SYLABUS

Tytuł modułu: WSTĘP DO PSYCHOLOGII Z ELEMENTAMI HISTORII MYŚLI PSYCHOLOGICZNEJ.

Tryb: stacjonarny

Rok: I; Semestr: zimowy

Liczba ECTS: 9

Liczba godzin modułu: 60

Moduł obowiązkowy dla studentów psychologii wszystkich Wydziałów SWPS
Moduł dostępny/otwarty dla studentów innych kierunków

Koordynator Modułu: prof. dr hab. Andrzej Strzałecki

Kontakt do koordynatora: e-mail [e-mail]
Dyżur: wtorek, godz. 10.30-11.45, pok. N302

Elementy składowe modułu

Wstęp do psychologii z elementami historii myśli psychologicznej
- wykład: 30 godz.; prof. dr hab. Andrzej Strzałecki
wykład: 30 godz.; dr Alicja Grochowska

Wstęp do psychologii z elementami historii myśli psychologicznej
- ćwiczenia: 15 godz.
mgr Radosław Kaczan, mgr Elżbieta Kluska , mgr Dorota Kondiuch, mgr Marcin Obrębski, mgr Anna Paszkowska, mgr Maria Rozwadowska, dr Łukasz Tanaś, mgr Agnieszka Zydlewska

- ćwiczenia/praca własna: 15 godz
mgr Radosław Kaczan, mgr Elżbieta Kluska , mgr Dorota Kondiuch, mgr Marcin Obrębski, mgr Anna Paszkowska, mgr Maria Rozwadowska, dr Łukasz Tanaś, mgr Agnieszka Zydlewska

Efekty kształcenia założone w module z odniesieniem do efektów kierunku

Zakres efektu	Efekty kształcenia dla modułu („autorskie”)	Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia
Wiedza	Student zna historyczne i kulturowe korzenie najważniejszych nurtów i systemów psychologicznych oraz rozumie główne trendy rozwoju współczesnej psychologii i jej subdyscyplin. Student wie, jakie są źródła i znaczenie pojęć psychologicznych oraz zna obszary ich zastosowań w psychologii i w pokrewnych dyscyplinach naukowych. Student zna przedmiot, cele, zadania, metody i miejsce psychologii w systemie innych nauk	K_W03 K_W04 K_W02 K_W04 K_W01
Umiejętności	Student potrafi formułować i wyrażać własne opinie oraz argumentować swe stanowisko w odwołaniu do dorobku reprezentantów różnych nurtów oraz podejść teoretycznych i empirycznych	K_U06 K_U04
Kompetencje społeczne	Student potrafi w odwołaniu do własnej wiedzy i umiejętności psychologicznych wyjaśnić osobom niezwiązanym z psychologią, jakie są jej źródła, zadania i metody, co jest przedmiotem psychologii oraz w jaki sposób można korzystać z jej ustaleń przy rozwiązywaniu problemów społecznych i jednostkowych.	K_K01

Daty wszystkich zajęć wchodzących w skład modułu (daty wpisuje Dział planowania po konsultacji z koordynatorem i osobami prowadzącymi zajęcia)

Sprawdzanie osiągnięć studentów w module ma następujące formy:

1. Wykład: Test wiadomości weryfikujący wiedzę źródłową z całego modułu.

2. Ćwiczenia: Wymagana obecność (dopuszczalne 2 nieobecności bez usprawiedliwienia). Pisemne kolokwia cząstkowe. Ocena wypowiedzi pisemnych i ustnych mająca na celu sprawdzenie umiejętność godzenia kontrowersyjnych stanowisk teoretycznych i opracowywania ujęć kompromisowych. Ocena udziału w dyskusjach tematycznych

3. Ćwiczenia/Praca własna: Ocena zadań wykonywanych w ramach pracy własnej (indywidualnej lub grupowej), w tym ocena opracowań pisemnych na zadany temat.

