Fundusze strukturalne

i system finansowania projektów Unii Europejskiej

1. Pojęcie polityki spójności

Polityka spójności – europejska polityka regionalna zmierzająca do osiągnięcia spójności pomiędzy regionami unii pod względem rozwoju społeczno – gospodarczego.

2. Scharakteryzuj klasyfikację NUTS

NUTS – nomenklatura jednostek terytorialnych do celów statystycznych; kategoryzacja regionów w UE ze względu na wielkość: małe NUTS 1, średnie NUTS 2, duże NUTS 3

• Klasyfikacja NUTS ma zastosowanie w procesie zbierania, harmonizacji i udostępniania danych statystyk regionalnych krajów UE. Stanowi podstawę rozwoju regionalnych rachunków ekonomicznych, regionalnej statystyki rolnictwa oraz innych dziedzin statystyki regionalnej.

• Służy również kształtowaniu regionalnych polityk krajów UE jest niezbędna do przeprowadzania analiz stopnia rozwoju społeczno – gospodarczego regionów pod kątem oceny zróżnicowań regionalnych i opracowywania programów rozwoju regionalnego

3. Etapy polityki spójności

1. Decyzje dotyczące budżetu funduszy strukturalnych oraz zasad jego wykorzystania podejmuje Rada i Parlament Europejski na podstawie propozycji Komisji Europejskiej

2. W wyniku ścisłej współpracy z państwami członkowskimi Komisja proponuje Strategiczne Wytyczne Wspólnoty na temat spójności. Jest to fundament polityki nadający jej strategiczny wymiar. Wytyczne te gwarantują, że państwa członkowskie dostosują swoje programy do priorytetów: wspieranie innowacyjności i przedsiębiorczości, faworyzowanie gospodarki opartej na wiedzy i tworzenie lepszych i liczniejszych miejsc pracy.

3. Następnie podczas stałego dialogu z Komisją państwo członkowskie przygotowuje Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia (NSRO), zgodnie ze Strategicznymi Wytycznymi: regulamin przewiduje, że po przyjęciu Strategicznych Wytycznych państwo ma 5 miesięcy na złożenie do Komisji swoich NSRO. Ramy te określają strategię wybraną przez państwo i proponują listę programów operacyjnych, które zamierza wdrożyć. Po otrzymaniu NSRO Komisja ma 3 miesiące na przedstawienie komentarzy i zażądanie by państwo członkowskie dostarczyło dodatkowych informacji.

4. Komisja zatwierdza część NSRO oraz każdy Program Operacyjny (PO). PO prezentują priorytety państwa lub regionów oraz sposób w jaki ono będzie realizowało cały okres programowania.

5. Po podjęciu przez Komisję decyzji w sprawie PO państwa członkowskie i regiony zaczynają wdrażanie programów, to znaczy zatwierdzają tysiące projektów, które będą realizowane każdego roku, monitorują je i ewoluują. Działania te prowadzone są przez jednostki zarządzające właściwe dla każdego państwa członkowskiego lub regionu.

6. Komisja uruchamia wydatki żeby pomóc państwom członkowskim rozpocząć realizację programów.

7. Komisja pokrywa wydatki zatwierdzone przez poszczególne państwa członkowskie.

8. Komisja wraz z każdym państwem uczestniczy w monitorowaniu każdego PO.

9. Komisja i państwa członkowskie przedkładają raporty strategiczne przez cały okras programowania 2007-2013.

4. Poziomy statystyczne w Polsce

NUTS dzieli Polskę na terytorialne hierarchiczne powiązane jednostki na 5 poziomach tj.:

• 3 określone jako poziomy regionalne

  • poziom 1 regionalny (6) centralny, południowy, wschodni, północno – zachodni, północny i południowo – zachodni

  • poziom 2 województwa (16)

  • poziom 3 podregionalny (66) np. białostocko - suwalski

• 2 określone jako poziomy lokalne

  • poziom 4 powiaty i miasta na prawach powiatu (314+65)

  • poziom5 gminy i gminy miejskie będące miastami na prawach powiatu (2498)

5. Zróżnicowanie regionów w UE

6. Omów strukturę funduszy UE

Fundusze strukturalne Fundusz spójności

1. EFRR:

• programy regionalne - infrastruktura i środowisko

• inniwacyjna gospodarka

• infrastruktura i środowisko

• pomoc techniczna

• rozwój polityki wschodniej

  1. EFS:

- kapitał ludzki

7. W czym przejawia się realność polityki spójności

Polityka spójności może być polityką realną jeżeli zostanie spełnionych 5 podstawowych warunków:

