Przemył i jesgo rola w gospodarce narodowej.

Przemysł – drugi sektor gospodarki zajmujący się wydobyciem zasobów przyrody i ich przetwarzaniem da dobra. Przmysł wytwarza dobra inwestycyjne dla wszystkich działów.

Zakład przemysłowy – część przedsiębiorstwa, która prowadzi działalność techniczno-produkcyjną, posiada jakieś terytorium.

Podział przemysłu ze względu na charakter działalności:

• Przemysł wydobywczy – wydobycie i transport surowców na powierzchnię

• Przmysł przetwórczy – przetworzenie surowca na użyteczny produkt.

Podział wg przeznaczenia produkcji.

• Przemysł środków do dalszej produkcji

• Przemysł środków konsumpcji

Podział historyczny.

• Tradycyjny – lekki, hutniczy, górniczy

• Nowoczesny – farmaceutyczny, elektroniczny, optyczny itp.

Podział wg struktury własnościowej.

• Sektor publiczny

• Sektor prywatny

• Sektor mieszany

Podział wg wielkości. Bada się tu: zatrudnienie, obroty, zaangażowany kapitał.

Wg liczby pracowników:

• Do 10 osób – mikroprzedsiębiorstwa

• 10-49 – małe

• 50-249 – średnie

• Powyżej 250 – duże

Nie jest to jedyny podział.

Wg Stryjakiewicza:

• Do 50 – małe

• Do 200 – średnie

• Powyżej 200 – duże

Wg OECD

• 1-19 – bardzo małe

• 20-99 – małe

• 10-499 – średnie

• Ponad 500 – duże

Klasyfikacja przemysłu wg Polskiej Klasyfikacji Działalności

• Sekcja

• Dział

• Grupa

• Klasa

• Podklasa

Źródłami informacji o przemyśle są:

1. GUS

2. Agencja Rozwoju Przemysłu – właścicielem jest Skarb Państwa.

3. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych

4. Listy największych przedsiębiorstw w Polsce: Lista Polityki, Lista Rzeczpospolitej.

Mierniki Potencjału przemysłowego i wskaźniki uprzemysłowienia:

Miernik – określa poziom zjawiska w liczbach bezwzględnych.

Wskaźnik – określa poziom zjawiska w relatywny sposób tj. odniesienie jednej wielkości do innej.

Miernik potencjału przemysłowego – wyraża wielkości bezwzględne przemysłu na danym obszarze np. liczba zatrudnionych, wartości produkcji.

Miernik potencjału produkcyjnego przemysłu – liczba zatrudnionych, wartość produkcji.

Miernik dystrybucji – wielkość zaopatrzenia w surowce, wielkość zbytu wytworów.

Wskaźnik uprzemysłowienia – określa wielkość przemysłu w sposób względny np. zatrudnieni do powierzchni lub liczby ludności. Informuje o natężeniu przemysłu.

Rozmiary produkcji wyrażamy w:

• Jednostce fizycznej np. sztuka, tona

• Wartościowo np. w cenach.

Mierniki wielkości przemysłu.

1. Liczba zatrudnionych.

• Plusy

  • Łatwo dostępne dane

  • Możliwe porównania międzyregionalne i między dziedzinami.

• Minusy

  • Przewyższa tradycyjne i pracochłonne dziedziny

  • Pomniejsza rolę przemysłu nowoczesnego

2. Wartości środków trwałych – wartość środków uczestniczących w produkcji (maszyny itp.)

3. Produkcja globalna. Wartość produkcji globalnej obejmuje.

• Wartość produkcji sprzedanej (wyrobów, półfabrykatów)

• Marża handlowa ze sprzedaży

• Przyrost zapasów wyrobów gotowych i produkcji niezakończonej.

  • Wagą jest tu istnienie powiązań i kooperacji między przedsiębiorstwami, które zniekształcają wartość produkcji.

4. Wartość dodatnia brutto – stanowi część produkcji globalnej po odliczniu wartości zużycia pośredniego albo kosztów materiałowych

5. Produkcja sprzedana – wartość wytworzenia tego, co znalazło już odbiorców.

• Wartość sprzedanych wytworów

• Wartość usług świadczonych odpłatnie

• Zryczałtowana odpłatność agenta

6. Nakłady inwestycyjne – nakłady finansowe (rzeczowe), których celem jest stworzenie nowych środków trwałych lub ulepszeń istniejących obiektów majątku np. na budynki i budowle itp.

7. Moc zainstalowanych maszyn i urządzeń

8. Zużycie energii elektrycznej

9. Powierzchnia terenów przemysłowych

10. Kubatura budynków.

Wskaźniki uprzemysłowienia.

