Zajęcia 2

Cechy tekstu popularnego :

- łatwy, prosty, potoczny język
-porusza problemy codzienne- chwytliwy tytuł
-ma charakter poradnika
-kolory, zdjęcia
-krótki
-pisany na podstawie sond, często testy „psychologiczne”
-kierowany do szerokiego grona odbiorców, uniwersalny

Tekst naukowy

-język naukowy
-długi
-przypisy
-kierowany do wąskiego grona odbiorców
-naukowe terminy
-autor- naukowiec
-brak porad, charakter informacyjny
-oparty na badaniach
-język suchy, bez ozdobników, specjalistyczny
-nie ma ocen, tekst niekomercyjny

Tekst popularno-naukowy

-trudne terminy są rzadkie jeżeli już to są wyjaśniane
-teksty często piszą naukowcy
-łatwy, przystępny język
-oparty na badaniach, zawiera dane
-podaje przykłady
- stonowane kolory
-tematyka naukowa
-dłuższy niż popularny
-kierowany do szerszego grona odbiorców

Zajęcia 3

1. Teoria społecznego uczenia się Bandury

Według Alberta Bandury uczymy się (szczególnie dzieci) nowych zachowań na podstawie obserwacji zachowania otoczenia.
Swoją teorię udowodnił w słynnym „Eksperymencie Lalki Bobo”.

W badaniu, które przeprowadził, udział wzięło 36 chłopców i dziewczynek w wieku od 3 do 5 lat. Każde z nich zostało losowo przydzielone do jednej z trzech grup. W pierwszej dzieci obserwowały dorosłą osobę, która zachowywała się agresywnie, w drugiej ta sama osoba powstrzymywała się od niewłaściwego zachowania, a trzecia posłużyła jako grupa kontrolna (brak modela).

Okazało się, że dzieci oglądające agresywne zachowanie modela, istotnie częściej naśladowały go w zabawie z lalką Bobo (agresja fizyczna i słowna) niż dzieci z pozostałych grup. Dodatkowo agresywne reakcje dzieci kopiujących dorosłego, były mocniej rozhamowane – zwiększona ilość zachowań naśladowanych i znanych.

2. Teoria Triandisa

Wyróżnia on dwa rodzaje kultur:

1. Indywidualistyczne:
   - liczy się jednostka i samodoskonalenie
   -pęd do osiągnięcia sukcesu
   - są to społeczeństwa bogate
   -rywalizacja
   - więcej chorób, przestępstw, rozwodów
   
   
   

2. Kolektywne:
   - współpraca
   - tradycja
   - niski poziom agresji
   -ważna jest rodzina
   - zwarta grupa, wsparcie w kłopotach

3. Etologia Lorenza (imprinting- wdrukowanie)

To obserwowane u młodych organizmów, występujące w ściśle określonym momencie rozwoju osobniczego (tzw. okres krytyczny czasami trwający ledwie kilka godzin) utrwalenie się (praktycznie nie podlegające modyfikacji) wzorca swojego rodzica, rodzeństwa oraz typowych dla gatunku zachowań. U pewnych gatunków, w okresie krytycznym, każdy poruszający się przedmiot (np. samochodzik ciągnięty na sznurku) lub organizm (lecz o cechach innych niż wrodzony wzorzec drapieżnika) zostanie uznany za matkę i utożsamiony. Jest to odpowiednik tego co u ludzi nazwalibyśmy samoświadomością.

Lorenz robił eksperyment z gęsiami gęgawy, które uznały go za swoją matkę i podążały za nim ponieważ zaraz po wykluciu zobaczyły właśnie jego.

• A. Lorenz – imprinting Lorenz opisał specyficzną instynktowną reakcję piskląt gęsi, która polegała na podążaniu tych piskląt za matką, w kilka godzin po urodzeniu. Efektem podążania piskląt za matką było zjawisko nazwane przez Lorenza „wdrukowaniem” (ang. imprinting).

• Na czym polegały badania Lorenza?

• Lorenz w swoim eksperymencie podzielił najpierw jaja zniesione przez jedną z gęsi na dwie grupy. Pierwszą grupę jaj wysiadywała gęś, a drugą włożono do inkubatora. Po wykluciu się piskląt wysiadywanych przez gęś, pisklęta natychmiast zaczęły podążać za swoją matką. Te natomiast pisklęta, które wylęgały się w inkubatorze i nie widziały swojej matki, jako pierwszą żywą istotę mogły zobaczyć Lorenza. W rezultacie pisklęta te zaczęły podążać za Lorenzem.

