a)
Próba interwencji
w sprawie Polaków
Chamberlain’a -
opozycja
Churchilla
b) 3.09.1939r. – rząd
Wielkiej Brytanii i Francji wypowiedzieli Niemcom wojnę (niewielkie
starcie na granicy franc – niem)
c)
12.09.1939r. tajna konferencja w Abbeville (Daladier i Chamberlain) –
decyzja o
nieatakowaniu Niemiec, zamierzono prowadzić jedynie akcję
propagandową –
wojna dziwna
linia
Maginota – pas
francuskich umocnień wzdłuż granicy z Niemcami
linia
Zygfryda – pas
niemieckich umocnień wzdłuż granicy z Francją
1. Agresja niemiecka na Danię i Norwegię 9 IV 1940
a) cele agresji: przejęcie kontroli na cieśninami duńskimi, zapewnienie dostaw rudy żelaza ze Szwecji
b)
przebieg:
(kapitulacja Danii po pierwszym dniu i Norgegii po 2. Miesiącach)
walki o Narwik
(port w Norwegii) V – VI 1940
wsparcie:
brytyjskich, polskich i francuskich oddziałów, (Samodzielna Brygada
Strzelców Podchalańskich – gen. Bohusz)
przywódca norweskich faszystów: Vidkun Quisling („quislingowcy” – norwescy faszyści, odegrali rolę v kolumny)
2.
Agresja niemiecka na Francję 10
V 1940
a)
trudność dla Hitlera stanowiła linia Maginota, więc Niemcy
ruszyli z natarciem od północy przez góry w płd. Belgii
b)
grupy dywersantów uderzyły na Holandię i północną Belgię
c)
przekroczenie Ardeny, sforsowanie Mozy i dotarcie do Morza Północnego
– okrążenie sił alianckich
d) BITWA FLANDRYJSKA (decydująca
o obronie Francji), zwycięstwo Niemców
e) Holandia i Francja
znalazły się pod okupacją niemiecką, a ich rządy udały się na
emigrację do Wielkiej Brytanii
f) skutki:
* złamanie
morali armii francuskiej, chaos i zniechęcenie armii francuskiej
* wkroczenie do Paryża
* przystąpienie Włoch do wojny 10 VI (jednak nie przebili się przez francuską linię obrony granicznej)
g) zmiana rządu we Francji; nowy premier: Philippe Petain (bohater spod Verdun), uznał, że dalsza walka nie ma sensu
h)
kapitulacja Francji:
podpisanie przez marszałka Philippe Petain zawieszenia broni (w
Compiegne) 22 VI 1940
* podział Fr. na strefę okupowaną (zachodnia i północna Fr wraz
z Paryżem)
i nieokupowaną (z rządem w Vichy
Petain’A (dyktator), uzależnienie i kolaboracja z III Rzeszą)
* utrata Alzacji i
Lotaryngii
*
nie zaakceptował
kapitulacji gen. Charles de Gaulle, który
w Londynie utworzył
Komitet Wolnej Francji (18 VI)
i
rozpoczął tworzenie armii francuskiej walczącej u boku Wielkiej
Brytanii
ENIGMA
– niemiecka maszyna szyfrująca; kody złamali poznańscy
matematycy: Rejewski, Różycki, Zygalski
BOMBOWIEC NIEMIECKI – na podwoziu montowano specjalne głośniki i emitowano dźwięki rozpraszające przeciwników
NALOTY DYWANOWE – naloty grupy bombowców liczące po 100 lub więcej samolotów
3.
„Bitwa o Anglię”
(lipiec – październik 1940) – zwycięstwo Anglii
a) rząd (z Churchill’em) odrzucił niemieckie propozycje
pokojowe
b) zniszczenie lotnictwa brytyjskiego – RAF (Royal
Air Force), zatopienie brytyjskiej floty
c) masowe naloty
niemieckie na Anglię, „Lew Morski” – kryptonim planu
niemieckiej inwazji na Wielką Brytanię
d) znakomity system
obronny Wielkiej Brytanii, dzięki rozszyfrowaniu Enigmy i radarom
e)
zniszczenie możliwości obronnych Brytyjczyków i uzyskanie przewagi
w powietrzu (N)
f) 15.09 – znacząca bitwa; porażka Niemców
– od tej pory Niemcy zdecydowali się na naloty nocne – porażka
lotnictwa (N)
4.