Wymagania co do zaliczenia modułu:

[Uwaga: każdy moduł oceniany jest punktowo i obejmuje w całości 100 punktów]

przykład:

Ogólna liczba punktów do uzyskania w module : 100 – zalicza minimum 60

1. Wykład - 60 punktów (wymagane minimum 30)

2. Ćwiczenia - 20 punktów (wymagane minimum 15)

3. Ćwiczenia/Praca własna - 20 punktów (wymagane minimum 15)

Powiązanie punktów z oceną modułu

[Uwaga: zasady przekształcenia sumy punktów za cały moduł mają być następujące:

Liczba punktów	Ocena
0-59	2 (niedostateczny)
60 – 67	3 (dostateczny)
68 – 75	3,5 (dostateczny plus)
76 – 83	4 (dobry)
84 – 91	4, 5 (dobry plus)
92 – 100	5 (bardzo dobry)

Szczegółowa tematyka zajęć składowych i wymagana literatura

WSTĘP DO PSYCHOLOGII Z ELEMENTAMI HISTORII MYŚLI PSYCHOLOGICZNEJ - WYKŁADY

Wykład 1
TEMAT: Wprowadzenie do cyklu wykładów „Wstęp do psychologii z elementami historii myśli psychologicznej”
Psychologia jako nauka w ujęciu systematycznym i historycznym. Istota i charakter poznania naukowego. Poznanie naukowe a poznanie naiwne. Czym jest psychologia i o czym jest psychologia? Psychologia jako nauka o duszy, o psychice, czy o zachowaniu? Podstawowe metody badań psychologii jako nauki: eksperyment i badania korelacyjne. Cele psychologii. Co to znaczy zrozumieć człowieka. Rola teorii w zrozumieniu i wyjaśnieniu zachowania się człowieka.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 1. Psychologia i życie, s. 2-19 i Rozdział 2. Metody badawcze w psychologii; s. 20-41.

Wykład 2
TEMAT: Główne koncepcje psychologiczne człowieka I
Psychologia klasyczna (Wundt, James). Psychoanaliza i neopsychoanaliza. Behawioryzm i neobehawioryzm

Literatura: Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdz. 2. Historia psychologii - od Wundta do czasów najnowszych; s. 73-136.

Wykład 3
TEMAT: Główne koncepcje psychologiczne człowieka II
Psychologia humanistyczna. Psychologia poznawcza. Psychologia ewolucyjna. Psychologia społeczna

Literatura: Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdz. 2. Historia psychologii - od Wundta do czasów najnowszych; s. 73-136.

Wykład 4
TEMAT: Percepcja i uwaga
Elementarne wrażenia zmysłowe i ich odbiór. Absolutne i różnicowe progi percepcji bodźca. Prawo Webera-Fechnera i prawo potęgowe Stevensa. Oddolne i odgórne ujęcie spostrzegania. Złudzenia percepcji i stałość spostrzegania. Percepcja obrazów dwuwymiarowych. Percepcja jako proces zorganizowanego i aktywnego interpretowania rzeczywistości. Percepcja przestrzeni trójwymiarowej i przestrzeń psychologiczna. Różnice kulturowe w spostrzeganiu. Rozpoznawanie wzorców. Obronność percepcyjna. Spostrzeganie podprogowe. Uwaga jako mechanizm selekcji bodźców. Funkcje uwagi: selekcja, czujność, przeszukiwanie, przerzutność, kontrola czynności jednoczesnych. Zaburzenia uwagi i ich konsekwencje. Rodzaje, znaczenie i funkcje świadomości. Empiryczne kryteria świadomości i sposoby jej badania. Psychologiczne koncepcje uwagi.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 4. Wrażenia zmysłowe i percepcja, s. 9 2-139.

Wykład 5
TEMAT: Uczenie się
Pojęcie uczenia się. Uczenie się jako podstawowy mechanizm modyfikacji zachowania. Czynniki działające w trakcie uczenia się – powtarzanie, uczenie skomasowane i rozłożone w czasie. Wpływ czynników poprzedzających uczenie się: transfer. Rodzaje transferu i czynniki wpływające na transfer. Proaktywne hamowanie i ułatwianie. Czynniki działające po zakończeniu uczenia się: retroaktywne hamowanie i ułatwianie. Warunkowanie klasyczne i instrumentalne. Wzmocnienia i prawo efektu. Uczenie się społeczne.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 6.Uczenie się i analiza zachowania, s. 166-201.

Wykład 6
TEMAT: Pamięć I
Czy pamięć jest jednorodnym systemem? Charakterystyka poszczególnych stadiów pamięci w ujęciu modelu blokowego: pamięć sensoryczna, krótkotrwała, długotrwała. Model blokowy w świetle nowych badań nad pamięcią. Pamięć jawna i niejawna. Fizjologiczne podłoże i mechanizmy pamięci. Zapominanie i jego przyczyny. Teorie zapominania.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 7. Pamięć, s. 202-241.

