ZABAWY I GRY ROZWIJAJĄCE PERCEPCJĘ WZROKOWĄ

U podstaw spostrzegania wzrokowego leży umiejętność rozpoznawania barw i kształtów, nazywania ich, dokonywania analizy i syntezy wzrokowej. Dzięki tym umiejętnościom możliwa jest nauka czytania i pisania.
Możemy wyróżnić zabawy, które kształcą:
- percepcję barw - ich dobieranie, rozpoznawanie, nazywanie, wyszukiwanie, umiejętność określonego reagowania na dany kolor;
"Powiedz, kto ma taką samą szarfę?"
Pomoce: szarfy w równej ilości uczestników, w dwóch kolorach, np. tyle samo szarf czerwonych, co zielonych.
Przebieg: Po wyjaśnieniu na czym zabawa będzie polegała, rozdanie szarf. Na hasło "znajdź dziecko, które ma twój kolor szarfy", dzieci dobierają się parami, podając sobie ręce.
Utrudnieniem może być wprowadzenie większej ilości kolorów.
- percepcję kształtów - ich dobieranie, proste sortowanie, rozpoznawanie, nazywanie, składanie całości z części, określanie widocznych cech przedmiotów: duży - mały, długi - krótki, szeroki - wąski,
"Pomóż Kopciuszkowi"
Pomoce: woreczki dla każdego uczestnika zabawy wypełnione jednakową ilością ziaren różniących się kształtem np. fasola, groch czy kawa i pszenica, dwa pojemniki,
Przebieg: Osoba prowadząca opowiada dzieciom początek baśni o Kopciuszku. Mówiąc o zadaniu, jakie poleciła wykonać Kopciuszkowi zła macocha, wyjaśnia dzieciom, że nawet z pomocą gołębi Kopciuszek nie zdąży na czas poukładać osobno ziaren fasoli i grochu. Następnie zadaje dzieciom pytanie, czy chcą pomóc Kopciuszkowi i jego przyjaciołom? Gdy odpowiedzą, że tak - rozdaje każdemu woreczek z ziarnami i pokazuje w jaki sposób powinny je sortować. Po skończonej pracy należy pochwalić dzieci w imieniu Kopciuszka, który w ten sposób może iść na bal.
Uwaga: ilość ziaren i gatunki dobierane zgodnie z możliwościami dzieci.
"Taniec z kotylionami"
Pomoce: kotyliony - krążki tekturowe oznaczone symbolami. Mogą być kolory, rysunki zwierząt, zabawki, figury geometryczne, ...... tworzące pary.
Przebieg: dzieci losują kotyliony/chłopcy osobno i dziewczynki osobno/. Następnie chłopcy kolejno zapraszają do tańca swoje partnerki, np. "Zapraszam do tańca dziewczynkę z czerwonym kotylionem"
Uwaga: Jeśli dzieci nie potrafią jeszcze nazywać widocznych na kotylionie kształtów mogą podnosić do góry swój kotylion i zapraszać do zabawy dziecko, które ma taki sam kotylion.
"Przynieś i pokaż"
Pomoce: po 4 figury różnych kształtów, np. trójkąt, koło, kwadrat...., 4 karty z konturami tych figur.
Przebieg: Na czterech stołach rozłożone są karty z konturami i figury. Osoba prowadząca wyjaśnia uczestnikom zabawy, na czym ona będzie polegać. Wybiera kontur jednej z figur, pokazuje go dzieciom i prosi czworo z nich o podejście do stolików. Ich zadaniem jest wyszukanie pasującej do tego konturu figury. Nim to zrobią, poleca im dokładnie przyjrzeć się temu konturowi i obwieść go palcem. Następnie zawodnicy wyszukują figury. Aby sprawdzić czy znaleźli właściwe przykładają je kolejno do konturów. Kolejne kontury odnajdują następne czwórki.
Uwaga: Można wprowadzić rozróżnianie figur ze względu na ich rozmiar.
"Polowanie na litery i wyrazy"
Pomoce: etykiety z literami alfabetu /ewentualnie z wyrazami/.
Przebieg: Wszystkie dzieci razem, następnie pojedynczo odczytują pokazaną przez osobę prowadzącą zabawę literę oraz wyraz. Następnie zostają podzielone na kilka grup. Każda z nich otrzymuje określony teren działania np. korytarz szkolny, gazetkę klasową. Zadaniem grup jest odnalezienie jak największej ilości wyznaczonych liter czy wyrazów.
