Scharakteryzuj postawę Pana Cogito wobec kultury popularnej zaprezentowaną w wierszu Pan Cogito a pop Zbigniewa Herberta.

Zbigniew Herbert to znany polski poeta, eseista, dramaturg literatury współczesnej. Do najbardziej cenionych dzieł Herberta należy cykl utworów o Panu Cogito. Postać jest zanurzona we współczesności, bywa w różnych miejscach. Diagnozuje otaczającą go rzeczywistość, czy też charakteryzuje społeczeństwo. Pan Cogito nie ma imienia, ani nazwiska. Imię bohatera pochodzi od łacińskiego słowa „Cogito”. Oznacza on osobę myślącą, inteligentną. Może być nim każdy człowiek. Pan Cogito podejmuje refleksje nad rzeczywistością.

Zanim przejdę do tematu spróbuję zdefiniować, co to jest kultura popularna. Kulturę popularną inaczej nazywamy kulturę masową, czyli wytwory dostępne dla zwykłego człowieka, stworzone by zaspokoić jego rozrywkę. Użytkowana jest przez wielkie, zróżnicowane masy odbiorców. Kultura popularna wiążę się z komercją, a nawet często mieści się na pograniczu kiczu.

W wierszu Pan Cogito a pop podmiot liryczny możemy utożsamić z samym autorem, a także opowiadacza, historyka. Jest to liryka refleksyjno- filozoficzna. W utworze prezentowana jest konkretna sytuacja. Autor odtwarza czas koncertu. Tekst podzielił na dwie części, które różnią się od siebie. W pierwszej mamy zaprezentowany sposób wyrażania piękna i próbę odnalezienia estetyki. W drugiej zaś poruszany jest problem krzyku, który pozostaje zapomniany.

Pierwsza część wiersza opowiada o tym, co się mieści w tym czego się słucha. Pan Cogito za „estetykę hałasu” uważa głośne dźwięki, które budzą u człowieka ciekawość, zainteresowanie, pociąganie. Bycie głośno kojarzy się z kimś kto ma władzę. Jest kategorią boskości, synonimem siły. Krzykiem można też zagłuszyć inne żywioły. Podmiot ironicznie podchodzi do estetyki hałasu. Krzyczą ci, którzy nie mają nic do zaoferowania. By zaistnieć muszą zrobić dużo hałasu. Są to niższe potrzeby ludzkości. Pomijając marną formę, muzyka gra na samych prymitywnych emocjach. Sztuka ma nas poruszyć, a muzyka niekoniecznie. Wykrzykujemy „oszalałe pieśni miłosne”, co oznacza, że stosujemy nieodpowiednie narzędzia do wyrażania emocji, uczuć. Muzyka powinna spełniać nasze oczekiwania. Jednak porusza łatwe tematy, wywołuje prymitywne odczucia, odwołuje się do tego co w nas drzemie. Hałas może być interesujący, ale nie można go zastosować dogłębnie. Wyłania nam się sens - podmiot ocenia kulturę masową przez pryzmat ironii. Bazuje na prymitywnych odczuciach.

W drugiej części wyłania nam się problem krzyku. Jeżeli wyrażamy coś nim, to jest jednoznaczny. Głosem możemy modulować, odnaleźć w nim wiele niuansów, czy też wiele sposobów wyrażania emocji. Krzyk wyróżnia się. Jest gwałtowny, temperamentny. Podmiot kontrastuje krzyk z ciszą. Ciszy nie opiszemy, a krzyk jest granicą drzemiącą w każdym człowieku. Nie ma możliwości wydawania go w inny sposób. Nie można krzyczeć szeptem. Krzyk jest silny. Nie ma humoru, ironii. Jest to obraz gniewu, który nie szuka głębi. Dotyka tajemnicy, ale nie poznaje kształtu problemu . Jest bez sensu, nie podejmuje refleksji. Jest to próba odreagowania człowieka. Podmiot mówi, że jest potrzebna taka muzyka, która przynosi tajemnicę. Krzyk pozostaje zapomniany, szybko znika. Jest oznaką momentu, która nie pozostawia przeżycia.

Po analizie wiersza, zwróćmy uwagę na jego budowę. Jak już wcześniej wspomniałam tekst jest podzielony na dwie części. Każda z nich zbudowana jest z nieregularnych zwrotek. Wiersz nie ma znaków interpunkcyjnych, ani rymów. Można odnaleźć w nim środki stylistyczne. Wyróżnimy metafory: „zastąpić Homera trzęsieniem ziemi” czy też porównanie „krzyk(…)jest jak ostrze wbite w tajemnicę”.

Powyższy wiersz dowodzi, że ludność prymitywnie odbiera kulturę popularną. Idziemy za tym, co jest modne, na czasie. Jednak szybko zmieniają się nasze upodobania. Kierujemy się chwilą, która pozwala nam zrelaksować się, odreagować. Kultura masowa nie przynosi nutki tajemnicy.