• W dalszej części eksperymentu, Lorenz oznakował pisklęta z grupy pierwszej i z grupy drugiej i umieścił je razem pod wielką skrzynią. Kiedy skrzynię podniesiono, pisklęta rozbiegły się do swoich rodziców, czyli do tych obiektów, za którymi podążały w pierwszych chwilach po wykluciu się. Właśnie to zjawisko trwałego przywiązania do pierwszego obiektu, za którym podążały pisklęta, nazwane zostało przez Lorenza efektem piętna, wdrukowania.

• Lorenz badał też, w jakim okresie życia nastąpić może wdrukowanie. Ustalił, że istnieje okres krytyczny dla możliwości zaistnienia tego procesu i jest to okres pierwszych trzech dni życia.

4. Okres krytyczny 1-3 roku życia. W tym czasie dziecko najwięcej się uczy.

Jest to okres gotowości rozwojowej, a więc wzmożonej wrażliwości na określonego rodzaju bodziec.
Obserwacje i eksperyment wykazały, że dany rodzaj bodźca powoduje głębsze zmiany w zachowaniu jednostki, gdy występuje w określonym, stałym czasie.
Gdy ten okres mija, jednostka staje się niewrażliwa lub mało wrażliwa, a wtedy proces zmiany staje się mniej skuteczny.

Przykład małej Jane, która jako dziecko nie nauczyła się mówić i w późniejszym czasie pomimo że posługiwała się słowami to Ne potrafiła nauczyć się zasad gramatyki.

5. Helen Bee

3 rodzaje zmian rozwojowych:

- zmiany uniwersalne (zegar biologiczny)

podlegają im wszyscy ludzie w danej warstwie (grupie) wiekowej – są one determinowane biologicznymi procesami dojrzewania i jakością otoczenia fizycznego (środowisko geograficzne i tego konsekwencje)

- zmiany wspólne (zegar społeczny)

podlegają im ludzie podzielający podobne doświadczenia i przeżycia, a więc jest to efekt wpływu środowiska społeczno-kulturowego, ludzie ci tworzą grupę pokoleniową (pokolenie, kohortę) np. edukacja

- zmiany indywidualne (zegar psychologiczny)

dotyczące tylko jednostek, są wywoływane czynnikami wyjątkowymi, które działają na daną jednostkę. Rozwój człowieka kształtuje się pod wpływem tych trzech wymienionych zmian, jednak w dużym stopniu zależy on od zmian indywidualnych. Podstawą prawidłowego rozwoju są doświadczenia występujące w określonym porządku i właściwym czasie. Zmiany są efektem specyficznych zdarzeń życiowych;

• zdarzeń niepunktualnych

w sensie biologicznym (przyspieszone / opóźnione dojrzewanie) lub

w sensie społecznym (znacznie wyższe niż posiadane kompetencje czyli trudniejsze lub znacznie niższe= łatwiejsze wymagania i oczekiwania innych ludzi)

• zdarzeń o charakterze traumatycznym

(śmierć bliskiej osoby, katastrofa, wypadek, kataklizm)

6. Kohorta

Termin oznaczający zbiór obiektów, najczęściej ludzi, wyodrębniony z populacji z uwagi na zachodzące jednocześnie dla całego zbioru wydarzenie lub proces, w celu przeprowadzenia analizy. Kohorta powinna być wyodrębniona na podstawie istotnych statystycznie cech i jednorodna pod ich względem. Badania z użyciem kohorty zwane są badaniami kohortowymi.

7. Psychopatia

Psychopata to osoba zaburzona psychicznie, nie rozróżnia dobra i zła, nie zna empatii, często popełnia zabójstwa jednak nie zawsze, bardzo inteligentna, zabija świadomie.

Czynniki środowiskowe: Czynniki genetyczne:

-narcyzm -0,7- korelacja w
-rozbita rodzina przypadku bliźniąt
-słabo rozwinięte super ego - dziedziczenie od
- brak autorytetów i wzorców rodziców
-brak empatii - dodatkowy chromosom Y
- może mieć wpływ agresja w telewizji - zmiany w korze mózgu -takie tendencje mogą się pojawić po poważnym wypadku - uszkodzenie płatu

skroniowego
-zaburzenia w wydzielaniu serotoniny

- inne przewodnictwo skóry
potrzeba silniejszych

bodźców

Zdolności wrodzone noworodków:

(w skrócie, szerzej u Zimbardo w „Rozwój przez całe życie”)

- znajdowanie pożywienia
-unikanie zagrożeń
- wchodzenie w wzajemne kontakty z innymi ludźmi
Są to cechy zaprojektowane genetycznie umożliwiające przeżycie