Pojęcia:
Krótkookresowy i długookresowy oznacza czas w jakim czynniki produkcji mogą się dostosować.
Sztywność pracy w dół – nie możemy ustanowić niższego wynagrodzenia niż płaca minimalna.
Czynniki i zasoby w krótkim okresie są stałe.
Rynek pracy jest rynkiem najsztywniejszym i dostosowuje się najwolniej.
Płace w krótkim okresie są sztywne bo umowy są długookresowe.
Ceny energii i paliwa nie są elastyczne.
W długim okresie wszystkie ceny są elastyczne w klasycznym ujęciu. W krótkim okresie ceny sa stałe u keynesa.
Ekonomia
keynesowska
-analiza krótkookresowa
-ceny i płace są
sztywne
-niepełne wykorzystanie czynników produkcji
Ekonomia
klasyczna:
-analiza długookresowa
-ceny są
elastyczne
-pełne wykorzystanie czynników produkcji
W długim okresie wszystkie ceny są elastyczne w klasycznym ujęciu. W krótkim okresie ceny są stałe u keynesa.
Porównanie modelu klasycznego a modelu keynesowskiego:
Ujęcie keynesowskie zakłada stałość cen w gospodarce oraz istnienie rezerw czynników wytwórczych. Natomiast poziom cen w modelu klasycznym jest przeciętny dla wszystkich dóbr wytwarzanych w gospodarce. Przy czym realna podaż pieniądza to nominalna podaż pieniądza / poziom cen.
Krzywa IS ukazuje wszystkie kombinacje stopy procentowej i dochodu, które spełniają tożsamość dochodu, funkcję konsumpcji, inwestycji i eksportu netto. Jest to zbiór punktów, w których zachodzi zbilansowanie wydatków.
Krzywa LM przedstawia wszystkie kombinacje stopy procentowej R i dochodu Y spełniające równanie popytu na pieniądz przy stałym poziomie podaży pieniądza i przy ustalonym z góry poziomie cen. Krzywa LM wznosi się ku górze. Wyższy poziom stopy procentowej tym wyższy poziom PKB.
Jest to ujemna zależność między ogólnym poziomem cen (P) a wielkością produkcji zagregowanej, jaka jest dostarczana (realnym dochodem, Y) Jest zbiorem kombinacji poziomu cen i produkcji, dla których rynek dóbr i usług oraz rynek pieniądza znajdują się równocześnie w równowadze.
Krzywa krótkookresowej zagregowanej podaży (SAS) to dodatnia zależność między ogólnym poziomem cen (P) a wielkością produkcji zagregowanej jaka jest dostarczana w krótkim okresie (realnym dochodem Y).
Krzywa długookresowej zagregowanej podaży (LAS) - zależność między ogólnym poziomem cen (P) a wielkością produkcji zagregowanej (realnym dochodem, Y), jaka jest dostarczana w długim okresie, gdy wszystkie ceny w tym płace nominalne, są elastyczne.
Keynesowska krzywa AS jest płaska, co oznacza, przy danym (sztywnym) poziomie cen (P) dostarczana jest każda ilość dóbr (Y), co jest możliwe dzięki niepełnemu wykorzystaniu czynników produkcji.
Klasyczna krzywa AS jest pionowa, co oznacza, że niezależnie od poziomu cen (P) dostarczana jest taka sama ilość dóbr (Y), co jest możliwe dzięki pełnemu zatrudnieniu.
Konsumpcję definiujemy jako wydatki gospodarstw domowych. Wliczamy w nią zakupy: dóbr konsumpcyjnych trwałego użytku, takich jak np. pralki, odbiorniki radiowe i samochody, dóbr konsumpcyjnych nietrwałego użytku, takich jak żywność, ubrania i benzyna, oraz usług, takich jak usługi fryzjerskie, opieka medyczna, kształcenie.
Dochód rozporządzalny inaczej dochód do dyspozycji lub rozporządzalny dochód osobisty (RDO) jest to suma dochodów gospodarstw domowych, które otrzymują od przedsiębiorstw, rozszerzone o wypłaty transferowe wypłacone przez państwo, natomiast zredukowane o podatki bezpośrednie płacone na rzecz państwa. Inaczej mówiąc, są to dochody, które gospodarstwa domowe mogą spożytkować na wydatki lub oszczędności (D.Begg 2014).
