APARAT RUCHU CZŁOWIEKA

Aparat ruchu człowieka składa sie z dwóch części. Układ szkieletowy (kostny), określany jako bierny aparat ruchu i układ mięśniowy, który jest czynnym aparatem ruchowym.

UKŁAD SZKIELETOWY (bierna część aparatu ruchu)

Rola szkieletu. Szkielet stanowi rusztowanie ciała i decyduje o jego wielkości i ksztaucie. Utrzymuje on ciało w określonym położeniu przestrzennym, np. w pozycji stojącej czy też siedzącej. Kościelec stanowi też złożony system dzwigni, dzięki którym przy aktywnej pracy kurczliwych mięścni ciało człowieka może się poruszac. W reszcie takie części szkieletu, jak czaszka,, klatka piersiowa, miednica czy kanał kręgowy tworzą mechaniczną ochronę dla narządów wewnętrznych.

Układ szkieletowy składa się z kości, chrząstek oraz łączących je bardziej lub mniej ruchomo stawów i wiązadeł. Każda kość wchodząca w skład szkieletu jest narządem spęłniającym określone czynności i przystosowanych do nich swą budową.

Podział i funkcje kości.

Krótkie – zaliczamy je do bryłkowatych kości nadgarstka i stępu.

Długie – występują przede wszystkim w kończynach i działają jako dzwignie, w części środkowej mają postać wydłużonego walca zwanego trzonem kości, wewnątrz trzonu kości znajduje się jama szpikowa.

Płaskie – np.kości sklepienia czaszki, kość biodrowa, łopatka - tworzą osłonę dla położonych pod nimi narządów, są dużą powierzchnią przyczepu dla mięśni.

Różnoksztautne – zaliczamy do nich kości nie należące do żadnej z grup wymienionych poprzednio, np. kości podstawy czaszki.

Pneumatyczne – są to kości zawierające przestrzenie wypęłnione powietrzem, w szkielecie człowieka występują tylko w czaszce.

Budowa kości.

Kości nie tylko wykazują duża różnorodność ksztautów, ale i różnorodną rzeźbę powierzchni. Czynnokiem ksztsutującym kości jest przede wszystkim uciskające lub rozciągające działanie mięśni i sąsiednich kości. W miejscach narażonych na ucisk powstają na powierzchni kości dołki, rowki, wgłębienia. Wytrzymałość kości ludzkich na rozciąganie wynosi 9-12kg/mm2 przekroju poprzecznego co odpowiada mniej więcej odporności mosiądzu lub rzelaza lanego.

UKŁAD MIĘSNIOWY (czynna część aparatu ruchu)

Podział i budowa mięśni.

Ze względu na rodzaj budowy tkankowej wyróżniamy w organiżmie człowieka mięśnie:

Gładkie – w ścianach narządów wewnętrznych.

Prążkowane – w przeważającej ilości przyczepione do szkieletu i zwane mięśniami szkieletowymi (tylko nieliczn wchodzą w skład różnych narządów, np. mięśnie języka, gardła, krtani, zwieracz odbytu), mięsień sercowy.

Mówiąc o układzie mięśniowym, rozpatrywać będziemy tylko mięśne szkieletowe związane z kośćcem i będące czynną częścią układu ruchowego. Jest ich około 400, a ciężar ich wynosi 40-50% ciężaru ciała. .............................B

Ksztauty mięśni śą różnowodne i zależą od wykonywanych przez mięśnie czynności i ułożenia w ciele. Ze względu na ksztauty wyróżniamy mięśnie długie, występujące głównie w kończynach, krótkie – otaczające kręgosłup i torebki stawowe, szerokie – występujące w ścianach jamy brzucha, klatki piersiowej i miednicy.

W każdym mięśniu wyróżniamy część środkową – mięsną, czerwoną i kurczliwą, czyli tzw. Brzusiec mięśnia – orazbiałe, lśniące, nierozciągliwe ścięgno, zbudowane z tkanki łącznej klejodajnej, które znajduje się na jednym lub obu końcach mięśnia i przenosi jego pracę na odpowiednią część szkieletu.

Funkcje mięśni.

Mięsień reaguje skurczem zarówno zarównona podniety pochodzące z zewnątrz (działające bezpośrednio na tkankę mięśniową lub na drodze odruchowej), jak i na podniety pochodzenie wewnętrznego. Do grupy poerwszej należą takie podniety, jak: tęperatura, światło, dzwięk, podniety mechaniczne, prąd elektryczny. Do grupy drugiej – substancje oddziaływające swym chemizmem: chormonym CO2, toksyny – docieranie do mięśni wraz z krwią (drogą humoralną) lub powstające w komórkach mięśniowych w wyniku metabolizmu.

Stan pobudzenia tkanki mięśniowej jest zjawiskiem złożonym. Polega on na procesach biochemicznych, zjawizkach bioelektrychnych i mechanicznych. (skurcz).

Kabata Michał