Zabawy i ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne

Już od urodzenia dziecko ćwiczy swe narządy mowne, czy to podczas ssania, połykania czy żucia. Wymawianie każdej głoski wymaga innego ułożenia narządu artykulacyjnego i innej pracy mięśni.
Ćwiczenia artykulacyjne mają na celu wypracowanie zręcznych i celowych ruchów języka, warg i podniebienia. Dziecko musi mieć wyczucie danego ruchu i położenia poszczególnych narządów mowy.
Zabawy i ćwiczenia usprawniające motorykę narządów mownych przeprowadza się w następujących seriach:
ćwiczenia warg,
ćwiczenia języka,
ćwiczenia szczęki dolnej,
ćwiczenia podniebienia.
Ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne powinny być wykonywane nie tylko przy korekcji zaburzeń mowy, ale także przy poprawianiu wyrazistości i płynności mowy oraz w profilaktyce zaburzeń.
Program wychowania w przedszkolu zakłada prowadzenie działań zmierzających do prawidłowego rozwoju, a także niwelowania ewentualnych zaburzeń mowy. Począwszy od dzieci 3-letnich przewiduje się odpowiednie zabawy ćwiczące narząd mowy, uwrażliwiające na dźwięki otoczenia, a w starszych grupach przygotowujące do nauki czytania i pisania.
Ćwiczenia artykulacyjne powinny być wykonywane bardzo dokładnie, bez pośpiechu. Dla dzieci przeważnie są one nudne, dlatego nauczyciel, logopeda powinien je prowadzić w sposób atrakcyjny i zabawowy. Należy pamiętać aby czas trwania i liczbę powtórzeń dostosować do indywidualnych możliwości dziecka.
Przykłady zabaw i ćwiczeń narządów artykulacyjnych zaczerpnęłam z różnych publikacji logopedycznych oraz własnych pomysłów powstałych podczas pracy z dziećmi.
ZABAWY I ĆWICZENIA WARG

Minki – spróbujmy pokazać jakie robimy minki gdy jesteśmy:
weseli – płaskie wargi – rozciągnięte od ucha do ucha, uśmiech szeroki,
smutni – robimy podkówkę z warg,
obrażeni – wargi nadęte,
zdenerwowani – wargi wąskie.
Całuski – przesyłanie całusków – wargi wysunięte do przodu, cmokanie.
Rybka – pokazujemy jaki pyszczek ma rybka, wysuwamy wargi do przodu i rozszerzamy na końcu.
Zły pies – naśladujemy złego psa – unosimy górną wargę, pokazujemy zęby. Dzieci mogą również naśladować warczenie psa.
Gorąca zupa – pokazanie jak chłodzimy wargami zupę.
Echo – dobitne wymawianie za nauczycielem samogłosek a, o, e, i, u, y.
Kotki – kotki robią pyszczek (wargi do przodu) i przesuwają pyszczkiem w prawą i w lewą stronę. Kotek ma wąsy i nimi porusza (między wargami dziecko trzyma słomkę). Koty ziewają, oblizują się itp.
Masaż warg – nagryzanie zębami wargi dolnej, potem górnej.
Baloniki – nabranie powietrza i zatrzymanie go w wydętych policzkach, balon pękł – dziecko palcami uderza w policzki.
Motorek – parskanie wargami – naśladowanie odgłosu motoru, traktora.
Wzywam pomoc – wyraźne wymawianie samogłosek w parach: e-o –naśladowanie karetki pogotowia, i-u – naśladowanie policji, e-u – naśladowanie straży pożarnej.

