Układ ruchu- małe zwierzęta 23.05.13r.
Plan badania:
-ustalenie lokalizacji zmian- zmysły
-ustalenie charakteru zmiany- zmysły, wywiad, stan ogólny, próby specjalne, bad.dodatkowe
1.Uraz
2.Zakażenie
3. Zwyrodnienie
4. Nowotwór
5. Przyczyny neurologiczne (niedowłady, niezborności)
6. Zaburzenia rozwojowe i ich konsekwencje (1, 2, 3, 5)- przeważnie są obustronne „mniej więcej symetryczne”, np. dysplazja stawów łokciowych, biodrowych; mogą prowadzić do zwyrodnień
Plan badania (ważne jest zachowanie tej kolejności)
-wywiad
-badanie stanu ogólnego
-oglądanie w spoczynku
-oglądanie w ruchu
-badanie z użyciem zmysłu dotyku
-próby specjalne
-badanie dodatkowe
Wywiad
Błędne informacje
-chęć ukrycia winy (przyczyna choroby np. kopnięcie psa)
-skracanie czasu choroby
-brak precyzyjnych informacji (która kończyna)
-złe pytania
-brak wiedzy
2. Zapisywanie wywiadu
-przyczyny praktyczne i prawne
-„zapominanie wywiadu”
Stan ogólny:
-temp.
-tętno
-błony śluzowe
-węzły chłonne
-podstawa interpretacji przyczyn znalezionych później zmian
Oglądanie w spoczynku:
-pozycja
-postawa
*wady postawy- koślawość, szpotawość, przywiedzenie, odwiedzenie, odwrócenie
*postawy ulgowe- odbarczanie kończyny
Oglądanie w ruchu:
Cel:
-ustalenie na którą kończynę (kończyny) zwierze kuleje
-ustalenie stopnia kulawizny
-rodzaj kulawizny
Warunki rezygnacji w badania w ruchu:
-kulawizny wielu kończyn
Stopniowanie kulawizny:
I-niezauważalna w stępie, widoczna w kłusie
II- zauważalna w stępie, wyraźna w kłusie
III- wyraźna w stępie
IV- wyłącznie czynnościowe kończyny
Ustalenie rodzaju kulawizny:
-podporowa
-wykrokowa
-mieszana
Na zimno/gorąco (na zimno – charakterystyczna dla chorób zwyrodnieniowych, gorąca – po wysiłku)
Badanie z użyciem zmysłu dotyku:
-poszczególne odcinki kończyn od obwodowych do bliższych w optymalnych warunkach (stół- małe /podłoga – duże)
-porównanie z drugą kończyną (prawa/lewa)
-zakres ruchu stawów
-deformacje- długość pazurów
-bolesność (pies cofa nogę i napina wszystkie mięśnie)
-stabilność stawów (zwiotczenie)
-reakcje poprawcze (badanie czucia głębokiego)
Zaczynamy od obwodowych odcinków kończyn:
Piersiowa
-opuszki- blizny (mogą twardnieć – nagniotki – i powodować ból przy chodzeniu), konsystencja, wielkość
-stawy paliczków, międzypalcowe- zgrubienia, złamania
-k. śródręcza
-nadgarstek (zdrowy-zginany w pełni)
-przedramię - występy kostne
-łokieć (zwiększenie ilości mazi stawowej- półksiężycowata deformacja, łatwo przesuwalna, pseudokaletka łokcia- duża, trudno przesuwalna)
-ramię- guzowatość naramienna, grzebień kości ramiennej
*obok więzadła mięśnia trójgłowego- nakłucie stawu łokciowego
-łopatka -akromion, grzebień łopatki