1939 – 1941 –
bitwa o Atlantyk
(wojna totalna, niemieckie „ubooty”,
„taktyka wilczych stad”)
- Hitler postanowił odciąć
Wielką Brytanię od dostaw zaopatrzenia poprzez drogę morską,
statkami brytyjskimi pływającymi w
KONWOJACH, eskortowanych
przez okręty wojenne
- U-Booty otaczały konwój i po wynurzeniu atakowały jednocześnie z wielu stron
- wyposażenie okrętów angielskich w czułe radary
- SONARY – urządzenia służące do wykrywania obiektów podwodnych
-
do walki skierowano również brytyjskie samoloty wyposażone w
radary i bomby głębinowe
- rozszyfrowanie niemieckich
meldunków
- V 1943r. – Niemcy straciły ok. 40 okrętów podwodnych, po czym dowódca Karl Donitz wstrzymał bitwę
5. Wojna na Bałkanach 1940 – 1941
a) agresja Włoch na Grecję z terytorium Albanii (28 X 1940) i klęska wojsk włoskich; Mussolini utracił cz. Albanii
b) przystąpienie Niemiec do wojny, by pomóc Mussoliniemu;
sojusznicy III Rzeszy na Bałkanach: Węgry, Rumunia, Bułgaria, Tzw. Niezależne Państwo Chorwackie
c) pomoc Wielkiej Brytanii dla Grecji
d) III 1941r. – zamach stanu w Jugosławii, władzę przejął gen. Simovic
e) agresja Niemiec na Grecję i Jugosławię (6 IV 1941) i początek okupacji tych krajów
f)
powstanie uzależnionego od Niemiec „Niezależnego Państwa
Chorwackiego” (Ante
Pavelic),
ustasze
– chorwaccy naziści
g)
desant na Krecie bronionej przez Brytyjczyków (V 1941), zdobycie
Krety przez Niemców
h) władze Gracji i Jugosławii udały się
na emigracje do Wielkiej Brytanii
Wojna
w Afryce (1940 – 1943)
a) IX
1040r. agresja Włoch na Afrykę Wschodnią: Egipt, Erytrea, Somali
(w celu opanowania kanału sueskiego)
b) ofensywa brytyjska – Włosi utracili Cyrenajkę z portem w Tobruku oraz całą włoską Afrykę Wschodnią
c) Ponowne wsparcie Hitlera – silny Korpus Afrykański (gen. Erwin Rommel – ‘lis pustyni’), planował zajęcie Egipru
* opanowanie źródeł ropy naftowej w Iraku i Iranie
*
V 1942r. ofensywa; zdobył Tobruk i ruszył w kierunku Kanału
Sueskiego
*
zatrzymanie go,
bitwa pod El Alamein (VIII 1942); Armia
brytyjska (gen.
B. Montgomery),
zajęcie
przez Brytyjczyków Trypolisu (I 1943)
* rozbicie sił
niemiecko – włoskich i ich odwrót
d)
pościg Brytyjczyków i zajęcie Libii i Trypolisu
e) dołączenie
do sił Brytyjczyków Ameryki i oddziałów Wolnej Francji
* dowodzenie - gen. Dwight Eisenhower (zajął Algierię i Maroko)
* siły alianckie utrzymały Tunezję
f) zakończenie wojny w Afryce: kapitulacja resztek armii niemieckiej w maju 1943
Uzbrojenie:
Niemcy
Niemiecki Ju-87 Stuka (klasyczny bombowiec), na podwoziach miał specjalne głośniki
Enigma
U-booty – okręty podwodne
Tygrys – opancerzony czołg
Wielka Brytania
System stacji radiowych
Spitfire – brytyjski myśliwiec, dzięki niemu Brytyjczycy wygrali bitwę o Anglię
Lancaster – bombowiec nocny
Naloty dywanowe – naloty grup brytyjskich bombowców
Liberty – statek brytyjski i amerykański
Armia Czerwona
Pepesza – broń palna
Uszanki – czapki futrzane
Walonki – rodzaj obuwia z grubego filcu
Czołgi T-34 (poruszał się po błocie i śniegu)
Katiusza – samochody z wyrzutniami rakietowymi na podwoziu
Ił – 2m3 – samolot szturmowy, maszyna opancerzona; „czarna śmierć”
Lotniskowce – okręty, na których mogły lądować samoloty
ZSRR:
I:
1939-1941 ścisła współpraca z Niemcami
28.09.1939r. nowy
układ niemiecko – radziecki; przesunięcie granicy stref wpływów
na linię rzeki Bug (na wschód), w zamian
ZSRR podporządkował sobie Litwę.