ZABAWY I ĆWICZENIA JĘZYKA

Prowadząc ćwiczenia języka należy pamiętać, aby te ćwiczenia rozpoczynać od obszernych ruchów języka na zewnątrz jamy ustnej, a następnie przechodzić do ruchów wewnątrz jamy ustnej.
Kotki – kotek pije mleko – szybkie ruch języka w przód, do góry i do tyłu, kotek oblizuje się (czubek języka okrąża szeroko otwarte wargi).
Zmęczony piesek – dzieci naśladują pieska, który głośno oddycha i język ma mocno wysunięty na brodę.
Spróbuj jak najdalej – kierowanie języka do nosa, do brody, w prawą i w lewą stronę.
Szczoteczka – język to szczoteczka do zębów i będziemy po kolei czyścić zęby górne od strony zewnętrznej i wewnętrznej, a następnie zęby dolne z dwóch stron. W trakcie zabawy naśladujemy płukanie buzi wodą – powietrze z jednego policzka przechodzi do drugiego itp.
Języczek maszeruje – język będzie maszerował jak żołnierz:
na raz – czubek języka na dolną wargę,
na dwa – czubek języka do prawego kącika ust,
na trzy czubek języka na górną wargę,
na cztery – czubek języka do lewego kącika ust.
Cyrkowiec – język będzie próbował wykonać różne sztuczki np.
górkę – czubek języka oparty o dolne zęby, środek się wybrzusza,
rurkę – przez którą można wdychać lub wydychać powietrze lub udawać, że pijemy sok,
szpilkę – układanie wąskiego języka,
wahadełko – przesuwaniem językiem do kącików ust w stronę prawą i lewą – język nie dotyka warg.
Łyżeczka – unoszenie przodów i boków języka,
Łopatka – wysuwanie płaskiego i szerokiego języka, itp.
Koniki – czubek języka uderza o podniebienie i opada na dół. Raz konik idzie wolno, to biegnie, parska, śmieje się iha –ha.
Śniadanko misia – miś starannie oblizuje wargi przy otwartych ustach – wargi smarujemy miodem, czekoladą, bitą śmietaną.
Ssanie cukierków.
Żabka – dziecko ma z talerzyka zebrać płatki kukurydziane posługując się tylko czubkiem języka. Dziecko stara się wyciągnąć długi język - taki jak ma żaba, wąż.
Masażysta – czubek języka będzie masował delikatnie podniebienie (wcześniej trzeba dziecku wytłumaczyć i pokazać gdzie jest podniebienie), dotyka dziąseł na górze i dole, masuje wargi, język masuje od środka policzki (raz prawe, lewe), próbuje rysować kreseczki i kółeczka.

ZABAWY I ĆWICZENIA SZCZĘKI DOLNEJ

Naśladowanie otwierania szeroko buzi jak podczas ziewania.
Wąchanie kwiatów – duży wdech nosem i wydech ustami z jednoczesnym wymawianiem głoski aa (jako zachwyt), oo (zdziwienie).
Chwytanie górnej wargi dolnymi zębami.
Opuszczanie i unoszenia dolnej szczęki. Wymawianie szerokiego a i przechodzenie do wymawiania a połączonego z głoską s.
Ruchy szczęki dolnej ze skrajnego lewego do skrajnego prawego położenia.

ZABAWY I ĆWICZENIA PODNIEBIENIA MIĘKIEGO

Chory Tomek – nauczyciel opowiada o chłopcu, który bardzo źle się czuł i zachorował. Chłopiec był kapryśny, nie chciał jeść, był senny i bardzo kaszlał (naśladowanie ziewania przy nisko opuszczonej szczęce dolnej, kaszel z językiem daleko wysuniętym do przodu). Mamusia wezwała pogotowie (eo, eo, au, au,). Przyjechała pani doktor i zaleciła Tomkowi – płukanie gardła, połykanie pastylek, picie syropu (naśladowanie tych czynności) oraz inhalacje (zaciskanie na przemian dziurki nosa i oddychanie wolno). Chłopiec bardzo zmęczony, ziewa i zasypia. Podczas spania chrapie(na wdechu i wydechu) itd.
Nadmuchiwanie baloników.
Puszczanie baniek mydlanych – kto więcej puści baniek?, komu uda się zrobić największą?
Echo – powtarzanie sylab: ka, ko, ke, ku, ak, ok., oke, uku, oko, ga, go, ge, gu, aga, ogo, ege, ugu itd.

