Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Logistyka 
w przedsiębiorstwie

Autorzy:

Agnieszka Ciak

Magdalena Kaczor

Dębica, 9.04.2011

 

Spis treści

1.              Wstęp              3

2.              Pojęcie i istota logistyki              3

3.              Zarządzanie logistyczne              4

4.              Infrastruktura logistyczna              5

5.              Koszty logistyczne              5

6.              Transport, dystrybucja, spedycja              8

7.              Nowoczesne systemy logistyczne              8

8.              Logistyka, spedycja, transport - różnice .              10

Bibliografia              11

 

1.     Wstęp

Do gospodarki pojęcie logistyka zostało wprowadzone w latach 50 XX wieku. Nie znaczy to jednak, że procesy i zjawiska typowe dla logistyki nie występowały już wcześniej 
w gospodarce i w poszczególnych jej ogniwach. W polskiej literaturze ekonomicznej termin ten został upowszechniony dopiero na przełomie lat 80 i 90. Wiele elementów logistyki było jednak poruszanych o wiele wcześniej. W zarządzaniu przedsiębiorstwem logistyka w krajach wysoko rozwiniętych odgrywa znaczącą rolę. Jest jednym z najszybciej rozwijających się obszarów zarządzania. Ważne jest dla przyszłości firmy, aby wybrać właściwą drogę rozwoju systemu logistycznego przedsiębiorstwa oraz wprowadzać na czas odpowiednie do wymogów rynku i możliwości firmy zmiany w procesach logistycznych. Rozwój logistyki we współczesnych warunkach gospodarki rynkowej następuje nie tylko w pojedynczych przedsiębiorstwach. Obejmuje również procesy przepływów w skali krajowej i globalnej. Sprawą kluczową dla logistyki jest kombinacja kosztów i cech jakościowych, które określają poziom obsługi rynku. Koszty systemu logistycznego wraz z poziomem obsługi rynku gwarantowanym przez ten system wskazują podobne zależności z innymi podstawowymi elementami firmy. Zależności te łączą system logistyczny z produkcją, zaopatrzeniem, zbytem, marketingiem itd. Istnienie tych powiązań oznacza, że zarządzanie logistyczne nie może ograniczać się do spraw dotyczących wewnętrznego funkcjonowania firmy i obsługi jej wejść i wyjść. Istotna jest też rola logistyki na szczeblu całego przedsiębiorstwa i korporacji

2.     Pojęcie i istota logistyki

 

Logistyka jest terminem opisującym proces planowania, realizowania i kontrolowania sprawnego i ekonomicznie efektywnego przepływu surowców,materiałów, wyrobów gotowych oraz odpowiedniej informacji z punktu pochodzenia do punktu konsumpcji w celu zaspokojenia wymagań klienta. Działania logistyczne mogą obejmować, (ale nie muszą się do nich ograniczać) obsługę klienta, prognozowanie popytu, przepływ informacji, kontrolę zapasów, czynności manipulacyjne, realizowanie zamówień, czynności reparacyjne 
i zaopatrywanie w części, lokalizację zakładów produkcyjnych i składów, procesy zaopatrzeniowe, pakowanie, obsługę zwrotów, gospodarowanie odpadami, transport 
i składowanie.[1]

Typy logistyki:

         Logistyka zaopatrzeniowa- obejmuje transfer surowców, materiałów i podzespołów wpływających do danego podmiotu gospodarczego wraz z ich przepływem przez ogniwa zasilające

         Logistyka produkcji- transfer stopniowo przetwarzanych materiałów przez wydziały
i taśmy produkcji oraz magazyny międzyoperacyjne, aż do ostatniej operacji, w której staje się wyrobem gotowym

         Logistyka dystrybucji- przepływ produktów gotowych przedsiębiorstwa przez ogniwa kanału dystrybucyjnego do ostatecznego nabywcy

         Logistyka procesu zagospodarowania odpadów- obejmuje ich wewnętrzny
i zewnętrzny transfer do miejsc utylizacji lub powtórnego użytku[2]

3.     Zarządzanie logistyczne

Zarządzanie logistyczne to proces realizowany przez cztery podstawowe funkcje, 
tj. planowanie, koordynowanie, motywowanie i kontrolę. W warunkach postępującej globalizacji rynku obserwowany jest bardzo ważny wzrost zainteresowania przedsiębiorstw zasadami zarządzania logistycznego, ukierunkowanego na lepsze, elastyczne dostosowanie oferty firmy do wymagań dynamicznego rynku.[3]

Efektem zarządzanie logistycznego jest przede wszystkim sprawne zaspokajanie potrzeb klientów. Sprawność procesów logistycznych ma, więc wpływ na konkurencyjność przedsiębiorstwa.

Odpowiednio umiejscowiona logistyka otwiera nowe możliwości nie tylko rozwiązywania problemów, ale również podnoszenia sprawności operacyjnej i strategicznej przedsiębiorstwa.

Wyróżnia się siedem celi zarządzania logistycznego:

         Dostarczanie odpowiednich produktów i usług;

         W odpowiednie miejsce;

         W odpowiedniej ilości;

         Odpowiedniemu klientowi;

         W odpowiednim momencie(czasie);

         Zachowując odpowiednią jakość;

         Przy odpowiednim koszcie;

Odnoszą się one do technicznych usług publicznych takich jak: transport,gospodarka wodna, energetyka, gospodarka odpadami, cmentarnictwo,telekomunikacja itp.