1. Wskaźnik koncentracji przemysłu – liczba osób zatrudnionych w przemyśle/ jednostkę powierzchni

2. Wskaźnik struktury społeczno-gospodarczej – osoby zatrudnione w przemyśle/ 1000 mieszkańców

3. Wskaźnik nasycenia przestrzeni majątkiem trwałym – wartość środków trwałych/ jednostkę powierzchni

4. Wskaźnik wyposażenia ludności w środki trwałe – wartość środków trwałych/1000 mieszkańców

5. Wskaźnik rangi przemysły w gospodarce – wartość produkcji globalnej lub czystej/ jednostkę powierzchni lub 1000 osób.

6. Techniczne uzbrojenie pracy – wartość brutto środków trwałych/ na jednego zatrudnionego w przemyśle

7. Kapitałochłonność produkcji – wartość brutto środków trwałych / wartości produkcji globalnej

Kiedy rozpatrujemy uprzemysłowienie regionu musimy posiłkować się kilkoma miernikami (wskaźnikami). Należy posługiwać się miernikiem(wskaźnikiem) syntetycznym, który jest sumą kilku normalizowanych mierników lub wskaźników szczegółowych.

Miernik (wskaźnik) syntetyczny – jedną liczbą wyraża poziom uprzemysłowienia, co pozwala na porównania potencjału przemysłu.

Normalizacja zmiennych.

Normalizacja polega na przetworzeniu danych w celu uzyskania ich porównywalności. Jednym z takich sposobów jest standaryzacja.

Standaryzacja:

Metody wybory potencjalnych miejsc lokalizacji przemysłu.

1. Metoda kolejnych eliminacji i przybliżeń.

• Dla określenia rodzaju przemysłu lub zakładu przemysłowego szuka się lokalizacji w wybranym rejonie, wykorzystując istniejące skupiska miejskie.

• Eliminuje się miasta, które nie posiadają odpowiednich warunków dla danego przemysłu.

• Miasta, które nie zostały wyeliminowane bada się metodami szczegółowymi.

• Decydującym czynnikiem przy podobnych warunkach są:

  • Koszta i rodzaj terenu

  • Ulgi podatkowe

  • Infrastruktura społeczna (mieszkania, usługi, szkoły)

  • Klimat inwestycyjny w mieście

2. Metoda odsiewu

• Polega na szczegółowym badaniu terenu, z punktu widzenia przydatności bądź nieprzydatności dla rozmieszczenia przemysłu.

• Jest to graficzna analiza obszaru, która ma zawęzić potencjalny wybór miejsca, poprzez eliminacje różnych terenów.

• Wykorzystuje opracowania kartograficzne, które przedstawiają różne aspekty strefy przyrodniczej i społecznej

• Po nałożeniu wszystkich warstw na siebie, otrzymujemy teren lokalizacji.

• Eliminacji ulegają:

  • Parki

  • Lasy i tereny wypoczynkowe

  • Tereny o dużym nachyleniu

  • Tereny o słabej infrastrukturze

  • Mocno zurbanizowane (brak miejsca)

  • Tereny o wysokiej i dobrej jakości gleb.

3. Metoda kosztów komparatywnych.

• Badanie struktur rynkowych, przy danym rozmieszczeniu surowców i innych czynników produkcji

• Celem jest ustalenie gdzie mamy najniższe koszty dostawy i wytwarzania.

• Bierze się pod uwagę:

  • Koszt terenu

  • Infrastruktóre techniczną i społeczną

  • Koszty eksploatacji zakladu

  • Koszty transportu.

• Decyduje tu różnica kosztu całkowitego między regionami. I dlatego badamy tylko te co się różnią.

  • Zróżnicowane koszty:

    • Zakup terenu

    • Infrastruktura

  • Mało zróżnicowane.

    • Zużycie materiałowe

    • Zakup surowców

Lokalizacja przedsiębiorstwa przemysłowego wg Alfreda, Webera.

Pierwszym, który badał problem lokalizacj był Laundhardt. Sformułował on trzy punkty teorii lokalizacji:

Jak znaleźć optymalną lokalizację dla zakładu, który:

• Wytwarza jeden produkt

• Ma do czynienia ze stałym rynkiem zbytu

• Istnieją dwa źródła surowców, zlokalizowanie w różnych miejscach.

Optymalna lokalizacja to minimalizująca koszty transportu. W XXw. Koszty transportu to (20-40%) całości kosztów.

Weber na podstawie tego przyjął on, że:

• Rozważamy lokalizację pojedynczego przedsiębiorstwa wytwarzającego jeden produkt w określonej ilości.

• Znana jest lokalizacja rynku zbytu i surowców.

