28.11.2014 (nie wiem nawet, jak nazywa się ten facet, co prowadził ten wykład :D )

Socjologia – jedna z gałęzi nauk społecznych (zbioru dyscyplin naukowych), które badają naturę ludzkiego zachowania i związków międzyludzkich oraz ich rezultaty. Socjologia jest naukowym badaniem zachowań i układów społecznych.

Jest spokrewniona z antropologią (antropologia fizyczna – istoty ludzkie jako organizmy biologiczne; antropologia kulturowa – zajmowała się naturą i ewolucją społeczeństw, współcześnie koncentruje się też na społeczeństwie industrialnym, społeczeństwo jako grupa), z ekonomią, z naukami politycznymi, z psychologią.

Rozwój socjologii

- naukowa – rozwój myślenia o społeczeństwie jest bardzo charakterystyczne w społeczeństwach mniej stabilnych. Rozwój socjologii naukowej – pocz. XIX w.

Twórcy socjologii

- August Comte – twórca socjologii. Wymyślił w 1838 r. ten termin w celu określenia metody badania społeczeństwa. Chciał wykorzystać tę naukę w celu naprawy społeczeństwa. U niego dominowało myślenie religijne. Koncentrował się na dwóch aspektach życia społecznego: (1) porządek i stabilizacja (statyka społeczna) (2) zmiana (dynamika społeczna).Te dwa czynniki zespalają społeczeństwo i staja się motorem zmian. Uważał, że czynnik stabilizujący społeczeństwo leży we wspólnocie przekonań wszystkich jego członków. Zmianę społeczeństwa widział jako sposób ewolucyjny.

- Herbert Spencer – rozwijał myślenie Comte’a. Próbował wyjaśnić porządek i zmiany społeczne poprzez porównanie społeczeństwa do żywego organizmu. Uważał, że społeczeństwo jest systemem, które składa się ze współzależnych części. Wg niego, socjologia odkrywa podstawowe struktury społeczne i bada ich funkcjonowanie. Nawiązał do Darwina (darwinizm społeczny) – przetrwanie najlepiej przystosowanych.

- Karol Marks – rewolucjonista. Badał naturę społeczeństwa. Interesował się badaniem struktur społeczeństwa. Dążył do zmiany społeczeństwa na lepsze. Jego myślenie stało się podstawą rozwoju „szkoły konfliktu”. Co w społeczeństwie tworzy konflikt? Uważał, że podstawowe prawa historii można odnaleźć w sporze ekonomicznym. Wg niego społeczeństwo dzieli się na dwie klasy: (1) właściciele ośrodków produkcji (2) ci, którzy ośrodków nie mają  między nimi następuje konflikt społeczny, walka klas. Ten konflikt rozwija społeczeństwo. Konflikt wybucha i daje początek nowym klasom. Materializm dialektyczny – widzi w konflikcie motor postępu (to nie cała definicja, nie zdążyłam zapisać).

- Emile Durkheim – badał zjawisko samobójstwa; problem porządku społecznego. Zespala formę struktury społecznej. W społeczeństwach pierwotnych ludzie łączyli się ze względu na podobieństwa (solidarność mechaniczna) – byli wszechstronni, nie wyspecjalizowani. Wraz z różnicowaniem się społeczeństwa ludzie stali się sobie wzajemnie niezbędni (solidarność organiczna) – wsparcie, współzależność. Uważał, że socjologia musi badać fakty społeczne (siły, istniejące poza jednostką i ograniczające jej zachowanie). Ludzie wkomponowują się we wpływy społeczeństwa, kształtują swoją tożsamość.

- Max Weber – badał działania społeczne. Interesowały go wartości, przekonania, postawy, które kierują ludzkim zachowaniem. Postulował o socjologię wolną od uprzedzeń, wolną od wartościowania, założeń wstępnych  rozwój metodologii socjologicznej. Polemika z Marksem – Weber uważał, że ekonomia jest ważna, ale nie najważniejsza – istotny jest status społeczny, władza, wpływ religii. Badał zjawisko biurokracji.