• zostaną jasno określone jej cele

• zabezpieczone zostaną środki finansowe do jej realizacji

• będzie kapitał ludzki który jest w stanie ją realizować

• zabezpieczenie w środki techniczne

• jej realizacja powinna być zauważalna przez każdego

8. Wyzwania jakie stoją przed UE

• kryzys finansowy na świecie

• zmiana globalnego układu sił

• wyścig technologiczny na świecie

• rozwój gospodarki opartej na wiedzy

• zmiany demograficzne

• zmiany klimatyczne w popycie i podaży energii

• solidarność wewnątrz Europy

• presje migracyjne

• bezpieczeństwo obywateli

9. Zakres wsparcia finansowego z EFRR

W ramach celu konwergencja

• badania i rozwój technologiczny

• społeczeństwo informacyjne

• środowisko

• zapobieganie ryzyku

• turystyka

• inwestycje transportowe

• energia w tym sieci transeuropejskie

• inwestycje w edukację

• zdrowie

• bezpośrednia pomoc na inwestycje w MŚP

W ramach celu konkurencyjność i zatrudnienie

• innowacje i gospodarka oparta na wiedzy

• działania prewencyjne w zakresie ochrony środowiska i zapobiegania ryzyka

• dostęp poza największymi ośrodkami miejskimi do usług transportowych i telekomunikacyjnych

W ramach celu europejska współpraca terytorialna

• rozwój trans granicznych działań społeczno – gospodarczych

• ustanowienie i rozwój współpracy międzynarodowej

• wzmacnianie skuteczności polityki regionalnej

10. Zadania Funduszu Spójności

Przyczynia się do realizacji celu spójności gospodarczej i społecznej wspierając politykę i priorytety mające na celu dążenie do pełnego zatrudnienia, poprawę jakości i wydajności pracy.

Koncentruje się na 4 kluczowych działaniach:

• rosnąca zdolność adaptacji pracowników i przedsiębiorstw

• zwiększanie dostępu do zatrudnienia, zapobieganie bezrobociu, podwyższanie wieku produkcyjnego i zwiększanie udziału w rynku pracy

• wzmacnianie integracji społecznej poprzez promowanie integracji w miejscu pracy osób najmniej uprzywilejowanych i walka z dyskryminacją

• promowanie partnerstwa dla reform w dziedzinie zatrudnienia i integracji społecznej

1. Obszary wsparcia z EFS

1. Transeuropejska sieć transportowa

2. Ochrona środowiska naturalnego

3. Dziedziny sprzyjające trwałemu rozwojowi i mające wyraźnie środowiskowy wymiar, takie jak:

- efektywność energetyczna i odnawianie źródeł energii

- kontrola natężenia ruchu drogowego

- czysty transport miejski i zbiorcze rodzaje transportu

- kolej, żegluga śródlądowa i morska

12. Finansowanie WPR

Finansowana jest przez 2 główne fundusze:

- Europejski Fundusz Gwarancji Rolnej (płatności bezpośrednie, mechanizmy rynkowe)

- Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 – 2013)

13. Cel utworzenia Europejskiego Funduszu Dostosowania do Globalizacji

Jest instrumentem UE ustanowionym w 2009r. w celu udzielania pomocy pracownikom, którzy stracili pracę w skutek zmian zachodzących w światowej strukturze handlu w jak najszybszym znalezieniu nowego zatrudnienia. W ramach tego funduszu wsparcie mogą otrzymać pracownicy znajdujący się w okresie wypowiedzenia oraz osoby, którym umowa została rozwiązana w wyniku zwolnień grupowych. Podmiotem uprawnionym do ubiegania się o wsparcie jest państwo członkowskie, które może złożyć do Komisji Europejskiej złożyć wniosek o dofinansowanie.

14. Założenia odnowionej strategii lizbońskiej

W marcu 2005r. przyjęto dokument dotyczący odnowionej strategii lizbońskiej; była to modyfikacja strategii lizbońskiej. Dotyczyła wspólnych działań na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia.

• Bardziej atrakcyjne miejsca dla inwestowania i pracy:

- rozszerzenie i pogłębienie wspólnego rynku

- poprawa prawodawstwa europejskiego i krajowego

- rozszerzenie i poprawa infrastruktury europejskiej

- stworzenie konkurencyjnych i otwartych rynków pracy w obrębie Europy i poza nią

• Wiedza i innowacje na rzecz wzrostu gospodarczego

- wzrost i poprawa inwestycji w dziedzinie badań i rozwoju

- pobudzanie innowacji wykorzystanie ICT oraz zrównoważone wykorzystanie zasobów

- rozwój silnej Europy

• Tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy

- zwiększenie zdolności dostosowawczej pracowników i przedsiębiorstw oraz elastyczności rynków pracy

- wzrost inwestycji w kapitał ludzki poprzez lepsze systemy edukacji i zdobywanie umiejętności

- zaangażowanie większej liczby osób w aktywną działalność zawodową oraz modernizacja systemów zabezpieczeń socjalnych

15. Strategiczne wytyczne dla spójności

1. Zwiększenie atrakcyjności państw członkowskich, regionów i miast

   1. rozszerzenie i poprawa infrastruktury : 30 projektów z zakresu transeuropejskich sieci transportowych; budowa obwodnic, ściżek rowerowych, transport publiczny przyjazny osobom starszym i niepełnosprawnym, inwestowanie w porty, lotniska, autostrady morskie, żeglugę krótkodystansową, wspieranie transportu zagranicznego