• Koszty transportu są proporcjonalne do masy towaru i odległości

• Współczynniki produkcji są stałe

• Lokalizacja jest zajebista, gdy minimalizuje się koszty transportu.

Czynnik lokalizacji – to korzyści, które osiągamy, gdy działalność prowadzona jest w określonym punkcie lub obszarze. Korzyści to oszczędności w kosztach produkcji. Produkcja na danym obszarze odbywa się przy najmniejszym nakładzie kosztów niż w innym punkcie.

Czynniki wyznaczające lokalizację zakładów:

1. Czynnik transportu – posiada podstawowe znaczenie i modyfikują lokalizację.

2. Czynnik pracy

3. Czynnik aglomeracji

Optymalna lokalizacja wyznacza na jest przez minimalną wielkość iloczynów wagi i odległości transportu wszystkich surowców do zakładu oraz produktu na rynek zbytu.

Podział surowców:

1. Ze względu na powszechność występowania

• Surowce wszeobecne(ubikwitety) – wada dostępne powszechnie, niemające wpływu na lokalizacje np woda.

• Surowce zlokalizowane – osiągalne wyłącznie w wyjątkowych miejscach.

2. Ze względu na wielkość strat na wadzę w procesie produkcji.

• Surowce czyste – waga w całości wchodzi do produktu końcowego np. włókno w tkaninie

• Surowce tracące na wadzę – w toku procesu produkcji tracą swoją wagę lub jej część np. rudy żelaza przy wytopie stali.

Wskaźnik (indeksu) materiałowego – zużycie surowców w procesie produkcji. Ciężaru surowca / ciężaru wyrobu gotowego (wielkość wagi danego surowca, który należy zużyć do wyprodukowania określonej wagi produktu.

Jeżeli Wm > 1 – lokalizacja przy bazie surowca (lokalizacja o orientacji surowcowej)

Wm < 1 – lokalizacja przy rynku zbytu (orientacja rynkowa)

Wm = 1 – lokalizacja dowolna (obojętna orientacja lokalizacyjna)

Marketing terytorialny.

Marketing – proces społeczny i zarządczy, dzięki któremu ludzie uzyskują to, czego potrzebują i pragną, dzięki wymianie produktów i wartości.

W marketingu najważniejsze są potrzeby, preferencje i oczekiwania klientów.

Marketing terytorialny – rynkowa koncepcja zarządzania jednostką osadniczą. Ma prowadzić do zaspokojenia potrzeb i pragnień mieszkańców i gości, dzięki wcześniejszemu przewidywaniu zmian, odarte o racjonalne wykorzystanie zasobów.

Aspekty marketingu terytorialnego. (Wszystko w jednostce osadniczej)

1. Filozoficzny – najważniejsze są potrzeby klientów. Orientacja usług miasta na jego mieszkańców i potencjalnych klientów.

2. Informacyjny – żeby zaspokoić potrzeby ludzi potrzebne są informacje o tych potrzebach. Podstawowe znaczenie ma badanie i analiza oczekiwań i życzeń.

3. Strategiczno-operacyjny – osiągniecie oczekiwanych reakcji odbiorców wymaga opracowania długofalowego planu działania

4. Różnicowania działań – różne traktowanie różnych grup klientów. Myślenie w kategoriach grup docelowych

5. Koordynacji planowania działań – działamy nie tylko w sposób dopasowany do grup docelowych, ale zwłaszcza wg ustalonego planu działania.

Marketing terytorialny
Wewnętrzny Adresatem do społeczności lokalnej, lokalnych problemów gospodarczych	Zewnętrzny Adresowany do podmiotów poza terytorium danej jednostki np. inwestorzy, turyści, studenci

Nowy inwestor dla miasta to:

• Miejsca pracy (stworzone bezpośredni i pośrednio)

• Przypływ know-how (ludzi wykształconych)

• Wzrost kwalifikacji zawodowej

• Wzrost płac

Nie ma, co nastawiać się na wszystkie segmenty rynku, ponieważ pozyskanie wszystkich jest niemożliwe, należy precyzyjnie wybrać grupy docelowe. Wybór segmentu zależy od tego, co chcemy uzyskać, jakie zasoby chcemy sprowadzić i czym dysponujemy.

Proces pozyskiwania inwestora.

1. Nawiązanie kontaktu z potencjalnym inwestorem

2. Przedstawienie projektu

3. Negocjacje finansowe

4. Pomoc ciągła dla inwestora

Metody badania koncentracji przestrzennej przemysłu.

1. Iloraz lokalizacji przemysłu

2. Współczynnik lokalizacji Florence’a

3. Krzywa lokalizacji Lorenza

Iloraz lokalizacji przemysłu.

