Czym są Fundusze Europejskie

Czym są Fundusze Europejskie

Środki z budżetu Unii Europejskiej – skąd i na co?

Środki finansowe Unii Europejskiej gromadzone są przez państwa członkowskie i przekazywane do unijnego budżetu. Według prawa środki te stanowią zasoby własne Unii Europejskiej.

Środki w budżecie Unii Europejskiej pochodzą z trzech podstawowych źródeł:

Te dane przedstawia poniższy wykres:

 

z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami Unii Europejskiej (tzw. tradycyjne zasoby własne Unii),

z dochodów z VAT (czyli podatku od wartości dodanej) – jest to określony procent, który dane państwo ma zapłacić Unii od środków pochodzących z podatku VAT)

ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (każde państwo płaci 0,73 proc. swojego Produktu Narodowego Brutto (PNB) do budżetu Unii. Jest to obecnie największe źródło środków finansowych Unii Europejskiej.

 

Źródło Komisja Europejska: Dyrekcja Generalna ds. Budżetu 

  

Oprócz wymienionych wyżej źródeł zasilania budżetu Unii Europejskiej, trzeba jeszcze wymienić mniej znaczące, takie jak: podatki od wynagrodzeń pracowników instytucji Unii Europejskiej, składki wpłacane przez państwa spoza Unii Europejskiej do niektórych programów unijnych oraz kary finansowe nakładane na przedsiębiorstwa za łamanie prawa konkurencji i innych przepisów. Środki te stanowią w przybliżeniu ok. 1 proc. budżetu Unii Europejskiej.

Duża część przychodów do budżetu Unii Europejskiej uzależniona jest od poziomu gospodarczego państw członkowskich. Oznacza to, że państwa bogatsze wpłacają do Unii Europejskiej więcej niż kraje biedniejsze, mimo to nie otrzymują więcej dotacji unijnych. Przykładowo, Polska należy do tych krajów, które wpłacają o wiele mniej, niż otrzymują od Unii Europejskiej.

W 2007 roku do Polski trafiło 7,8 miliarda euro (7,4 proc. wszystkich unijnych wydatków). Po zapłaceniu składki, „na czysto” Polska zarobiła około 5,1 miliarda euro. Inaczej mówiąc suma, którą wpłacamy do budżetu Unii stanowi tylko ¼ tego, co otrzymujemy.
W porównaniu z 2006 rokiem, jest to ponad dwa razy więcej. Szacuje się, iż w latach 2007-2013 Polska otrzyma od Unii Europejskiej w sumie 87 miliardów euro, a do budżetu odda 22 miliardy euro, co oznacza, iż „na czysto” otrzyma około 65 miliardów euro. To zdecydowanie najwięcej ze wszystkich krajów członkowskich.

Na co Unia Europejska przeznacza zebrane środki? Przede wszystkim na realizację wspólnej polityki rolnej (w tym rybactwa i rybołówstwa), a także polityki spójności, które mają pomóc w podniesieniu konkurencyjności Unii Europejskiej oraz wpłynąć pozytywnie na rozwój m.in. rolnictwa, kultury, infrastruktury, szkolnictwa, wymiaru bezpieczeństwa. Z budżetu finansowane są również koszty administracyjne utrzymania instytucji Unii Europejskiej oraz pomoc humanitarna i rozwojowa dla krajów spoza Unii Europejskiej. Poniższy wykres przedstawia te dziedziny, na które obecnie wydawane są unijne pieniądze. W aktualnym okresie programowania 2007-2013 po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej mamy do czynienia z sytuacją, w której środki na wsparcie konkurencyjności i spójności przewyższają fundusze na rolnictwo i rozwój obszarów wiejskich.

Źródło: Komisja Europesjka, Dyrekcja Generalna ds. Budżetu

Z powyższego wykresu wynika, iż najwięcej środków unijnych przeznaczonych jest na konkurencyjność i spójność (44,2 proc.) W następnej kolejności Unia Europejska przeznacza środki na rolnictwo, ochronę środowiska i rybactwo (43 proc.). Na finansowanie Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej jest przeznaczone 5,7proc środków, zaś 5,9 proc na koszty zatrudnienia personelu i utrzymania budynków wszystkich instytucji Unii Europejskiej. Natomiast najmniej środków (1,2 proc.) przeznaczone jest na kulturę, walkę z terroryzmem i nielegalną imigracją, w ramach kategorii wydatków „Obywatelstwo, wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość.

Dzięki dotacjom unijnym Polska ma szansę osiągnąć duży wzrost gospodarczy. Także Ty możesz skorzystać z dotacji unijnej i otrzymać wsparcie na rozwój własnej firmy, na udział w szkoleniach lub realizację własnych pomysłów z dziedziny kultury czy życia społecznego. W tym celu zapraszamy do zapoznania się z „pomocą sekwencyjną”, dzięki której dowiesz się:

Budżet Unii Europejskiej i perspektywy finansowe

Budżety roczne Unii Europejskiej funkcjonują w ramach budżetów wieloletnich. Budżet roczny bardzo przypomina budżet narodowy: ma określoną dokładnie wielkość wpływów i wydatków). Natomiast budżet wieloletni (tzw. perspektywa finansowa) to plan finansowy, w którym ustalane są jedynie limity (inaczej pułapy) wydatków w poszczególnych pozycjach budżetowych. W perspektywie finansowej nie chodzi o wykazanie dokładnej wielkości dochodów i wydatków, lecz o określenie najważniejszych priorytetów na kolejne 7 lat i umieszczenie maksymalnej kwoty, jaką Unia Europejska może na nie wydać. Głównym celem perspektywy finansowej jest utrzymywanie wydatków Unii Europejskiej pod kontrolą. Budżet Unii Europejskiej nie może mieć deficytu budżetowego ani nadwyżki budżetowej. Na koniec każdego roku różnica pomiędzy wpływami i wydatkami powinna wynosić 0.


