NOWOTWORY ZŁOŚLIWE SKÓRY

Do najczęstszych chorób nowotworowych złośliwych zaliczamy rak skóry i czerniaka złośliwego. Szacuje się, że co 5 osoba może zachorować na raka skóry. Ponadto 1/3 wszystkich raków to raki skóry. Ponad 90% wszystkich raków skóry stanowią:

a) rak podstawnokomórkowy

b) rak kolczystokomórkowy

w zależności w jakich komórkach naskórkach się wywodzą.

RAK PODSTAWNOKOMÓRKOWY

Jest to zmiana nowotworowa rozwijająca się z komórek warstwy podstawnej naskórka. Promieniowanie słoneczne jest najbardziej udowodnionym czynnikiem prowokującym rozwój zmian typu rak podstawnokomórkowy.

OBJAWY: większość przypadków raka podstawno komórkowego powstaje w górnej części twarzy powyżej linii łączącej kącik ust z małżowiną uszną. Klinicznie najczęściej przybiera formę perłowego guzka lub owrzodzenia z wałowatym owrzodzeniem. Jest niebolesny, może rozwijać się zarówno w skórze niezmienionej jak i na podłożu stanu przedrakowego. Rak ten pojawia się najczęściej w wieku starszym, cechuje się nieznacznym wzrostem i nieznaczną skłonnością do przerzutów.

ODMIANY: rak podstawnokomórkowy guzkowy, rak podstawnokomórkowy twardzino

podobny, rak podstawnokomórkowy powierzchniowy, rak podstawnokomórkowy barwnikowy, rak podstawnokomórkowy przerosły.

ROZPOZNANIE: obraz kliniczny, histopatologiczny

LECZENIE: chirurgiczne usuwanie zmian, rentgenoterapia, chemioterapia następcza w bardzo rzadkich przypadkach.

RAK KOLCZYSTOKOMÓRKOWY

Zapadalność na ten nowotwór wynosi, w zależności od kraju od 6 przypadków na 100tys. mieszkańców. Jest to zmiana nowotworowa wywodząca się z komórek warstwy kolczystej. Wśród najczęstszych przyczyn powstawania tej choroby wymienia się drażnienie mechaniczne, czynniki chemiczne i promieniowanie UV (jest to ważny, ale nie najważniejszy czynnik sprawczy). Istotną rolę w powstawaniu tego raka odgrywa natomiast długotrwałe narażanie na węglowodory aromatyczne zarówno zawodowe (praca przy przetwarzaniu ropy

naftowej) jak również palenie tytoniu oraz pierwiastek arsen (przy produkcji preparatów na insekty, hutnicy). Tego raka wywołują również wirusy HPV.

OBJAWY: wykwitem pierwotnym jest guz

LOKALIZACJA: twarz, grzbiety rąk, przedramiona

ODMIANY: rak kolczystokomórkowy zrogowaciały, rak kolczystokomórkowy bujający, rak kolczystokomórkowy wrzodzący, rak kolczystokomórkowy brodawkująca.

ROZPOZNANIE: obraz kliniczny, histopatologiczny

LECZENIE: usuniecie chirurgiczne, a po tym radio lub chemioterapia

CZERNIAK

Jest najbardziej złośliwy spośród nowotworów skóry, daje bardzo wczesne przerzuty. W ostatnich 35 latach notuje się dramatyczny wzrost zapadalności, ok.12 przypadków na 100tys.mieszkańców. Najczęściej chorują ludzie w wieku średnim - częściej kobiety niż mężczyźni. W Polsce 2 tys. osób zapada na te chorobę. Czerniak wywodzi się z komórek barwnikowych.

Czynniki ryzyka rozwoju czerniaka to:

a) obecność zmian atopowych

b) obecność zwykłych zmian melanocytowych

c) rude włosy i piegi

d) ciężkie oparzenia słoneczne w dzieciństwie

OBJAWY: najczęściej na twarzy i kończynach dolnych u kobiet, a u mężczyzn tułów. Im jaśniejsza karnacja tym ryzyko zachorowania jest większe.

ROZPOZNANIE: wywiad: zmiany w obrębie zmian, przebyte choroby, dolegliwości (świąd, pieczenie); badanie kliniczne, okolicznych węzłów chłonnych, cytologiczne zmian wrzodziejących, biopsja

Wyróżnia się wiele rodzajów czerniaka:

a) wychodzące z plam barwnikowych (plamy barwikowe są płaskie o

nieregularnych zarysach na twarzy)

b) szerzący się powierzchownie (to guzek o nierównych zarysach -

kończyny dolne)

c) guzkowy (zaliczany do najczęstszych postaci u mężczyzn)

d) ulegający owrzodzeniu: plecy, głowa, kark

e) bezbarwnikowy (brak barwnika w komórkach, jest on bardziej złośliwy,

ale bardzo rzadka postać)

LECZENIE: biopsja, ocena histopatologiczna, terapia genowa, usunięcie

chirurgiczne