Iloraz lokalizacji i współczynnik lokalizacji = iloraz koncentracji, oraz współczynnik koncentracji.

Iloraz lokalizacji określa stopień koncentracji przemysłu względem obszaru (np. w województwie względem koncentracji na obszarze kraju)

Iloraz lokalizacji = 1, gdy poziom uprzemysłowienia województwa jest równy poziomowi w kraju.

Iloraz lokalizacji jest <1, to uprzemysłowienie w woj. jest niższe niż w kraju.

Iloraz lokalizacji jest >1, to uprzemysłowienie w woj. jest wyższe niż w kraju.

Możliwe są różne wariacje metody np. miasta do województwa itp.

Np.

Województwo	Zatrudnienie w przemyśle w tyś.	Powierzchnia w km^2	Zw/Pw	Lo
Dupawiec	245	19954	12,28	1,43
Korników	125	25462	4,91	0,57
LUNA	370	45416	8,59	1

Może być do ludności itp.

WSPÓŁCZYNNIK LOKALIZACJI FLORENCE’A

Mogą być tu wykorzystanie różne mierniki (zatrudnienie, produkcja, majątek trwały), natomiast podstawą porównania jest powierzchnia.

Procedura obliczania.

1. Standaryzacja zmiennych

2. Obliczamy różnice między elementami (A-B) gdzie B – powierzchnia, A – zatrudnienie w przemyśle. Rozpatruje się tylko jak A jest większe od B

3. Otrzymane różaniec sumuje się, a sumę dzieli przez sto.

Stosujemy w praktyce.

K – mieści się w przedziale od 0 do 1. Gdzie 1 to koncentracja zjawiska w jednym miejscu. 0 to zupełne rozproszenie.

Poniżej 0,4 – niski stopień koncentracji

0,4-0,6 – średni

0,6-0,8 – wysoki

Powyżej 0,8 – bardzo wysoki

Tu są złe dane, ale to tylko sposób jak się robi.

Woj.	Zatrudnienie w % zatrudnionych	Powierzchnia w % powierzchni	|A-B|
Proków	50	40	20
Mołków	80	20	60
Roków	50	40	10

SUMA |A-B| = 90

K= 90/200 = 0,45

Krzywa lokalizacji Lorenza możemy uznać za graficzną postać współczynnika lokalizacji.

Aby wykreślić krzywą należy:

1. Obliczyć % udział analizowanych elementów A i B (A – zatrudnienie w woj. w % zatrudnienia w kraju, B – powierzchnia woj. w pow. kraju w %)

2. Obliczamy wykładnik A/B

3. Uporządkowanie jednostek od największej do najmniejszej

4. Szereg skumulowany dla A i B

5. Skumulowane wartości A na osi X, a B na Y

6. Połączyć punkty.

Możemy powiedzieć, że 20 % powierzchni skupia 40 % zatrudnionych.

Obliczać można współczynnik lokalizacji Florence’a.

Gini – pomiar koncentracj na podstawie krzywej Lorenza i współczynnika lokalizacji Florence’a.

K=a/(a=b)

Im mniejszy Gini – tym lepiej

Następnego nie było

Formy koncentracji przestrzennej przemysłu.

• Ośrodek przemysłowy – odnosi się do znacznej koncentracji przemysłu w jednej miejscowości (oraz najbliższej okolicy)

• Okręg przemysłowy – jednostki, w skład, których wchodzi, co najmniej kilka miejscowości o silnie rozwiniętym przemyśle.

Wg Misztala ośrodek przemysłowy – to miejscowość, w której znajduje się najmniej jeden średniej wielkości zakład przemysłowy lub zespół zakładów o łącznym zatrudnieniu 100 osób.

Wg Fierli ośrodek przemysłowy – to koncentracja przemysłu w jednej miejscowości, dające zatrudnienie najmniej 10 tyś. osób.

Inni mówili, że ośrodek przemysłowy to miasta skupiające nie mniej niż 0,15 % ludności kraju, a liczba zatrudnionych w przemyśle nie jest mniejsza niż 0,15 % ogólnopolskiego zatrudnienia w przemyśle.

Technopolie – miasta, których gospodarka w dużej mierze opiera się na technologii.

Identyfikacja technopolii

• Stosunek zatrudnionych pracowników naukowych i technicznych do ogólnej liczby pracujących.

• Wilkość i odsetek wydatku na badania

• Poziom doskonałości produktów wytwarzanych

• Wskaźnik wzrostu zatrudnienia

Wyróżniamy technopolie:

• Centra innowacji – małe jednostki badawcze (np. przy uniwersytetach)

• Parki naukowe – organizowane przez uniwersytety, ich rozwój związany jest z firmami mającymi dział „badań i rozwoju” w fazie rozwoju. Składa się z biur, laboratoriów itp.