1939r.
– układy wojskowe z Litwą, Łotwą, Estonią
1. Wojna radziecko – fińska (1939 – 1940) – tzw. wojna zimowa
przyczyny:
ZSRR żądał układu oraz przesunięcia granicy radziecko –
fińskiej, jednak Finowie odrzucili te żądania
przebieg:
26 XI – Stalin złożył fałszywe zeznanie o ostrzelaniu jego
terytorium przez Finów
* 30 XI – atak na Finlandię bez
wypowiedzenia wojny – porażka Rosjan (czołgi nie przebiły się
przez fortyfikacje), ale ostatecznie udało im się przełamać
fińską obronę, której nikt nie udzielił wsparcia* Wojna zimowa
zakończyła się 12.03.1940r.;
Finlandia utraciła ok. 10% swojego terytorium, ale obroniła
niepodległość, wojna wykazała słabość armii radzieckiej
* VI 1940r. ZSRR przystąpił do podporządkowywania sobie krajów bałtyckich
* Stalin oskarżył Litwę, Łotwę i Estonię o wystąpienia antyradzieckie oraz o ataki na żołnierzy radzieckich i wymusił zmiany rządów
* VII 1940r. przeprowadzono wybory w tych państwach, a sfałszowane wyniki wykazały, że parlamenty tych państw proszą o przyłączenie ich państw do ZSRR jako kolejnych republiki przystąpiły do sowietyzacji (narzucanie komunistycznej ideologii i terroryzowanie podporządkowanych narodów)
* VI 1940r. ZSRR zmusił Rumunię do oddania Besarabii -> utworzenie Mołdawskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej
2. Agresja III Rzeszy na ZSRR („Plan Barbarossa” , 22 VI 1941) „wielka wojna ojczyźniana” - Stalin.
I: GENEZA
a)
przyczyny:
ideologiczne (konfrontacja nazizmu z komunizmem),
* Mołotow
żądał granicy znacznie bliżej, w Europie
* rywalizacja o
wpływy na Bałkanach i w Turcji (ZSRR chciało utworzyć tam bazy
wojskowe)
b) Hitler zaatakował ZSRR w XII 1940r.
c) Plan Barbarossa – niespodziewane i błyskawiczne uderzenie w ciągu 4-5 miesięcy, opanowanie terenów europejskich ZSRR (Lebensraum), termin agresji wyznaczono na VI 1941r.
II: ATAK (22 VI 1941r.):
a) Niemcy zdobyli przewagę w powietrzu i na lądzie
b)
Trzy zgrupowania sił osi parły w kierunku Leningradu, Moskwy,
Kijowa.
* Niemców wspierały oddziały włoskie, rumuńskie,
fińskie, węgierskie, słowackie, Chorwaci, Hiszpanie, Francuzi,
Belgijczycy,
Holendrzy, Duńczycy, Norwegowie
c)
przebieg i skutki:
*zajęcie przez wojska niemieckie 40 % europejskiej części ZSRR -
obszarów Białorusi, Ukrainy, republik nadbałtyckich, dawne
ziemie II RP
* jednostki SS masowo mordowały ludzi, a w
fabrykach radzieckich Rosjan zastępowali Niemcy
* znaczenie deszczowej jesieni: zamieniła rosyjskie drogi i pola w bagna, błota – grzęzły samochody
* niedostateczne zaopatrzenie armii niemieckiej, brak broni, amunicji, paliwa, ludzi, odzieży
* Hitler połowę samolotów odesłał na front afrykański
* XI 1941r. Niemcy ruszyli na Moskwę (atak ten był zbyt słaby)
* sowiecki wywiad w Tokio (Richard Sorge) (Japonia nie zamierzała atakować ZSRR, więc armia ta wzmocniła siły Moskwy)
* 6.12.1941r. – Kontratak (gen. Gieorgij Żukow) ruszył spod Moskwy i pobił Niemców
III: FRONT WSCHODNI (1942r.)
