Błaszkiewicz Katarzyna
Pasternak Marcin
Stawicki Arkadiusz
Organizacja oparta na wiedzy
W gospodarce XXI wieku to wiedza jest najcenniejszym zasobem, który decyduje o rozwoju gospodarki. Produkty, których jest ona głównym składnikiem, są najbardziej konkurencyjne na rynkach międzynarodowych. Ograniczeniu ulega znaczenie zasobów naturalnych i nisko wykwalifikowanej siły roboczej, rośnie zaś rola kapitału ludzkiego. To wykwalifikowani pracownicy i naukowcy są najbardziej poszukiwani na rynku pracy i najlepiej opłacani.
Organizacje, które inwestują w badania oraz efektywnie wykorzystują zewnętrzne źródła wiedzy rozwijają się dynamicznie i są w stanie sprostać wyzwaniom jakie stawia przed nimi dzisiejszy konsument. Przedsiębiorstwa stają dzisiaj w obliczu nowych wyzwań. Konkurencja nie jest już taka jak kiedyś, gdy wystarczało wynaleźć niezwykły produkt z nowymi właściwościami. Sam produkt, którego cechy można łatwo skopiować, nie odgrywa już takiej roli: przewaga konkurencyjna opiera się teraz na wiedzy. Wartość przedsiębiorstwa coraz mniej zależy od czynników materialnych a od kapitału intelektualnego na który składa się :
konkretna wiedza,
doświadczenie, technologia,
stosunki z klientami
umiejętności zawodowe.
Dzisiejsze organizacje, by móc maksymalizować zyski, wytwarzać na światowym poziomie i konkurować z najlepszymi musi posiadać wiedze trudną do skopiowania. Właśnie wiedza, informacja, zaufanie klientów, umiejętności pracowników mogą wytworzyć przewagę nad konkurencją i zapewnić wysoką jakość produktów.
Ważne jest także to, by organizacja była innowacyjna. Polega to na umiejętności generowania i wdrażania wiedzy – w postaci innowacyjnych pomysłów – potrzebnych w danej sytuacji i w danym czasie. Innowacyjne pomysły dotyczą nie tylko produktów i usług, ale także procesów i modeli biznesowych. Planowanie w organizacji opartej na wiedzy nie polega na przewidywaniu i przygotowaniu, aby dostosować się do prawdopodobnej sytuacji na rynku globalnym. Planowanie polega na szukaniu wizji w celu tworzenia wymarzonej (idealnej) przyszłości dla danej organizacji.
Tak więc można w skrócie napisać, że organizacja oparta na wiedzy to :
Organizacja gromadząca i przetwarzająca informacje oraz wiedzę, którą następnie rozpowszechnia w całej instytucji oraz modyfikuje swoje działania zgodnie z wnioskami, które z tej wiedzy wynikają. Organizacja oparta na wiedzy charakteryzuje się: projektowaniem i niekonwencjonalnym postrzeganiem procesów, eksperymentowaniem z nowymi pomysłami, uczeniem się na podstawie własnych doświadczeń, a także doświadczeń innych (benchmarkingiem), popularyzowaniem i upowszechnianiem wiedzy w całym przedsiębiorstwie.
Za początek koncepcji zarządzania wiedzą ostatecznie przyjmuje się rok 1987. W Stanach Zjednoczonych doszło wtedy do pierwszej konferencji pt. Managing the knowledge assets into 21 st. century, zorganizowanej wspólnie przez Uniwersytet Purdue i firmę DEC, a w Szwecji zawiązała się tzw. Grupa Konrada, która zainicjowała prace nad zarządzaniem kapitałem intelektualnym.
Rozwój zarządzania wiedzą przypadł natomiast na drugą połowę lat 90., a spopularyzował je Japończyk Ikujiro Nonaka. W 1995 r. wspólnie z Hirotaka Takeuchi opublikował książkę The knowledge - creating Company - How Japanese Companies Create the Dynamics of Innovation. Ich koncepcja tworzenia wiedzy w mniejszym stopniu koncentruje się na gromadzeniu, przetwarzaniu i wykorzystaniu wiedzy istniejącej w danej organizacji, a bardziej na tworzeniu nowej. Uważają oni, że istotą zarządzania wiedzą nie jest efektywny obieg wiedzy w organizacji, lecz jej tworzenie. Ich koncepcja stanowi nowe spojrzenie zarówno na dziedzinę zarządzania wiedzą, jak i na teorię innowacji.