• Bieguny technologii – wysoki udział badań stosowanych. Główna działalność to rozwój technologii i świadczenie usług z nią związanych.

• Parki biznesu i handlu – wysokiej jakość otoczenia, dla bardzo wyspecjalizowanych działalności

• Wyższe strefy przemysłowe – ulegają wpływowi parków naukowych, jednak mają słaby związek z nową technologią.

Czynniki lokalizacji przemysłów wysokiej technologii:

• Siła robocza,

• Uniwersytety i instytucje badawcze

• Infrastruktura

CO ZAMIAST BIUROKRACJI?

Tradycyjne struktury biurokratyczne mogą tłumić pomysłowośc i inicjatywę pracowników. Aby zwiększyć swoją elastyczność i szybkośc reagowania wiele organiazacj odchodzi od struktur zależności pionowej na rzecz modeli „poziomych” i pracy zespołowej.

MODEL JAPOŃSKI

1. Proces decyzyjny przebiega od dołu do góry – odejście od piramidy władzy. Pracodawcy często spotykają się z pracownikami samego dołu, częste są spotkania kierowników z osobami na niższych stanowiskach.

2. Mniejsza specjalizacja – od początku pracownicy pracują na różnych stanowiskach i uczą się, jak co funkcjonuje, później potrafią wykonywać wiele różnych zadań i mogą zostać skierowani w różne miejsca.

3. Bezpieczeństwo pracy – dążenie do zatrudnienia na całe życie. Obowiązki i płace rosną wraz z e stażem pracy.

4. Praca zespołowa – pracownicy tworzą zespoły, co wpływa na ich wydajność.

5. Połączenie pracy zawodowej z życiem prywatnym – robi się z ludzi bezmózgie zombie, bez rodziny, bez wartości i celów.

Proces decyzyjny przebiegający od dołu do góry zdaje egzamin również poza Japonią.

ZMIANY SPOSOBÓW ZARZĄDZANIA.

W latach 80-tych zachodnie korporacje zaczęły wprowadzać nowe technik zarządzania, które miały na celu wzrost wydajności i konkurencyjności. Powstały dwie nowe gałęzie zarządzania oparte na koncepcjach japońskich.

• Zarządzanie zasobami ludzkimi, – czyli zarządzanie oparte na założeniu, ze pracownicy firmy decydują o jej konkurencyjności. Pracownicy muszą poświęcić się w całości dla firmy, ponieważ to pomoże jest osiągnąć sukces i być liderem w branży. Robi się to przekonując pracowników, że opłaca się własna inwestycja (np. czas) w firmę.

• Tworzenie specyficznej kultury korporacyjnej – kierownictwo tworzy wspólnie z pracownikami, budując lojalność i dumę wobec niej. Odbywa się to przez gromadzenie wszystkich szczebli pracowniczych w celu stworzenia wspólnego celi i wzmocnienia solidarności grupowej np. pikniki firmowe, czy jakieś wyjazdy sponsorowane przez firmę.

ROZWIĄZANIA TECHNICZNE W NOWOCZESNYCH ORGANIZACJACH

Wszystko zostaje podpięte do sieci internetowej i wszystkie wszystko się w niej odbywa. Fizyczne zacieranie granic organizacji wskutek rozwoju techniki informacyjnej, która zapewnia natychmiastową łączność ludzi. Same pierdoły są w tym punkcie.

SIECI ORGANIZACYJNE

„sieć przedsiębiorstw” to najwłaściwsze rozwiązanie w warunkach gospodarki światowej. Dzięki elektronicznym środkom łączności możliwe jest:

• Organizacje na całym świecie wiedzą o swoim istnieniu

• Można nawiązywać bez problemu kontakty

• Lepsza koordynacja

Przykłady sieci:

1. Sklep odzieżowy Benetton.

• Sprzedawcy na całym świecie stanowią część wielkiego kompleksu firm wytwarzających i sprzedających produkty.

• Centrala zleca podwykonawcom wytwarzanie produktów na podstawie zapotrzebowania licencjonowanych sprzedawców na całym świecie

• Taka struktura umożliwia dostosowanie zamówienia do potrzeb poszczególnych rynków. Inne ciuchy w Moskwie, a inne w Madrycie.

2. np. firmy IBM (International Business Machines)

Ogólnie :Silna strategia koalicji najpotężniejszych firm, jest to sieć mniejszych firm skupione wokół organizacj centralnej.

• Firma niegnyś samowystarczalna, która w latach 80 i 90-tych weszła w porozumienie z wieloma amerykańskimi i zagranicznymi firmami.