Polityka regionalna/spójności/strukturalna (wytłumaczenie pojęć)

W kontekście dotacji unijnych można się spotkać z pojęciami polityki regionalnej, polityki spójności i polityki strukturalnej. Czy są między nimi jakieś różnice? Teoretycznie tak. Polityka strukturalna jest to tradycyjne pojęcie dotyczące interwencji Wspólnot Europejskich (a od 1993 roku – Unii Europejskiej) używane już od 1957 roku. Polityka regionalna jest zorientowana na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej w Unii Europejskiej, co oznacza, że jej podstawowym zadaniem jest pomoc finansowa dla regionów. Polityka spójności zaś wskazuje na podstawowy cel interwencji jakim jest zmniejszenie zróżnicowań we Wspólnocie. Praktycznie jednak pojęcia te są często używane zamiennie, w związku z czym można przyjąć, że polityka regionalna, polityka strukturalna i polityka spójności Unii Europejskiej ma ten sam cel – wyrównanie różnic gospodarczych między regionami Unii Europejskiej i w efekcie – ich mieszkańcami. Jest to taki sposób rozdzielania środków finansowych Unii Europejskiej, aby większość z nich trafiła do regionów znajdujących się w gorszej sytuacji społecznej i gospodarczej. Należy pamiętać, że kryterium podziału środków finansowych Unii Europejskiej jest PKB (Produkt Krajowy Brutto) regionu – poziom zamożności obywateli jest tylko jednym z elementów, które decydują o tym, czy dany region objęty zostanie interwencją środkami Unii Europejskiej. Nie chodzi tutaj o spowolnienie rozwoju bogatych regionów i krajów, ale o przyspieszenie rozwoju regionów opóźnionych. Dzięki temu wzrośnie konkurencyjność całej Unii Europejskiej.
 

Zasady polityki regionalnej

Zasada partnerstwa i zasada dodatkowości (zwana również zasadą współfinansowania lub zasadą uzupełnienia) to dwie główne zasady polityki regionalnej Unii Europejskiej.

Pozostałe zasady polityki regionalnej to: zasada subsydiarności, zasada koncentracji, zasada programowania i zasada koordynacji.

Dotacje – element polityki spójności (+ obowiązek wkładu krajowego)

Warto zauważyć, iż dotacja, którą możesz otrzymać jako przedsiębiorca, gmina, szkoła, organizacja pozarządowa itp. nie pochodzi w całości ze środków Unii Europejskiej lecz częściowo finansowana jest ze środków krajowych. Jest to zgodne z jedną z zasad polityki spójności, a mianowicie z zasadą dodatkowości. Jak tłumaczy Danuta Hübner – Komisarz ds. Polityki Regionalnej (pierwszy polski komisarz w Unii Europejskiej) w praktyce zasada ta oznacza, że władze krajowe muszą wydać rocznie około 1% PKB na współfinansowanie 3,5-4 proc. PKB pochodzących z Unii Europejskiej (czyli na każdą złotówkę dotacji wydaną przez władze krajowe przypadają 4 złote otrzymane z Unii Europejskiej). Z punktu widzenia Twojego projektu, całkowite dofinansowanie jaki możesz uzyskać ze środków unijnych to 85 proc.. W poprzednich latach było to 75 proc.

 

2004-2006

2007-2013

 

Twoja dotacja

(100%)

środki unijne (75%)

środki unijne (85%)


środki krajowe (25%)


środki krajowe (15%)




Cele polityki spójnosci

Na czym polega polityka spójności Unii Europejskiej?

Polityka spójności ma na celu wspieranie działań prowadzących do wyrównania warunków ekonomicznych i społecznych we wszystkich regionach Unii Europejskiej. W szczególności Unia Europejska zmierza do zmniejszenia różnic w poziomie rozwoju regionów oraz likwidacji zacofania najmniej uprzywilejowanych regionów i wysp, w tym obszarów wiejskich. Podstawowymi instrumentami realizacji polityki spójności są programy operacyjne, opisane punkcie 9 niniejszego poradnika.


Polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej to przede wszystkim pomoc w formie dotacji dla regionów w Unii Europejskiej. Polityka regionalna/spójności polega na realizacji trzech najważniejszych celów:


Które kraje otrzymują wsparcie i dlaczego?

Unia Europejska określa, który region powinien uzyskać unijne fundusze, na podstawie jego poziomu PKB. Jeśli PKB na jednego mieszkańca w danym regionie jest mniejsze niż 75 proc. średniej w Unii Europejskiej, wówczas taki region może liczyć na wsparcie z dotacji unijnych. Jeśli więc wszystkie regiony danego kraju mają niskie PKB, wówczas cały kraj może liczyć na wsparcie finansowe (tak jest w przypadku Polski). Są jednak takie kraje, w których tylko niektóre regiony są objęte pomocą unijną (np. część wschodnia Niemiec).


Pojęcie i znaczenie NUTS

Obszar Unii Europejskiej podzielony jest na tzw. NUTS-y, czyli obszary, których wytypowanie i nazwanie ułatwia wybór regionów, które potrzebują wsparcia. NUTS, czyli Nomenclature of Units for Territorial Statistics, to po polsku Nomenklatura Jednostek Statystyki Terytorialnej. W Unii Europejskiej istnieje pięć poziomów tej klasyfikacji i obejmują one całe terytorium Unii Europejskiej. Jednostki typu NUTS były także wyznaczane w krajach starających się o wejście do Unii Europejskiej. Poniżej możesz zapoznać się ze znaczeniami poszczególnych jednostek NUTS na przykładzie Polski (w nawiasach podana jest liczba poszczególnych jednostek każdego z wyżej wymienionych rodzajów w Polsce):

NUTS 1 - regiony - grupujące województwa (6),
NUTS 2 - województwa (16), (makroregiony)
NUTS 3 - podregiony - zgrupowanie kilku powiatów (45),
NUTS 4 - powiaty i miasta na prawach powiatu (379),
NUTS 5 - gminy (2489)

Ten podział jest bardzo ważny, gdyż dzięki niemu możliwe jest porównywanie różnych danych statystycznych w różnych krajach (np. bezrobocia, poziomu życia, itp.). Poza tym, to właśnie NUTS wykorzystywane są do określenia obszarów problemowych, czyli tych, które mogą otrzymać wsparcie finansowe Unii.
- mapa regionów kwalifikujących się – zmiany po przyjęciu 12 nowych krajów


Źródło: Komisja Europejska: www.ec.europa.eu. Mapa jest dostępna jedynie w języku angielskim.