   2. podnoszenie efektu synergii między ochroną środowiska i wzrostem gospodarczym: inwestowanie w infrastrukturę nowych państw członkowskich w celu zapewnienia zgodności z prawem ochrony środowiska dotyczącym wody, odpadów, powietrza oraz ochrony przyrody i gatunków; zagospodarowanie przestrzenne chroniące zasoby naturalne i bogactwo kulturowe

c) wykorzystanie tradycyjnych źródeł energii: projekty zwiększające efektywność energetyczną, rozpowszechnianie modeli opartych na niskiej energochłonności, technologie wykorzystujące alternatywne i odnawialne źródła energii

2. Wspieranie innowacyjności, przedsiębiorczości oraz rozwoju gospodarki opartej na wiedzy

a) wzrost i poprawa efektywności na badania naukowe i rozwój: wzrost współpracy między przedsiębiorstwami a uniwersyteckimi placówkami badawczymi; wspieranie rozwoju technologicznego w małych i średnich przedsiębiorstwach; inicjatywy ponadnarodowe i regionów przygranicznych; wzrost technologii informacyjno – komunikacyjnej, infrastruktury badawczej oraz kapitału ludzkiego w dziedzinach o wysokim potencjale wzrostu

b) ułatwienie innowacji i promowanie przedsiębiorczości: większa dostępność ofert regionalnych w zakresie badań, rozwoju technologicznego i edukacja dla małych i średnich przedsiębiorstw; usługi pomocnicze dla zwiększenia konkurencyjności oraz umiędzynarodowienie; wspieranie powstawania i rozwoju nowych firm; wykorzystanie europejskich zdolności w dziedzinie innowacji ekologicznych

c) promowanie społeczeństwa informacyjnego dla wszystkich: zapewnienie dostępności infrastruktury informatycznej oraz jej wykorzystania przez przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe

d) poprawienie dostępu do finansowania: pomoc dla określonych grup społecznych (młodzi przedsiębiorcy, grupy z mniejszości etnicznych, kobiety podejmujące własną działalność gospodarczą; budowa infrastruktury ułatwiającej dostęp do finansowania

3. Tworzenie większej liczby lepszych miejsc pracy

a) przyciągnięcie i zatrzymanie na rynku pracy w aktywności zawodowej większej liczby osób oraz modernizacja systemów zabezpieczeń socjalnych: polityka pełnego zatrudnienia, dostosowanie do potrzeb rynków pracy, rynki pracy sprzyjające integracji, podniesienie atrakcyjności miejsc pracy

b) zwiększenie zdolności przystosowawczych pracowników i przedsiębiorstw oraz elastyczność rynku pracy: bezpieczeństwo zatrudnienia, koszty sprzyjające zatrudnieniu, strategie i systemy kształcenia przez całe życie, dostęp do technologii informacyjno – komunikacyjnej, udział nisko wykwalifikowanych i starszych pracowników w kursach przekwalifikowania

c) inwestycje w kapitał ludzki przez lepszą edukację i podnoszenie umiejętności: przystosowanie systemów kształcenia i szkolenia do poszukiwanych nowych umiejętności, spójność i kompleksowe strategie kształcenia, dostępność wysokiej jakości edukacji, kształcenie zmniejszające liczbę uczniów przedwcześnie kończących szkołę

d) zdolności administracyjne: skuteczne opracowanie statystyk, ocen, ekspertyz; współpraca między organami publicznymi i prywatnymi; budowa polityk i programów w odniesieniu do dochodzeń w sprawach karnych

e) wspieranie dobrego poziomu zdrowia siły roboczej: zapobieganie zagrożeniom zdrowia, naprawa niedostatków infrastruktury zdrowia

16. Zasady polityki regionalnej UE

1. Zasada partnerstwa – polega na tym że zarówno na etapie programowania jak i realizacji powinni uczestniczyć wszyscy zainteresowani partnerzy społeczni

2. Zasada dodatkowości (uzupełnienia) – fundusze powinny uzupełniać środki finansowe państwom członkowskim a nie je zastępować

3. Zasada subsydiarności

4. Zasada koncentracji – ograniczenie wsparcia do tych działań, które mają podstawowe znaczenie

5. Zasada programowania – kontrolują i monitorują wykorzystanie środków i zapewniają by był zgodny z ogólnymi politykami

6. Zasada koordynacji – reguluje działania funduszy strukturalnych

1. Cele polityki regionalnej na lata 2007 – 2013

1. Konwergencja (dążenie do konwergencji państw członkowskich i regionów poprzez wspieranie wzrostu gospodarczego i tworzenie nowych miejsc pracy – obszary o PKB poniżej 75% średniej UE

2. Konkurencyjność regionalna i zatrudnienie ( zwiększenie konkurencyjności i zatrudnienia poprzez wsparcie przeznaczone na badania i rozwój, ochronę środowiska, rozwój zasobów ludzkich)

