MEDALIONY

Plan wydarzeń

I. Profesor Spanner 1. zwiedzanie Instytutu Anatomicznego - miejsc preparowania ludzkich ciał i wytwarzania z nich mydła, 2. relacja gdańszczanina, preparatora zwłok, 3. nieświadomość popełnianego przestępstwa, 4. przesłuchanie świadków – kolegów Spannera, 5. domysły dotyczące motywów Spannera.

II. Dno 1. pragnienie przez kobietę życzliwości, 2. opowieść o znęcaniu się nad kobietami w Ravensbrück, 3. przerażenie oficera niemieckiego warunkami transportu więźniów.

III. Kobieta cmentarna 1. opieka kobiety cmentarnej nad grobami, 2. opowieść o młodej kobiecie i jej mężu – samobójcy, 3. opowieść o warunkach egzystencji w pobliżu żydowskiego getta.

IV. Przy torze kolejowym 1. ucieczka kobiety z transportu, 2. obojętność okolicznych mieszkańców, 3. zainteresowanie młodzieńca kobietą i jego pomoc, 4. zastrzelenie kobiety i jej pogrzeb, 5. brak zrozumienia dla motywów zabójcy kobiety.

V. Dwojra Zielona 1. przypadkowe spotkanie kobiety z czarną przepaską, 2. opowieść kobiety o jej wojennych losach,

VI. Wiza 1. odwiedziny kobiety ubranej w obozowy chałat, 2. opowieść kobiety o staniu się Polką, 3. wyjaśnienie pojęcia „wiza” - łąka pod lasem, 4. dumny śpiew Greczynek.

VII. Człowiek jest mocny 1. informacja o spalonych krematoriach, 2. opowieść Michała P. o wydarzeniach rozgrywających się w pałacu w pobliżu Chełmna: a) praca dla Niemców, b) praca przy grzebaniu zwłok, c) dostrzeżenie ciał żony i dzieci, d) samobójcze myśli, e) udana ucieczka. 3. członkowie Komisji udają się do lasu Żuchowskiego

VIII. Dorośli i dzieci w Oświęcimiu 1. zagłada na ziemiach polskich, 2. podporządkowanie człowieka ekonomii, 3. opis losu świadomych śmierci dzieci, 4. „niewinne” dziecięce zabawy.

Znaczenie motta: „Ludzie ludziom zgotowali ten los”

W „Medalionach” zdanie to zostało użyte w czasie przeszłym, podkreślając aspekt nieodwracalnego dokonania – oto czas wojny minął i stał się zamkniętą rzeczywistością. W tym krótkim stwierdzeniu została zamknięta prawda o latach okrucieństwa i barbarzyństwa, za które odpowiedzialność ponoszą wyłącznie ludzie. To właśnie ludzie, należący do faszystowskiego systemu, świadomie i celowo zamordowali miliony ludzi nie należących do rasy aryjskiej. To ludzie, a nie niszczycielskie siły przyrody, przyczynili się do tragedii, która nawet z perspektywy minionych lat wydaje się być trudna do ogarnięcia ludzką wyobraźnią i jeszcze trudniejsza do zrozumienia. Ludzka pasja niszczenia, zabijania, przetwarzania ciała ludzkiego na surowiec eksploatacyjny, przerosła wszystko, a winni muszą być postawieni w stan oskarżenia. Miliony ludzkich, niewinnych istnień poniosły straszliwą śmierć w wyniku przemyślanego działania innych ludzi, którzy służyli systemowi i dobro państwa stawiali jako wartość najwyższą. Nałkowska w tym krótkim, lecz niezwykle wymownym zdaniu, zamyka całą grozę tamtych dni, dopisuje swój odautorski komentarz do całego cyklu – komentarz przerażający i prawdziwy. Motto „Medalionów” pojawia się w tekście ostatniego opowiadania cyklu: „Dorośli i dzieci w Oświęcimiu”

INNY ŚWIAT

Bohater-narrator- bohater główny i narrator utworu; za względu na dokumentalny charakt książki może być utożsamiany z autorem. Autor opisuje w niej swoje losy: warunki pobytu w więzieniach, pracę w obozie, wędrówkę przez Związek Radziecki. Wygłaszane przez nigo komentarze są powściągliwe i dominuje w nich rzeczowa relacja. Główny boh, mimo że jest ofiarą niesprawiedliwości, fałszywych oskarżeń, tortur, stara się zachować dystans do rzeczywistości, którą przedstawia, nie ujawnia emocji, a przede wszystkim nie ocenia. Zachowuje jednak do końca niezachwianą godną postawę moralną (dobre-złe). Nadaje to ład światu rzedstawionemu i utwierdza w przekonaniu, że istnieją wartości, których nie można sie wyrzec, jeśli nie chce się utracić człowieczeństwa. Z tłumu więźniów wyławia przede wszystkim postacie, które wyróżniły się próba ocalenia w sobie resztek ludzkiej godności.