Na mapie powyżej, kolorem czerwonym (ciemny czerwony) zaznaczone zostały regiony wymagające pomocy Unii Europejskiej i korzystające z pieniędzy przeznaczonych dla regionów najbiedniejszych (patrz: punkt „Na czym polega polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej?” I cel konwergencji).

Należy zauważyć, że w większości są to regiony w krajach, które niedawno przystąpiły do Unii Europejskiej. Przystąpienie dość dużej liczby uboższych krajów do Unii Europejskiej i związany z tym efekt statystyczny sprawił, że nawet najsłabsze regiony w starych państwach członkowskich przestały się kwalifikować do wsparcia w ramach pierwszego celu (który oznacza wyrównywanie różnic i wspieranie najbiedniejszych regionów). Kolorem niebieskim (jasny niebieski) zaznaczone zostały właśnie te regiony, które nie kwalifikują się do celu konwergencji, ale mogą otrzymać wsparcie w ramach celu „Podnoszenie konkurencyjności regionów i zatrudnienia” (patrz: punkt „Na czym polega polityka regionalna/spójności Unii Europejskiej?” II cel: podniesienie konkurencyjności regionów i zatrudnienia). Jasnym kolorem czerwonym oraz ciemnym kolorem niebieskim zaznaczone zostały regiony, które znajdują się w fazie przejściowej i otrzymują wsparcie częściowe. To dlatego, że – chociaż nie kwalifikują się do dofinansowania zgodnie z obliczeniami – nagłe odebranie tym regionom dotacji unijnych  mogłoby wpłynąć niekorzystnie na gospodarkę tych obszarów, konieczne jest zatem zastosowanie etapu przejściowego dla tych regionów.


Wybrane instrumenty finansowe polityki regionalnej. Rodzaje funduszy (Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - EFRR, Europejski Fundusz Społeczny - EFS, Fundusz Spójności - FS)

Polityka spójności na lata 2007-2013 ma na celu zwiększenie wzrostu gospodarczego i zatrudnienia we wszystkich regionach i miastach Unii Europejskiej. Realizowana jest przede wszystkim dzięki dwóm funduszom strukturalnym, tj.: Europejskiemu Funduszowi Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiemu Funduszowi Społecznemu (EFS) oraz Funduszowi Spójności (FS).

Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego to największy fundusz. Jego celem jest wspieranie regionów, a dokładniej wyrównywanie różnic w stosunku do regionów bogatszych, lepiej rozwiniętych. EFRR finansuje wszystkie programy unijne, które mają na celu pomoc opóźnionym w rozwoju regionom. Poniżej przedstawiamy dziedziny, które mogą być finansowane z tego Funduszu:

Dzięki inwestycjom w wyżej wymienionych dziedzinach finansowanych z EFRR, Unia Europejska wspiera rozwój i tworzenie nowych miejsc pracy, a także wpływa pozytywnie na rozwój gospodarki.

Europejski Fundusz Społeczny najczęściej kojarzy się z możliwością finansowania szkoleń, warsztatów, wspieraniem zatrudnienia itp. W istocie EFS został stworzony po to, aby poprawić jakość i dostępność miejsc pracy i możliwości zatrudnienia w Unii Europejskiej. EFS zajmuje się następującymi dziedzinami:

Fundusz Spójności wspiera dwa sektory: środowisko i transport. Co ciekawe, od momentu przystąpienia do Unii Europejskiej w 2004 roku Polska otrzymała najwięcej środków z tego funduszu wśród wszystkich członków Unii! Z Funduszu Spójności można otrzymać dofinansowanie na duże projekty inwestycyjne z zakresu ochrony środowiska. Głównymi odbiorcami pomocy w ramach Funduszu Spójności są jednostki samorządu terytorialnego, tworzone przez nie związki gmin lub inne podmioty publiczne, np. przedsiębiorstwa komunalne będące własnością gminy. Fundusz ten wspiera następujące dziedziny:

Fundusz Spójności jest instrumentem polityki strukturalnej Unii Europejskiej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Pomoc z Funduszu Spójności otrzymują kraje, a nie regiony, tak jak to jest w przypadku EFS i EFRR. Środki Funduszu Spójności są kierowane do państw członkowskich, w których produkt narodowy brutto (PNB) na jednego mieszkańca jest niższy niż 90 proc. średniej w państwach Unii Europejskiej.

Zupełnie innym rodzajem funduszy są Europejski Fundusz Rolny Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW) i Europejski Fundusz Rybacki. Pomoc finansowa, którą możesz uzyskać z tych źródeł, związana jest z prowadzeniem Wspólnej Polityki Rolnej Unii Europejskiej, nie zaś polityki regionalnej. Aby dowiedzieć się więcej na ich temat wejdź na stronę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (www.minrol.gov.pl).


Inicjatywy Wspólnoty (Jaspers, Jessica, Jeremie)

Oprócz funduszy, które zostały omówione powyżej, istnieją inicjatywy wspólnotowe. Obecnie funkcjonują trzy nowe inicjatywy:

JASPERS – jest to wsparcie udzielane potencjalnym beneficjentom projektów indywidualnych o charakterze infrastrukturalnym, które zostaną zgłoszone przez instytucje zarządzającą programem operacyjnym. Do wsparcia kwalifikują sie projekty duże, czyli takie których całkowita szacunkowa wartość wynosi co najmniej 25 mln euro w sektorze środowiska oraz 50 mln w pozostałych sektorach. Przedmiotem wsparcia jest pomoc doradcza mająca na celu przygotowanie ww. projektów do realizacji, w tym m.in. weryfikacja przygotowanej dokumentacji oraz analiza wybranych problemów. Szczegółowe określenie zakresu pomocy doradczej następuje w toku negocjacji beneficjenta projektu z ekspertami JASPERS.