3. Europejska współpraca terytorialna (współpraca transgraniczna, transnarodowa, międzyregionalna)

1. Źródła finansowania polityki regionalnej

• Cel konwergencji – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Europejski Fundusz Społeczny

Fundusz Spójności

• Cel konkurencyjność i zatrudnienie w regionach – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

Europejski Fundusz Społeczny

• Cel europejska współpraca terytorialna – Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego

19. Podstawowe zasady i założenia zreformowanej polityki spójności

1. Utrzymanie dotychczasowej wagi i budżetu polityki spójności – ukierunkowanie polityki na wszystkie kraje

2. Koncentracja działania na 3 nowych celach

3. Bezpośrednie powiązanie polityki spójności z założeniami odnowionej strategii lizbońskiej oraz strategii geoteborskiej (zrównoważony rozwój)

4. Ograniczenie funduszy strukturalnych do 3 – EFRR; EFS; FS (wyłączono fundusze wspierające rolnictwo i rybołówstwo i przeniesiono je do Wspólnej Polityki Rolnej oraz Wspólnej Polityki Rybackiej)

1. Źródła dochodów budżetu UE

Środki pochodzą z 3 źródeł:

• 15% - z ceł pobieranych od towarów importowanych z państw, które nie są członkami UE

• 15% - z dochodów z VAT (podatek od wartości dodanej)

• 69% - ze środków uzależnionych od dochodu narodowego każdego z państw członkowskich (każde państwo płaci 0,73% swojego PKB do budżetu Unii)

• Inne: podatki od wynagrodzeń pracowników instytucji UE, składki wpłacane przez państwa z poza UE do niektórych programów unijnych, kary finansowe nakładane na przedsiębiorstwa za łamanie prawa konkurencji i innych przepisów

1. Podstawy prawne instrumentów służących realizacji polityki spójności w latach 2007 – 2013

Decyzja Rady z dnia 6 października 2006r. w sprawie strategicznych wytycznych Wspólnoty dla spójności (2006/702/WE)

22. Omów schemat polityki spójności UE

Odnowiona strategia lizbońska

Strategiczne wytyczne Wspólnoty

Cel polityki regionalnej

Fundusze UE

Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia

Programy operacyjne

Państwa członkowskie

23. Cel strategiczny Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski

Celem strategicznym Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski jest tworzenie warunków konkurencyjności gospodarki opartej na wiedzy; wzrostu zatrudnienia; wzrostu poziomu spójności społecznej, gospodarczej i przestrzennej.

24. Cele szczegółowe Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia dla Polski

    • 4% - poprawa jakości funkcjonowania instytucji publicznych oraz rozbudowa mechanizmów partnerstwa

    • 10% - poprawa jakości kapitału ludzkiego i zwiększenie spójności społecznej

    • 42% - budowa i modernizacja infrastruktury technicznej i społecznej mającej podstawowe znaczenie dla wzrostu konkurencyjności Polski

    • 22% - podniesienie konkurencyjności i innowacyjności przedsiębiorstw w tym szczególnie sektora wytwórczego

    • 22% - wzrost konkurencyjności polskich regionów i przeciwdziałania ich marginalizacji

    • wyrównywanie szans rozwojowych i wspomaganie zmian strukturalnych na rynku

25. Podział środków przewidzianych do wydatkowania w ramach NSRO pomiędzy poszczególne cele horyzontalne

jak wyżej

26. Wymień programy operacyjne

- Program infrastruktura i środowisko (EFRR, FS)

- Program Kapitał Ludzki (EFS)

- Program innowacyjna Gospodarka (EFRR)

- Program Rozwój Polski Wschodniej (EFRR)

- Program Pomoc Techniczna 2007 – 2013 (EFRR)

- Programy współpracy międzynarodowej i międzyregionalnej

- Ponadto każde polskie województwo (16 programów regionalnych) posiada własne programy rozwoju (tzw. regionalne programy operacyjne

27. Finansowanie Narodowej Strategii Spójności

    • Programy infrastrukturalne i środowiskowe – 41,9 % (27,9 mld euro)

    • 16 programów regionalnych – 24,9 % (16,6 mld euro)

    • Program kapitał ludzki – 14,60 % (9,7 mld euro)

    • Program innowacyjna gospodarka – 12,40 % (8,3 mld euro)

    • Program rozwoju Polski wschodniej – 3,4 % (2,3 mld euro)

    • Program pomoc techniczna – 0,8 % (0,5 mld euro)

    • Program europejskiej współpracy terytorialnej - (0,7 mld euro)

    • Pozostałe środki finansowe – krajowe rezerwy – 2 %

Łączna suma środków włączona w realizację zadań 107,9 mld EUR w tym 58,4 mld EUR środków UE

28. Relacje między priorytetami określonymi w SWW a horyzontalnymi celami szczegółowymi NSRO

29. Strategia komunikacji funduszy europejskich w Polsce w ramach Narodowej Strategii Spójności na lata 2007 – 2013

30. Wymień dokumenty na poziomie krajowym w zakresie rozwoju obszarów wiejskich

• Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-20013 – dokument strategiczny wdrażany w krajach UE poprzez programy rozwoju obszarów wiejskich

• Program Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 – dokument programowy; określa zasady udzielania pomocy oraz kryteria dla beneficjentów

• Ustawa z dnia 7 marca 2007r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków z Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich

• Rozporządzenia MRiRW w sprawie szczegółowych zasad i warunków udzielania pomocy w ramach poszczególnych działań PROW 2007-2013

31. Priorytety PROW 2007 – 2013

Priorytet 1 (gospodarka) - Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego.