Jak podaje Główny Urząd Statystyczny jest to suma dochodów ze wszystkich źródeł zredukowana o zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych opłacane w imieniu podatnika przez płatnika, o podatki płacone przez osoby pracujące na własnej działalności (podatek od dochodów z własności), w tym reprezentantów wolnych zawodów i osób użytkujących gospodarstwo indywidualne w rolnictwie oraz o składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Składnikami dochodów rozporządzalnych są usługi i towary uzyskane nieodpłatnie oraz dochody pieniężnie i niepieniężne. Niepieniężne dochody gospodarstwa domowego to towary bądź usługi konsumpcyjne zaczerpnięte z gospodarstw indywidualnych czy też działalności rolniczej lub pozarolniczej (U.Wągrowska 2018).
Składniki
dochodu i dochodu rozporządzalnego
W ujęciu ekonomicznym
możemy wyodrębnić następujące źródła dochodów gospodarstwa
domowego:
dochód z pracy, czyli wynagrodzenie, wszelkie dodatki do pensji wypłacane przez pracodawcę
dochód z tytułu posiadanych gruntów, np. renta gruntowa, czynsz z dzierżawy
dochód z kapitału, przykładem mogą być odsetki od pożyczek lub dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych
Natomiast w skład dochodu rozporządzalnego wchodzą poniższe kategorie dochodu:
dochód z tytułu własności,
dochód z nieruchomości a konkretnie z ich wynajmu,
dochód z pracy najemnej,
dochód z własnej działalności poza rolniczym gospodarstwem indywidualnym,
dochód z tytułu wykonywania wolnego zawodu (adwokat, lekarz, architekt),
dochód z tytułu użytkowania gospodarstwa domowego w rolnictwie,
dochód z tytułu świadczenia z ubezpieczeń i pomocy społecznej,
dochód z odszkodowań wypłacanych przez instytucje ubezpieczeniowe,
dochód z wygranych w grach hazardowych i loteryjnych,
pozostałe dochody (np. alimenty, darowizny otrzymane od innych gospodarstw domowych)
(A. Wałęga 2012, s. 221).
Obrazuje wielkość zamierzonej konsumpcji w zależności od wielkości dochodu do dyspozycji. Konsumpcja jest dodatnio skorelowana z dochodem, czyli gdy dochód wzrasta to konsumpcja też.
Wielkość wydatków konsumpcyjnych zależy od dochodów uzyskiwanych przez gospodarstwa domowe, jeżeli dochody wzrastają to wzrastają również wydatki konsumpcyjne, lec ich udział w dochodach jest malejący. (skłonność do oszczędności)
Jest to część przyrostu rozporządzalnego dochodu przeznaczonego na konsumpcję. Informuje o ile wzrośnie konsumpcja w krótkim okresie (do roku lub jednego cyklu koniunkturalnego), jeśli wzrośnie dochód rozporządzalny.
Informuje ile wzrośnie konsumpcja w długim okresie, jeśli dochód rozporządzalny wzrośnie.
Gładka ścieżka konsumpcji odpowiada przeciętnemu, zaktualizowanemu strumieniowi dochodu uzyskiwanemu w trakcie całego życia.
Międzyokresowe ograniczenie budżetowe
Model stałego dochodu Friedmana
Oczekiwani ekstrapolacyjne (adaptacyjne) – założenie dotyczące zachowań podmiotów gospodarczych przyjmowane w modelowaniu zjawisk ekonomicznych.
Według teorii ekstrapolacyjnych oczekiwań najlepszym przybliżeniem przyszłego poziomu danej zmiennej jest jej poziom obecny, np. najlepszym przybliżeniem stopy inflacji z 1998 roku jest stopa inflacji z 1997 roku; zwolennikami teorii ekstrapolacyjnych oczekiwań byli przedstawiciele keynesizmu.
Lata 50 , po raz pierwszy opisali je Philip Sacan – 1956 rok i Milton Fridman 1957 r. W latach 70 w Stanach był kryzys paliwowy. Twórcą jest Robert Lucas który na nowo stworzył def oczekiwań adaptacyjnych.
We wzorze w nawiasie wychodzi nam wynik błędu prognozy.
