Alex Ross, Reszta jest hałasem. Słuchając dwudziestego wieku

RODZIAŁ I – ZŁOTY WIEK.

Strauss, Mahler i fin de siècle

• Richard Strauss i Mahler

• Muzyka jako medium wyrażając konflikt, walkę przeciwieństw

• Richard Strauss – opera Salome (historia biblijna: taniec Salome przed Herodem, prośba o głowę Jana Chrzciciela

Ryszard I i III

• Richard Wagner Tristan i Izolda, Śpiewacy norymberscy i Tetralogia, Pierścień Nibelunga, Parsifal

• Ryszard I – Richard Strauss, Ryszard III – Richard Wagner

Der Mahler

• Różne odniesienia w symfoniach: od mszy renesansowych po marszowe pieśni żołnierskie

Nowy świat

• Do Ameryki przyjeżdżają z Europy muzycy, dyrygenci, śpiewacy

• Słuchanie muzyki klasycznej jest oznaka statusu społecznego

• Elektryfikacja muzyki – telharmonium

• Wizyta Straussa, Pacciniego i Wagnera w Nowym Jorku

ROZDZIAŁ II – DOKTOR FAUST

Schönberg, Debussy i atonalność

• Schönberg – prekursor muzyki atonalnej

• Współczesny kryzys muzyki poważnej

Wiedeń 1900

• Teksty Thomasa Manna na temat współczesnych mu sławnych postaci

• Atak na kicz

• Modernizm, wiedeńska awangarda, dekdentyzm

Paryż 1900

• Franz Liszt – pierwsza muzyka atonalna, poza systemem dur-moll

• Debussy – szeroki zainteresowania; kompozytot muzyki atonalnej

• Tworzy dramaty muzyczne

Schönberg

• Początkowo artysta pisze dzieła bogate brzmieniowe, „secesyjne”

• Kontakt z Mahlerem, Straussem

• Inspiracja poezją, sztuką

Skandal

• I Kwartet smyczkowy, I Symfonia kameralna, II Kwartet - wzbudziły kontrowersyjne oceny

• Powszechna niechęć do kompozytora

Atonalność

• Przeznaczenie – doprowadzić słuchaczy do szału

• Śmierć tonalności: Teoria harmonii Schönberg, 1911

Uczniowie

• „Szkoła wiedeńska” Schönberga – uczeń Webern, Berg

Wozzeck

• - historia pewnego żołnierza napisana przez Büchnera, tekst wykorzystał Berg

• Czasy I wojny światowej

ROZDZIAŁ III – TANIEC ZIEMI

Święto, folk i le jazz

• Skandaliczny koncert Baletów Rosyjskich Sergiusza Diagilewa

• Święto wiosny Strawińskiego – budzi zachwyt wśród widowni

W pogoni za realizmem: Janáček, Bartók, Ravel

• Percy Grainger i próba odtworzenia muzyki ludowej

• Janáček – badania na Węgrzech, obserwacje języka mówionego, słuchanie brzmień natury

• Bartók i obserwacje autentycznego folkloru węgierskiego

• Ravel – najbardziej francuski kompozytor

Strawiński i Święto

• Inspiracje folklorem, choć nie tak duże jak u węgierskich kompozytorów

• Protekcja Diagilewa

Wojna

• „Patriotyczna gorączka”

• Kontrowersje wokół Święta wiosny

Les Six i Le jazz

• Les Six: Poulenc, Milhaud, Honegger, Durey, Tailleferrre, Auric

• Grupa francuskich kompozytorów komponujących po wojnie

• Grupa Sześciu pisze „muzykę dnia codziennego”

• Paryski zachwyt nad jazzem – trwał ok. 3 lata

Polityka stylu

• Mahler: pomysł utworzenia Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej

• Odbywają się festiwale muzyczne

• Religijne utwory Strawińskiego