Poprawiane i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa między innymi: modernizacja gospodarstw rolnych, ułatwianie startu młodym rolnikom, szkolenia zawodowe, usługi doradcze dla zarządców lasów, zwiększenie wartości gospodarczej lasów, renty strukturalne, wspieranie grup producentów rolnych

Priorytet 2 (środowisko) – Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich

Realizowane będą następujące działania: wspieranie gospodarstw o niekorzystnych warunków gospodarowania na obszarach górskich i innych, dopłaty na gruntach rolnych i leśnych na obszarach sieci NATURA 2000, przedsięwzięcia leśno – środowiskowe, zalesianie gruntów rolnych

Priorytet 3 (społeczny) – Dywersyfikacja ekonomiczna obszarów wiejskich i podniesienie jakości życia na obszarach wiejskich

Działania: wsparcie, tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw w celu promocji regionu, odnowienie wsi, wiejskiego dziedzictwa kulturowego, promocja turystyki, system szkoleń, aktywizacji, zdobywania kwalifikacji w celu wdrożenia lokalnej strategii rozwoju

Priorytet 4 LEADER

Obejmuje wymianę najlepszych doświadczeń oraz aktywizację mieszkańców z terenów wiejskich. Zakres realizacji osi 4 powinien głównie bazować na działaniach, które zostały zdefiniowane w osiach priorytetowych 1-3

Projekty mogą być realizowane w miejscowościach należących do gmin wiejskich, miejsko – wiejskich, miejskich do 5 tyś mieszkańców

32. Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego

Priorytet 1 (gospodarka) - Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego.

Poprawiane i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa między innymi: modernizacja gospodarstw rolnych, ułatwianie startu młodym rolnikom, szkolenia zawodowe, usługi doradcze dla zarządców lasów, zwiększenie wartości gospodarczej lasów, renty strukturalne, wspieranie grup producentów rolnych

33. Omów priorytet „poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich”

Priorytet 2 (środowisko) - Poprawa środowiska naturalnego i obszarów wiejskich

Realizowane będą następujące działania: wspieranie gospodarstw o niekorzystnych warunków gospodarowania na obszarach górskich i innych, dopłaty na gruntach rolnych i leśnych na obszarach sieci NATURA 2000, przedsięwzięcia leśno – środowiskowe, zalesianie gruntów rolnych

34. Inwestycje w zakresie modernizacji gospodarstw rolnych

• budowa lub remont połączony z modernizacją budynków lub budowli

• zakup lub instalacja maszyn, urządzeń, w tym sprzętu komputerowego

• zakładanie, modernizacja sadów lub plantacji wieloletnich

• zakup, instalacja lub budowa elementów infrastruktury technicznej wpływających bezpośrednio na warunki prowadzenia działalności rolniczej, przygotowania do sprzedaży lub sprzedaży bezpośredniej

inwestycje niematerialne

• zakup patentów, licencji, w tym licencje na oprogramowanie

• usługi związane z przygotowaniem dokumentacji technicznej dotyczącej projektu oraz nadzorem technicznym, związane bezpośrednio z realizacją projektu

35. Renty strukturalne

Celem programu jest zwiększenie efektywności ekonomicznej gospodarstw. Środki w całości pochodzą z Sekcji Gwarancji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej.

Renty strukturalne mają zachęcać rolników do zaprzestania prowadzenia działalności rolniczej w wieku przedemerytalnym i przekazania posiadanych gospodarstw rolnych w sposób służący poprawie struktury obszarowej gospodarstw w Polsce oraz zapewni wystarczające źródło utrzymania rolnikom zaprzestającym prowadzenia działalności rolniczej. Program skierowany jest do rolników w wieku przedemerytalnym, posiadających gospodarstwo rolne , którzy zdecydują się na jego przekazanie.

Warunki:

• wiek – kobieta (55 – 60 lat), mężczyzna (60 – 65 lat)

• jest właścicielem gospodarstwa liczącego co najmniej 3 ha

• przez ostatnie 10 lat działalność rolnicza była jego jedynym i głównym źródłem dochodu

• przez ostatnie 10 lat podlegał co najmniej przez 5 lat ubezpieczaniu emerytalno – rentowemu

• gospodarstwo zostało przekazane następcy, sprzedane lub przekazane Skarbowi Państwa

• nie prowadzi już działalności rolniczej

Wniosek składa rolnik do KRUS

36. Ułatwienie startu młodym rolnikom

Celem działania jest stymulowanie zmian strukturalnych w sektorze rolnym przez ułatwienie przejmowania lub zakładania gospodarstw rolnych przez osoby młode, aktywne, o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych.