JESSICA – celem tego wspólnego przedsięwzięcia Komisji Europejskiej, Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz Banku Rozwoju Rady Europy  jest wspieranie inwestycji służących zapewnieniu zrównoważonego rozwoju w miastach. Inicjatywa JESSICA przewiduje stworzenie specjalnych funduszy rozwoju miast lub funduszy powierniczych, zasilonych środkami strukturalnymi, których zadaniem będzie wspieranie, przy pomocy instrumentów finansowych, projektów realizowanych w ramach zintegrowanych planów rozwoju miejskiego. Inicjatywa JESSICA odpowiada na potrzeby rozwojowe obszarów miejskich, mających znaczenie kluczowe dla pobudzania wzrostu w skali lokalnej, regionalnej oraz krajowej. Beneficjenci, dzięki tej inicjatywie będą mieli dostęp do dogodnych instrumentów finansowych, takich jak korzystne kredyty, środki kapitałowe lub gwarancje często konieczne do realizacji projektów, ale nie będą mieli możliwości pozyskania dotacji. 

JEREMIE –  Inicjatywa ta ma na celu poprawę wykorzystania oraz zwiększenie efektywności środków przeznaczanych na wsparcie sektora małych i średnich przedsiębiorstw w ramach funduszy strukturalnych. Pozwala ona na skorzystanie z wiedzy i doświadczenia Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego przy opracowywaniu programów operacyjnych w zakresie wsparcia MSP za pomocą odnawialnych instrumentów inżynierii finansowej, a następnie wdrażanie uzgodnionych instrumentów w ramach inicjatywy. JEREMIE to zatem wsparcie dla instrumentów finansowych, np. funduszy kapitałowych, na rzecz poprawy dostępu do funduszy wparcia rozwoju małych średnich firm, a także mikroprzedsiębiorstw w regionach.


Ważne dokumenty związane z funduszami unijnymi w Polsce

Dokumenty unijne:

Strategiczne Wytyczne Wspólnoty (SWW) stanowią bardzo ważny dokument unijny określający obszary, dla których – według Unii Europejskiej – powinny zostać przeznaczone dotacje unijne. Na podstawie tych Wytycznych opracowywane są Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia.

Dokumenty polskie:

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO), znane również jako Narodowa Strategia Spójności (NSS), to najważniejszy polski dokument dotyczący dotacji unijnych. Określa, na co powinny zostać wydane pieniądze otrzymane przez Polskę z EFRR, EFS oraz FS. Narodowa Strategia Spójności na lata 2007-2013 stawia sobie za cel tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Narodowa Strategia Spójności - NSS

 

Narodowa Strategia Spójności (NSS) (nazwa urzędowa: Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia, NSRO) to dokument strategiczny określający priorytety i obszary wykorzystania oraz system wdrażania funduszy unijnych: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) oraz Funduszu Spójności w ramach budżetu Wspólnoty na lata 2007–13.

Celem strategicznym NSS jest tworzenie warunków dla wzrostu konkurencyjności gospodarki polskiej opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz wzrost poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

Cel strategiczny osiągany będzie poprzez realizację horyzontalnych celów szczegółowych. Celami horyzontalnymi NSS są: 

  1. Poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa,

  2. Poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej,

  3. Budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski,

  4. Podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw, w tym szczególnie sektora wytwórczego o wysokiej wartości dodanej oraz rozwój sektora usług,

  5. Wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałanie ich marginalizacji społecznej, gospodarczej i przestrzennej,

  6. Wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na obszarach wiejskich.

Obok działań o charakterze prawnym, fiskalnym i instytucjonalnym cele NSS będą realizowane za pomocą programów (tzw. programów operacyjnych), zarządzanych przez Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, programów regionalnych (tzw. regionalnych programów operacyjnych), zarządzanych przez Zarządy poszczególnych Województw i projektów współfinansowanych ze strony instrumentów strukturalnych, tj.: 

Finansowanie Narodowej Strategii Spójności

Łączna suma środków zaangażowanych w realizację Narodowej Strategii Spójności wynosi około 85,6 mld euro. Z tytułu realizacji NSS średniorocznie (do roku 2015) będzie wydatkowe około 9,5 mld euro, co odpowiada około 5 proc. produktu krajowego brutto. Z tej sumy:

Wydatki w ramach polityki spójności będą koordynowane z wydatkami przeznaczonymi na instrumenty strukturalne Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej, a także programami europejskimi w sferze wzmacniania konkurencyjności.

Łączna suma środków włączona w realizację działań rozwojowych, których głównym elementem będzie NSS, wyniesie łącznie ponad 107,9 mld euro, w tym 85,4 mld środków UE.

Szczegółowy podział funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności w Polsce w układzie poszczególnych programów operacyjnych kształtuje się w następujący sposób: 

Pozostałe środki finansowe w ramach obu funduszy strukturalnych oraz Funduszu Spójności zostaną przeznaczone na utworzenie krajowej rezerwy wykonania (2 proc. wartości alokacji, czyli 1,3 mld euro).

Programy

W jaki sposób zorganizowany jest system wdrażania Funduszy Europejskich w Polsce?

Aby było możliwe wykorzystanie środków z EFRR, EFS oraz FS, przygotowane zostały programy, które opisują kto i na co może otrzymać dotację. Programy Operacyjne (PO) tworzone są na podstawie SWW i NSRO. Obecnie wszystkie cele zawarte w NSS będą realizowane przez określone programy finansujące, a są to:

Jeśli zatem chcesz otrzymać dofinansowanie na określony projekt, warto żebyś zapoznał się z Programem, którego tematyka jest zgodna z celem Twojej inwestycji. Do każdego z programów przygotowane zostały Szczegółowe opisy priorytetów, w których znajdziesz jeszcze więcej informacji. Uzupełnieniem tego może być również dokumentacja konkursowa, przygotowywana przed rozpoczęciem każdego konkursu na projekty oraz niezbędne akty prawne regulujące np. zasady udzielania pomocy publicznej.