Typy społeczeństw

- myśliwsko-zbierackie – najstarsza strategia. Szukanie żywności i polowanie. Te społeczności są stosunkowo małe, prowadzą wędrowny tryb życia; gospodarka na poziomie przetrwania; mała wymiana handlowa; większość wykonuje te same zadania, nie ma specjalizacji; brak różnic społecznych; forma komunikacji – związki rodzinne; przywództwo ma charakter nieformalny.

- kopieniackie – oparte na uprawie roślin; zaczęły wypierać społeczeństwa myś.-zb.; XII-X w.p.n.e; pojawił się w miejscach, które sprzyjały uprawie roślin – Płd.-Wsch. Azja; po wyjałowieniu się ziemi, grupa przenosiła się dalej; grupy kopieniackie lepiej zapewniały swojej grupie pożywienie (było go więcej) – większe społeczeństwo; nadwyżki żywności – różnicowanie się społeczeństwa; wyspecjalizowane umiejętności; rozwój instytucji politycznych; różnicowanie społeczeństwa spowodowało kumulację dóbr; trwałe struktury materialne; rozwój handlu; społeczności liczyły ok. kilkuset członków. Dyfuzja kultury – rozprzestrzenianie się wynalazków.

- pasterskie – zaczęły się przekształcać ze społeczeństw myś.-zb. w tym samym czasie, co kop.; wytwarzały się tam, gdzie nie było dobrych warunków do uprawy roślin; udomowianie zwierząt; prowadzili wędrowny tryb życia w związku z wypasem – poszukiwanie nowych miejsc, pastwisk; kontakt z innymi grupami – wymiana, handel, konflikty, rozwój niewolnictwa; wyspecjalizowane statusy; zaczęli wyłaniać się potężni przywódcy; styl życia pasterzy odegrał rolę w rozwoju przekonań religijnych, opartych na wierze w bóstwa; społeczeństwa Bliskiego Wschodu; judaizm, islam, chrześcijaństwo  wywodzą się ze społeczeństw pasterskich.

- rolnicze – 5-6 tys. lat temu; uprawa ziem na dużą skalę; zaczęto wykonywać narzędzia z metali; rozwój technologii nawadniania; odrębne zawody; wymiana pieniężna; rozwój miast; forma zinstytucjonalizowana; elita polityczna często w formie monarchii despotycznej, np. Starożytny Egipt.

- przemysłowe – koniec XVIII w.; rozwój maszyny parowej i techniki, zmechanizowanie produkcji; wysokie statusy społeczne; nierówność społeczna; gwałtowna ruchliwość społeczna (migracje ze wsi do miast); rozwój instytucji edukacyjnych; zmalał autorytet religii; procesy urbanizacji; podniósł się ogólny standard życia.

- postindustrialne – poprzemysłowe, współczesne; oparte na produkcji usług i informacji, a nie dóbr materialnych; coraz więcej ludzi pracuje w usługowym sektorze (sektor usługowy dominuje); społeczeństwo oparte na wiedzy, produkuje wiedzę; ogromna ruchliwość społeczna; różnicowanie stylów życia i wartości się pogłebia.

12.12.2014 (wykład z dziekanem, prof. Melosikiem)

Przemiany w komunikacji w kulturze współczesnej

List – e-mail

W przeszłości główną formą komunikacji były listy, które stanowiły źródło informacji, przekazywały emocje i nastroje. Obecnie kultura listów zanika. Zastąpione są przez e-maile jako formy natychmiastowej mikroelektronicznej komunikacji, która jest z wieloma ludźmi jednocześnie. Wydaje się, że postać listonosza stała się przeżytkiem.