Sprzyja to pożądanym zmianom strukturalnym w rolnictwie i prowadzi do wzrostu konkurencyjności sektora rolnego.

Pomoc przeznaczona jest dla osób, które po raz pierwszy rozpoczynają samodzielne prowadzenie gospodarstwa rolnego.

Beneficjentami są osoby fizyczne, pełnoletnie, które w dniu złożenia wniosku nie ukończyły 40 roku życia i posiadają odpowiednie kwalifikacje zawodowe wynikające z wykształcenia lub stażu pracy w rolnictwie

37. Działania rolnośrodowiskowe

Działania dotyczą:

• utrzymania mozaiki gruntów ornych

• zachowania lokalnych odmian roślin uprawnych

• ochrony lokalnych ras zwierząt gospodarczych

• sadów przydomowych

• ochrony siedlisk przyrodniczych]

• różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej

• tworzenie i rozwój mikro – przedsiębiorstw

• podstawowe usługi dla gospodarstw i ludności wiejskich

• odnowa i rozwój wsi

38. LGD i LSR

39. Plan finansowy EFRR w podziale na priorytety w euro

40. Obszary zależne od rybactwa w Polsce

41. Jakie kryteria muszą spełniać kwalifikowane obszary zależne od rybactwa

42. Współfinansowanie rybactwa z EFR i priorytety Programu Operacyjnego

43. Za pomocą jakich programów operacyjnych realizowana jest Europejska Współpraca Terytorialna

1. współpraca transgraniczna; cel – rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych

2. współpraca translądowa – ukierunkowana na integrację terytorialną UE poprzez wspieranie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich, innowacyjność, ochrona środowiska

3. współpraca międzyregionalna – umożliwia wymianę doświadczeń i najlepszych praktyk w zakresie wspierania innowacyjności i gospodarki opartej na Widzy oraz ochrony środowiska

44. Cele i programy Współpracy transgranicznej

Cel – rozwijanie wspólnych inicjatyw lokalnych i regionalnych takich jak:

- wspieranie przedsiębiorczości

- ochrona dziedzictwa naturalnego i kulturowego

- zapobieganie zagrożeniom naturalnym i technologicznym

- wspieranie powiązań między regionami wiejskimi i miejskimi

- zmniejszanie izolacji

- poprawa dostępu do usług i sieci transportu i komunikacji

- infrastruktura (promowanie wspólnego jej wykorzystania)

Programy z udziałem Polski:

- Polska – Czechy

- Polska – Niemcy (Polska – Brandenburgia; Polska – Saksonia; RP – Pomorze Przednie – Kraj Meklemburgia)

- Polska – Słowacja

- Polska – Litwa

- Południowy Bałtyk

45. Cele Współpracy międzyregionalnej

Program współpracy międzyregionalnej służy głównie wymianie doświadczeń i opracowaniu narzędzi przyczyniających się do rozwoju gospodarki i poprawy efektywności realizacji polityki rozwoju regionalnego.

Cel ogólny Programu Współpracy Międzyregionalnej – poprawa efektywności polityki rozwoju regionalnego oraz przyczynianie się do modernizacji gospodarczej i większej konkurencyjności w Europie w obszarach innowacyjności, gospodarki opartej na wiedzy, środowiska naturalnego i zapobiegania ryzyku za pośrednictwem współpracy międzyregionalnej.

46. Wymień priorytety PO Kapitał Ludzki

Szczebel centralny

1. Zatrudnienie i integracja społeczna

2. Rozwój zasobów ludzkich i potencjału adaptacyjnego przedsiębiorstw oraz poprawa stanu zdrowia osób

3. Wysoka jakość systemu oświaty

4. Szkolnictwo wyższe i nauka

5. Dobre zarządzanie

Szczebel regionalny

6. Rynek pracy otwarty dla wszystkich

7. Promocja integracji społecznej

8. Regionalne kadry gospodarki

9. Rozwój wykształcenia i kompetencji w regionie

10. Pomoc techniczna

47. Omów wybrany przez siebie priorytet PO Kapitał Ludzki

Priorytet 6 Rynek pracy otwarty dla wszystkich

Wsparcie w ramach Priorytetu będzie koncentrowało się przede wszystkim na wybranych grupach docelowych, które doświadczają największych trudności związanych z wejściem i utrzymaniem na rynku pracy, a mianowicie:

- osobach młodych (do 25 roku życia), które nie posiadają doświadczeń zawodowych oraz kwalifikacji koniecznych do znalezienia zatrudnienia

- kobietach ( w tym zwłaszcza matkach samotnie wychowujących dzieci), osobach starszych (po 45 roku życia), mających trudności z dostosowaniem się do wymogów modernizującej się gospodarki

- osobach niepełnosprawnych, poszukujących pracy na otwartym rynku pracy

Ponadto, wsparcie w ramach Priorytetu będzie adresowane do osób długotrwale bezrobotnych, których reintegracja z rynkiem pracy jest z reguły najbardziej czasochłonna i wymaga zastosowania różnych instrumentów aktywizacyjnych.

