SYLABUS PRZEDMIOTU

PEDAGOGIKA SPOŁECZNA

Elementy składowe sylabusu	Opis
Nazwa przedmiotu	Pedagogika społeczna
Kod przedmiotu	0800-S1-1YPSP
Nazwa kierunku	Pedagogika
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek	Wydział Pedagogiki i Psychologii
Język przedmiotu	Polski
Charakterystyka przedmiotu	Przedmiot obowiązkowy, realizowany w grupie treści kształcenia kierunkowego
Rok studiów/semestr	I rok, studia pierwszego stopnia, 3-letnie, stacjonarne/ rok. akad. 2011/2012
Liczba godzin zajęć dydaktycznych oraz forma prowadzenia zajęć	30 godz., ćwiczenia
Punkty ECTS	7
Prowadzący	Dr Marta Kowalczuk – Walędziak
Założenia i cele przedmiotu	Po zrealizowaniu zajęć student powinien: znać i rozumieć podstawowe pojęcia z zakresu pedagogiki społecznej, dostrzegać i rozumieć rolę oraz zadania pedagogiki społecznej w kontekście współczesnych przemian społecznych (w wymiarze lokalnym i globalnym); wskazywać podstawowe potrzeby badania, kreowania i przekształcania środowiska życia człowieka, charakteryzować specyfikę podstawowych środowisk wychowawczych; dostrzegać problemy społeczne współczesnego świata, dostrzegać problemy współczesnej młodzieży i wskazywać możliwości przeciwdziałania tym problemom.
Wymagania wstępne	Przed rozpoczęciem zajęć z przedmiotu student powinien: mieć podstawową znajomość realiów praktyki społecznej, posiadać podstawową wiedzę z zakresu problemów społecznych współczesnego świata, posiadać umiejętność samodzielnego formułowania poglądów na temat wychowania i edukacji; posiadać wiedzę z zakresu współczesnych zadań wychowawczo-edukacyjnych w kontekście aktualnych przemian społeczno-kulturowych i politycznych; posiadać umiejętność krytycznej analizy treści literatury przedmiotu.
Treści merytoryczne przedmiotu	Prezentacja programu, podstawowej literatury przedmiotu i określenie warunków zaliczenia. Problemy życia społecznego a zadania pedagogiki społecznej. Specyfika i teren działania pedagoga społecznego (2 godz.). Terminologia pedagogiki społecznej. Wyjaśnienie znaczenia kluczowych pojęć z zakresu pedagogiki społecznej: środowisko wychowawcze, siły społeczne, kapitał ludzki, kapitał społeczny, zaufanie, opieka, pomoc, wsparcie, profilaktyka, ratownictwo, służba społeczna. (2 godz.). Podstawowe środowiska wychowawcze. Typologia środowisk wychowawczych. Charakterystyka wybranych środowisk wychowawczych: A. Rodzina – podstawowym środowiskiem wychowawczym. Struktura i funkcje rodziny. Rodzina w obliczu zagrożeń współczesnego świata. Alternatywne formy życia rodzinnego we współczesnym świecie. B. Grupa rówieśnicza – organizacja, struktura i funkcje. Grupy nieformalne i formalne. Młodzież w sytuacji zmian społeczno – kulturowych – problemy, zagrożenia i wyzwania. C. Środowisko lokalne – pojęcie, struktura i funkcje. Charakterystyka wybranych środowisk lokalnych – miasto, wieś. Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym – możliwości, bariery, propozycje. (6 godz.). 4. Rodzina, szkoła i środowisko lokalne – możliwości współdziałania, integracja oddziaływań pedagogicznych szkoły i rodziny. (2 godz.). 5. Metodologiczne podstawy pedagogiki społecznej. Charakterystyka wybranych metod badawczych stosowanych na gruncie pedagogiki społecznej. Opracowywanie narzędzi badania środowiska. (2 godz.). 6. Metody pracy społeczno – wychowawczej: metoda indywidulanych przypadków, metoda pracy grupowej, metoda organizowania środowiska. (2 godz.). 7. Wybrane problemy społeczne współczesnego świata: A. Ubóstwo, bezdomność, głód – definicje, obszary i dynamika zjawisk. B. Bezrobocie w Polsce – definicja, obszar, dynamika zjawiska, uwarunkowania. C. Społeczeństwo starzejące się – problemy i wyzwania. (6 godz.). 