Nonaka i Takeuchi podkreślają znaczenie wykorzystania milczącej wiedzy (pojęcie cichej wiedzy wprowadził dużo wcześniej Michael Palanyi), zawartej w głowach pracowników, dla sukcesu przedsiębiorstwa. Utorowało to drogę dla drugiej teorii, którą stworzyli głównie naukowcy i menedżerowie z północnej Kalifornii. Ich zdaniem wiedza powstaje przede wszystkim przez kontakty w zespołach, a nie w głowach pojedynczych osób.
Trzeba jednocześnie zdawać sobie sprawę, że zarządzanie wiedzą, mimo iż stało się już dziś koniecznością, nie jest lekiem na wszystkie niedomagania współczesnych przedsiębiorstw i remedium na wszelkie dolegliwości. Jest ono bowiem jedynie doskonałym narzędziem usprawniającym procesy funkcjonowania przedsiębiorstw w coraz bardziej konkurencyjnym i migotliwym otoczeniu. W nauce o zarządzaniu Knowledge Management występuje jako nowy kierunek niepozostający jednakże w oderwaniu o teorii wcześniejszych.
Rys. 1. Kształtowanie się koncepcji zarządzania wiedzą.
Zarządzanie wiedzą to:
sztuka przetwarzania informacji i aktywów intelektualnych w trwałą wartość dla klientów i pracowników organizacji - Pricewaterhouse Coopers;
system zaprojektowany, aby pomóc przedsiębiorstwom w zdobywaniu, analizowaniu, wykorzystaniu wiedzy w celu podejmowania szybszych, mądrzejszych i lepszych decyzji dzięki czemu mogą one osiągnąć przewagę konkurencyjną - Ernst & Young;
proces identyfikowania, zdobywania i wykorzystywania wiedzy mający na celu poprawę pozycji konkurencyjnej organizacji. Cały proces zarządzania wiedzą jest wspierany przez cztery czynniki: przywództwo, kulturę organizacyjną, technologię i system pomiarowy - Arthur Andersen z Amerykańskim ;
systematyczna i zorganizowana próba wykorzystania wiedzy na efekty rynkowe - KPMG.
Tak samo jak zasoby materialne, jak: kapitał, ziemia, ropa czy stal, tak i dane, informacja i wiedza mogą być także wielkościami zbywalnymi. Mogą powstać w umysłach ludzkich, mogą być tam nagromadzone, a czasami zbywalne. Przeciwnie do zasobów materialnych informacja i wiedza rosną, gdy są przechowywane. Pomysły lub umiejętności, które komuś zaprezentujemy nie pomniejszają jej, ale często ją rozwijają i wzmacniają. Dzięki temu gospodarka oparta na wiedzy i informacji ma nieograniczone możliwości osiągania sukcesów.
Dla efektywnego zastosowania metod zarządzania wiedzą niezbędne jest odróżnienie informacji od wiedzy oraz zrozumienie ich wzajemnej relacji. Informacja to pewna kategoria wiedzy: są to dane, procedury, zasady, które zostały w danej organizacji nabyte, zapisane i są ogólnie dostępne. Wiedza taka istnieje w formie dokumentów, podręczników, materiałów szkoleniowych, instrukcji i innych zgromadzonych danych. Z drugiej strony istnieje jeszcze wiedza ukryta w ludzkim umyśle będąca wynikiem doświadczenia, szczególnych umiejętności i predyspozycji pracowników. Ta wiedza nie jest nigdzie zapisana i stanowi kluczowy kapitał intelektualny. O ile wiedzę jawną można wykorzystywać poprzez odpowiednie bazy danych i technologie informacyjne, o tyle wiedzy ukrytej nie da się bezpośrednio pozyskać z najdoskonalszych nawet baz danych. Dla wykorzystania wiedzy ukrytej (kapitału intelektualnego) musimy zatem tworzyć specjalne organizacje - organizacje inteligentne (uczące się).
Aby stworzyć system zarządzania wiedzą niezbędne jest wykorzystanie odpowiednich czynników:
technologii (internet, intranet, ekstranet, system pracy grupowej, systemy wspomagania decyzji czy też indywidualne rozwijanie narzędzi takich jak Knowledge Space w firmie Arthur Andersen);
systemów zarządzania i metod pomiaru efektywności wykorzystania wiedzy i tzw. kapitału intelektualnego (Balanced Scorecard, Intangible Asset Monitor czy Skandia Navigator);
kultury organizacyjnej zorientowanej na ludzi, wyzwalającej w nich zapał i entuzjazm, a przez to sprzyjającej dzieleniu się wiedzą i tworzeniu tzw. wspólnot wymiany doświadczeń, czyli nieformalnych grup wewnątrz lub na zewnątrz organizacji.