Mięsień dwugłowy ramienia- prostuje staw ramienny, zgina łokciowy- wyciągamy łapę do tyłu – jeżeli pies nam na to nie pozwoli to prawdopodobnie problem tkwi w tym mięśniu
Miedniczna
- staw stępowy (guz piętowy – lekko ruchomy)
K. piętowa umocowana więzadłem do kk.śródstopia – Przerwanie tego więzadła predyspozycja rasowa - Collie, Sheltie)
Uszkodzenie bloczka (osteochondroza) k. skokowej- Labrador, Rottweiler
-kolano- często zerwanie więzadła krzyżowego przedniego
Badanie kości biodrowej- nasada kciuka pomiędzy guz kulszowy, a krętarz (w zagłębieniu między mięśniami)- badamy czy zad jest symetryczny (czy biodra są symetryczne)
Badanie kolana:
-próba szufladowa- wysunięcie k. piszczelowej do przodu od kości udowej- pozytywna- zerwanie więzadła (kciuk na bliższy koniec k.strzałkowej, wskazujący na guzowatości k.piszczelowej, druga ręka – kciuk na kłykciu bocznym k.udowej, wskazujący na rzepce)
-próba kompresyjna (test kompresyjny)- wysunięcie piszczeli do przodu (możliwe, gdy więzadło krzyżowe przednie jest zerwane)
jeżeli występuje bolesność, to nie badamy tymi dwoma testami
-badanie odwodzenia
-prostowanie stawu biodrowego
Próby specjalne:
- obciążenie stawu przez zgięcie na pewien czas- próby klinowe
-obserwacja ruchu na różnych podłożach- lonży schodach
-próba wspinania
-znieczulenie rozpoznawcze (zwykle znieczulenia dostawowe)
Badania dodatkowe:
-badanie w sedacji
-RTG
-USG
-Tomografia Komputerowa
-rezonans magnetyczny (głównie dla tkanek miękkich)
- nakłucia diagnostyczne jam maziowych
- biopsja aspiracyjna cienkoigłowa → badania laboratoryjne (bakteriologiczne, analityczne)
-artroskopia- terapia + diagnostyka
-scyntygrafia
-elektromiografia
Sedacja, zwiotczenie mięśni:
-Medetomidyna (Domitor)- 10-20 mikrogram/kg m.c.;
0,1 – 0,2 ml/10 kg
-Butorfanol (Butomidor) – 0,1 mg/kg m.c.;
0,1ml/10 kg (nie jestem pewna dawki)
-Midazolam -0,05 mg/kg m.c.
-Thiopental- 5mg/kg
Badanie dodatkowe: (badamy każdy staw podejrzany o procesy chorobowe)
Test Bardensa – RTG dystrakcyjne
-8-12 tygodniowy pies
-wyciąganie głowy k. udowej z panewki, a potem wepchnąć z powrotem (kliknięcie)
Test Ortolaniego
-odwodzenie (kąt redukcji)
Test Barlowa
- przywodzimy kończynę po jej poprzednim odwodzeniu, zaczyna wyślizgiwać (kąt nadwichnięcia)
Dezynfekcja i przygotowanie do operacji 06.06.13r.
Dezynfekcja stolika narzędziowego:
-Denaturat i Etaproben
-jeśli stolik naprawdę brudny i dawno nie odkażany to Manusan ( chlorheksydyna)
- lampy ( 2-3h)
Dezynfekcja stolika:
- nalewamy środek dezynfekcyjny na stół i watę
-jedziemy watą od środka ruchami okrężnymi ( każde następne koło lekko nachodzi na poprzednie)
-czyścimy listwy
-czyścimy boki
Czyścimy zawsze 2 razy!!!