Zaproponowane przykłady zabaw i ćwiczeń mogą być wykorzystane przez nauczycieli grup przedszkolnych i zerowych jako usprawnianie i profilaktyka wad wymowy lub w klasach młodszych jako ćwiczenia śródlekcyjne. Ćwiczenia te powinni wykorzystywać również rodzice w pracy z dzieckiem, którego wymowa odbiega od normy fonetycznej.
Wskazane jest prowadzenie tych ćwiczeń przed lustrem, aby dziecko najpierw mogło obserwować wzór prawidłowego ułożenia narządów artykulacyjnych, a później go naśladować i wykonać samodzielnie. Powyższe przykłady zabaw stanowią jedynie propozycję do wykorzystania w pracy z dziećmi. Należy również uwzględnić propozycje i pomysły zabaw wymyślone przez same dzieci. Ćwicząc narządy artykulacyjne często stosuję naprzemienność ról, gdyż to daje dziecku wiele radości i satysfakcji.

Święty Mikołaj – zabawa artykulacyjna

Przed każdymi Świętami Bożego Narodzenia Święty Mikołaj ma zawsze bardzo dużo pracy. Musi odkurzyć swe worki na prezenty (otwieramy szeroko

buzię, oblizujemy czubkiem języka podniebienie, a także wewnętrzne

powierzchnie lewego i prawego policzka), musi policzyć upominki aby nie

zabrakło dla żadnego dziecka (dotykamy czubkiem języka każdego ząbka - na

górze i na dole), a także sprawdzić czy kopyta reniferów są dobrze podkute i

gotowe do drogi (kląskamy językiem). Gdy Święty Mikołaj już to zrobi,

wtedy wygląda raz i drugi przez okno (dwukrotnie wysuwamy szeroki język na

zewnątrz buzi) i sprawdza jaka jest pogoda na dworze. Uh! Jest bardzo

zimno (brrr - parskamy językiem, prrr - parskamy wargami), na niebie setki

pięknych gwiazd (dotykamy czubkiem języka podniebienia), a na ziemię

spadają wielkie płatki śniegu (czubkiem języka dotykamy za dolnymi zębami).

Pora ruszać w drogę. Mikołaj wychodzi z workiem pełnym prezentów

(wysuwamy szeroki język na zewnątrz buzi), wsiada do sań (cofamy szeroki

język do buzi) i wyrusza w długą podróż (kląskamy językiem). Już słychać

dzwonki sań (dzyń-dzyń) i wesoły śmiech Mikołaja (ho-ho-ho, ha-ha-ha),

który zjeżdża przez komin (przesuwamy czubkiem języka po podniebieniu

ruchem od przodu do tyłu) aby zostawić prezenty pod choinką. Nieraz uda

mu się spróbować pysznego ciasta świątecznego (żujemy) i jest ono tak

pyszne, że Mikołaj musi zjeść okruszki, które zostały mu na ustach

(oblizujemy wargi), na brodzie (wysuwamy język na brodę) i na ząbkach

(oblizujemy zęby). Potem rusza w dalszą drogę (kląskanie językiem). Do

zobaczenia za rok Święty Mikołaju! (cmokanie wargami – przesyłanie

całusków).

`

Śmiecholandia

 

W Śmiecholandii, państwie małym,

słynnym w świecie prawie całym,

ludzie śmieją się tu wszyscy,

obcy, krewni, inni bliscy.

Śmieją się panowie w kapeluszach na głowie: ho ho ho.

Śmieją się panie grube jak banie: ha ha ha.

Śmieją się chłopcy mali bigbitowcy: ha ha ha.

Śmieją się dziewczynki piękne jak malinki: hi hi hi.

Śmieje się staruszka wprost do twego uszka: he he he.

Wszędzie słychać śmiech wesoły,

w sklepie, w biurze, wokół szkoły,

w banku, w barze i w taksówce,

w kinie, w szkole, na klasówce.

Śmieją się panowie…

Śmiech rozlega się wokoło,

wszędzie w kraju jest wesoło,

tak się głośno śmieją wszyscy,

krewni dalsi oraz bliscy.