• Współpraca polega na wspólnej strategii i wzajemnej pomocy w rozwiązywaniu problemów

Powstawaniu sieci sprzyja decentralizacja. Centralizacja dziś okazuje się niewydajna i zbyt powolna. Dziś władza i odpowiedzialność rozkłada się równomiernie na wszystkie szczeble organizacj.

Debiurokratyzacja – rozpad weberowskiej biurokracj.

NARODZINY „ADHOKRACJI”

Mintzberg twierdzi, że żaden model biurokracji nie istniej. Jest wiele różnych struktur organizacyjnych, które mają różne zadania.

Wyodrębnił on cztery typy biurokracji tradycyjnej, które mają określone zadanie w stabilnych warunkach gospodarczych. ALE wyróżnił też piątą strukturę – „adhorkrację”. Jej zadanie nie polega na realizowaniu standardowych zadań, jej funkcja ciągle się zmienia. Opiera się ona na małych zespołach profesjonalistów, którzy wspólnie realizują osobne zadania lub pracują nad rozwiązaniem konkretnych problemów. Ważna rola w reklamach lub doradztwie. Nie jest ona jednak w stanie zastąpić tradycyjnych form. Jest raczej alternatywą, która musi szybko reagować na zmiany na rynku.

ORGANIZACJA PONOWOCZESNA.

Clegg mówi, że wartości i styl życia w danej kulturze wpływa na sposób funkcjonowania organizacji. I mogą być przeszkodą w przekształcenie się w wielkie struktury biurokratyczne.

Np. we Francji ceni się świeże pieczywo, codziennie nowe i dlatego nie udało się tam wprowadzić standaryzacji pieczywa.

Mówił on, że ponowoczesne organizacje cechują się dedyferencjacją – odchodzenie od wąskiej specjalizacji na rzecz poszerzania zakresu i różnorodności funkcji.

MAGDONALDYZACJA SPOŁECZEŃSTWA

Ritzer mówił, że debiurokratyzacja jest przesadzona. Da się wprawdzie zauważyć te tendencje, ale na ogół mamy do czynienia z „macdonaldyzacją” społeczeństwa. Czyli zasady restauracji fast food, zaczynają obowiązywać w innych aspektach społeczeństwa. Te zasady to:

• Wydajność

• Niezawodność

• Uniformizm

• Automatyzacja kontroli.

Mówi, ze całe społeczeństwo idzie w kierunku modelu znormalizowanych i uregulowanych metod działań. Automatyzacja zastępuje kontakt z ludźmi np. @ i poczta głosowa, bankomaty, zakupy internetowe, system obsługi klienta w bankach itp.

Ritzer obawia się, że taki stan szkodzi duchowości i kreatywności człeka, życie staje się homogeniczne i sztywne. Celem życia staje się przeżycie, mieć pełny brzuch, bez ideałów, za które warto żyć i umrzeć.

CO TO JEST PRACA?

Aspekty pracy zawodowej:

• Pieniądze – wynagrodzenie za pracę.

• Poziom aktywności – praca daje okazje do nabycia i wykorzystanie umiejętności.

• Urozmaicenie –praca pozwala wyjść z domu.

• Struktura czasowa – dzień jest zorganizowany, brak nudy.

• Kontakty społeczne – nowe znajomości.

• Poczucie własnej tożsamości – daje poczucie stabilności społecznej.

PRACA PŁATNA I NIEPŁATNA.

Praca niepłatna – prowadzenie gospodarstwa domowego, praca na własny użytek np. naprawa.

Praca poza kategoriami – kategorie szarej strefy, czyli gospodarki nieformalnej.

Praca – zajęcie wymagające wysiłku umysłowego i/lub fizycznego, którym celem jest wytworzenie dóbr i świadczenie usług.

Zawód to praca wykonywana za stale wynagrodzenie.

GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY:

Gospodarka oparta na wiedzy – to typ gospodarki, której rozwój i wzrost zależy od pomysłów, informacji i różnorakiej wiedzy. Większość zatrudnionych nie pracuje przy produkcji i dystrybucji, ale zajmuje się projektowaniem i opracowywaniem strategii rozwoju, sprzedaży i świadczeniem usług. Ich pracą jest przetwarzanie informacji

PODZIAŁ PRACY A ZALEŻNOŚCI EKONOMICZNE.

Cechy systemów gospodarczych nowoczesnego państwa:

1. Podział pracy – praca dzieli się na dużą liczbę wyspecjalizowanych czynności, którymi specjalizują się poszczególne jednostki,

2. Produkcja masowa – produkcja oparta na produkcji fabrycznej, maszyn i urządzeń.

3. Tysiące zawodów.

4. Wzrost współzależności ekonomiczne.

TAYLORYZM I FORDYZM.

