Czy suplementy mogą szkodzic

Suplementy diety to między innymi preparaty zawierające w swoim składzie witaminy i składniki mineralne. Ostatnio dość duża oferta rynkowa tych preparatów, a także dość intensywna reklama sprawiają, że sięgamy po nie coraz częściej, często pochopnie, bez wcześniejszej konsultacji z lekarzem bądź dietetykiem.

Powszechnie wiadomo, że witaminy i składniki mineralne wpływają na prawidłowe funkcjonowanie organizmu człowieka, a ich niedobór jest niekorzystny dla zdrowia i może przyczynić się do nieprawidłowego funkcjonowania organizmu. Z drugiej strony, nadmiar tych składników może jednak negatywnie wpłynąć na zdrowie, zwłaszcza jeśli suplementy diety przyjmowane są bez kontroli bądź gdy stosujemy różne preparaty jednocześnie.

Nadmiar witamin

Początkowo nadmiar witamin i składników mineralnych objawia się dość łagodnie i może wywołać osłabienie mięsni, utratę apetytu, zaburzenia żołądkowo-jelitowe, bóle głowy, senność i zmęczenie. Przedłużająca się suplementacja diety nietrafnie dobranym preparatem, przyjmowanie zbyt dużych dawek suplementu bądź stosowanie jednocześnie żywności wzbogacanej w witaminy i składniki mineralne w konsekwencji mogą przyczynić się do poważniejszych zaburzeń w organizmie, a nawet w skrajnych przypadkach wywołać silne działanie toksyczne.

Witaminy dzielą się na rozpuszczalne w wodzie (witaminy z grupy B, witamina C, biotyna) i w tłuszczach (witamina A, D, E i K). Właściwość ta determinuje ich potencjalne, toksyczne działanie. Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach wykazują większą toksyczność ze względu na zdolność gromadzenia się w organizmie człowieka. Na przykład witamina A spożywana w nadmiarze może powodować krwotoki, zaburzenia pracy nerek, serca oraz mózgu. Jej nadmiar niebezpieczny jest zwłaszcza w okresie ciąży, ponieważ może wywołać deformacje u rozwijającego się płodu. Witaminy rozpuszczalne w wodzie, ze względu na znaczne wydalanie ich z moczem, trudniej przedawkować, jednak nadmierne ich spożycie też może mieć niekorzystne konsekwencje zdrowotne. Nadmiar witamin z grupy B, zwłaszcza witaminy B6, może powodować zaburzenia w funkcjonowaniu układu nerwowego.

Ponadto nadmiar witamin zaliczanych do grupy antyoksydantów (witaminy A, C, E, ßkaroten) może działać w odwrotny sposób, nasilając procesy oksydacyjne, a co za tym idzie – przyczynić się do nasilenia procesów starzenia i powstawania zmian miażdżycowych, a także do nasilenia procesów powstawania nowotworów.

Nadmiar składników mineralnych

Składniki mineralne spożywane w nadmiarze, zwłaszcza ze źródeł pozażywnościowych, jakimi są suplementy diety, także mogą przyczynić się do powstawania wielu chorób, na przykład miażdżycy, osteoporozy czy nowotworów, a w skrajnych przypadkach mogą wykazywać silne działanie toksyczne. Przykładowo żelazo spożywane w nadmiarze może zwiększać produkcję wolnych rodników w organizmie, a co za tym idzie – powodować różne zmiany i uszkodzenia w tkankach. Efektem tego jest na przykład rozwój chorób degeneracyjnych ośrodkowego układu nerwowego (choroba Parkinsona, choroba Alzheimera) i zwiększenie predyspozycji zachorowania na nowotwór.

Bibliografia

Czuba M., Poprzęcki S., Szukała D., Zając A. Dietetyczne i suplementacyjne wspomaganie procesu treningowego, AWF Katowice, Katowice 2010, ISBN 978-83-60841-51-8
Mędraś M., Słowińska-Lisowska M. Dozwolone i niedozwolone wspomaganie w sporcie, Medicina Sportiva, Kraków 2006, ISBN 1734-9176
Jarosz M. Suplementy diety a zdrowie, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008, ISBN 978-83-200-3701-2
Lipetz P. Dieta dobrych kalorii, WAB, Warszawa 2006, ISBN 83-7414-188-3