Śmieją się panowie…

W Śmiecholandii tak dzień cały,

różne śmiechy rozbrzmiewały,

ludzie tu weseli byli,

wciąż ze śmiechem sobie żyli.

Śmieją się panowie…

Ziewanie

 

Lew zwyczaje swoje miewa,

gdy się budzi głośno ziewa: aaaaaaa.

Gdy jest senna też pantera,

do ziewania pysk otwiera: aaaaaaa.

A i niedźwiedź szarobury,

ziewa ostrząc swe pazury: aaaaaaa.

Kotek Mruczek tuż przed spaniem,

też zajmuje się ziewaniem: aaaaaaa.

Hipopotam paszczę szerzy,

ziewa tak, jak się należy: aaaaaaa.

W którą tylko stronę spojrzysz,

ziewających wszędzie dojrzysz: aaaaaaa.

Dzieci wiedzą, to ziewanie,

zawsze nam zwiastuje spanie.

Same dzieci też ziewają,

gdy na spanie chętkę mają.

Katar – Jan Brzechwa

 

Spotkał katar Katarzynę- A psik!

Katarzyna pod pierzynę- A psik!

Sprowadzono wnet doktora- A psik!

„Panie jest na katar chora”- A psik!

Terpentyną grzbiet jej natarł- A psik!

A po chwili sam miał katar- A psik!

Poszedł doktor do rejenta- A psik!

A to właśnie były święta- A psik!

Stoi flaków pełna micha- A psik!

A już rejent w michę kicha- A psik!

Od rejenta poszło dalej- A psik!

Bo się goście pokichali- A psik!

O tych gości znów ich goście- A psik!

Że dudniło jak na moście- A psik!

Przed godziną jedenastą- A psik!

Już kichało całe miasto- A psik!

Aż zabrakło terpentyny- A psik!

Z winy jednej Katarzyny- A psik!

Osiołek

 

Na polanie bardzo smacznie spał sobie osiołek. (chrapanie)

Gdy nastał ranek osiołek się zbudził, bardzo szeroko otworzył swoja buzię i ziewał. (ziewanie)

Nagle poczuł się głodny, nabrał więc sporo trawy do pyska. (otwieranie i zamykanie ust)

I dokładnie zaczął ją żuć. (żucie)

Po swoim śniadaniu osiołek oblizuje ząbki, żeby były czyste. Każdy ząbek po kolei. (przesuwanie językiem po zębach)

Jedno źdźbło przykleiło się do podniebienia, trzeba je koniecznie oderwać. (przesuwanie językiem po podniebieniu)

Osiołek po swoim śniadaniu biega po łące. (kląskanie)

A ruchy te naśladuje język- raz w górę (język do nosa), raz w dół (język na brodę, buzia szeroko otwarta).

Zmęczony osiołek podchodzi do strumyka i pije wodę. (język zwinięty w rurkę)

Przed nocnym spaniem osiołek dokładnie myje każdy ząbek (przesuwanie języka po wewnętrznej

i zewnętrznej stronie zębów) oraz policzki (przesuwanie języka po wewnętrznej stronie policzków).

Malowanie

 

Podczas wykonywania ćwiczeń usta są szeroko otwarte.

 

Malarz maluje sufit. (przesuwanie językiem po podniebieniu od zębów do podniebienia miękkiego)

Zamalowuje plamy w kilku miejscach. (czubkiem języka dotykanie kilka razy podniebienia)

Następnie maluje ściany- najpierw jedną potem drugą. (przesuwanie językiem po wewnętrznej stronie policzków)

Została jeszcze do pomalowania podłoga (przesuwanie po dolnych dziąsłach jak najniżej opuszczonego języka) oraz przedpokój (przesuwanie językiem po zewnętrznej stronie zębów).

Na koniec malarz pomalował okno (oblizywanie językiem warg).