8. Uchodźcy i migranci – aspekty prawne i społeczne. Najważniejsze aspekty pracy w środowisku międzykulturowym – formy i mechanizmy pomocy. Integracja uchodźców w Polsce. Działania na rzecz dzieci uchodźców. (2 godz.). 9. Dziecko chore (przewlekle) w rodzinie, szkole i środowisku rówieśniczym – opieka, wsparcie, formy i zasady pomocy. (2 godz.) 10. Organizacje pozarządowe – III sektor, typy organizacji pozarządowych, ich rola w społeczeństwie demokratycznym. Społeczeństwo obywatelskie – definicja, specyfika w Europie Środkowej i Wschodniej, koncepcja globalnego społeczeństwa obywatelskiego. (2 godz.) 11. Repetytorium, kolokwium i zaliczenie przedmiotu. (2 godz.).
Forma i warunki zaliczenia	Zaliczenie na ocenę na podstawie: kolokwium pisemnego; wypowiedzi pisemnej na wskazany temat; aktywnego uczestnictwa w zajęciach. Dopuszczalna liczba nieobecności na zajęciach – 2 nieobecności. Pozostałe (usprawiedliwione) nieobecności muszą być zaliczone w formie ustnej przez studenta podczas dyżuru osoby prowadzącej. Liczba godzin nieobecności kwalifikujących do niezaliczenia przedmiotu – 4 nieobecności.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej	Literatura podstawowa Chudzicka-Czupa A., Bezrobocie. Różne oblicza wsparcia, Katowice 2004 Dobrowolski P., Mądry I. (red.), Ubodzy i bezdomni, Katowice 1998 Dyczewski L., Ludzie starzy i starość w społeczeństwie i kulturze, Lublin 1994; Grzymała - Moszczyńska H., Uchodźcy: Podręcznik dla osób pracujących z uchodźcami, Kraków 2000 Gliński P., Lewenstein B., Siciński A. (red.), Samoorganizacja społe­czeń­stwa polskiego: Trzeci sektor, Warszawa 2002 Hrynkiewicz J., Przeciw ubóstwu i bezrobociu: lokalne inicjatywy obywatelskie, Warszawa 2002 Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania - aktualność - perspektywy, Toruń 2003 Kawula S., Pomocniczość i wsparcie – kategorie polityki społecznej, Olsztyn 2002 Konopczyński M., Theiss W., Winiarski M. (red.), Pedagogika społeczna - przestrzenie życia i edukacji. Warszawa 2010 Kozdrowicz E., Przecławska A. (red.), Absolwent pedagogiki dziś. Perspektywa teorii i praktyki pedagogiki społecznej, Warszawa 2006 Marynowicz-Hetka E., Pedagogika społeczna, T. 1 i 2. Warszawa 2006 Mendel M., Partnerstwo rodziny, szkoły, gminy, Toruń 2000 Piekarski J., Pilch T., Theiss W., Urbaniak-Zając D. (red.), Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa, Łódź 2010 Piekarski J., U podstaw pedagogiki społecznej. Zagadnienia teoretyczno – metodologiczne, Łódź 2007 Pilch T., Lalak D., Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej, Warszawa 1999; Przecławska A., Theiss W. (red.), Pedagogika społeczna. Pytania o XXI wiek, Warszawa 2000 Reczek – Zymróz Z., Współdziałanie pedagogiczne szkoły podstawowej ze środowiskiem lokalnym, Kraków 2009 Szatur – Jaworska B., Ludzie starzy i starość w polityce społecznej, Warszawa 2000 Theiss W., Mała ojczyzna. Kultura, Edukacja, rozwój lokalny, Warszawa 2001 Tyszka Z., Relacje i oddziaływania zachodzące między strukturą społeczną a rodziną, [w:] Rodziny polskie na progu lat 90-tych, Z. Tyszka (red.), Poznań 2001 Woynarowska B. (red.), Uczniowie z chorobami przewlekłymi, Warszawa 2010 Ziółkowska B., Dziecko chore w domu, w szkole i u lekarza. Jak wspomagać rozwój dzieci przewlekle chorych?, Gdańsk 2010 Literatura uzupełniająca Czapiński J., Panek T. (red.), Diagnoza społeczna 2007, Warszawa 2007 Maciarz A., Dziecko przewlekle chore, Warszawa 2006 Sztompka P., Zaufanie – fundament społeczeństwa, Kraków 2007 Wnuk – Lipiński E., Socjologia życia publicznego, Warszawa 2005

...................................................................

(podpis osoby składającej sylabus)

2