FORMY ROZWOJU MOWY I MYŚLENIA DZIECKA
Ćwiczenia ortofoniczne :
oddechowe
fonacyjne
logorytmiczne
kształcące słuch fonematyczny
usprawniające narządy mowne
ĆWICZENIA ODDECHOWE
Cele:
nauczanie zróżnicowania fazy wdechowej i wydechowej
wydłużanie fazy wydechowej
Przykłady ćwiczeń:
- mobilizujące wyłącznie aparat oddechowy
wąchanie kwiatów, zdmuchiwanie kawałka papieru z gładkiej/chropowatej powierzchni, zdmuchiwanie płomienia świecy
- oddychanie brzuszno – przeponowe
leżenie na płaskim, dość twardym podłożu, w czasie wdechu jedna ręka unosi się wyżej niż druga – huśtanie ulubionej zabawki
- łączenie oddechu z ruchami rąk, nóg, tułowia
ręce na biodrach – wdech – ręce odchylają się do tyłu, wydech – ku przodowi
- ćw. oddechowe z jednoczesnym wypowiadaniem pojedynczych głosek
dmuchanie na kartkę papieru z np. naśladowaniem syczenia gęsi – 3 latki; szumu wiatru – 4/5 latki
- ćw. oddechowe związane z mówieniem i śpiewaniem
ostatni etap pracy nad prawidłowym oddechem dziecka /wdech i na wydechu/ słonko wschodzi coraz wyżej czasie wydechu unoszę ręce do góry /wdech i na wydechu/ ….a zachodzi coraz niżej…
2. ĆWICZENIA FONACYJNE /GŁOSOWE/
Cele:
nauczanie dzieci właściwego posługiwania się głosem
Przykłady ćwiczeń:
- ćwiczenia wstępne – wiosna i misie: misie po przebudzeniu mruczą ciche mmm
- ćwiczenia w wymawianiu głosek – śpij laleczko, głoska A
- łączenie wymowy samogłosek ze spółgłoskami m i n / np. ma, mo, me, mu i odwrotnie am, om, em um/
3. ĆWICZENIA LOGORYTMICZNE
Cele:
usprawniają całe ciało
pośrednio wpływają na usprawnianie narządów mowy
uczą: słuchania muzyki, wyczuwania rytmu przez odróżnianie akcentów rytmicznych
Przykłady ćwiczeń:
- ćwiczenie techniki ruchu –koci, koci, łapci..
- ćwiczenie metrorytmiczne – zabawa z piłką
- ćwiczenia łączące tekst z elementami ruchowymi – tekst zastępuje liczenie
I – siała baba mak,
II- nie wiedziała jak,
III – a dziad wiedział,
IV – nie powiedział,
V – a to było tak.
4. ĆWICZENIA KSZTAŁCĄCE SŁUCH FONEMOWY
U dzieci 3 – 4 letnich : wyodrębnianie wyrazów w zdaniu, rymów i aliteracji
U dzieci 4 – 5 letnich : wyodrębnienie sylab otwartych w wyrazach typu ma- ma, różnicowanie głosek opozycyjnych b/p, ćwiczenie zdolności zróżnicowania głosek opozycyjnych b –p, twardych i zmiękczonych p – p’
U dzieci 6 latków : wyodrębnianie kolejnych dźwięków w wyrazie. Ćwiczenie umiejętności wyodrębniania głoski w nagłosie, śródgłosie, wygłosie wyrazu.
5. ĆW. USPRAWNIAJĄCE MOTORYKĘ NARZĄDÓW MOWNYCH
Cele:
zdobywanie przez dziecko umiejętności układania narządów mownych w sposób charakterystyczny dla danej głoski
Przykłady ćwiczeń:
- ćw. dolnej szczęki – jedzenie, ziewanie
- ćw. warg – uśmiech „od ucha do ucha”
- ćw. języka – język na defiladzie
- ćw. podniebienia miękkiego – wymowa np. oko – ogo
- ćw. artykulacyjne – wymowa, celem jest poprawa wymowy głosek i wyrazów, bazują na poprzednich umiejętnościach
- kończymy ćw. oddechowymi