Kostylew Wychowany przez rodziców w ślepej wierze w komunizm, z polecenia partii rozpoczął naukę w Akademii Morskiej we Władywostoku, czytał dzieła francuskich pisarzy, pewnego dnia trafił do obozu i uświadomił sobie że został oszukany, 1941 został przeniesiony do Jercewa i przydzielony do brygady tragarzy, samo okalecza się, aby dostać zwolnienie z pracy i móc czytać książki zagraniczne, chciał udowodnić że jest dobry, może uzyskać szansę, uległ całkowitemu złagrowaniu, po tym jak zobaczył że jego nazwisko jest na liście etapu na Kołymkę oblał się w łaźni wrzątkiem (próba zamanifestowania buntu), leżał w szpitalu ale zmarł

Natalia Lwowna Pracowała w biurze rachmistrzów obozowych, nikomu się nie podobała, miała 20 lat ale była brzydka, niezgrabna, czerpała siłę z czytania książki F. Dostojewskiego „Zapiski z martwego domu”, przebywała 5 lat w obozie ale nic się nie zmieniło, próbowała popełnić samobójstwo ale sąsiadka uratowała ja, czerpie otuchę z tego, że dysponuje prawem czy może żyć, może ocalić wolność wewnętrzną, samobójstwo było próbą zamanifestowania, miała poczucie, że nikt jej tego prawa nie odbierze, nie uległa złagrowaniu, zachowuje człowieczeństwo

Grudziński 1940 został aresztowany przez NKWD podczas próby przekroczenia granicy ZSRR i Litwy, najwięcej czasu spędził w obozie w Jercewie, odsprzedał swoje oficerki dzięki czemu pracował jako tragarz, 1941 po ogłoszeniu amnestii wciąż pozostawał w obozie, postanowił rozpocząć głodówkę na znak protestu bezprawnego przetrzymywania go w Jercewie, był to dobrowolny wybór śmierci w imię wolności, 1942 odzyskał wolność, z żalem opuszczał obóz

Obozy niemieckie i sowieckie

Podobieństwa Głód, oparte na faktach, pełnią funkcje ekonomiczną i polityczną, obozy oszustw, były stwarzane pozory żeby oszukiwać, prowadziły do utraty wartości moralnych (złagrowaniu, lagrowanie)

Różnice

Niemieckie obozy w pobliżu miast, trafiało się przypadkowo, tek kto miał szczęście mógł wyjść z obozu, nie ma możliwości zwolnienia z pracy, komory gazowe, obozy oznaczają kres człowieczeństwa, cywilizacji, człowiek który doświadczył obozu nie ma powrotu do wcześniejszego życia, nie może powrócić do normalnego świata

Sowieckie obozy z dala od pracy, założenie, że więzień ma się nawrócić, więzień musi trafić do obozu z określonym wyrokiem, po odbyciu kary może wyjść z obozu, możliwość zwolnienia z pracy, elementy kultury (filmy, szpital, biblioteka), ludzie starzy bez sił trafiają do trupiarni, zachowuje się człowieczeństwo

ZDĄŻYĆ PRZED PANEM BOGIEM

Znaczenie tytułu Tytuł utworu Hanny Krall ma charakter symboliczny. Autorka do prostego równoważnika zdania: „Zdążyć przed Panem Bogiem” sprowadziła sens misji, jaką wyznaczył sobie Marek Edelman, decydując się na zawód lekarza – kardiologa. Potrzeba odnalezienia własnego miejsca po wojnie, skłoniła Marka Edelmana do wyboru zawodu lekarza, ponieważ mógł dalej czuć się odpowiedzialnym za ludzkie życie. Skupiał się na przypadkach, w których podejmował walkę ze Stwórcą o życie człowieka. Walkę, która zawsze była wielką niewiadomą. Taką swoistą grę z Panem Bogiem o przedłużenie ludzkiego życia mógł podjąć jedynie człowiek, który poznał wartość życia i nabrał szacunku do śmierci. Dla którego każde życie stanowi całe sto procent, więc może to ma jakiś sens.

Tematy- eksterminacja żydów pozbawiona pierwiastków legendarnych, przedstawiona z punktu widzienia uczestniczącego w walce; problem życia i smierci, zawód lekarza i związane z nim wybory- walka z bogiem o przedłużenie ludzkiego życia.

WIERSZE BACZYŃSKIEGO „Pokolenie” „Elegia o … [chłopcu polskim]” „Z lasu”

WIERSZE RÓŻEWICZA „Ocalony”