Wykład 7
TEMAT: Pamięć II
Nowe paradygmaty badania pamięci. Pamięć semantyczna, epizodyczna i autobiograficzna. Sieciowe modele pamięci semantycznej i proceduralnej. Pamięć robocza: struktura, funkcje, ograniczenia.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 7. Pamięć, s. 202-241.

Wykład 8
TEMAT: Myślenie I. Język i reprezentacje pojęciowe
Ogólna charakterystyka procesu myślenia. Rodzaje i funkcje myślenia. Język i reprezentacje poznawcze. Pojęcia – teorie pojęć naturalnych. Myślenie wyobrażeniowe. Język a myślenie..

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 8. Procesy poznawcze, s. 242-279.

Wykład 9
TEMAT: Myślenie II. Rozwiązywanie problemów
Myślenie jako proces rozwiązywania problemów. Przeszkody w rozwiązywaniu problemów. Strategie rozwiązywania problemów. Sztywność myślenia i sposoby przezwyciężania jej. Rozumowanie i jego rodzaje. Mechanizmy rozumowania. Błędy w rozumowaniu i ich przyczyny. Istota i charakter twórczości. Specyfika myślenia twórczego. Twórczość a wybitne osiągnięcia. Wgląd. Możliwości stymulowania myślenia twórczego. Burza mózgów i inne techniki twórczego myślenia

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 8. Procesy poznawcze, s. 242-279.

Wykład 10
TEMAT: Emocje
Charakterystyka procesów emocjonalnych. Fizjologiczne i psychologiczne aspekty emocji. Klasyczne teorie emocji. Współczesne koncepcje emocji. Emocje a procesy poznawcze. Agresja i agresywność. Lękowe zaburzenia zachowania. Depresja i obniżenie nastroju. Natura stresu psychologicznego: przyczyny, dynamika następstwa. Stres fizjologiczny i psychologiczny. Stres a zdrowie psychiczne i somatyczne. Strategie zmagania się ze stresem.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 12. Emocje, stres i zdrowie, s. 384-425.

Wykład 11
TEMAT: Motywacja
Zachowania celowe a motywacja. Funkcje procesu motywacyjnego. Charakterystyka procesów motywacyjnych. Czynniki wyzwalające procesy motywacyjne Rola motywacji w działaniu. Typy motywacji: działania motywowane potrzebami, motywacje instrumentalne i autonomiczne. Konflikty motywacyjne

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 11. Motywacja, s. 352-383.

Wykład 12
TEMAT: Różnice indywidualne. Inteligencja
Co to są różnice indywidualne i dlaczego należy je badać? Inteligencja – Klasyczne koncepcje inteligencji (Galton, Binet, Wechsler). Iloraz inteligencji. Czynnikowe modele inteligencji: modele hierarchiczne (Spearman, Burt) i modele wielozmiennowe (Thurstone, Guilford). Poza iloraz inteligencji – style poznawcze, poznawcze koncepcje inteligencji (Hunt, Sternberg). Zdolności i ich rozwój. Problem dziedziczności cech indywidualnych. Inteligencja a twórczość.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 9. Inteligencja i pomiar inteligencji, s. 280-307.

Wykład 13
TEMAT: Różnice indywidualne. Temperament
Teorie temperamentu. Regulacyjna teoria temperamentu. Temperament a działanie. Temperament a style poznawcze. Rola cech temperamentu w dawaniu sobie rady ze stresem.

Literatura: Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 9.3. Temperament; s. 776-799.

Wykład 14
TEMAT: Różnice indywidualne. Osobowość
Różnicowe ujęcie osobowości. Trójczynnikowa koncepcja Eysencka. Model „Wielkiej Piątki”. Inne czynnikowe koncepcje osobowości. Zalety i wady różnicowych koncepcji osobowości. Podejście nieróżnicowe w badaniach nad osobowością. Psychodynamiczne koncepcje osobowości. Poznawcze koncepcje osobowości.

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 13. Osobowość człowieka, s. 426-461.

Wykład 15
TEMAT: Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia
Okresy rozwoju człowieka i kryzysy z nim związane. Czy psychologia może dać odpowiedź na pytanie o sens życia?