48. Program Operacyjny Województwa Podlaskiego

Zatwierdzony przez Komisję europejską w październiku 2007r.; współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego;

Cel – konwergencja;

Cele szczegółowe:

- podniesienie atrakcyjności regionu dla inwestorów

- poprawa konkurencyjności przedsiębiorstw z województwa podlaskiego zarówno w kraju jak i za granicą

- rozwój turystyki skupionej na naturalnym i kulturowym dziedzictwie regionu

Priorytet 1 – Stymulowanie innowacji; wsparcie przedsiębiorstw

• obejmuje wszystkie środki związane z poprawą gospodarki regionalnej województwa podlaskiego

Priorytet 2 – Rozwój infrastruktury transportowej

• modernizacja infrastruktury, ulepszanie strategicznych połączeń

• połączenie terenów wiejskich z lokalnymi centrami wzrostu

• unowocześnienia transportu publicznego, modernizacja kolei, budowa transportu lotniczego

Priorytet 3 – Rozwój kultury i turystyki

• podniesienie atrakcyjności województwa podlaskiego, promowanie jako miejsca atrakcyjnego turystycznie

• wsparcie dla przedsiębiorstw w sektorze turystycznym, przyciągnięcie turystów z zagranicy

• inwestycje w kulturę i turystykę (obiekty rekreacyjne, sportowe)

Priorytet 4 – Społeczeństwo informatyczne

• upowszechnienie Internetu, wdrażanie w gminach technologii informacyjno – komunikacyjnych

• promowanie społeczeństwa informacyjnego przez udostępnianie usług elektronicznych

Priorytet 5 – Rozwój infrastruktury służącej ochronie środowiska naturalnego

• ochrona dziedzictwa naturalnego, różnorodności biologicznej

• promowanie odnawialnych źródeł energii,

• inwestowanie w gospodarkę odpadami, infrastrukturę wodnokanalizacyjną, środki zapobiegania zagrożeniom , zwłaszcza w najmniej rozwiniętych gospodarczo gminach

Priorytet 6 – Rozwój infrastruktury społecznej

• poprawienie jakości kształcenia, dostępu do edukacji

• możliwość korzystania z dziedzictwa kulturalnego

• poprawa i dostępność usług medycznych i opieki zdrowotnej

Priorytet 7 – Pomoc techniczna

• reklama, rozpowszechnianie informacji

• pomoc w procesie zarządzania programem dla województwa podlaskiego i jego wdrażania

49. Program Operacyjny Rozwoju Polski Wschodniej

Zatwierdzony przez Komisję Europejską na lata 2007 – 2013; współfinansowany przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego;

Cel – konwergencja; budżet – 2,7 mlm EUR, środki z EFRR wynoszą ok. 2,3 mld EUR

Obejmuje województwa: lubelskie, podkarpackie, podlaskie,

świętokrzyskie, warmińsko – mazurskie

Priorytet 1 – Nowoczesna gospodarka

• Innowacyjne zmiany w gospodarce

• Wsparcie szkolnictwa wyższego w celu zapewnienia solidniejszych podstaw wiedzy

• Zacieśnianie więzi sektora gospodarczego z naukowym (instytucje badawcze)

• Współpraca między województwami w celu promocji skierowanej na inwestorów

Priorytet 2 – Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego

• równy dostęp do szerokopasmowego Internetu wszystkim mieszkańcom, przedsiębiorstwom

• szkolenia specjalistyczne zapewniające wykorzystanie możliwości które niesie Internet

• zmniejszanie różnic między województwami w dostępie do technologii cyfrowych

Priorytet 3 - Centra rozwoju regionalnego

• podniesienie atrakcyjności terenów dla mieszkańców i przedsiębiorstw

• inwestycje w centra konferencyjne i targowe

• lepszy transport publiczny

Priorytet 4 – Infrastruktura transportowa

• inwestowanie w budowę dróg krajowych i regionalnych zwłaszcza & korytarzach łączących województwa z główną siecią transportu

Priorytet 5 – Turystyka

• rozbudowa tras rowerowych, rozwój aktywnych form wypoczynku

• kampania promocyjna i plan marketingowy promujący region

Priorytet 6 – Pomoc techniczna

• wsparcie działań na rzecz rozwoju projektów i ich realizacja, zarządzanie programem i jego wdrażanie

• promocja oraz upowszechnianie informacji o programie

50. Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko

Największy program operacyjny w Polsce w ramach polityki spójności. Największy program operacyjny w historii UE.