4.     Infrastruktura logistyczna

Procesy fizyczne przepływu produktów, utrzymywania zapasów, a także procesy informacyjne logistyki wymagają zastosowania rozmaitych środków technicznych. Środki te, sposoby ich użycia a także systemy ich wykorzystania tworzą swego rodzaju infrastrukturę procesów logistycznych. Infrastruktura ta powinna umożliwić sprawny i ekonomicznie efektywny przebieg wszystkich podstawowych funkcji logistyki – transportowych, manipulacyjnych, ochrony zapasów.[4]

Dobrze zaprojektowana infrastruktura logistyczna powinna zapewnić szybki i sprawny przepływ towarów, ochronę zapasów i wyrobów gotowych przed utratą właściwości użytkowych oraz gromadzenie, przetwarzanie i przesyłanie informacji zapewniających optymalne sterowanie procesami logistycznymi.

 

Infrastruktura procesów logistycznych

1. Pięć gałęzi transportu: kolej, samochód, statek, samolot, rurociąg, itp.

2. Magazynowanie (otwarte, półotwarte, zamknięte, specjalistyczne)

3. Transport wewnętrzny (wózki widłowe, taśmociągi, dźwigi)

4.Opakowanie i jego funkcje logistyczne: ochronne, magazynowe, transportowe, manipulacyjne, informacyjne, utylizacyjne.

5.     Koszty logistyczne

Procesy logistyczne obejmujące zarówno procesy rzeczowe, informacyjne, jak i pewne elementy procesów finansowych, powodują powstanie określonych kosztów, nie zawsze 
w praktyce gospodarczej identyfikowanej z kosztami w ścisłym tego słowa znaczeniu. Mają one wpływ na ogólny rezultat działalności przedsiębiorstwa przez kształtowanie jego wyniku finansowego.

Możemy wyróżnić następujące kompleksy zdarzeń gospodarczych, związanych z procesami logistycznymi, które znajdują ostateczne odzwierciedlenie w kształtowaniu wyniku finansowego przedsiębiorstwa.

         Zużycie pracy żywej oraz środków i przedmiotów pracy, a także usług obcych (względem przedsiębiorstwa), związanych z realizacją procesów logistycznych.

         Wydatki pieniężne przedsiębiorstwa stanowiące część produkcji dodanej, a będące składnikiem kosztów działalności bądź elementem podziału zysku. Do wydatków tych możemy zaliczyć np.:

    Podatki od nieruchomości od środków transportowych,

    Opłaty wynikające z korzystania przez przedsiębiorstwo ze środowiska

    Koszty zamrożonego kapitału ( przejawia się to zwłaszcza w oprocentowaniu obcych kapitałów finansujących majątek przedsiębiorstwa).

         Nadzwyczajne ubytki majątku przedsiębiorstwa wynikające z niesprawności procesów logistycznych. Możemy tu wyróżnić następujące składniki tej grupy:

    Kary nałożone przez dostawców i odbiorców wynikające z niedotrzymania określonych parametrów procesów logistycznych, np. kary umowne z tytułu nieterminowych dostaw, kary z tytułu nieterminowego regulowania zobowiązań

    Straty z tytułu złej, jakości produkcji wynikającej z wadliwości procesów przepływu,

    Straty z tytułu starzenia się zapasów ( ubytki naturalne, cząstkowa lub całkowita utrata wartości użytkowej produktów), przeceny i przeszacowania zapasów itp.

         Utracone potencjalne przychody wynikające z niesprawności procesów logistycznych np. braku zapasów wyrobów, na które jest popyt, bonifikaty i opusty cenowe, mające swe źródło w procesach logistycznych (nieterminowa dostawa, nieodpowiednia, jakość lub asortyment).

Wymienione składniki kosztów logistycznych oraz skutki finansowe procesów logistycznych mają oczywiście różną treść ekonomiczną, znajdują zróżnicowane odzwierciedlenie 
w ewidencji, a także w rachunkach kosztów i wyników przedsiębiorstwa.

Możemy wyróżnić trzy podstawowe ujęcia tych kosztów i skutków finansowych w rachunku przedsiębiorstwa, które obrazuje rysunek poniżej.

 

 

Koszty logistyczne

 

 

Utracone potencjalne przychody (korzyści)

Koszty zdarzeń

Nadzwyczajnych

Koszty

Sensu stricte

 

Wydatki finansowe

 

Koszty pracy i zużycia czynników wytwórczych

 

Rys. 1 Zakres kosztów logistycznych

Pierwsza grupa to koszty logistyczne sensu stricte, znajdujące wyraz w rachunku kosztów przedsiębiorstwa, aczkolwiek ich pełne wyodrębnienie wymaga dodatkowych zabiegów ewidencyjnych i rachunkowych

Druga grupa to w większości przypadków koszty zdarzeń nadzwyczajnych, które są odnoszone do pozycji kształtujących wynik finansowy.

Grupa trzecia to utracone potencjalne przychody pieniężne przedsiębiorstwa, które nie znajdują w ogóle odzwierciedlenia w rachunku wyników przedsiębiorstwa.

Zakres kosztów logistycznych może być traktowany elastycznie. Zależy on przede wszystkim od celów grupowania i wykorzystywania informacji o kosztach.

Reasumując koszty logistyczne to wyrażone w pieniądzu użycie pracy żywej, środków 
i przedmiotów pracy, wydatki finansowe oraz inne ujemne skutki zdarzeń nadzwyczajnych, które są powodowane przepływem dóbr materiałów w firmie i między firmami, a także utrzymanie zapasów. Koszty te są składnikiem kosztów działalności firmy.[5]