Pieczenie ciasta

Wkładamy do miski: jajka (wysuwamy i chowamy język)

cukier (wysuwamy i chowamy język)

Ucieramy (oblizujemy szeroko otwarte usta)

Wkładamy masło (wysuwamy i cofamy język)

Następnie dosypujemy mąkę (wysuwamy i cofamy język)

Dodajemy jeszcze rodzynki (wysuwamy i cofamy język)

Kosztujemy czy wszystko dodaliśmy (mlaskanie)

I oblizujemy łyżkę (podnosimy język do nosa i opuszczamy na brodę)

Przekładamy ciasto do tortownicy (wysuwamy i chowamy język)

I wkładamy do pieca (szeroki język wysuwamy i chowamy)

Ciasto w piecu rośnie (praca policzków na dymanie)

Wyciągamy ciasto z pieca (wysuwamy i chowamy język)

Ale ono jest bardzo gorące (dmuchamy)

Kosztujemy (poruszamy buzią- żucie)

Zostały nam okruszki na ustach (oblizujemy wargi)

i w kącikach ust (język na boki),

na ząbkach (oblizujemy ząbki).

Bardzo nam smakowało to ciasto (cmokamy).

Gimnastyka buzi i języka - 5 minut ćwiczeń oddechowych każdego dnia

Dzieci z wadami wymowy w grupach przedszkolnych są najliczniejszą grupą spośród wszystkich grup do pracy korekcyjnej, czy kompensacyjnej. Zjawisko zaburzeń wypowiadania się przedszkolaków jest tak nasilone, że konieczne wręcz jest opracowanie zabiegów terapeutycznych.

Pomijając rolę rodziców oraz logopedów i pozostając w zakresie własnych oddziaływań- pragnę zaproponować nauczycielom narzędzie w postaci zestawów ćwiczeń. Proponuję wykorzystać jeden zestaw tygodniowo. Ciekawym rozwiązaniem byłoby organizowanie poranków logopedycznych - jedna nauczycielka proponuje np. w poniedziałek dla wszystkich grup wiekowych ćwiczenia, które powtarzane byłyby w grupach przez cały tydzień. Sugeruję jednak aby opracowanie tego rodzaju ćwiczeń było konsultowane z logopedą.

Pamiętajmy iż, na całokształt rozwoju dziecka i jego powodzenia szkolne w dużej mierze wpływa mowa. Jest ona atutem w nawiązywaniu kontaktów społecznych, daje możliwość precyzyjnej komunikacji, stanowi narzędzie w zdobywaniu informacji, pozwala na wyrażanie własnych sądów, uczuć i upodobań.

Zaburzenia i wady wymowy w znacznym stopniu utrudniają osiągnięcia sukcesów w szkole. Pod koniec wieku przedszkolnego od dziecka oczekuje się poprawnego wymawiania wszystkich dźwięków, swobody w posługiwaniu się mową.

Często jednak u dzieci w tym okresie występują zaburzenia mowy, toteż powinno się możliwie wcześnie rozpocząć świadome jej usprawnienie oraz korygowanie wszelkich zaburzeń.

Oddychanie jest czynnością ważną dla poprawnego mówienia , a także dla poprawnego rozwoju naszego aparatu artykulacyjnego.W sytuacjach , kiedy dziecko nie mówi (np. sen, zabawa, oglądanie telewizji) usta i szczęki dziecka powinny być zwarte, a powietrze powinno spokojnie wypływać przez jamę nosową.Dzięki takiemu oddychaniu prawidłowo będzie rozwijał się aparat artykulacyjny, dlatego ważne jest kontrolowanie, w jaki sposób oddychają nasze dzieci.

Ćwiczenia oddechowe, które proponuję mają na celu:

- wyrobienie oddechu przeponowego

- poszerzenie pojemności płuc

- rozróżnianie fazy wdechu i wydechu

- wyrobienie umiejętności pełnego i szybkiego wdechu i wydłużenia fazy wydechowej

- mówienia na wydechu

- dostosowania długości wydechu do czasu trwania wypowiedzi

- zsynchronizowania pauz oddechowych z treścią wypowiedzi.

Ćwiczenia oddechowe powinno się wykonywać systematycznie, raz lub dwa razy w ciągu dnia po około 5 minut, a więc przy rozmaitych formach aktywności.

