3. Streszczenie Kordiana

Przygotowanie:

Karpaty, chata Twardowskiego, noc 31 grudnia 1799 roku. Spotkanie diabłów i czarownic. Z kotła wyłaniają się stwarzani przez Szatan przywódcy przyszłego powstania: J. Chłopicki, A. J. Czartoryski, J. Z. Skrzynecki, J. U. Niemcewicz, J. Lelewel, J. Krukowiecki. Scena kończy się pojawieniem aniołów, przepędzających moce piekielne.

Prolog:

Trzy osoby wypowiadają się na temat roli poezji w życiu narodu. Pierwsza osoba prezentuje poezję mesjanistyczną, druga - krytykuje ją. Trzecia osoba przepędza pozostałe, zapowiadając poezję, która porwie do działania:
"Dajcie mi proch zamknięty w narodowej urnie,
Z prochu lud wskrzeszę, stawiam na mogił koturnie,
I mam aktorów wyższych o całe mogiły."

Akt I:
Scena I:

15-letni Kordian wspomina samobójczą śmierć pewnej osoby, prawdopodobniej przyjaciela. Czuje, że potrzebuje jakiejś wielkiej idei, która przywróciłaby jego życiu sens. Wysłuchuje trzech opowieści starego sługi Grzegorza: o Janku, co psom szył buty, o bitwie pod piramidami podczas egipskiej wyprawy Napoleona oraz o żołnierzu wziętym do niewoli przez Rosjan. Scena kończy się zawołaniem Kordiana przez jego ukochaną, Laurę.

Scena II:

Podczas rozmowy Kordiana z Laurą, młodzieniec stwierdza, że ukochana nie rozumie jego uczuć i wątpliwości.

Scena III:

Nocą Laura czyta wiersze napisane przez Kordiana, czekając na jego powrót. Grzegorz informuje ją o samobójstwie młodzieńca.

Akt II:

Rok 1828, różne miejsca w Europie: Londyn, Dover, Włochy, Watykan i Mont Blanc.

W londyńskim parku Kordian wspomina nieudaną próbę samobójczą. Podczas rozmowy z Dozorcą przekonuje się, że światem rządzą pieniądze.

W Dover młodzieniec czyta "Króla Leara" Szekspira.

We Włoszech Kordian poznaje Wiolettę. Okazuje się, że kobieta jest zainteresowana jedynie jego majątkiem.

W Watykanie Kordian spotyka się z papieżem. Głowa Kościoła nakazuje Polakom posłuszeństwo wobec cara.

Na szczycie Mont Blanc Kordian wygłasza słynny monolog. Waha się pomiędzy kolejną próbą samobójczą a wzięciem na siebie odpowiedzialności za losy Polski i Europy. Nazywa Polskę "Winkelriedem narodów", przywołując szwajcarskiego bohatera, który podczas bitwy skierował cały atak na siebie. Na chmurze Kordian wraca do Polski.

Akt III:
Scena I:

Plac przed Zamkiem królewskim w Warszawie. Zgromadzony lub komentuje koronację cara Mikołaja I na króla Polski.

Scena II:

Scena koronacji cara Mikołaja I na króla Polski w kościele katedralnym.