LIST vs. E-MAIL

3:7*

Kontakty twarzą w twarz – telefon komórkowy

Kontakty tw. w tw. odgrywają ważną rolę w życiu człowieka. Są źródłem przyjaźni, relacji, miłości, wręcz podstawą egzystencji. W ostatnim okresie relacje międzyludzkie są tworzone przez telefonię komórkową, która pozwala na natychmiastową bezpośrednią komunikację, likwidując problem odległości między ludźmi.

KTWT vs. TEL. KOM.

8:2

Codzienna gazeta – portale internetowe

W przeszłości źródłem wiedzy o świecie była gazeta. Współcześnie jest ona w defensywie. Wypierana jest przez popularne portale internetowe.

CODZ. GAZETA vs. PORTAL

0:10

Tradycyjny wykład – prezentacja multimedialna

Tradycyjnie wykład symbolizowany był przez profesora z tablicą i kredą. Obecnie bardzo często stosuje się prezentacje multimedialne, w której strona wizualna zwykle dominuje nad głosem wykładowcy.

WYKŁAD vs. PREZENTACJA

7:3

Podsumowanie

TRADYCYJNE FORMY KOMUNIKACJI vs. MIKROELEKTRONICZNE FORMY KOMUNIKACJI

18 – 22

*te „wyniki” to rezultat naszego, obecnych na wykładzie, głosowania za którąś z podanych form. Podałam to dla ogólnej informacji, żeby zobaczyć jakie są tendencje 

Problem nieuczciwości edukacyjnej

1. Młodzi ludzie nie postrzegają ściągania/oszukiwania w nauce w moralny sposób. Oddzielają to od oszustwa.

2. Perspektywa uniwersalistyczna - takie pojęcia jak miłość, dobro, piękno, prawda, uczciwość są pojęciami jednoznacznymi i uniwersalnymi, co oznacza, że niezależnie od kultury, czasu i miejsca te rzeczy zawsze będą takie same.

3. Perspektywa konstruktywistyczną - wartości w/w są zawsze konstruowane społecznie. Zależnie od grupy "miłość" to coś innego.

4. W krajach środkowego wchodu, Azji i Afryki jako własność całego narodu traktuje się różne dzieła. Praktykuje się też chowanie za uznane autorytety. Stosowanie przypisów traktowane jest jako obraza dla czytającego (że niby nie wie i jest ignorantem). Student nie powinien eksponować własnych poglądów, ponieważ utwierdza go to w braku wartości przyswajanej wiedzy. Powinno się bezgranicznie ufać autorytetom i chować się zawsze za nimi. Stąd amerykański nacisk na indywidualizm i oryginalność prac jest im obca kulturowo. Młodzież uczy się na pamięć formułek, a wypowiadanie własnego zdania jest oceniane negatywnie. Praca licencjacka jest sklejaniem różnych fragmentów i umieszczeniem bibliografii.

5. Zmiana tożsamości współczesnej młodzieży

a. Pokolenie Nintendo - zafascynowanie grami komputerowymi i rzeczywistością wirtualną i poprzez to traktują oni kolejne etapy edukacji jak kolejne etapy w grze, a najważniejszy jest cel (wygranie gry), niezależnie od tego czy sposobami uczciwymi czy nie.

b. Kultura skoku adrenaliny i ryzyka - ponieważ życie jest długie i szare trzeba je urozmaicić, np. ściąganiem i adrenaliną jaka się wtedy wytwarza.

6. Edukacja jako towar. Dyplom jest bardzo ważny

• W coraz mniejszym stopniu młodzi ludzie postrzegają studia jako okres zdobywania wiedzy i umiejętności oraz rozwoju osobowości, a są one w coraz większym stopniu traktowane, jako droga osiągniecia statusu społecznego

• Dawna idea kumulowania wiedzy została zastąpiona koncepcją studiów jako biegu z przeszkodami, studenci mają brak poczucia wartości zdobywanej wiedzy i w związku z przyszłą pracą zawodową

• Traktowanie studiów jako towar, za który trzeba zapłacić

• Nastawienie młodych ludzi na maksymalny sukces, postrzegają oni życie jako drabinę, po której trzeba się wspinać