2 sposób:
- zaczynamy od góry (czyścimy od brzegu, do brzegu stolika)
-listwy
-boki
Serwety:
- autoklaw- 130 C, albo fabrycznie wyjałowione tlenkiem etylenu
Tlenkiem etylenu wyjaławiamy rzeczy jednokrotnego użytku, nie można np. rur intubacyjnych. Rzeczy wyjałowione tlenkiem etylenu muszą przez jakiś czas (tydzień) leżeć, by przestały być toksyczne
Otwieramy opakowanie
Trzymamy jedną ręką jak kanapkę
Kleszcze z denaturatu (1) ( nie pukamy kleszczami o słoik)
Łapiemy serwetę
Bierzemy drugie kleszcze
Rozkładamy (nie strzepujemy, kładziemy nie dotykając ciałem stołu, najlepiej na około od drugiej strony –ciężko to napisać i stoliczku nakryj się)
Wytrząsamy narzędzie (wyjaławiane w autoklawie, w pudełku)
Gaziki z puszki też kleszczami
Wszystko z opakowań wyrzucamy jałowo np. skalpele
Poskramianie zwierząt:
-kaganiec: metalowy, parciany, rzemienny, plastic- fantastic
Pamiętamy, że rasy obronne mogą zareagować na premedykację agresją. Po iniekcji właściciel musi trzymać zwierzaka.
- klatka zaciskowa dla kotów (żarcik z kotletem)
- ubranko (worek )dla kota
-kij z pętlą ( nie wiem jak to się nazywa)
Właściciel powinien podpisać przed wszelakimi zabiegami, że zgadza się na nie i inne konieczne badania
Wywiad i badanie przed operacją:
- na co pies chorował, czy i jakie leki brał
- obrzęk płuc- niewydolność lewego serca- podajemy furosemid- spada potas- robimy jonogram- dzięki temu wiemy jakie dać płyny podczas zabiegu
-uczulenie np. leki, pokarm
Rasa Basenji - reakcja wstrząsowa jak przy astmie- dajemy wtedy tlen i adrenalinę (w ogóle ta rasa jest wrażliwa na różne środki chemiczne)
Co podajemy jak np. pacjent źle zareaguje:
-antagoniści alfa2 - Atipamezol
-Benzidiazepiny- Flumazenil
-Ketamina- Nalokson
- zespolenie wrotno-wątrobowe- robimy USG
Zwierzęta wychłodzone źle się budzą!
Przeciwwskazania do operacji:
- hipotyreoza – po podaniu leków steroidowych, może spowodować, że pies się długo budzi
- ciąża- jedyny lek przeciwbólowy stosowany w ciąży do pyralgina, która nie przechodzi przez łożysko i nie wpływa na płód
- cieczka- hormony i krwawienie (→tkanki są przekrwione i podczas operacji jest duże ryzyko silnego krwawienia)
- ostrożnie przy rasach brachycephalicznych (wąskie nozdrza, długie podniebienie miękkie, gruba podstawa języka, dysplazja tchawicy, wynicowanie kieszonki)- najlepiej go zaintubować
Premedykacja- Atropina (jeżeli pojawią się reakcje z pobudzenia n. błędnego)
Choroby przyzębia- najlepiej przed operacją jeśli to operacja którą możemy odłożyć- nie wolno w czasie operacji bo uruchamiamy pokłady drobnoustrojów
- pudle, jamniki- cukrzyca (czasem sanacja jamy ustnej pomaga ustabilizować cukrzycę)
Przed operacją:
-EKG
-Echo serca – Maine coon i koty brytyjskie predysponowane do kardiomiopatii
-U Dobermanów też lepiej sprawdzić serce- częsta degeneracja pęczka Hisa
-płynoterapia- przez działanie leków mamy rozszerzone naczynia i spadek pracy serca- spadek ciśnienia; zatem ważne podanie płynów po operacji
-głodzenie- żeby uniknąć atonii, wymiotów, przesunięcia wypełnionego żołądka w kierunku przepony
Zazwyczaj 12-18h
Nie głodzimy:
-młodych- tylko 2 h przed operacją
-królików, szczurów, myszy
-cukrzyków( bo dostają insulinę, dostają kolacją nie dostają śniadania a operacja o 8, jak się wybudzą dostają jeść)
Koty głodzimy krócej
Konie czasem nawet 24 h
Po operacji – analgezja – by pacjent nie czuł bólu + mógł się poruszać i nie doszło u niego do zaniku mięśni
Oczywiście oprócz tych wspaniałych notatek zapraszam do lektury podręcznika
(FOSSUM- rozdział 5)
Miłej nauki
Iza
oraz Lena