W każdym ćwiczeniu ruchowym przestrzegamy zgodności faz ruchu z fazami oddechowymi:

- przy uniesieniu ramion w górę - wydech nosem

- przy opuszczeniu - wydech ustami

- przy wyproście tułowia - wdech nosem

- przy skłonie - wydech ustami.

Zestaw ćwiczeń oddechowych:

Zestaw I

1. wdech nosem , wydech ustami (ćw. w poz. stoj.)

2. głęboki wdech z wypukleniem klatki piersiowej i długi wydech zakończony rozluźnieniem całego ciała (ćw. w poz. leż.)

3. dziecko siedzi ze skrzyżowanymi nogami: wdech z uniesieniem ramion, wydech z opuszczeniem ramion (ćw. w poz. siedz. i klęczącej).

4. chłodzenie gorącej zupy na talerzu ( ręce złożone na kształt talerza) - dmuchanie ciągłym strumieniem.

Zestaw II

1. wdech z wyciągnięciem rąk przed siebie, wydech z opuszczeniem rąk(ćw. w poz. stoj.)

2. wdech wraz z uniesieniem nóg, wydech wraz z opuszczeniem kończyn (ćw. w poz. leż)

3. dziecko siedzi ze skrzyżowanymi nogami : wdech w pozycji wyprostowanej, wydech przy skłonie w przód (ćw. w poz. siedz.)

4. dmuchanie na kolanie, wycięte z bibuły listki.

Zestaw III

1. wdech z wyciągnięciem rąk ku górze, wydech z opuszczeniem rąk w dół (ćw. w poz. stoj.)

2. wdech z wyciągnięciem rąk za głowę, wydech z opuszczeniem rąk do tułowia (ćw w poz. leż)

3. wdech z uniesieniem rąk ku górze w pozycji klęczącej, siad na piętach, wydech ze skłonem w przód, ręce oparte na podłodze (ćw. w poz. siedz.)

4. wdychamy zapach lasu- w staniu obok krzesła ,dzieci wykonują na przemian wdech i wydech. Przy wdechu - stają na palcach i unoszą ręce. Przy wydechu- opadają na całe stopy i opuszczają ręce.

Zestaw IV

1. wdech z podniesieniem rąk w górę, w bok, wydech ze skłonem w przód (ćw. w poz. stoj.)

2. wdech z uniesieniem nóg i wyciągnięciem rąk jak najdalej od siebie, wydech wraz z rozluźnieniem całego ciała (ćw. w poz. leż)

3. wdech oczy otwarte, wydech z zamknięciem oczu i rozluźnieniem mięśni (ćw. w poz. siedz.)

4. dzieci siadają w kole, w środku leży duża obręcz. Każde dziecko otrzymuje kulę z waty i próbuje ją wdmuchać do środka koła. Zabawę powtarzamy 2, 3 razy.

Zestaw V

1. wdech - ręce na biodrach , skłon w bok, wydech w pozycji wyprostnej (ćw. w poz. stoj.)

2. wdech z przyciśnięciem rąk do podłogi, wydech zakończony rozluźnieniem całego ciała (ćw. w poz. leż)

3. wdech w pozycji siedzącej, wydech podczas kładzenia się na plecy (ćw. w poz. siedz.)

4. Jesienny wiatr.

Dzieci, stają w rozsypce, robią wdech, a następnie długi wydech ustami, naśladując dmuchanie wiatru.

Zestaw VI

1. Wdech z odchyleniem rąk do tyłu i wypukleniem klatki piersiowej, wydech z opuszczeniem rąk (ćw. w pozy. stoj.)

2. wdech z uniesieniem rąk ku górze w pozycji klęczącej, siad na piętach, wydech ze skłonem w przód, ręce oparte na podłodze.(ćw. w pozy. siedz.)

3. leżenie tyłem wdech ustami, siad prosty wydech (ćw. w poz. leż)

4. Dzieci otrzymują kartki z bloku dużego formatu i słomki.

Pędzlem nakładają kilka kropel farby, a następnie je rozdmuchują w jednym kierunku.