Adam Smith pisał w XVIII w. o pozytywnych skutkach podziału pracy m.in. o zwiększeniu wydajności. Przykład szpilki. Czarpał z tego Taylor, który wprowadził ideę naukowej organizacji pracy, która polegała na badaniu procesu produkcji i rozbicie go na proste operacje, które należało zsynchronizować i zorganizować.

Tayloryzm – pracownicy ściśle nadzorowani, aby szybko i wydajnie (tak jak kazała góra) wykonać swoje zadanie. Od wydajności zależała płaca. Poprawiono wydajność produkcji, ale nie zwrócono uwagi na skutki jej wzrostu. Masowa produkcja wymaga masowych rynków zbytu. Dostrzegł to Ford.

FORDYZM – system masowej produkcji, powiązany jest z rozwijaniem masowych rynków zbytu. Ford połączył odrębne czynności w system ciągłej, płynnej produkcji. Wprowadził on ruchomą taśmę produkcyjną.

OGRANICZENIA TAYLORYZMU I FORDYZMU.

• Budowa linii produkcyjnej jest bardzo kosztowna, raz ustawiona okazuje się bardzo sztywna.

• Trudność konkurencji z państwami gdzie siła robocza jest tania.

• Jest to system małego zaufania – zadania są ustalone i sprzężone z maszynami. Praca podlega ścisłej kontroli, mała swoboda działań pracowników. Spadają przez to morale, można dostać na głowie robiąc ciągle to samo.

• Mało elastyczny system

System dużego zaufania – pozwala pracownikom, wg jakiś zasad, samodzielnie ustalać tempo pracy i jej zakres.

POSTFORDYZM

Postfordyzm – odchodzenie od taśmy na rzecz:

• Pracy zespołowej, grup zadaniowych

• Wszechstronnych kwalifikacji

• Marketing zorientowany na niszę w runku

Jej istotą jest maksymalna elastyczność w produkcji i innowacyjność ze względu na wymagania rynku.

Tendencje w postfordyzmie:

• Elastyczność produkcji – szybka zmiana produkcji

• Decentralizacja organizacji pracy – system kół poprawy jakości (rozmowa o zmianie na niskim poziomie)

• Odchodzenie od wąskiej specjalizacji

ZADANIA

Zakład produkuje 500 ton stopu dwóch rud metali, w którym pierwszy stanowi 60 %. Zawartość metalu w rudzie pierwszej wynosi 10 %. Indeks materiałowy metalu drugiego wynosi 5. Oblicz, oblicz ile waży każdy z metali w produkcie końcowym ile wykorzystuję się każdej z rud oraz poprzez obliczenia wskaz miejsce lokalizacji zakładu.

Przedsiębiorca Józef Kaczmarski zamierza otworzyć zakład produkcyjny wytwarzający miesięcznie 50 ton mieszanki warzywnej „dupa” mieszanka ma się składacz ziemniaków 30 marchwi 30 groszku 20 oraz kukurydzy 20. Ziemniaki i marchew J. Kacz kupi od rolnika Marcina Byka ze wsi Dziura Wielka zaś groszek i kukurydzę o rolnika h. bociana ze wsi Żaby. Indeks materiałowy ziemniaków i marchwi wynosi 2 zaś indeks materiałowy groszku i kukurydzy wynosi 3. Oblicz wagę poszczególnych warzyw w miesięcznej produkcji mieszanki warzywnej, oblicz wagę surowców wykorzystanych do produkcji oraz poprzez obliczenia miejsce lokalizacji zakładu pana J. Kaczmarska (rynek zbytu, Dziura czy Żaby)

Zakład produkcyjny Hau Hau wytwarza 50 ton karmy dla psów „Fafis”. W jej skład wchodzą podroby (40%), kasza jęczmienna 20%, marchew 20%, woda 20%. Woda jest dobrem ubikwitetowym, tj. powszechne występującym oraz w 100 wchodzącym do produktu końcowego. Podroby dostarcza A. Bajerski ze wsi Łapy (lm= 2) zaś kasza jęczmienna i marchew Robert Kudłak ze wsi Kopydłowo dla obu im=1,5. oblicz wagę potrzebnych surowców do wytworzenia 50 ton karmy, oblicz udział poszczególnych surowców w kamie oraz oblicz, gdzie powinien być zlokalizowany zakład.

