Metody pakowania i transport roślin - ciętych kwiatów
Kwiaty cięte są bardzo delikatnym i trudnym obiektem transportu. Mniej kłopotliwe jest oczywiście przewiezienie kwiatów na krótkie odległości i może się to odbywać przy użyciu zwykłego samochodu. Transport na duże odległości odbywa się głównie przy użyciu samochodów chłodni lub przy najmniej izolowanych ciężarówek i drogą lotniczą.
Warunki transportu znoszą dobrze na ogół takie gatunki, jak: goździki, złocienie, gerbery, tulipany, a mniej do tego celu nadają się frezje czy niektóre odm. róż wielkokwiatowych.
Nieodpowiednie warunki transportu i niewłaściwe przygotowanie do niego kwiatów mogą być przyczyną dużych strat w obrocie kwiaciarskim, a znaczenie tego problemu będzie rosnąć miarę wzrostu eksportu naszych kwiatów.
Najważniejsze w trakcie transportowania kwiatów jest zabezpieczenie ich przed wzrostem zawartości etylenu oraz temperatury wewnątrz opakowań.
Przygotowanie kwiatów do transportu
Właściwe przygotowanie kwiatów do transportu zaczyna się w momencie ich zbioru.
Kwiaty, które są wrażliwe na choroby ( szczególnie na szarą pleśń), należy jeszcze przed ścięciem opryskać fungicydem, po czym muszą one obeschnąć, gdyż pakować można tylko kwiaty suche.
Natychmiast po zbiorze kwiaty powinny zostać umieszczone w chłodni.
Kwiaty przeznaczone do przewozu na duże odległości tnie się zwykle we wczesnej fazie pąka niż te, które zostaną bezpośrednio odstawione do kwiaciarni.
Niektóre gatunki , np. goździki, przetrzymuje się w chłodni na sucho , większość jednak kwiatów, szczególnie gerbery, róże, złocienie, musi być przed wysyłką umieszczona w wodzie przynajmniej na kilka godzin.
W przypadku kilkudniowego samochodowego transportu kwiatów czy jeszcze dłuższego – drogą morską, kwiaty muszą być kondycjonowane.
Główne znaczenie tego zabiegu to zabezpieczenie kwiatów przed działaniem etylenu.
Nie należy transportować kwiatów razem z owocami czy niektórymi warzywami jak : pomidory, papryka, brokuły czy selery.
W celu oczyszczenia atmosfery otaczającej kwiaty umieszcza się w opakowaniach preparaty absorbujące etylen, np. Purafil.
Najbardziej jednak skutecznym sposobem zabezpieczania kwiatów jest kondycjonowanie ich w STS (czyli w triosiarczanie srebra).
Podczas transportu kwiatów bardzo ważna jest czystość samych środków transportu.
Każdorazowo przed użyciem wnętrze samochodu - czy to chłodni , czy zwykłej ciężarówki.- musi być dokładnie oczyszczone z wszelkich gnijących resztek organicznych, będących potencjalnym źródłem etylenu, oraz dobrze wymyte.
Należy również sprawdzić szczelność komory i sprawność urządzeń wentylacyjnych, aby spaliny nie dostawały się do wnętrza w czasie ruchu pojazdu.
Opakowania
Większość kwiatów ciętych transportuje się na duże odległo ścina sucho w odpowiednich opakowaniach, np. z powszechnie używanej folii poliuretanowej, która skutecznie chroni je przed utratą wilgoci.
Natomiast kwiaty, które nie znoszą niskiej temperatury jak: anturia, storczyki czy gloriozy, muszą być w czasie drogi zaopatrywane w wodę.
Końce ich pędów umieszcza się w fiolkach lub gumowych balonach wypełnionych wodą i zamkniętych gumowym korkiem a następnie pakuje odpowiednio umocowując poszczególne pędy, w specjalne płaskie kartony, często wypełnione miękkim materiałem, chroniącym przed mechanicznymi uszkodzeniami w trakcie podróży.
Uszkodzenia takie nie tylko powodują wzrost wydzielania etylenu, ale i utratę dekoracyjności (np. zranione miejsca na pochwie anturium czernieją)
W krajach zachodniej Europy większość kwiatów transportuje się na duże odległości w specjalnych , znormalizowanych pudłach kartonowych.
Pudła te mają na ściankach szczytowych po dwa otwory wentylacyjne z wieczkami, co umożliwia przepływ zimnego powietrza w trakcie schładzania kwiatów i/lub ich transportu.
Specjalne kartony służą do transportu gerbery. Ich część wewnętrzna składa się z dwóch połówek, każda z otworami, w które wkłada się pojedyncze pędy kwiatów. Taką połówkę opakowania zawiesza się na stojaku tak że końce pędów są zanurzone w wodzie. W ten sposób kwiaty pozostają do momentu zapakowania i mogą jeśli zachodzi potrzeba, być przetrzymywane w chłodni przez kilka dni.
Pakując gerbery do wysyłki, wkłada się obie połówki do kartonu o dopasowanych wymiarach i przykrywa wiekiem.
Daleki transport gerbery na sucho zmniejsza jednak istotnie trwałość kwiatów.
Amerykanie opracowali system opakowań przystosowanych do transportu tych kwiatów w wodzie.
