Wacław z Szamotuł
(Szamotulczyk), poeta i kompozytor, monogramista S. W., V. S. Urodził
się około 1526r. w Szamotułach (Wielkopolska). Wykształcenie
muzyczne otrzymał najprawdopodobniej w Krakowie. Być może
studiował także prawo, matematykę i filozofię.
6 maja
1547r. został przyjęty do kapeli królewskiej Zygmunta Augusta jako
śpiewak i nadworny kompozytor. W kapeli tej przebywał do ok. 1555r.
Wcześniej nawiązał kontakt z przedstawicielami reformacji,
przyjaźniąc się zwłaszcza z poetą i dworzaninem królewskim
Andrzejem Trzecieskim oraz Cyprianem Bazylikiem. Od 1555r. był
muzykiem na dworze księcia Mikołaja Radziwiłła, zwanego Czarnym,
głowy kalwinów litewskich w Wilnie. Dalsze losy Szamotulczyka nie
są znane. Nie wyklucza się, że przebywał tu do końca życia.
Zmarł ok. 1560r.
Oprócz działalności kompozytorskiej
Wacław z Szamotuł zajmował się poezją. Jest autorem wiersza
rekomendacyjnego do KRONIKI WSZYSTKIEGO ŚWIATA Marcina Bielskiego,
wydanego w 1551r. oraz dedykacji królowi Zygmuntowi Augustowi, w
formie długiego poematu łacińskiego CARMEN NUNCUPATORUM,
zamieszczonej w LAMENTACJACH z 1553r.
Kompozycje:
*
QUATUOR PARIUM VOCUM LAMENTATIONES HIEREMIAE PROPHETAE, TEMPORE
QUADRAGESIMALI IN TEMPLIS CANTARI SOLITAE, NUMERIS MUSICIS REDDITAE A
VENCESLAO SAMOTULINO, POLONO, SERENISSIMI REGIS POLONIAE SIGISMUNDI
AUGUSTI MUSICO QUIBUS ADIUNCTAE SUNT EXCLAMATIONES PASSIONUM.
TRISTIUM LIBER PRIMUS. CRACOVIAE LAZARUS ANDREAE EXCUDEBAT
M.D.L. III; zachował się tylko głos tenorowy lamentacji i pasji –
Bayerische Staatsbibliothek w Monachium oraz głos cantus –
Bischfliche Zentralbibliothek w Ratyzbonie,
* IN TE DOMINE
SPERAVI, motet 4-głosowy; pierwsza polska kompozycja wydana za
granicą – w antologii utworów najwybitniejszych europejskich
kompozytorów XVI w. w Norymberdze w 1554r.,
* EGO SUM
PASTOR BONUS, motet 4-głosowy; wydany został w antologii utworów
najwybitniejszych europejskich kompozytorów XVI w. w Norymberdze w
1564r.,
* NUNC SCIO VERE, motet 4-głosowy na uroczystość
św. Piotra i Pawła; opracowanie organowe znajduje się w
tabulaturze organowej zwanej Zamkową z ok. 1590r., zaginionej,
zachowanej w kopii mikrofilmowej,
* MODLITWA, GDY DZIATKI
SPAĆ IDĄ: JUŻ SIĘ ZMIERZKA, pieśń 4-głosowa do słów Andrzeja
Trzecieskiego, oznaczona monogramem S. W.; zamieszczona była w dziś
już nieistniejącej edycji Łazarza Andrysowicza, wydanej w Krakowie
przed 1556r., znanej dziś jedynie z kopii dziewiętnastowiecznej,
*
POWSZECHNA SPOWIEDŹ: ACH, MÓJ NIEBIESKI PANIE, pieśń 4-głosowa
do słów Andrzeja Trzecieskiego; zamieszczona była w dziś już
nieistniejącej edycji Łazarza Andrysowicza, wydanej w Krakowie
przed 1556r., znanej dziś jedynie z kopii dziewiętnastowiecznej,
*
CHRISTE QUI LUX ES ET DIES, przekład Mikołaja Reja: KRYSTE, DNIU
NASZEJ ŚWIATŁOŚCI, pieśń 4-głosowa, oznaczona monogramem V. S.;
zachowana w Kancjonale puławskim,
* PIEŚŃ O NARODZENIU
PAŃSKIM: POCHWALMYŻ WSZYSCY SPOŁEM, pieśń 4-głosowa do słów
Jakuba z Iłży, oznaczona monogramem V. S.; zachowana w Kancjonale
puławskim,
* PSALM I: BŁOGOSŁAWIONY CZŁOWIEK, pieśń
4-głosowa, przekład tekstu Andrzeja Trzecieskiego, oznaczona
monogramem V. S.; wydana była trzykrotnie w Krakowie u Łazarza
Andrysowicza i Mateusza Siebeneichera,
* PSALM XIV: I KTÓŻ
BĘDZIE PRZEMIESZKAWAŁ, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu
Andrzeja Trzecieskiego; wydana została w Krakowie u Łazarza
Andrysowicza,
* PSALM LXXXV: NAKŁOŃ, PANIE KU MNIE UCHO
TWOJE, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Mikołaja Reja; wydana
była w Krakowie u Łazarza Andrysowicza oraz w innej zachowanej
fragmentarycznie edycji, wchodzącej w skład Kancjonału
zamojskiego,
* PSALM DAWIDÓW CXVI: ALLELUJA, CHWALCIE
PANA, pieśń 4-głosowa, przekład tekstu Mikołaja Reja, oznaczona
monogramem V. S.; wydana została dwukrotnie w Krakowie u Łazarza
Andrysowicza i w 1558 u Mateusza Siebeneichera,
*
BENEDICTIO MENSAE: QUAE NUNC SUMEMUS, melodia jednogłosowa oznaczona
monogramem V. S.; ukazała się w drugiej edycji Kancjonału
Seklucjana, wydanego w Królewcu w 1559r. u Jana Daubmanna,
*
GRATIARUM ACTIO POST MENSAM: QUOD SUMUS UTILIBUS, melodia
jednogłosowa; ukazała się w drugiej edycji Kancjonału Seklucjana,
wydanego w Królewcu w 1559r. u Jana Daubmanna.