Pamiętaj, że oprócz polityki regionalnej Unia Europejska kładzie także spory nacisk na politykę rolną, rybactwa i rybołówstwa. W Polsce przejawia się to w istnieniu dwóch programów:

Ich krótki opis znajdziesz poniżej.


Dlaczego konieczne jest programowanie wydatków?

Programowanie wydatków jest konieczne, ponieważ każdy złożony projekt o dofinansowanie powinien zgadzać się z wytycznymi Unii Europejskiej (przede wszystkim ze Strategicznymi Wytycznymi Wspólnoty) i odnowioną Strategią Lizbońską, która jest dokumentem strategicznym Unii Europejskiej – odnowionym w 2005 roku (strategia ta dotyczy rozwoju Europy i ma na celu przyspieszenie rozwoju gospodarki Unii Europejskiej, nadanie jej nowego impulsu oraz dogonienie szybko rozwijającej się gospodarki amerykańskiej). Dlatego właśnie Narodowa Strategia Spójności musi być uzgadniana z Komisją Europejską. Następnie na podstawie Narodowej Strategii Spójności tworzone są Programy Operacyjne, zaś na postawie Programów Operacyjnych powstają szczegółowe opisy priorytetów. Składając więc wniosek o dotację unijną, który jest zgodny ze Szczegółowym opisem priorytetów, możesz mieć pewność, że jest on też zgodny z Narodową Strategią Spójności oraz wytycznymi Unii Europejskiej.


Opis/charakterystyka programów w perspektywie finansowej 2007-2013

 

Nazwa Programu Operacyjnego

Kwota środków zarezerwowanych na realizację Programu [mld euro]

Infrastruktura i Środowisko

37,6

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich

17,2

Regionalne Programy Operacyjne

16,5

Kapitał Ludzki

11,5

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka

9,7

Europejska Współpraca Terytorialna

8,5

Rozwój Polski Wschodniej

2,3

Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa
i nadbrzeżnych obszarów rybackich

0,9

Pomoc Techniczna

0,6

Poniżej znajdziesz opis każdego z wymienionych programów

Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2007-2013 (PO IiŚ)

Celem programu jest poprawa atrakcyjności inwestycyjnej Polski i jej regionów poprzez rozwój infrastruktury technicznej przy równoczesnej ochronie i poprawie stanu środowiska, zdrowia, zachowaniu tożsamości kulturowej i rozwijaniu spójności terytorialnej
Bardzo ważną rzeczą dla rozwoju i poprawy warunków życia społeczeństwa jest tzw. infrastruktura techniczna. Składa się na nią szereg elementów, takich jak:

Poprawa stanu dróg, wody pitnej, sieci energetycznej służy dwóm podstawowym celom – poprawie atrakcyjności Polski dla inwestorów oraz polepszeniu poziomu życia mieszkańców. Z PO IiŚ można otrzymać dotacje na projekty z zakresu powyższych dziedzin. Z tego programu wsparte są projekty duże. Czasami będzie to oznaczać, że koszt tego projektu będzie sięgał aż 50 milionów euro! Muszą to także być projekty o dużym znaczeniu, czyli obszarze realizacji obejmującym więcej niż jedno województwo. Natomiast projekty, których celem jest pomoc mieszkańcom na poziomie gminy lub powiatu, można zrealizować w ramach z programu regionalnego.

PO IiŚ kładzie bardzo duży nacisk na sprawy ekologii i ochrony środowiska. Dlatego też, dotację z tego programu możesz uzyskać przede wszystkim na tego rodzaju inwestycje. Za pomocą dofinansowania z POIiŚ możesz również sfinansować projekty z zakresu promocji kultury, nauki oraz zdrowia (m.in. na ochronę zabytków i innych obiektów o dużej historycznej wartości, na działalność i wyposażenie szkół artystycznych oraz innych uczelni, a także na polepszenie warunków szpitalach oraz na poprawę jakości usług pogotowia ratunkowego).

Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL)

Program jest w całości realizowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem strategicznym Programu jest umożliwienie pełnego wykorzystania potencjału zasobów ludzkich, zarówno w wymiarze indywidualnym, jak i społecznym. W szczególności chodzi tu o koncentrację na obszarach zatrudnienia, edukacji, aktywizacji zawodowej, integracji społecznej oraz o budowę sprawnej administracji publicznej. Program Operacyjny Kapitał Ludzki ma na celu wzrost poziomu zatrudnienia i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw i ich pracowników, podniesienie poziomu wykształcenia, zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego, wsparcie dla budowy struktur administracyjnych państwa oraz zwiększenie spójności społecznej i terytorialnej.

Wszystkie działania realizowane w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki mają wpływać na zwiększenie konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości. Wdrażanie wyżej wymienionych celów odbywać się będzie poprzez realizację projektów miękkich, takich jak szkolenia, seminaria, programy rozwojowe, doradztwo. Program Operacyjny Kapitał Ludzki składa się z 10 Priorytetów realizowanych na poziomie centralnym i regionalnym.

Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (POIG)

Program ma na celu wspieranie szeroko rozumianej innowacyjności (w skali kraju lub na poziomie międzynarodowym). W ramach POIG wsparcie mogą otrzymać przedsiębiorstwa, instytucje otoczenia biznesu oraz jednostki naukowe, które chcą pomóc firmom we wdrażaniu najnowszych rozwiązań technologicznych. Ponadto POIG finansuje duże projekty, które mają na celu stworzenie odpowiednich warunków rozwoju dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Ważne jest, aby firma, która chce pozyskać środki z POIG chciała realizować projekt związany z innowacyjnością produktową (wytworzenie nowego, lepszego produktu), procesową (wytworzenie produktu w inny, nowocześniejszy sposób), marketingową lub organizacyjną. Należy pamiętać, że w ramach POIG nie będzie wspierana innowacyjność na poziomie lokalnym lub regionalnym. Tego rodzaju innowacyjne projekty (tzn. o zasięgu lokalnym i regionalnym) będą finansowane z Regionalnych Programów Operacyjnych i Programu Operacyjnego Rozwój Polski Wschodniej.

