August II Mocny

August II Mocny (1670–1733), elektor saski od 1694 r., król polski w latach 1697–06 i 1709–33, z dynastii Wettinów. Po śmierci Jana III Sobieskiego wybrano go na króla Polski. Rzeczpospolita i Saksonia połączone zostały unią personalną, która jak się wydawało, mogłaby przynieść korzyści obu krajom, a szczególnie przyczynić się do ich rozwoju gospodarczego. Wkrótce jednak okazało się, że szlachta i magnateria nie będą wspierać króla, zarzucając mu chęć wprowadzenia rządów absolutnych (absolutum dominium). Próby dokonania przez króla reform ustrojowych, dziedziczności tronu czy jakiegokolwiek wzmocnienia władzy królewskiej spotykały się w Polsce z ostrym sprzeciwem. Tymczasem Saksonia, gdzie August II z powodzeniem realizował swój program, przeżywała okres rozkwitu gospodarczego i kulturalnego. Chcąc wzmocnić swą władzę w Rzeczpospolitej, król zamierzał zdobyć Inflanty i uczynić z nich dziedzictwo Wettinów. Wraz z carem Rosji, Piotrem I Wielkim, zaatakował w 1700 r. Szwecję, co dało początek wojnie północnej (1700–21). Sukcesy militarne zaczął odnosić jednak król szwedzki Karol XII, który w 1702 r. wkroczył do Polski, a w 1706 r. do Saksonii i na mocy układu w Altranstädt (1706) zmusił Augusta do abdykacji z polskiego tronu na rzecz Stanisława Leszczyńskiego. Po klęsce Szwedów pod Połtawą (1709), August II powrócił na tron polski. W 1721 r. pokój w Nysztadt zakończył wojnę północną, która przyniosła Rzeczpospolitej, będącej areną działań wojennych, ogromne zniszczenia gospodarcze, obnażyła słabość polskiego państwa i pogłębiła panujący w kraju chaos. Osłabienie Polski wykorzystywała Rosja, coraz częściej ingerując w wewnętrzne sprawy Rzeczpospolitej. W czasie konfederacji tarnogrodzkiej zawiązanej przez szlachtę przeciw królowi w 1715 r., mediatorem między zwaśnionymi stronami został poseł rosyjski Grzegorz Dołgoruki. Odegrał on również decydującą rolę podczas sejmu „niemego” w 1717 r., którego gwarantem postanowień została Rosja. Tym samym zapoczątkowano rosyjską protekcję nad tracącą swą suwerenność Rzeczpospolitą. 13 XII 1731 r. Rosja, Prusy i Austria zawarły tzw. traktat „trzech czarnych orłów”, będący bezprawną ingerencją tych państw w sprawę obsady tronu polskiego. W czasach panowania Augusta II Mocnego Rzeczpospolita utraciła znaczenie międzynarodowe. Niemożność wprowadzenia niezbędnych reform ustrojowych, pogłębiający się kryzys wewnętrzny, coraz większa utrata suwerenności państwa, źle prognozowały przyszłości Rzeczpospolitej.

WAŻNE DATY: 1697–koronacja Augusta II na króla Polski 1700-21–wielka wojna północna 1706–traktat w Altranstädt, abdykacja Augusta II na rzecz Stanisława Leszczyńskiego 1709–powrót Augusta II na tron polski 1715-17–konfederacja tarnogrodzka przeciw królowi 1717–sejm „niemy” 1732–traktat „trzech czarnych orłów”