Literatura: Gerrig, R. J., Zimbardo, P. G. (2009). Psychologia i życie. Wydanie nowe. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN. Rozdział 10. Rozwój człowieka w ciągu całego życia, s. 308-351.

WSTĘP DO PSYCHOLOGII Z ELEMENTAMI HISTORII MYŚLI PSYCHOLOGICZNEJ - ĆWICZENIA

Ćwiczenie 1
TEMAT: Wprowadzenie do zajęć „Wstęp do psychologii z elementami historii myśli psychologicznej”
Istota i charakter poznania naukowego. Podstawowe metody badań psychologii jako nauki: eksperyment i badania korelacyjne. Co to znaczy zrozumieć człowieka. Rola teorii w zrozumieniu i wyjaśnieniu zachowania się człowieka.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 1. Gdańsk. GWP. Rozdział 1. Elementy filozofii dla psychologów; s. 29-68. Rozdział 4.2. Poznanie psychologiczne jako poznanie naukowe, s. 178-207.

TEMAT: Główne koncepcje psychologiczne człowieka
Psychologia klasyczna (Wundt, James). Psychoanaliza i neopsychoanaliza. Behawioryzm i neobehawioryzm. Psychologia humanistyczna. Psychologia poznawcza. Psychologia społeczna.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki, tom 1. Gdańsk. GWP. Rozdział 2. Historia psychologii – od Wundta do czasów najnowszych; s. 73-136.

Ćwiczenie 2
TEMAT: Percepcja i uwaga
Percepcja. Wrażenia zmysłowe i ich odbiór. Prawo Webera-Fechnera i prawo potęgowe Stevensa. Oddolne i odgórne ujęcie spostrzegania. Percepcja obrazów dwuwymiarowych. Percepcja przestrzeni trójwymiarowej i przestrzeń psychologiczna (subiektywna). Obronność percepcyjna. Spostrzeganie podprogowe.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 6.2. Spostrzeganie, s. 339-348. Rozdział 6.2.2. Organizacja percepcyjna, s.355-385.

Uwaga. Funkcje uwagi: selekcja, czujność, przeszukiwanie, przerzutność, kontrola czynności jednoczesnych. Świadomość. Empiryczne kryteria świadomości i sposoby jej badania. Psychologiczne koncepcje uwagi.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 6.7. Uwaga i kontrola poznawcza, s. 445-460.

Ćwiczenie 3
TEMAT: Pamięć i uczenie się
Pamięć. Model blokowy pamięci: pamięć sensoryczna, krótkotrwała, długotrwała. Charakterystyka poszczególnych systemów. Model blokowy w świetle nowych badań nad pamięcią. Pamięć jawna i niejawna. Zapominanie i jego przyczyny. Teorie zapominania. Nowe paradygmaty badania pamięci. Pamięć semantyczna, epizodyczna i autobiograficzna. Pamięć semantyczna i proceduralna. Pamięć robocza: struktura, funkcje, ograniczenia.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 6.6. Pamięć i uczenie się, s.418-445.

Uczenie się. Pojęcie uczenia się. Czynniki działające w trakcie uczenia się – powtarzanie, uczenie skomasowane i rozłożone w czasie. Wpływ czynników poprzedzających uczenie się: transfer. Rodzaje transferu i czynniki wpływające na transfer. Proaktywne hamowanie i ułatwianie. Czynniki działające po zakończeniu uczenia się: retroaktywne hamowanie i ułatwianie. Warunkowanie klasyczne i instrumentalne. Wzmocnienia i prawo efektu. Uczenie się społeczne.

Literatura: Kosslyn, S.M., Rosenberg, R.S. (2006). Psychologia. Mozg. Człowiek. Świat. Kraków: Wydawnictwo Znak. Rozdział 6. Uczenie się; s. 248-291.

Ćwiczenie 4
TEMAT: Myślenie
Język i reprezentacje pojęciowe. Ogólna charakterystyka procesu myślenia. Rodzaje i funkcje myślenia. Język i reprezentacje poznawcze. Pojęcia – teorie pojęć naturalnych. Myślenie wyobrażeniowe. Język a myślenie..

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP.
Rozdział 6.4. Wyobrażeniowa reprezentacja rzeczywistości, s. 385-400.
Rozdział 6.5.1. Pojęciowa reprezentacja rzeczywistości, s. 400-418.