Głównym celem POIG jest rozwój polskiej gospodarki w oparciu o innowacyjne przedsiębiorstwa. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez zwiększenie innowacyjności przedsiębiorstw, wzrost konkurencyjności polskiej nauki, zwiększenie roli nauki w rozwoju gospodarczym, zwiększenie udziału innowacyjnych produktów polskiej gospodarki w rynku międzynarodowym, tworzenie trwałych i lepszych miejsc pracy, wzrost wykorzystania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w gospodarce.
Instytucje odpowiedzialne za realizację PO IG to:

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej na lata 2007-2013 (PO PRW)

Polska Wschodnia to województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie, świętokrzyskie i warmińsko – mazurskie.

Niestety Polska wschodnia rozwija się wolniej niż pozostała część kraju. Wynika to z bardzo wielu uwarunkowań, w tym uwarunkowań historycznych, sprzed wielu lat. Obszary Polski wschodniej to bardzo często tereny rolnicze, które w tej chwili są biedniejsze niż inne części kraju, a nawet całej Unii Europejskiej.

PO PRW został stworzony, aby przyspieszyć tempo, w którym rozwija się Polska Wschodnia. Sposobem na dokonanie tego ma być finansowa pomoc dla firm, które chcą poszerzać swoją działalność, unowocześniać swoje zasoby i swoje produkty.

Nie jest to jednak jedyny rodzaj projektów, jakie mogą otrzymać dotację z tego programu. Równie ważnym elementem jest zapewnienie jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostępu do szybkiego Internetu oraz poprawienie sieci dróg na tym terenie.

Poza tym, część środków w ramach tego programu została zarezerwowana na projekty dotyczące rozwoju turystyki. Mogą to być akcje reklamujące Polskę Wschodnią i zapraszające turystów do skorzystania z atrakcji, jakie tutaj są albo np. budowa ścieżek rowerowych.

Pamiętaj: projekty, które będą miały duży wpływ na poprawę sytuacji firm i mieszkańców na terenie pięciu województw Polski Wschodniej mogą być dofinansowane właśnie z tego programu!

Program Operacyjny Pomoc Techniczna 2007-2013 (PO PT)

Program ten jest zupełnie inny od wszystkich, o których wcześniej przeczytałeś. Ten program powstał z myślą o tych, którzy są odpowiedzialni za przyznawanie dotacji unijnych w Polsce. Są to m.in. Instytucje Zarządzające, Instytucje Wdrażające i Pośredniczące. To one przygotowują całą dokumentację, prowadzą nabory wniosków, sprawdzają wnioski i decydują, kto otrzyma dotację. O tych instytucjach możesz przeczytać w innych częściach poradnika. Celem Programu jest zapewnienie sprawnej realizacji założeń wydatkowania środków unijnych, za co odpowiedzialne są Instytucje Zarządzające.

Środki z programu PO PT mają pomóc temu, aby przyznawanie dotacji nie opóźniało się i aby wszyscy byli dobrze poinformowani, kiedy i na co mogą otrzymać środki, a także co muszą zrobić, aby otrzymać dotację. Są to właśnie środki z programu PO PT.

Regionalne Programy Operacyjne na lata 2007-2013 (RPO)

Oprócz pięciu programów operacyjnych funkcjonujących na poziomie krajowym istnieją także programy operacyjne dla każdego województwa, a zatem szesnaście Regionalnych Programów Operacyjnych. 16 RPO stanowi przykład znaczącej decentralizacji zarządzania procesami rozwojowymi. Takie rozwiązanie ma na celu identyfikowanie potrzeb na jak najniższym szczeblu, tak, aby działania zawarte w Regionalnych Programach Operacyjnych odpowiadały planom rozwoju każdego województwa z osobna. Samorządy województw otrzymały szerokie kompetencje związane z przygotowaniem i realizacją RPO.

Kluczową rolę w zarządzaniu i wdrażaniu RPO pełnią zarządy województw jako instytucje zarządzające programami (IZ), które odpowiadają za przygotowanie i realizację RPO, w tym za ocenę i wybór projektów do dofinansowania, dokonywanie płatności na rzecz beneficjentów, kontrolę projektów, monitorowanie i ewaluację realizacji programu. Ponadto IZ wydają wytyczne, zalecenia i podręczniki dotyczące różnych aspektów związanych z realizacją programu oraz prowadzą działania promocyjno-informacyjne.

Inwestycje, na które pozyskujesz środki z Regionalnego Programu Operacyjnego, musisz zrealizować na terenie danego województwa. Priorytety w poszczególnych Regionalnych Programach Operacyjnych są do siebie zbliżone. Zazwyczaj w ich ramach możesz pozyskać dofinansowanie na inwestycje związane ze zdrowiem, edukacją, rozwojem miast, turystyką, społeczeństwem informacyjnym, promocją regionu. Zawsze też odnajdziesz tam priorytet dotyczący rozwoju firm, szczególnie z sektora małych i średnich przedsiębiorstw.

Europejska Współpraca Terytorialna (EWT)

Europejska Współpraca Terytorialna zawiera w sobie wiele Programów, z których możesz otrzymać środki na bardzo różne projekty. Realizacji założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą trzy typy programów:

Programy współpracy transgranicznej 2007-2013:

W ramach wyżej wymienionych Programów możesz wraz z partnerem z określonego kraju czy regionu realizować wspólne inicjatywy lokalne i regionalne. W każdym z tych Programów mogą uczestniczyć jednostki samorządu terytorialnego, instytucje, organizacje oraz inne podmioty, które znajdują się na terenie blisko granicy z danym państwem – zanim złożysz projekt do tego Programu, sprawdź, czy teren, na którym chcesz realizować projekt przynależy do terenu objętego programem.

Projekty mogą być różnorodne, ale zawsze chodzi o wspólne przedsięwzięcia z inną instytucją czy jednostką samorządu terytorialnego po drugiej stronie granicy. W projektach tych ważny jest efekt, tzw. transgraniczności. Oznacza to, że Wasz pomysł musi mieć oddziaływanie i przynosić korzyści, zarówno dla Polski, jak i drugiego kraju, skąd pochodzi Twój partner. Pamiętaj, że partnerów możesz mieć wielu, ale oni też muszą być z terenu, którego dotyczy Program.