Każda organizacja ma swoją specyfikę, która powoduje, że rozwiązania zastosowane z sukcesem w jednym miejscu, mogą zakończyć się fiaskiem gdzie indziej. Kierownictwo przedsiębiorstw zainteresowane wdrożeniem zarządzania wiedzą, musi się wykazać nie tylko znajomością samej koncepcji i własnej organizacji, ale także rozumieć istotę przeobrażeń, jakie dokonują się w biznesie, gospodarce i codziennym życiu pod wpływem rosnącej roli wiedzy.
Zarządzanie wiedzą jest nowym paradygmatem zarządzania XXI wieku. Giganci światowego biznesu zrozumieli już, że to właśnie zarządzanie wiedzą determinuje, jaką pozycję konkurencyjną zajmą w najbliższych latach. Zarządzanie wiedzą jest na świecie faktem. Do pionierów i liderów zarządzania wiedzą korporacyjną zalicza się takie organizacje jak: KPMG, Andersen BC, McKinsey&Company, Ernst&Young (lub ogólniej - firmy konsultingowe), Bank Światowy, AT&T, GlaxoSmithKline, Hewlett Packard, IBM, Dow Chemical, Skandia ASF, Ford, Chevron, Bechtel, British Petroleum, GM, Texas Instruments, Motorola, Lockheed Martin, Buckman Laboratories, U.S. Army, Siemens, ABN Amro, Nokia, KLM Royal Duch Airilines, British Telecom, Vodafone.
Od szeregu lat czerpią oni korzyści z konkretnych implementacji praktyk zarządzania wiedzą. Na zagranicznych konferencjach dedykowanych zarządzaniu wiedzą nierzadko pokazuje się stopę zwrotu z inwestycji w zarządzanie wiedzą.
Wymyśl coś sam(a) ;P (przyp. –p4aveu )
Charakterystyczną cechą obecnych czasów jest gwałtowne przyśpieszenie procesów rozwoju. Następuje lawinowy przyrost wiedzy oraz globalizacja procesów dostępu do niej. Najbardziej rozwinięte kraje opierają swoje gospodarki na wciąż rosnącej zależności od wiedzy i informacji. Zarządzanie wiedzą coraz częściej postrzegane jest jako warunek prawidłowego i szybkiego rozwoju gospodarczego oraz społecznego. Nasycone rynki, zmienność produktów, coraz krótsze cykle życia produktu, powszechne kopiowanie sukcesów rynkowych czy wreszcie niedoskonałość dotychczasowych, tradycyjnych systemów zarządzania sprawiają, że źródeł sukcesów w realizacji celów przedsiębiorstw poszukuje się w ciągłym doskonaleniu, we wdrażaniu nowoczesnych systemów zarządzania, a w szczególności zarządzania wiedzą.
Wysoka pozycja zarządzania wiedzą wynika z widocznego na każdym kroku wyścigu technologicznego o nowe produkty, metody wytwarzania i wyposażenie. Kadra kierownicza przedsiębiorstw powinna zdawać sobie dobrze sprawę z daleko idących przemian zachodzących w globalnej gospodarce światowej. Dotyczy to powstania globalnej konkurencji i rynku, wprowadzenia globalnych produktów i usług, wykorzystywania globalnego marketingu i dystrybucji.
Bibliografia:
Zarządzanie wiedzą, Christina Evans, tł. Jarosław Sawicki, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2005.
Zarządzanie wiedzą w przedsiębiorstwie, red. nauk. Kazimierz Perechuda, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005.
Zarządzanie wiedzą: koncepcja i narzędzia, Adam Kowalczyk, Bogdan Nogalski, wyd. Difin, Warszawa 2007.
http://en.wikipedia.org/wiki/Knowledge_Management
http://www.e-mentor.edu.pl/artykul_v2.php?numer=14&id=275#0
http://www.lucis.me.uk/knowlorg.htm#start
http://www.sveiby.com/portals/0/articles/kos1.html#TheKnowledgeOrganisation
Referat pochodzi ze strony:
www.p4aveu.890m.com – kliknij w reklamę Google’a, proszę… :]