Wyjaśnia zjawisko przewidywania przez podmioty gospodarcze przyszłej stopy inflacji. W modelu zakładamy że podmioty posiadają pełną informację.
Mocna — że podmioty, przewidując przyszły poziom inflacji, nie popełniają systematycznych błędów, tylko błędy losowe, a suma błędów losowych wszystkich podmiotów równa się zero. Oznacza to, że każdy z podmiotów może się mylić (racjonalne oczekiwania nie wyrażają doskonałych oczekiwań), jeśli jednak część podmiotów nie doszacuje przyszłej inflacji, to inne ją przeszacują, tak że popełnione indywidualne błędy zniosą się w skali całej gospodarki. Przyjęcie hipotezy racjonalnych oczekiwań oznacza, że podmioty gospodarcze nie ulegają iluzji pieniężnej. Racjonalne oczekiwania mają istotny wpływ na modelowanie zjawisk makroekonomicznych oraz zalecenia dla polityki gospodarczej. Przyjęcie hipotezy racjonalnych oczekiwań prowadzi do tezy o nieefektywności polityki. Badania empiryczne nie potwierdzają hipotezy racjonalnych oczekiwań i pokazują, że podmioty gospodarcze stosują ekstrapolacyjne (adaptacyjne) oczekiwania.
Słaba wersja głosi, że podmioty gospodarcze prognozując przyszłą inflację, jak najlepiej wykorzystują wszelkie dostępne informacje;
Def
z zajęć:
Oczekiwania
różnią się, jakie podmioty podejmują decyzje, w przypadku
oczekiwań adaptacyjnych są oni wierni i ograniczają się jedynie
do reagowania na podjęte decyzje. W przypadku oczekiwań
racjonalnych zakłada się, że podmioty wykorzystują wszystkie
możliwe informacje o obecnych uwarunkowaniach i wszystkich
konsekwencjach w procesie podejmowania decyzji.
Słaba: w kształtowaniu swoich oczekiwań podmioty gospodarcze wykorzystują w efektywny sposób wszelkie dostępne informacje o czynnikach determinujących rozpatrywana przez nich zmienną.
Silna: subiektywne oczekiwania w odniesieniu do rozpatrywanych zmiennych są zbieżne z rzeczywistymi czyli obiektywnymi.
Różnica: W wersji słabej mamy podmioty gospodarcze, które potrafią wykorzystywać napływające informacje w efektywny sposób. W silnej – podmioty tam się nie mylą.
Hipoteza zakłada, że podmioty ekonomiczne uczą się na podstawie dostępnego im doświadczenia, co pozwala rozpoznawać działania rządu zanim jeszcze zostaną one praktycznie wdrożone, nie popełniając przy tym tych samych błędów co w przeszłości. O pojawieniu się tego zjawiska informuje twierdzenie o nieefektywności polityki (prowadzonej przez rząd).
Początki badań były w latach 60tych w pracach Kennetha Arrowa oraz Hirofuma Uzawy to najwięcej wnieśli do nich Paul Romer i Robert Lucas.
Teoria wzrostu endogenicznego koncentruje się bardziej na wyjaśnieniu roli trzech czynników wzrostu – technologii, pracy i kapitału. W szczególności wzrost technologii był najczęściej traktowany jako egzogeniczny i objaśniony poza modelem lub tez w ogóle nie objaśniany. Teoria wzrostu endogenicznego zajmuje się też stałym oddziaływaniem zmian podatków i innych rodzajów polityki państwa na stopę wzrostu produkcji, a nie tylko na jej poziom, jak w badaniu Solowa. Polityka nie wywiera wpływu na długookresową stopę wzrostu.
Paul Romer 1986, Robert Lucas 1988
Model AK służy do pokazywania jak stały, dodatni poziom technologii (A) oraz szeroko rozumiany kapitał obejmujący pozostający w stałych proporcjach kapitał ludzki i kapitał rzeczowy (K) wpływają na długookresową stopę wzrostu gospodarczego.
Model AK utrzymuje podstawowe założenia modelu Solowa. Podstawa nowej teorii wzrostu jest wprowadzenie w struktury modelu Solowa funkcji produkcji w postaci: Y=AK. Zasób pracy w modelu jest niezmienny, a produkcja charakteryzuje się stałymi przychodami skali względem kapitału, jedynego, odtwarzalnego czynnika produkcji Y=f(k)=AK.