Programy Współpracy Transnarodowej 2007-2013:

W ramach wyżej wymienionych Programów możesz wraz z określonym partnerem z zagranicy realizować większe projekty dotyczące np. ochrony środowiska, odnowienia zniszczonych, zaniedbanych miast czy promowania rozwoju gospodarki. Realizowane przedsięwzięcia mają najczęściej charakter nieinwestycyjny. Polegają m.in. na opracowywaniu i wdrażaniu strategii, przygotowaniu dokumentów niezbędnych do realizacji inwestycji o znaczeniu ponadnarodowym, wypracowywaniu koncepcji nowoczesnych rozwiązań z dziedziny transportu, rozwoju miast, ochrony dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego, tworzenia sieci współpracy, wymiany doświadczeń.

W projektach musi uczestniczyć przynajmniej trzech finansujących partnerów z trzech krajów, z których co najmniej dwa to państwa członkowskie Unii Europejskiej leżące w obszarze Programów Region Morza Bałtyckiego lub Europa Środkowa.

Program Współpracy Międzyregionalnej 2007-2013:

INTERREG IV C, którego zasięg terytorialny obejmuje 27 państw członkowskich Unii Europejskiej oraz Norwegię i Szwajcarię.

W ramach Programu możesz realizować duże projekty dotyczące ochrony środowiska, wymiany doświadczeń w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na wiedzy.
W projektach realizowanych w ramach Programu INTERREG IV C powinny uczestniczyć podmioty reprezentujące co najmniej trzy kraje, w tym przynajmniej dwóch partnerów musi pochodzić z państw członkowskich Unii Europejskiej. Rekomendowana liczba partnerów zaangażowanych w projekt jest ściśle związana z intensywnością i charakterem planowanej współpracy.

Twój projekt powinien wiązać się z:

Pamiętaj, że w ramach Programów Europejskiej Współpracy Terytorialnej obowiązuje zasada, zgodnie z którą partnerzy wyznaczają spośród siebie partnera wiodącego (beneficjenta). Partner ten ponosi odpowiedzialność za właściwą realizację całego przedsięwzięcia. To on odpowiada za koordynację przygotowań projektu i składa wniosek w imieniu wszystkich partnerów. On także, po zatwierdzeniu wniosku, podpisuje umowę z Instytucją Zarządzającą Programem, kieruje wdrażaniem projektu, odpowiada za przygotowanie raportów i wniosków o płatność. Na konto partnera wiodącego przekazywana jest refundacja dla wszystkich partnerów.


Europejski Instrument Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP)

Osiąganiu celów zbliżonych do założeń Europejskiej Współpracy Terytorialnej służą również 2 programy współpracy transgranicznej, realizowane w partnerstwie z krajami spoza Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa (EISP).

Współpraca w ramach EISP w zakresie realizowanych projektów obejmuje dwóch partnerów – jeden musi pochodzić z kraju członkowskiego Unii Europejskiej i jeden z kraju partnerskiego.

Pamiętaj, że w ramach Europejskiego Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa obowiązuje zasada, zgodnie z którą partnerzy wyznaczają spośród siebie partnera wiodącego (beneficjenta). Partner ten ponosi odpowiedzialność za właściwą realizację całego przedsięwzięcia. To on odpowiada za koordynację przygotowań projektu i składa wniosek w imieniu wszystkich partnerów. On także, po zatwierdzeniu wniosku, podpisuje umowę z Instytucją Zarządzającą Programem, kieruje wdrażaniem projektu, odpowiada za przygotowanie raportów i wniosków o płatność. Na konto partnera wiodącego przekazywana jest refundacja dla wszystkich partnerów.

Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej (PO RPW) jest realizowany na obszarze pięciu województw Polski Wschodniej: warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego, podkarpackiego i świętokrzyskiego. Obszar ten jest słabiej rozwinięty od pozostałej części kraju, dlatego potrzebuje dodatkowego wsparcia  ze środków unijnych.

Celem programu jest „Przyspieszenie tempa rozwoju społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej w zgodzie z zasadą zrównoważonego rozwoju”, tzn. pomoc województwom Polski Wschodniej w szybszym osiągnięciu poziomu rozwoju województw w innych częściach Polski,  bez negatywnego wpływu na stan środowiska naturalnego.

Cel ten realizowany jest poprzez unowocześnienie wielu sfer życia społeczno-gospodarczego Polski Wschodniej (m.in. nauki, gospodarki, komunikacji), stworzenie nowych miejsc pracy, poprawę funkcjonowania dużych ośrodków miejskich, unowocześnienie sieci dróg, poprawę wizerunku Polski Wschodniej oraz zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej tej części kraju.

W ramach PO RPW realizowane są projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju społeczno-gospodarczego wszystkich województw Polski Wschodniej. Finansowane są przede wszystkim inwestycje w zakresie dróg, infrastruktury wspierającej działalność naukową i badawczą oraz zakładające modernizację miejskich lub regionalnych systemów komunikacyjnych. Realizowane są również przedsięwzięcia zwiększające atrakcyjność turystyczną danego obszaru (sieć ścieżek rowerowych, projekty promocji gospodarczej i turystycznej Regionu) oraz zapewniające jak największej liczbie mieszkańców Polski Wschodniej dostęp do Internetu (sieć szerokopasmowa Polski Wschodniej). Większość projektów realizowanych w ramach PO RPW to projekty indywidualne.

Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013

W Programie Rozwoju Obszarów Wiejskich (PROW) zapisane są pieniądze przeznaczone dla polskich rolników, przetwórców rolnych oraz gmin wiejskie i małych miast. Podobnie jak w innych programach, środki finansowe, o które mogą starać się rolnicy – chociaż pochodzą z innych źródeł – przekazywane są w formie dotacji. Nie są jednak przeznaczone wyłącznie dla najbiedniejszych regionów (tak jak większość środków polityki regionalnej), ale dla rolników w całej Unii Europejskiej. 

