Marta Margit Brożyńska gr.600 nr albumu 7435
Temat: Metodyka - wizualizacje tożsamości, pedagogiczne kreowanie autoprezentacji nieletnich
Autoprezentacja jest to zjawisko, które zauważamy u każdego młodego człowieka, który buduje swoje Ja indywidualne oraz społeczne. Młody człowiek buduje swoje Ja, ponieważ chcę w kontaktach interpersonalnych wywierać dobre wrażenie nie zależnie od tego czy jest on tego świadomy czy nie. Nieletni, którzy się prezentują chcą osiągnąć akceptację u rówieśników, zbudować swój wizerunek, ponieważ w grupie nieletnich chcą być postrzegani w jak najlepszy sposób. Oczywiście nieletni, którzy są nieprzystosowani społecznie również podlegają zjawisku autoprezentacji, tylko, ze ta prezentacja tożsamości przez nieprzystosowanych społecznie jest sposobem wywierania presji oraz bardzo często jest również sposobem manipulacji innymi. W pracy z takimi osobami powinno się cechy autoprezentacji wykorzystywać, jako sposób twórczego procesu resocjalizacji. Oczywiście każdy, kto pracuje z takimi osobami powinien sobie zdawać sprawę, że procesy poznawcze i intelektualne są często nierozwinięte lub ujawniają duże defekty. Dlatego też prezentując siebie w nieadekwatny sposób kreują się oni, jako osoby mało zainteresowane nauką. Takie negatywne zachowanie może być spowodowane chęcią zaistnienia w grupie i wzmocnieniem własnej pozycji w tej, że grupie. Mamy tu do czynienia ze zjawiskiem autoprezentacji typu antagoniczno – destrukcyjnej. Oprócz tego typu według Marka Leary możemy wyróżnić osiem sposobów autoprezentacji. Pierwszy z nich to opisywanie siebie i polega on na prezentacji niezależności siły bez skrupułów oraz na tym, iż jednostka jest skłonna do ryzyka. Drugi to wyrażanie postaw, które charakteryzuje się wrogim stosunkiem do norm i reguł społecznie akceptowanych. Trzeci z nich polega na identyfikacji z grupami podkulturowymi i jest nazywany – atrybucjami publicznymi. Czwarty to manipulacje pamięciowe, które świadomie nie respektują norm. Piąty związany jest z pozycją ciała, mimiką, gestami, ubiorem i poruszaniem się oraz jest to bunt przeciwko normą i regułą (zachowania niewerbalne) Kolejny typ autoprezentacji to konteksty społeczne – brak relacji z osobami, które nie akceptują norm i zasad. Konformizm i uleganie jest to zrozumienie własnej pozycji w grupie i podtrzymywanie spoistości grupy. Natomiast ósmym i ostatnim typem autoprezentacji jest dekoracja rekwizyty oraz oświetlenie, które polegają na wykorzystywaniu miejsc w celu wywarcia wrażenia na innych. Oczywiście z wyżej wymienionymi taktykami autoprezentacji spotykamy się w rzeczywistości kontaktując się z niedostosowanymi społecznie gdzie ewidentnie zauważa się, iż świadomie lub nie budują oni swój portret. Nie możemy zapomnieć, że kontakty interpersonalne wśród niedostosowanych społecznie przejawiają dominację i uległość. Tak prezentowane Ja nie pozwala na kontakty lub je bardzo mocno ogranicza z innymi osobami. To osoby pracujące z niedostosowanymi społecznie winny modyfikować, korygować tego typu zachowania; winny wzmocnić poczucie własnej wartości wskazując pozytywne drogi oraz sposoby realizowania siebie p[rzez niedostosowanego społecznie. Wychowawcy powinni wskazywać na budowanie umiejętności u osób resocjalizowanych, powinno budować się u nich nowe poprawne sposoby budowania własnego nowego portretu – nowego Ja intelektualnego oraz