Budżet 37,56 mld EUR; Wysokość pomocy UE wynosi 22,18 mld EUR z Funduszu Spójności i EFRR.

Cel – konwergencja.

Program ten będzie służył wspieraniu rozwoju infrastruktury technicznej, a jednocześnie ochronie i poprawie stanu środowiska naturalnego i zdrowia.

Priorytet 1 – Gospodarka wodno – ściekowa (FS)

• infrastruktura wodno – kanalizacyjna w aglomeracjach powyżej 15 tyś. Mieszkańców oraz od 2 do 15 tyś mieszkańców; rozbudowa lub modernizacja

• Polska powinna wybudować, rozbudować lub zmodernizować oczyszczalnie ścieków w 318 aglomeracjach powyżej 15 tyś mieszkańców

Priorytet 2 – Gospodarka odpadami i ochrona powierzchni ziemi

• korzyści gospodarcze przez zmniejszenie udziału składowanych odpadów komunalnych, rekultywacja terenów zdegradowanych, ochrona brzegów morskich

• inwestycje zapobiegające wytwarzaniu odpadów, ograniczenie składowania, technologie odzysku, ostatecznego unieszkodliwiania; rekultywacja terenów i likwidacja zagrożeń wynikających ze składowania odpadów

Priorytet 3 – Zarządzanie zasobami i przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska (FS)

• modernizacja systemów gospodarki wodnej

• zapewnienie odpowiedniej ilości zasobów wodnych na potrzeby ludności i gospodarki kraju, minimalizacja skutków negatywnych zjawisk naturalnych, przeciwdziałanie poważnym awariom

Priorytet 4 – Przedsięwzięcia dostosowujące przedsiębiorstwa do wymogów ochrony środowiska (EFRR)

• ograniczenie negatywnego wpływu działalności przemysłowej, systemy zarządzania środowiskiem, eko – znaki, produkty,

• redukcja emitowanych zanieczyszczeń do atmosfery, redukcja wytwarzanych odpadów, recykling

Priorytet 5 – Ochrona przyrody i kształtowanie postaw ekologicznych (EFRR)

• ograniczenie degradacji i zmniejszania się różnorodności biologicznej

• aktywna ochrona środowiska na obszarach chronionych, kształtowanie postaw proekologicznych poprzez edukację ekologiczną

Priorytet 6 – Drogowa i lotnicza sieć TEN-T (FS)

• dostępność komunikacyjna połączeń międzyregionalnych przez rozwój drogowej i lotniczej sieci TEN-T, zwłaszcza miast województw wschodnich

• budowa autostrad i dróg ekspresowych

Priorytet 7 – Transport przyjazny środowisku

• zmniejszenie negatywnego oddziaływania transportu na środowisko redukcja zatłoczenia motoryzacyjnego,

• rozwój transportu kolejowego, morskiego, wodnego śródlądowego dotyczącego przewozu ładunków, osób

Priorytet 8 – Bezpieczeństwo transportu i krajowa sieć transportowa (EFRR)

• poprawa stanu bezpieczeństwa na drogach, fotoradary, kamery, modernizacja infrastruktury; budowa kanałów morskich i rzecznych

• zmiana postaw i zachowań uczestników ruchu drogowego

Priorytet 9 – Infrastruktura energetyczna przyjazna środowisku i efektywność energetyczna (FS)

• zwiększenie wykorzystania energii pierwotnej, energii ze źródeł odnawialnych, energii wiatrowej, słonecznej, geotermalnej

• inwestycje mające na celu obniżenie energochłonności sektora publicznego

Priorytet 10 – Bezpieczeństwo energetyczne w tym dywersyfikacja źródeł energii (EFRR)

• inwestycje zapewniające bezpieczeństwo dostaw w obszarze tradycyjnych źródeł energii

• transgraniczne połączenia energetyczne, rozwój gałęzi odnawialnych źródeł energii

• przeznaczenie wsparcia na rurociągi przesyłowe ropy naftowej oraz zbiorników gazu

Priorytet 11 – Kultura i dziedzictwo kulturowe

• ochrona i zachowanie zabytków o znaczeniu ponadregionalnym; renowacja, restauracja i zabezpieczenie obiektów wpisanych do rejestru zabytków

• budowa, rozbudowa, przebudowa infrastruktury kultury

Priorytet 12 – Bezpieczeństwo zdrowotne i poprawa efektywności systemu ochrony zdrowia (EFRR)

• poprawa standardów wyposażenia w sprzęt medyczny, skuteczność działań w stanach zagrożenia zdrowotnego,

• zintegrowany system ratownictwa medycznego, sieć łączności, procedury ratownicze

Priorytet 13 – Infrastruktura szkolnictwa wyższego

• rozwój ośrodków akademickich (specjaliści w zakresie nowoczesnych technologi, promowanie współpracy międzynarodowej,

Priorytet 14 (EFRR) i 15 (FS) – Pomoc techniczna

sprawne i efektywne wykorzystanie środków w ramach