Rozwiązywanie problemów. Myślenie jako proces rozwiązywania problemów. Przeszkody w rozwiązywaniu problemów. Strategie rozwiązywania problemów. Sztywność myślenia i sposoby przezwyciężania jej. Rozumowanie i jego rodzaje. Mechanizmy rozumowania. Błędy w rozumowaniu i ich przyczyny. Istota i charakter twórczości. Specyfika myślenia twórczego. Twórczość a wybitne osiągnięcia. Wgląd. Możliwości stymulowania myślenia twórczego. Burza mózgów i inne techniki twórczego myślenia

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 6.8. Myślenie, rozumowanie i rozwiązywanie problemów, s. 461-479.

Ćwiczenie 5
TEMAT: Emocje i motywacje

Emocje. Charakterystyka procesów emocjonalnych. Fizjologiczne i psychologiczne aspekty emocji. Klasyczne teorie emocji. Współczesne koncepcje emocji. Emocje a procesy poznawcze. Agresja i agresywność. Lękowe zaburzenia zachowania. Depresja i obniżenie nastroju. Natura stresu psychologicznego: przyczyny, dynamika następstwa. Stres fizjologiczny i psychologiczny. Stres a zdrowie psychiczne i somatyczne. Strategie zmagania się ze stresem.

Motywacja. Zachowania celowe a motywacja. Funkcje procesu motywacyjnego. Charakterystyka procesów motywacyjnych. Czynniki wyzwalające procesy motywacyjne Rola motywacji w działaniu. Typy motywacji: działania motywowane potrzebami, motywacje instrumentalne i autonomiczne. Konflikty motywacyjne

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 7. Emocje i motywacja s. 511-649.

Ćwiczenie 6
TEMAT: Różnice indywidualne
Inteligencja. Co to są różnice indywidualne i dlaczego należy je badać? Czy inteligencję możemy mierzyć? Kontrowersje związane z pomiarem inteligencji. Klasyczne koncepcje inteligencji (Galton, Binet, Wechsler). Iloraz inteligencji. Czynnikowe modele inteligencji: modele hierarchiczne (Spearman, Burt) i modele wielozmiennowe (Thurstone, Guilford). Poza iloraz inteligencji – style poznawcze, poznawcze koncepcje inteligencji (Hunt, Sternberg). Zdolności i ich rozwój. Problem dziedziczności cech indywidualnych. Inteligencja a twórczość.

Literatura: Strelau, J., Doliński, D. (red.) (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP.
Rozdział 9.5. Inteligencja; s. 816-646.

Temperament. Teorie temperamentu. Regulacyjna teoria temperamentu. Temperament a działanie. Temperament a style poznawcze. Rola cech temperamentu w dawaniu sobie rady ze stresem.

Literatura: Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP. Rozdział 9.3. Temperament; s. 776-799.

Ćwiczenie 7
TEMAT: Różnice indywidualne
Osobowość. Różnicowe ujęcie osobowości. Trójczynnikowa koncepcja Eysencka. Model „Wielkiej Piątki”. Inne czynnikowe koncepcje osobowości. Zalety i wady różnicowych koncepcji osobowości. Podejście nieróżnicowe w badaniach nad osobowością. Psychodynamiczne koncepcje osobowości. Poznawcze koncepcje osobowości.

Literatura: Strelau, J. i Doliński, D. (red.). (2008). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom 1. Gdańsk: GWP.Rozdział 8. Osobowość; s. 651-764.

Ćwiczenie 8
TEMAT: Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia
Okresy rozwoju człowieka i kryzysy z nim związane. Czy psychologia może dać odpowiedź na pytanie o sens życia?

Literatura: Strelau, J. (red.), (2000). Psychologia. Podręcznik akademicki. Tom I. Gdańsk: GWP.
Rozdział 7. Wprowadzenie do psychologii rozwoju, s. 256-283.