W celu wzmocnienia rolnictwa, rolnicy oraz właściciele lasów mogą przeznaczyć dotację na zakup usług doradczych, unowocześnienie swojego gospodarstwa oraz zakup maszyn czy urządzeń, które potrzebują do pracy w swoim gospodarstwie. Producenci rolni mogą także wykorzystać dotację na wprowadzenie znaku jakości dla swoich produktów, chronionego oznaczenia geograficznego czy też nazwy pochodzenia dla swojej tradycyjnej specjalności. Wsparcie może uzyskać także grupa producentów rolnych, która dopiero rozpoczęła swoją działalność – dotację można dostać na pierwsze pięć lat działania i wykorzystać na koszty administracyjne związane z prowadzeniem grupy. Mogą oni także otrzymać dotację na reklamowanie swojej żywności i informowanie o jej zaletach.

Z PROW wsparcie otrzymają także młodzi rolnicy, którzy potrzebują środków na start swojego gospodarstwa, jak i starsi w wieku przedemerytalnym, rezygnujący z prowadzenia swojego gospodarstwa i chcący je przekazać swoim następcom lub innemu producentowi. Rolnicy mogą także otrzymać dotacje na rezygnację z gospodarstwa i zmianę jego profilu, np. na gospodarstwo agroturystyczne lub założenie swojej firmy. Środki można także otrzymać na zalesianie oraz odtworzenie lasów, które zostały zniszczone.

Oprócz rolników z tego programu wspierani są także przetwórcy rolni, którzy produkują np. produkty mleczne, soki z owoców, przetwarzają warzywa, pieczarki, produkują mięsa czy wędliny, itp. Oni mogą otrzymać duże środki na wybudowanie i wyposażenie swoich zakładów przetwórczych.

Aby poprawić jakość życia mieszkańców wsi i małych miast, środki z PROW trafiają także do władz gmin wiejskich oraz instytucji, które dzięki dotacji mogą poprawić warunki życia i pracy na wsi. Mogą one wyremontować centrum wsi, wybudować boiska, świetlice czy też place zabaw. Dotację można także przeznaczyć na wybudowanie wodociągu czy kanalizacji, a także na scalenie gruntów oraz na ich meliorację.

Z PROW można także otrzymać środki na podniesienie aktywności i integracji mieszkańców danej wsi. Wtedy należy stworzyć tzw. Lokalną Grupę Działania, która przygotowuje plan imprez i innych wydarzeń we wsi, na których organizację może później otrzymać dotację.


Program Operacyjny „Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013”

W ramach tego programu dotacje przeznaczone są dla rybaków zakładów przetwórstwa rybnego, podmiotów prowadzących chów i hodowle ryb oraz terenów, które są zależne od rybactwa i rybołówstwa.

Środki mogą otrzymać właściciele lub armatorzy statków rybackich, którzy postanowią zaprzestać łowienia ryb. Otrzymają oni pomoc finansową, jeśli zdecydują się złomować swój statek rybacki lub zmienić jego przeznaczenie i wykorzystać go w całkiem inny sposób (np. restauracja, statek wycieczkowy, itp.). Właściciele lub armatorzy statków rybackich, którzy muszą tymczasowo zaprzestać połowów np. z powodu okresów ochronnych dla ryb,  także mogą otrzymać pomoc.

Dotacja może zostać przeznaczona na modernizację statku rybackiego, w celu poprawy warunków bezpieczeństwa poprawy warunków socjalno-bytowych załogi statku rybackiego, zwiększenia jakości ryb czy zmniejszenia negatywnego oddziaływania statków na środowisko naturalne. Szczególnego znaczenia nabiera wsparcie finansowe tradycyjnego rybołówstwa łodziowego na Bałtyku. Środki, jakie można otrzymać obejmują remont statku, wymianę silnika, itp.

Dotacje z tego programu również mogą otrzymać podmioty prowadzące lub planujące rozpocząć chów i hodowle ryb. Wsparcie finansowe obejmować będzie inwestycje zwiększające rentowność obiektów, inwestycje dotyczące budowy i uruchomienia chowu lub hodowli ryb w nowych obiektach hodowlanych oraz wyposażenia tych obiektów w urządzenia techniczne, w tym specjalistyczne środki transportu. Należy pamiętać także o możliwości wsparcia projektów przyczyniających się do ochrony i poprawy środowiska naturalnego.

Na wsparcie mogą liczyć także podmioty zajmujące się rybołówstwem śródlądowym, które obejmują przyznanie jednorazowych premii za zmianę przeznaczenia łodzi rybackich Znacząca część środków z Programu, przeznaczona jest także dla firm przetwarzających ryby na produkty rybne. Dla tej grupy dotacje przewidziane są na budowę i rozbudowę zakładów przetwórstwa rybnego, na ich nowoczesne wyposażenie oraz na poprawę oddziaływania zakładów przetwórstwa rybnego na środowisko. Dotacje mogą także otrzymać polskie porty, miejsca wyładunków i przystanie rybackie – z przeznaczeniem na poprawę ich funkcjonowania, w tym infrastruktury i zaplecza do przechowywania wyładowanych ryb.

W programie zarezerwowano również środki na promocję i reklamę produktów rybnych. Za sprawą wydarzeń promocyjnych i kampanii reklamowych, powinniśmy spożywać więcej produktów rybnych, a nasi producenci będą mogli wkroczyć na nowe rynki sprzedaży – także poza Polską.

Ostatnim bardzo ważnym elementem Programu jest pomoc miejscowościom rybackim i innym obszarom, które są zależne od rybołówstwa. Wzmocnienie tych obszarów i  poprawienie jakości życia ich mieszkańców będzie możliwe dzięki zmianie miejsca zatrudnienia rybaków, reklamie ekoturystyki, ochronie środowiska tych obszarów, czy poprawie ich atrakcyjności poprzez odtworzenie historycznych obiektów związanych z tradycyjnym rybołówstwem.






Wyszukiwarka

Podobne podstrony:

więcej podobnych podstron