społecznego. Oczywiście nie jest to takie łatwe do dokonania by przestawić sposób postrzegania swoich potrzeb w nowej perspektywie danego nieletniego i nie tylko, bo dorośli również często są nieprzystosowani społecznie. Pracując z niedostosowanymi społecznie trzeba mieć świadomość, że każdy człowiek również ten niedostosowany próbuje kontrolować poziom wywierania wrażenia na innych. Dzieje się to nieświadomie, podświadomie oraz świadomie. W obecnej rzeczywistości, kiedy piszemy, mówimy o autoprezentacji musimy umieć określić normy autoprezentacyjne, czyli każdy winien wiedzieć jak należy wywierać i jakiego rodzaju wrażenia mamy budować w oczach innych. Oczywiście normy autoprezentacji są zależne od wielu czynników: kultury, warunków cywilizacyjnych, społecznych, norm prawa, religii, światopoglądów oraz ideologii politycznej. Dlatego określamy normy autoprezentacji i każdy, kto pracuje z niedostosowanymi społecznie musi znać te czynniki i mieć świadomość znaczenia i tych czynników dla norm autoprezentacji. Analizując polską rzeczywistość musimy powiedzieć, iż norma będzie powszechnie akceptowalna społecznie, ale są takie cechy autoprezentacji o charakterze uniwersalnym i będą to: atrakcyjność, fizyczność, umiejętność wzbudzania sympatii oraz posiadanie kompetencji, czyli umiejętności rozwiązywania problemów zawodowych i życiowych. W pracy z niedostosowanymi społecznie musimy pamiętać o uczuciu zakłopotania wynikającego z porażki autoprezentacji, dlatego w oddziaływaniu resocjalizacyjnym musimy modyfikować tego typu emocje. O taktyce zastraszania, którą stosują niedostosowani społecznie również należy pamiętać, ponieważ wykorzystywane są tu znaki werbalne i pozawerbalne a także przemoc fizyczna i psychiczna. W pracy z niedostosowanymi spo9łecznie należy dążyć do korekty struktury Ja wewnętrznego. Należy uruchomić u nich proces uświadomienia i obserwowania swoich cech, by mogli się nauczyć czegoś nowego o sobie. Wychowawca musi sprawić by niedostosowany społecznie pogłębiał myślenie o swoich cechach nowo odkrytych. Może on kreować swój wizerunek sportowca, muzyka, plastyka itp. Może on uwierzyć w zmianę swojego Ja – wizerunku, który będzie społecznie akceptowany. Każdy, kto pracuje z takimi ludźmi musi mieć świadomy stosunek działań, które muszą umożliwić przebudowywanie struktury Ja osoby niedostosowanej społecznie. Takie działania umożliwiają uzyskanie nowych akceptowanych społecznie zachować i działań, czyli w ten sposób może w środowisku zaistnieć i pełnić inną rolę. Wychowawca, który pracuje z osobami resocjalizowanymi powinien umożliwić im nową wizualizację, kreowanie nowego Ja indywidualnego i Ja społecznego, – czyli w pracy z nieletnimi niedostosowanymi społecznie trzeba być ukierunkowanym na kreację odmiennych parametrów tożsamości, trzeba pracować z wychowankiem i rozwijać jego czynniki twórcze. Nie jest to proste ani łatwe, ponieważ praca z taką osobą niesie ze sobą wiele nieprzewidywalnych zachowań, reakcji a także dynamicznie zmieniających się sytuacji. Dlatego wychowawca musi często uruchomić swoje wyczucie oraz intuicję. Z pewnością nie musi ani nie może reagować impulsywnie, musi wykazać się dojrzałością zawodową oraz emocjonalną. Uważam, że są to cechy niezbędne do pracy z niedostosowanymi społecznie, w których należy spowodować przewartościowanie ich autoprezentacji, co może spowodować sukces dla wychowawcy