Ćwiczenia/Praca własna

Ćwiczenie/Praca własna 1. Wprowadzenie do zajęć „Wstęp do psychologii z elementami historii myśli psychologicznej”
a) Praca indywidualna, pisemna (1/2 strony). Zdecydowałaś/eś się, że zostaniesz psychologiem. Napisz list do przyjaciela, w którym opiszesz jakiego rodzaju psychologiem będziesz (np. społecznym, klinicznym) i jakie inne drogi kariery w psychologii rozważałaś/eś ale odrzuciłaś/eś. Studenci mają za zadanie przełamać stereotypy dotyczące pracy psychologów i umiejętnie wyjaśnić czym się będą zajmować.

b) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). "Korelacja, a przyczynowość". Prowadzący przedstawia kilka przykładów badań korelacyjnych (np. związek spożywania pokarmu X z zachorowaniem na Y; związek wykonywania czynności X z dobrostanem). Studenci opisują możliwe wyjaśnienia zaobserwowanych zależności w formie krótkiej notki prasowej.

c) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). "Eksperyment". Studenci opracowują plan eksperymentu weryfikującego efektywność różnych form kształcenia się (e-learning, uczenie się w grupie, itp.) lub sprawdzającego prawdziwość haseł reklamowych (produkt X poprawia Y). Muszą zawrzeć następujące elementy: a) hipoteza, b) wskaźniki zmiennych, c) opis procedury oraz następujące terminy: "grupa eksperymentalna i kontrolna", "zmienna niezależna i zależna".

d) Praca indywidualna, pisemna (1-2 stron): porównaj koncepcję psychoanalityczną i behawiorystyczną; zastanów się, które ze zjawisk psychologicznych można pełniej wyjaśnić przez te koncepcje?

Literatura: Oleś, P., Puchalska-Wasyl, M. i Sobol-Kwapińska, M. (red.) (2006) O osobowości praktycznie wszystko: ćwiczenia z psychologii osobowości. Warszawa: Scholar; Lublin: KUL

Ćwiczenie/Praca własna 2. Percepcja i uwaga
a) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci zastanawiają się, jak wykorzystać poznane prawa percepcyjne i złudzenia percepcyjne w poszczególnych zawodach, we wzornictwie, w architekturze, itd. Opisują wybrane przez siebie dzieło sztuki, w którym zawarte jest określone zjawisko z obszaru percepcji lub przedstawiają pomysł stworzenia nowego dzieła.

b) Praca indywidualna, pisemna (1/2 strony). Studenci wykorzystują wiedzę z zakresu percepcji (złudzeń percepcyjnych, ślepoty na zmiany), by w krótkiej notce prasowej, opisać na co powinny uważać osoby zajmujące się transportem osób (kierowcy, piloci).

c) Praca indywidualna, pisemna (1/2 strony). Studenci znajdują opis określonego dzieła sztuki, lub ważnego wydarzenia w dwóch odmiennych kulturach (np. położonych skrajnie na wymiarze indywidualizm/kolektywizm). Opisują różnice pomiędzy opisami wykorzystując wiedzę o wpływie czynników kulturowych na percepcję.

d) Praca indywidualna, pisemna (1/2 strony). Studenci odpowiadają na pytanie: zakładając, że musiałabyś/musiałbyś zrezygnować z jednego zmysłu, który by to był i dlaczego? Opisz zmiany fizjologiczne i zmiany w twojej percepcji, które zaszłyby po utracie tego zmysłu.

Literatura: Widzisz to, co znasz [Turnbull, C.M. (1961). Uwagi dotyczące doświadczeń i zachowań Pigmejów BaMbuti.] oraz Razem, osobno... [Triandis, H., Bontempo, R. I in. (1988). Indywidualizm i kolektywizm: Międzykulturowe spojrzenie na związki między jednostką a grupą własną] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ćwiczenie/Praca własna 3. Pamięć i uczenie się
a) Stworzenie własnego projektu zastosowania warunkowania klasycznego lub instrumentalnego do zmiany zachowań: Gr.1 – w reklamie, Gr.2 – w szkole (poprawa zachowania podczas lekcji), Gr.3 – w resocjalizacji, Gr.4 – w zachowaniach wyborczych. Grupa tworzy opis procedury modyfikacji zachowania oraz rozważa kwestie etyczne związane z tą procedurą. Na koniec prezentuje wyniki na piśmie.

b) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci wybierają dwa problemy związane z zachowaniem się zwierząt domowych i analizują, w jaki sposób mogło dość do wyuczenia się tych zachowań. Ważne jest by w opisie stosowali fachową terminologię i wyraźnie rozróżniali warunkowanie klasyczne od instrumentalnego.

