrupowy

SPOŁECZEŃSTWO ZAMKNIĘTE to społ., w którym zjawisko ruchliwości nie występuje

SPOŁECZEŃSTWO OTWARTE zjawisko rychliwości ma duży zasięg

LICZBA LUDNOŚCI: ok. 38 230 080

GĘSTOŚĆ ZALUDNIENIA: 122 mieszk./m2

LUDNOŚC WIEJSKA STANOWI: 38,2%

LICZEBNOŚĆ POLAKÓW W:

Wieku produkcyjnym: 23,2%

Wieku przedprodukcyjnym: 61,8%,

Wieku poprodukcyjnym: 15%

POZIOM WYKSZTAŁCENIA: podstawowe, niepełne podstawowe, bez wykształcenia: 33,1%,

Ponadpodstawowe: 66,9%

Wyższe: 10,2%

ŁAD SPOŁECZNY stan funkcjonowania i przebiegu zachowań jednostek zapewniający istnienie, trwanie i rozwój zbiorowości, jako całości. Opiera się na współpracy i konsensusie.

LOBBING wpływ grup interesów na decyzję władz państwowych

KORUPCJA nadużycie stanowiska publicznego w celu uzyskania prywatnych korzyści. Korupcja może w praktyce powstawać niezależnie od formy rządów.

SOLIDARYZM SPOŁECZNY doktryna głosząca wspólnotę interesów wszystkich ludzi

GLOBALIZACJA jest pojęciem używanym do opisywania zmian w społeczeństwach i gospodarce światowej, które wynikają z gwałtownego wzrostu międzynarodowej wymiany handlowej i kulturowej.