Zestaw VII

1. wdech z przyciągnięciem rąk, barków do ściany , uwypukleniem klatki piersiowej, wydech z opuszczeniem rąk, odsunięcie się od ściany i ugięciem kolan. (ćw. w pozy. stoj.)

2. leżenie przodem wdech ustami (pozycja foka), wydech nosem (ćw. w pozy. leż)

3. siad wyprostny wdech ustami, wydech w pozycji leżącej (ćw. w pozy. siedz.)

4. Dzieci tworzą krąg, a nauczyciel zapowiada: będziemy balonikami, więc musimy napełnić się powietrzem. Ręce kładziemy na brzuchu. Wolno wciągamy powietrze nosem i sprawdzamy rączkami, jak nasze brzuszki nadymają się. A teraz wypuszczamy powietrze ustami. Ręce sprawdzają czy w baloniku nie ma powietrza. Ćwiczenia powtarzamy na stojąco, a następnie na leżąco.

Ciekawe ćwiczenia w formie zabawowej (wplatane w tok zajęć lub zabawę):

1. "Misie" śpią, oddychają nosem (wdech i wydech nosem).

2. Naśladowanie odgłosu pracującego odkurzacza. Dzieci leżą na plecach, na podłodze, głęboko wciągają powietrze nosem, a następnie wypuszczają buzią , potem naśladują odgłos odkurzacza.

3. Dmuchanie na kuleczki śniegowe. Dzieci dzielimy na 3 lub 4 grupy tworzące koła. W środku każdego koła leży obręcz. Dzieci otrzymują kulki z waty. Zadaniem dzieci jest wdmuchnąć kulki z waty do środka obręczy. Nie wolno przy tym używać rąk.

4. Wyścigi pudełek. Dzieci dmuchają na pudełka, starając się jak najszybciej przebyć drogę z jednego końca sali na drugi.

5. Chuchanie na zmarznięte ręce.

6. Gwiazdki. Dmuchanie na trzymane przed sobą gwiazdki zawieszone na nitkach.

7. Naśladowanie odgłosów podmuchu wiatru, buczenia trzmieli i śpiewu ptaków.

8. Dmuchanie na "poparzony" ogniem palec.

9. Dmuchanie na kwiatki z bibuły (tak aby nie upadły na podłogę)

10. Dmuchanie papierków po cukierkach. Dzieci otrzymują kolorowe papierki po cukierkach, oglądają je, a następnie kładą na podłodze i dmuchają na nie tak aby się przesuwały.

11. Dmuchanie małych kuleczek z papieru leżących na dywanie. Zdmuchiwanie małych kulek z ręki.

12. Dmuchanie na wiatraczek (sprawdzenie czy się porusza)

13. Lokomotywa oddaje nadmiar pary: ffff lub szszsz.

14. Pociąg stoi gotowy do odjazdu, lokomotywa sapie -pf, pf, pf, pociąg powoli rusza i jedzie coraz szybciej -cz, cz, cz,

15. Gwizdanie gwizdkiem, gwizdanie na jednym wydechu.

16. Spacer po łące- podchodzenie do kwiatów i wąchanie ich.

17. Wdmuchiwanie piłeczek pingpongowych do bramek - zabawy w parach lub do siebie.

18. Wyścig myszek. Na dużej kartce papieru narysowany jest tor wyścigowy, zadaniem dzieci jest dmuchanie przez słomkę na papierową myszkę -czyja myszka pierwsza dotrze do mety.

19. Dmuchanie na własną grzywkę.

20. Czarodziejski obrazek. Każde dziecko dostaje kartkę , na której jest kropla tuszu, dziecko dmucha na nią przez słomkę tak, aby powstał czarodziejski obrazek.

21. Echo- powtarzanie z prowadzącym sylab: ma, me, mu, mi, my,.

22. Naśladowanie szelestu liści w parku.

23. Puszczanie baniek mydlanych.

24. Gra na trąbce, gwizdkach, flecie.

25. Zdmuchiwanie lekkich przedmiotów ze stołu.

26. Zatrzymywanie oddechu na 3-4 minuty.

13