Literatura: Nie tylko o śliniących się psach [Pawłow, I.P. (1927). Odruchy warunkowe.] oraz Odpukać w niemalowane drewno! [Skinner, B.F. (1948). Przesądne gołębie.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne

c) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Wykorzystując wiedzę z zakresu pamięci, percepcji i uwagi studenci piszą krótką notkę prasową pokazującącą problemy, które mogą wystąpić w przypadku zeznań naocznych świadków przestępstwa.

Literatura: Dzięki za pamięć! [Loftus, E.F. (1975). Sugerujące pytania a zeznania naocznych świadków] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ćwiczenie/Praca własna 4. Myślenie
a) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Sformułowanie 10 pytań badawczych według zasad omówionych na wykładzie i ćwiczeniach na temat interesujących zjawisk z zakresu psychologii oraz metody ich sprawdzenia (metody badawcze). W każdym przypadku przedstawienie możliwie twórczej i odtwórczej metody weryfikacji danego pytania badawczego.

Literatura: Dymkowski, M. (2003). Zmienność mentalności a historyczna ogólność teorii psychologicznych. W: Piskorz, Z. i Zaleśkiewicz, T. Psychologia umysłu. (s. 226-237). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ćwiczenie/Praca własna 5. Emocje i motywacje
a) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci indywidualnie opracowują scenariusz lekcji w liceum na temat stresu, skutków oddziaływania stresu, sposobów radzenia sobie ze stresem. W taki sposób, by zostali zrozumiani przez osobę nie związaną z psychologią.

Literatura: Życie, zmiana i stres [Holmes, T.H., Rahe, R.H. (1967). Skala ponownego przystosowania społecznego.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

b) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci, odnosząc się do klasycznych badań Ekmana, dyskutują problem uniwersalności emocji, przedstawiając argumenty za i przeciw.

Literatura: Masz to wypisane na twarzy! [Ekman, P., Friesen, W.V., 1971). Takie same twarze i emocje w różnych kulturach.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ćwiczenie/Praca własna 6. Różnice indywidualne: Inteligencja i Temperament

a) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci przygotowują zalecenia pedagogiczne względem dzieci, których temperament określany jest jako "trudny". W tekście mają za zadanie wyjaśnić, jakie są przyczyny zmienności w zakresie temperamentu oraz wyjaśnić możliwe sposoby postępowania uwzględniającego odmienne preferencje wynikające z różnic indywidualnych.

b) Praca grupowa, pisemna (1 strona). Studenci opisują możliwości i zagrożenia wynikające ze stosowania testów inteligencji w Gr.1: poradnictwie zawodowym, Gr. 2: w szkolnictwie podstawowym, Gr. 3: jako element selekcji kandydatów do pracy, Gr. 4: jako narzędzia wskazujące różnice pomiędzy grupami (zawodowymi, etnicznymi).

c) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). "Pamięć a bioetyka". Wzrost wiedzy w obszarze neuronauki spowodował, że wiemy coraz więcej na temat funkcjonowania mózgu. W związku z tym pojawiają się też nowe problemy etyczne, które często stanowią przedmiot zainteresowania popkultury. Na przykładzie wybranego filmu (np. Zakochany bez pamięci, Pamięć absolutna, Raport mniejszości) lub sztuki, w którym poruszony jest problem zmiany pamięci poprzez oddziaływania neurologiczne, rozważ kwestie etyczne związane z taką procedurą lub opisz dlaczego wiedza o mózgu wskazuje na brak możliwości przeprowadzenia określonej procedury.

Literatura: Nęcka, E. (2009). Inteligencja jest procesem. W: Kozielecki, J. Nowe idee w psychologii. Psychologia XXI wieku. (s. 21-39). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Maruszewski, T. (2005). Pamięć autobiograficzna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Rozdział 9. Kontrowersje wokół psychologicznego mechanizmu wyparcia i tłumienia (s. 171-193).

Ćwiczenie/Praca własna 7. Różnice indywidualne: Osobowość

a) Praca grupowa, pisemna (1 strona). "Agresja z różnych perspektyw". Studenci otrzymują fikcyjną informację od nauczyciela, w której opisany jest przypadek ucznia agresywnego w stosunku do kolegów. Wcielają się w rolę psychologa badającego ten przypadek, samodzielnie dopisują szczegóły omawianej historii (np. w jakich sytuacjach uczeń jest agresywny), a następnie przedstawiają analizę prawdopodobnych przyczyn agresji, metody weryfikacji tych przypuszczeń oraz metody poprawy zachowania ucznia z perspektywy: a) biologicznej, b) ewolucyjnej, c) psychodynamicznej, d) behawioralnej, e) poznawczej, f) humanistycznej. Po zakończeniu prezentacji, należy zestawić charakterystykę poszczególnych podejść.