Omawiając gry i zabawy rozwijające percepcję wzrokową należy uwzględnić ćwiczenia koordynujące percepcję wzrokowo-ruchową. Wśród nich wyróżnić można m.in. zabawy manipulacyjne, konstrukcyjne, ćwiczenia grafomotoryczne np.:
- zapinanie i rozpinanie zamków błyskawicznych, guzików, sznurowanie butów, nawlekanie igły, posługiwanie się prostymi narzędziami,
- manipulowanie tworzywami przekształcalnymi -woda, piasek, kasza, masa solna, plastelina, śnieg, budowanie z klocków, układanki,
- stemplowanie, rysowanie, malowanie, wycinanki, wydzierani, wyginanie kształtów z drutu, łamanki papierowe, wyszywanie, majsterkowanie,
- naśladowanie ruchów.
Gry i zabawy rozwijające percepcję słuchową.
Dzięki wrażeniom słuchowym człowiek lepiej potrafi orientować się w otoczeniu. Prawidłowo funkcjonujący słuch pozwala na odbiór i rozumienie dźwięków mowy, ułatwia kształtowanie pojęć i rozwój myślenia słowno - pojęciowego. By słuch mógł prawidłowo rozwijać się, konieczna jest nie tylko ogólna sprawność receptora, ale również pozostała część układu słuchowego, która zajmuje się porządkowaniem i odczytywaniem bodźców. Sprawność tę możemy kształtować od najmłodszych lat życia dziecka poprzez stymulowanie jego doświadczeń. Zabawy i gry mogą być pomocne w rozwijaniu słyszenia i rozumienia dźwięków. W rozwoju słuchu fizjologicznego i fonematycznego pomocne będą:
- zabawy i gry kształtujące umiejętność rozpoznawania dźwięków
/ wyodrębniania spośród innych, określania cech tych dźwięków ze względu na ich liczbę, natężenie, wysokość, długość reagowania w określony sposób na dźwięki, lokalizacji ich źródła, różnicowania i naśladowania głosów/;
"Gdzie jest ukryty zegarek"
Pomoce: głośno chodzący budzik,
Przebieg: podczas nieobecności dzieci na sali osoba prowadząca ukrywa budzik. Kto pierwszy znajdzie miejsce ukrycia, ten chowa go następnym razem.
Uwaga: można chować np. grające radio, dzieci mogą też odgadywać, do których drzwi puka gość.
"Wielkoludy i krasnoludki"
Pomoce: bębenek,
Przebieg: Dzieci stoją w kole. Prowadzący mówiąc: "maszerują wielkoludy" mocno, powoli uderza w bębenek. Uczestnicy zabawy maszerują na palcach z uniesionymi rękami. Na dźwięk szybkich i delikatnych uderzeń i hasło "Krasnoludki biegają szybciutko" zaczynają biegać w takt wystukiwanego rytmu.
Uwagi: Po pewnym czasie można dawać sygnał do zmiany tempa marszu przy pomocy bębenka.
"Jakie zwierzątko przyszło do nas"
Pomoce: rysunki zwierząt domowych,
Przebieg: prowadzący demonstruje dzieciom obrazki przedstawiające zwierzęta. Sprawdza, czy potrafią rozpoznawać je i naśladować ich głosy. Po schowaniu obrazków sam naśladuje głosy poszczególnych zwierząt. Zadaniem dzieci jest odgadnąć, jakie. Następnie jedno dziecko wychodzi z klasy, a po powrocie naśladuje zwierzę podpowiedziane przez prowadzącego za drzwiami - reszta odgaduje, a potem wspólnie naśladują to zwierzątko.
- Zabawy i gry, których zadaniem jest ćwiczenie słuchu fonematycznego:
- różnicowanie głosek,
- analiza słuchowa: rozpoznawanie i wyodrębnianie głosek i sylab w
wyrazie, wyrazów w zdaniu, określanie miejsca położenia głosek
lub sylab w wyrazie, liczenie tych głosek, sylab, wyrazów,
synteza słuchowa r11; łączenie głosek, sylab w wyrazy, wyrazów w
zdania.
"Ciuciubabka"
Pomoce: opaska do przewiązania oczu
Przebieg: osoba prowadząca dzieli uczestników zabawy na kilka grup. Każda z nich otrzymuje głoskę, którą będzie powtarzać. Po kilkakrotnym przećwiczeniu rozpoczyna się zabawa. Jedno dziecko jest "ciuciubabką". Jego zadaniem jest złapanie kogoś z grupy, który powtarza poszukiwaną przez ciuciubabkę głoskę / głoskę ustala prowadzący /. Złapane dziecko zostaje ciuciubabką i po wybraniu nowej głoski zabawa rozpoczyna się od nowa.
"Sklep"
Pomoce: pomoce, które wchodzą w skład wyposażenia sali lekcyjnej,
Przebieg: po zapoznaniu dzieci z tematem zabawy, rozpoznaniu przez nie przedmiotów, które będą użyte w zabawie i rozdzieleniu ról kupujących i sprzedających - osoba prowadząca oznajmia, że dziś kupujemy tylko przedmioty o nazwie zaczynającej się na głoskę ... . Zadaniem dzieci jest wyszukanie i kupienie tego przedmiotu.