Holendrzy ulepszyli transport kwiatów – umieszczając na dnie pojemnika zamiast wody specjalną wyściółkę zwaną Agua Gel Mat, która dostarcza kwiatom wilgoci podczas transportu lotniczego i jest oczywiście dużo lżejsza niż woda, co obniża koszty a polepsza jakość kwiatów.
Pojedyncze kwiaty gloriozy można pakować w nadmuchiwane plastikowe torebki, co zapewnia ochronę kwiatu w postaci” poduszki” powietrza i chroni przed wysychaniem. Poduszki takie można napełnić powietrzem o zmodyfikowanym składzie atmosfery.
Pojedyncze kwiaty storczyków czy innych egzotycznych gatunków umieszcza się w fiolce z wodą i opakowane w efektowne pudełka z przezroczystego plastiku lub kartonowe o celofanowym okienku przewozi i sprzedaje się nie tylko w kwiaciarniach i w szeroko rozbudowanym systemie sprzedaży samoobsługowej.
Z kolei system „Cash and Carry” opracowany został we Francji z myślą o indywidualnym kliencie, który kupuje wszystko od razu – kwiaty i wazon z wodą. Materiał roślinny (jest to już gotowa kompozycja)transportowany jest i sprzedawany w plastikowych torebkach z wodą, umieszczonych w ozdobnych opakowaniach z wodoszczelnej folii.
Innym rozwiązaniem jest umieszczenie bukietów w gąbce z wodą, umieszczonej w dekoracyjnych, wytrzymałych opakowaniach z plastiku.
Kwiaty cięte, które mają być dostarczonego niezbyt odległych odbiorników, wystarczy zapakować w papier. Wiąże się je w pęczki po 10-25 sztuk.
Zamiast wiązać w pęczki, można pakować je w inny sposób. Kwiaty układa się ściśle obok siebie na odpowiednio przyciętym arkuszu papieru, po czym zwija się go wraz z kwiatami , które (tak opakowane)są mniej narażone na uszkodzenia niż te w pęczkach.
Zarówno przy bliskim jak i dalekim transporcie kwiatów , ważną rolę spełnia nowy rodzaj papieru chłonącego wilgoć (Flower Dry), który zapobiega rozwojowi szarej pleśni i gniciu materiału roślinnego wskutek kondensacji pary wodnej wewnątrz opakowań.
Wstępne schładzanie
Wszystkie cięte kwiaty, z wyjątkiem tropikalnych, muszą być transportowane w niskiej temperaturze.
Schłodzenie kwiatów przed transportem jest zabiegiem bezwzględnie koniecznym.
Temperatura w opakowaniach , zawierających nie schłodzone kwiaty, po 14 godzinach jazdy w izolowanym samochodzie bez urządzeń chłodniczych może wzrosnąć do 36-40o C.
Temperatura róż , schłodzonych wstępnie i przewożonych w tych samych warunkach, może wzrosnąć do 10-11oC, co według Holendrów jest granicą dopuszczalną w ciągu kilkunastogodzinnego transportu.
Dzięki pracy agregatów chłodniczych w trakcie przewożenia temperatura róż uprzednio nie schłodzonych może utrzymywać się na poziomie 21-23o C.
Tylko w przypadku kwiatów schłodzonych i przewożonych chłodzonym samochodem temperatura róż utrzymywać się będzie na poziomie 4oC
Najprostszym sposobem wstępnego schłodzenia kwiatów jest pozostawienie ich w chłodni na kilka godzin w nie zakrytych opakowaniach.
Sposoby szybkiego schładzania kwiatów wewnątrz opakowań, stosowane w zachodniej Europie i w USA opierają się na wymuszonym przepływie zimnego powietrza przez opakowanie.
Może się to odbywać na zasadzie wyciągania ciepłego powietrza, wtłaczania zimnego czy obu tych systemów jednocześnie.
Najszybsze jest schładzania próżniowe, ale użycie tej metody wiąże się z niebezpieczeństwem wyschnięcia kwiatów.
Nowoczesne urządzenia do próżniowego schładzania są niezwykle szybkie i wydajne , co minimalizuje ryzyko wysuszenia materiału roślinnego.
Do szybkiego schładzania kwiatów wewnątrz opakowań wykorzystuje się powietrze schłodzone do 0-1oC, o wilgotności względnej powyżej 95%.
Czas schładzania zależy od temperatury początkowej kwiatów, wysokości optymalnej temperatury warunkach transportu, wielkości chłodzonej partii kwiatów, wydajności agregatów chłodniczych i wentylatorów.
Po wstępnym schłodzeniu kwiaty należy stale przetrzymywać w niskiej temperaturze.
Jeżeli mają być one przewożone samochodem chłodnią, nie zamyka się otworów wentylacyjnych w kartonach, aby zimne powietrze mogło swobodnie opływać zapakowane kwiaty w trakcie przewozu.
W przypadku transportu samolotem lub nie chłodzonym samochodem otwory te zamyka się, aby do wnętrza opakowań nie przenikało ciepłe powietrze.
Po przybyciu na miejsce przeznaczenia kwiaty powinny być otoczone staranną opieką. Należy je jak najszybciej umieścić w wodzie lub pożywce przycinając uprzednio końce pędów.
Kwiaty należy stopniowo przyzwyczajać do wyższej temperatury, aby nie uległy szokowi termicznemu.