a) Uzbrojenie Armii Czerwonej pochodziło z fabryk broni za Uralem oraz z dostaw amerykańskich i brytyjskich
b) Stalin wiosną 1942r. przeszedł do kontrofensywy (przyczyna klęski i ogromnych strat)
c)
Hitler postanowił skoncentrować najlepsze oddziały swojej armii na
jednym odcinku frontu, głównym celem miało być zdobycie
źródeł ropy naftowej (rozwiązałoby to problem paliwa) ofensywa
w kierunku Kaukazu i Baku
d) Zdobycie przez Niemców Sewastopolu (port – twierdza nad Morzem Czarnym) i generalny atak – VI 1942r.
e)
bitwa o Stalingrad
(VIII 1942 – 31 I
1943) jako przełomowa bitwa II wojny światowej,
(ważny ośrodek przemysłowy i węzeł
komunikacyjny);
* wojska radzieckie zatrzymały ofensywę przeciwnika w górach
kaukaskich, uniemożliwiając przejście do Baku
* 19 XI 1942r. – ofensywa radziecka; czołgi wspierane przez artylerię
* klęska 6 Armii feldmarszałka F. von Paulusa, Niemcy utracili 25 % swoich sił na froncie wschodnim; nie zdobyto Baku
VI: FRONT WSCHODNI 1973r.
a) Hitler zaplanował atak z użyciem najnowszych modeli pojazdów pancernych (lepiej uzbrojone niż radzieckie)
b)
bitwa na „łuku
kurskim” (Kursk)
5.07.1943r.
– ATAK NIEMIECKI i ich klęska - największa
bitwa pancerna II wojny światowej;
* A.Cz. znała ten plan dzięki wywiadowi i przygotowała się
do walki (miny, okopy, działa)
* od tego momentu wojska hitlerowskie już tylko się wycofywały
KOKTAJNE MOŁOTOWA – butelki z benzyną
KATIUSZA / ORGANY STALINA – wyrzutnie rakietowe na podwoziu samochodowym
V: WOJNA NA DALEKIM WSCHODZIE: „Imperium Wschodzącego Słońca” - Japonia
a) Japonia ogłosiła neutralność
b) IX 1940r. PAKT TRZECH (Japonia, Niemcy, Włochy) obietnice wzajemnej pomocy i podział świat na strefy wpływów
c)
dwie koncepcje:
* napaść na ZSRR
* uderzenie na południe, w celu opanowania Indonezji – zwyciężyła
- 1941r. układ o nieagresji z ZSRR
d)
1940-1941 – Japończycy opanowali Indochiny (kolonia francuska)
– gwałtowna reakcja USA (blokada kont japońskich w bankach
USA oraz zakaz sprzedaży ropy naftowej)
e) Japończycy zdecydowali się prowadzić własną niezależną politykę; nie ufali Niemcom
f)
7.12.1941r. akcja na amerykańską bazę na Pacyfiku, Pearl Harbor
na Hawajach
* dowodzący flotą japońską: Isoroku Yamamoto
* Amerykanie stracili wszystkie pancerniki oraz dużą cześć samolotów
* Roosevelt wypowiedział wojnę Japonii
g) Hitler wypowiedział wojnę USA
h) Japończycy zajęli: Filipiny, Guam, Hongkong, Malaje (z ważną bazą w Singapurze), holenderską Indonezję
i) cesarska armia przemieściła się pod Alaskę, zbliżyła się do Hawajów, wylądowała na Nowej Gwinei, zajęła Birmę i podeszła pod Indie
j) Japonia planowała podporządkować sobie całe Chiny
k) flota japońska zamierzała zając w VI 1942r. amerykańską bazę na wyspie Midway
* zwycięstwo USA w potężnej bitwie morskiej, dzięki informacjom zdobytym przez wywiad amerykański oraz dzięki radarom
* Japończycy przeszli do defensywy; odniesienie do tradycji samurajów
l) wyspa Gaudalcanal – ostateczne zwycięstwo Amerykanów, ewakuacja Japończyków
Demograficzne i gospodarcze skutki II wojny światowej
55 mln osób straciło życie (wojskowych i cywilnych)
Straty
materialne krajów okupowanych przez Niemcy hitlerowskie
ZSRR –
128 mld $, na głowę 1 mieszkańca 746 $
Polska – 50 mld %, na głowę 1 mieszkańca 1428 $
Francja – 21,2 mld $, na głowę 1 mieszkańca 504 $