Konie- Interna- ćw. 28.11
Choroby jelit cienkich
Kolki
-częsta jednostka chorobowa, doprowadza do tego złe żywienie- zła jakość, włókniste siano ze starych traw z patykami, zbyt zdrewniałych łodyg. Zatkania ze względu na specyficzne ustawienie zebow- żuchwa szersza, pod katem 45 stopni. Zaostrza sobie żeby- na dole jezyk, na gorze policzki kaleczy- niechętnie rozcierają pasz i lykaja ja w dużych częściach- osadzaja się na zakrętach jelit.
Niewłasciwe użytkowanie- wzięcie do pracy po pojeniu lub jedzeniu- nadmierna perystaltyka- zatkanie, skret jelit.
Stany nieżytowe związane z zarobaczenie, nagłe zmiany karmy.
Objawy:
Jalita cienkie- bolą bardzo
Tetnno 40-60, raczej spokojny, oglada się na boki, kopie konczynami po boku, może się polozyc i długo w takiej pozycji pozostać, nie poci się, przy oprowadzaniu nie ma obj. Bolowych
60-80, spocony na szyi i klatce, może probowac się tarzac, kladzie się i wstaje,chodzi po boksie, przy chodzieniu- proba kładzenia
100 i powyżej, caly mokry, tarza się, nie reaguje na ludzi- nie da się z nim nic zrobić, brak współpracy,
Im światło jest cieńsze- bol średniego stopnia, czasami dużego. Tetno powy. 60, lekkie poty, probuje się tarzac, błony śluzowe- szybko dochodzi do nastrzykania-czerwone naczynia krwionośne, zaczerwienienie, następnie staja się pomarańczowe- kon jeżeli nie je w ciągu 2h- zażółcenie błon śluzowych- brak woreczka żółciowego- nie jest wydalana z kałem i wchłaniana do organizmu. Nastepnie zabrudzone- brazowe- objaw toksemii- 12-24h- dochodzi do toksemii, zejścia, bądź do pekniecia. Dwunastnica 12-24, krete 1-2 dni, j. biodrowe- do 3 teoret.
Perystaltyka początkowo jest obnizona, a później zanika całkowicie. Osłuchujemy w słabiznach. Po prawej stronie osłuchujemy jelito ślepe, a po prawej u góry okreżnica, a na dole jelita cienkie. Nastepnie badamy per rectum- fizjologicznie jelita sa niewyczuwalne, natomiast w przypadku zatkania czy skretu, dochodzi do wtórnego wzdęcia jelit- zbiera się w części przed zatkaniem- wyczuwalne jak peta kiełbasek- szerokości męskiego ramienia, gładkie twory; ważne żeby wykonywać je kilkukrotnie.
Sonda- zakładamy ja- przy zatkaniu j. cienkich mamy refluks- zarzucenie dużej ilości treści pokarmowej w ciągu kilku godzin i co najmniej co 4 h musimy tresc spuszczać żeby nie doprowadzić do pekniecia żołądka.
LECZENIE
-podajemy Metamizol sodu (pyralgivet, biovetalgin)- zatkanie jelita cienkiego- po tym wyraźnie mu się poprawi samopoczucie. Jeżeli dochodzi do wtornego rozszerzenia żołąda- to mu nie pomoze, wiec zakładamy sonde. Jeżeli natomiast doszło do skrętu jelit to się nie uspokoi. Również wystepuje wtorne rozszerzenie żołądka- po sondowaniu się tez nie poprawia.
-płukanie żołądka do czysta, w międzyczasie rozpoczynamy nawadnianie dożylne, płynem wielkoelektrolitowym, na przemian z pł. Ringera i mleczanami ( nie glukoza- bo kwasia)
Koń 500 kg- 30 litrów + dolewka na uwodnienie czopu w jelitach. W ciągu doby 45-50l płynu.
-Po nawodnieniu lub jeżeli osiągnie hematokryt poniżej 55, wtedy możemy zacza podawac sol gorzka lub Glauberska (siarczan magnezu/potasu) doustnie. Sciągają wodę do jelit, co powoduje zmiękczenie masy kałowej- jeżeli go nie nawodnimy, to będzie miał niewdyolnosc krazeniowa. Musimy być pewnni, że nie jest to skret jelit- ta sol będzie działała mocno drazniaco na czesc jelita przed skretem, nawet może dojść do martwicy. Możemy sól podac z siemieniem lnianym lub olejem parafinowym- daje poślizg (ok. litra)
Może dochodzić do wzdęć- podajemy wódke ok 0,5litra- mieszamy z 2-3 litrami wody lub z siemieniem lnianym (inaczej stan zapalny żołądka)
Jeżeli dochodzi do toksemii lub wzrostu T- rozważamy podanie antybiotyków- o njaszerszym spektrum- penicylina ze streptomycyna.
Płukanie żołądka- co 3-4h, a jeżeli tętno nie wzrasta powyżej 60, możemy rzadziej.
PRZEMIESZCZENIE JELIT
Skręt- torsio
Zawęźlenie-zapętlenie- volvulus’
Omotanie-przesznurowanie- strangulatio
Wpochwienie- invaginatio
Uwięźnięcie-incarceratio
Zagięcie jelit- flexio
Skręt jelit- po biovetalginie (czasami dopiero po 20 minutach przestaje działać), punkcja do jamy otrzewnowe- fizjologicznie jest bardzo mała ilość i jeżeli wykonamy wkłucie- wypłynie 2-3 krople płynu- żółty i przejrzysty. Przy skrecie- nieprzejrzysty, zacisniecie się naczyń krwionośnych- różowy lub czerwony, zwiekszona ilość. Dochodzi w ciągu 4-6h od skretu jelit. Wieksza ilość. (objawy jak przy zatkaniu jelit_. Ewentualnie można zrobić USG.
Punkcje wykonujemy w linii białej w najniższym miejscu- indywidualnie. Jest to badanie inwzyjne mogące doprowadzić do zapalenia otrzewnej. Linia bała w miejscu wkłucia- wygolona; myjemy je z preparatem z chlorheksydyna- manusanem- szorujemy az gaziki będą czyste. Kolejny plik zalewamy alkoholem/denaturatem- przecieramy i wyrzucamy kilka razy, a potem jodyna. Znieczulamy pod skore 1ml lignokainy 2%. Nakładamy sterylne rękawiczki, na sterylnym polu igle do punkcji, bierzemy skalpel żeby mieć 1cm skalpela wystającego z palców- przebijamy skórę i mięsnie. Do takiej dziury wkładamy igłę do punkcji- rurka z meandryynem i przebijamy otrzewną- pyknie jak bęben. Wyciągamy go i zostaje rurka, która możemy poruszać. Chcemy ja wyjac- wkładamy menadryn. Wystarczy kon na dudce.
Rokowanie skretu jelit cienkich- 60%
Przyczyny- takie same- po jedzeniu gdy bierzemy do pracy, niektóre leki- substancje drazniace- perystaltyka jelit przyspieszona, nawet gdy dostanie marchewke zmarznieta
Pękniecie jelit- duza ilość z elementami paszy
Brak łaknienia, pragnienia- podczas dużego bólu
(Fryc-leczenie chrób kolkowych u koni- badanie przez prostnice)
Okreznica duza, jelito slepe- objawy słabiej wyrażone
Prz