zadanie 1.
	Im= S/P				S2= Im2*P2 --> S2= 5*300t=S2=1500t
	Im= 100/%rudy				Im1=100/%rud1 => Im1=100/10 => 10
	P= 500t				S1= Im1*P1--> S1=10*200t=> S1 2000t
	P2= 0,6*P=300
	R1=10%
	Im2=5				Lr=S1+S2
					Ls1=S2+P
					Ls2= S1+P
					Lr= 2000t +1500t=3500
					Ls1=2000+500=2500
					Ls2=1500+500=2000

Zadanie 2

P=50

Pz=0,3*P

15

lm=

2

Sz

30

Dziura Wielka

Trójkąt

Pm=0,3*P

15

lm=

2

Sm

30

Dziura Wielka

Pg=0,2*P

10

lm=

3

Sg

30

Zaby

Lr=DW+Z=60+60=120

Pk=0,2*P

10

lm=

3

Sk

30

Zaby

Ldw=Z+P=60+50=110

Lz=110

Zadania 3
P=50								Trójkąt
Pp=0,4*P	20	lm	2	S	40	Łapy	40	na rynku= 40+30= 70 ton
Pkj=0,2*P	10	lm	1,5	S	15	Kopydłowo	30	Łapy= 30+50= 80ton
Pm=0,2*P	10	lm	1,5	S	15	Kopydłowo		Kopydłowo= 40+50= 90ton
Pw=0,2*P	10	lm	1	S	10		10

Tobolska.

outsourcing - polega na przekazywaniu części prac przedsiębiorstwa na zewnątrz,zeby obniżyć koszty. Zlecanie części pordukcji podwynocawcą.

spin-offs - zakładanie nowych, odrębnych firm przez pracowników opuszczających przedsiębiorstwa, w wyniku likwidacji niektórych działów, stanowisk. Powstałe przedsiębiorstwa świadczą usługi na rzecz spólki-matki, na mocy różnych porozumień i umów. Na początku pracują głównie na zlecenie tych spółek

Wymień 5 zmian organizacyjnych, które po 1990 r. zachodziły w dużych przedsiębiorstwach przemysłowych w Polsce

1. ewolucja struktury organizacyjnej

2. spadek specyfikacji

3. outsourcing

4. spin-offs

5. intergacja organizacyjna

6. wzrost znaczenie i powstanien odrębnych dizałów marketingu

Opisz w kilku zdaniach, jak przebiegały zmiany organizacyjne HCP SA

Zmiany w HCP są przykładem zmian ewolucji struktury hybrydowej ku strukturze koncentracji, przez autonomizację jednostek organizacyjnych i nadanie im samodzielności.

W 1995 HCP przekstałciło sie w jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, prowadzenie prywatyzacji przez znalesienie inwestora strategicznego, który posiada kapitał na modernizacje w HCP. Wydzielenie części przedsiębiorstwa w odrębne podmioty gospodarcze, skupienie produkcji w najważniejszych dla przedsiębiortwa fabrykach sektora silnikowego.

Wszystko to wynikało ze zmiany popytu na pewne grupy towarów, trudnościami ze znalezienoem rynków zbytu. Zmiany te miały na celu poprawę efektywności posidanego majątku i zmniejszenie kosztów działalnosci.

Na czym polega teoria zależności od szklaku (ścieżki)

To co zdarzyło się wcześniej, wpływa na możliwe wyniki sekwencji wydarzeń zachodzących później. Podstawowe znaczenie ma czas rozpoczęcia i sekwencja zdarzeń. W poczatkowej faziem istnieje możliwość pojawieni się alternatywy rezultatów, wydarzenia o wielkiej skali, mogą być rezultatem stosunkowo drobnych i przypadkowych wydarzeń.

Specyficzne wydarzenie nadaje zjawisku charakter przyczynowo-skutkowego ciągu o właściwościach deterministycznych.

Moment początkowy to :

• Nieprzewidziane wydarzenie

• Splot oddzielnych sekwencji wydarzeń dający początek nowej trajektorii.

Istota:

• Nieprzewidziane wydarzenia we wczesnej fasie procesu, połaczone z kumulującymi się efektami tych wydarzeń, co skutkuje uwięzieniem w danym szleku

W jaki sposób teorią zależności od szlaku można wytłumaczyć rozwój Katowic oraz regres Bytomia, Świętochłowic i Siemianowic

Dzisiejszy sukces bądz regres jest wynikiem historycznej trajektorii.

Powstanie Katowic traktowany jest jako wydarzenie specyficzne (decyzja śląskiego przemysłowca, o lokalizacji zarządu swojego zakładu). Spowodowało to kształcenie się w katowicach węzła kolejowego, co umożliwiło miejscowości zyskanie statusu ośrodka handlowego. Planowy układ przestrzenny, stalica powiatu oraz lokalizacja zarządów wilkich firm i instytucji publicznych