Literatura: Agresja – patrz i ucz się! [Bandura, A., Ross, D. i Ross, S.A. (1961). Przejmowanie agresji poprzez naśladowanie agresywnych modeli.] oraz Wyobraź sobie! [Murray, H.A. (1938). Odkrywanie osobowości.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Ćwiczenie/Praca własna 8. Rozwój człowieka w pełnym cyklu życia

a) Praca indywidualna, pisemna (1/2 strony). Studenci analizują związek pomiędzy relacjami romantycznymi u dorosłych, a relacjami więzi z rodzicami. Czy wczesne doświadczenia relacji z rodzicami stanowią predyktor relacji w dorosłości? Jakie mogą być inne wyjaśnienia takich związków? Studenci piszą pracę indywidualnie, w formie fikcyjnej analizy związku dwóch osób. Celem pracy jest wskazanie na możliwe nadinterpretacje w obszarach wrażliwych, takich jak relacje romantyczne oraz relacje z bliskimi, a także na konieczność odnoszenia się do danych empirycznych.

Literatura: Odkrywanie miłości [Harlow, H.F. (1958). Natura miłości.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Strelau, J. (red.), (2000). Psychologia. Tom I. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Rozdz. 7. A. Brzezińska i J. Trempała. Wprowadzenie do psychologii rozwoju, pkt. 7.3., s. 256-283.

b) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Role związane z płcią. Studenci wybierają jedną z poniższych aktywności i przygotowują raport (maksymalnie 1 strona) z dokonanej obserwacji. a) Udaj się do sklepu z zabawkami, opisz: w jaki sposób sklep jest urządzony? Jak odróżnić zabawki dla chłopców i dziewcząt? Czym różnią się te zabawki?; b) Udaj się do księgarni i zanotuj czym różnią się kartki urodzinowe (lub z okazji narodzin) dla chłopców i dziewcząt? Jak zmienia się ich treść na przestrzeni kolejnych lat życia?; c) Udaj się do biblioteki lub księgarni i znajdź sekcję z książkami dla dzieci. W jaki sposób przedstawia się chłopców i dziewczynki w tych książkach? W jaki sposób zmieniał się ich opis na przestrzeni kilkunastu lat (poszukaj w bibliotece starszych książek)?; d) Obejrzyj kilkugodzinny blok programów dla dzieci, zwracaj szczególną uwagę na reklamy. Czy są one adresowane do określonej płci? Po czym można to poznać? W jaki sposób przedstawiani są rodzice oraz opiekunowie?

c) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Studenci wcielają się w rolę osób, które właśnie otrzymały swoją pierwszą pracę. Ich zadaniem jest napisanie charakterystyki swojego szefa w sytuacji, gdy jest to: a) 18 letnia kobieta, b) 35 letni mężczyzna, c) 50 letnia kobieta, d) 65 letni mężczyzna, e) 70 letnia kobieta. Następnie analizują swoje wypowiedzi i na tej podstawie szykują 1 stronicowy raport, w którym opisują jakie cechy przypisywali płci, jakie cechy zmieniały się wraz z wiekiem oraz w jaki sposób ich oczekiwania dotyczące charakterystyk ich przełożonego mogłyby wpłynąć na ich zachowanie w pracy.

Literatura: Dostajesz to, czego oczekujesz [Rosenthal, R., Jacobson, L. (1966). Oczekiwania nauczycieli: Czynniki determinujące zwiększanie ilorazu inteligencji uczniów.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

d) Praca indywidualna, pisemna (1 strona). Na podstawie wiedzy dotyczącej rozwoju człowieka w pełnym cyklu życia studenci formułują rekomendacje dotyczące zwiększenia dobrostanu osób starszych przebywających w domu opieki.

Literatura: Dobrze jest sprawować kontrolę [Langer, E.J., Rodin, J. (1976). Wpływ możliwości dokonywania wyboru i zwiększonej odpowiedzialności osobistej na osoby starsze: Badania terenowe w domu opieki.] w Hock, R. R. (2003). 40 prac badawczych, które zmieniły oblicze psychologii. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.