• Młodzi ludzie znajdują się w swoistej klatce moralnej, w świecie medialnym pokazywana jest nieuczciwość, a z drugiej strony kładzie się nacisk na bycie najlepszym

• Ogólny upadek moralności w różnych sferach życia

• Poczucie bezkarności

• Nieetyczne zachowanie nauczycieli

1. Każde społeczeństwo składa się z klas. Edukacja jest swoistym sitem.

2. Koncepcja ruchliwości społecznej, która pokazuje, że umiejscowienie ludzi w różnych klasach i warstwach społecznych nie ma charakteru stałego, a członkowie społeczeństwa przemieszczają się zmieniając swoje położenie przy czym większość ludzi pragnie ruchliwości w górę.

a. Wymiar wertykalny/Ruchliwość wertykalna - w górę lub w dół w jednej lub kilku płaszczyznach życia społecznego

b. Ruchliwość horyzontalna - zmiana położenia jednostki na tym samym poziomie statusu, jednak w różnych obszarach życia społecznego

c. Dystans ruchliwości - związany z punktem wyjściowym, który jednostka aktualnie posiada w hierarchii i punktem, który jednostka uzysk w efekcie ruchliwości

d. Szybkość ruchliwości - dotyczy czasu, które jednostka poświęciła na przemieszczenie się z jednego miejsca do drugiego

e. Kanał ruchliwości - sposób przemieszczania się, np. Edukacja

3. Jonathan Turner wskazuje 2 typy ruchliwości społecznej, które są charakterystyczne dla dwóch społeczeństw:

• Ruchliwość konkurencyjna - charakterystyczna dla USA. Zdobycie statusu członka elity stanowi nagrodę za zwycięstwo w otwartej rywalizacji. Wierzy się, że każdy może osiągnąć właściwie wszystko poprzez ciężką pracę, niezależnie od pochodzenia społecznego.

• Ruchliwość sponsorowana - charakterystyczna dla Wlk. Brytanii. Miejsca w elicie są przeznaczone dla wąskiego grona wcześniej wyselekcjonowanych osób. Wybrani uczą się w elitarnych szkołach.

4. Earl Hoper - podgrzewanie i wychładzanie aspiracji edukacyjnych dzieci.

I etap - W okresie poprzedzającym wstępną selekcję następuje podgrzewanie aspiracji edukacyjnych całej populacji dzieci, celem jest maksymalizacja ich rozwoju i wyłonienie tych najlepszych

II etap - selekcja tych najmniej zdolnych; wychładza się aspiracje tych najsłabszych i utrzymuje się je na niskim poziomie, tak żeby byli zadowoleni

III etap - aspiracje wstępnie wyselekcjonowanych są znowu podgrzewane

IV etap - aspiracje osób odrzuconych na następnych etapach selekcji są ponownie wychładzane, tak żeby były one współmierne do ponownie określonych poziomów osiągnięć.

Proporcja osób podgrzewanych do wychładzanych

• Dominująca ideologia w społeczeństwie

• Zapotrzebowanie rynku pracy, szczególnie struktury zawodowej

5. Umasowienie edukacji i inflacja dyplomu

Raymond Boudon - autor koncepcji efektu odwrócenia u podstaw, której leży przekonanie, że każdą zmianę społeczną na poziomie makro (całe społeczeństwo) można wyjaśnić działaniami i decyzjami jednostek (poziom mikro). Uważa on, że biografie i kariery zależą od sekwencji decyzji podejmowanych przez konkretne jednostki. Każda jednostka działa świadomie, jest intencjonalna i racjonalna.

Zakłada, że zjawiska i tendencje społeczne wynikają z wyborów podejmowanych przez jednostki, ale niekiedy są to miliony jednostek i niekiedy przybierają one ostatecznie taki kształt, który jest niezgodny z intencjami, jakie posiadały jednostki. Występujące nierówności w strukturze społecznej są następstwem indywidualnych strategii podyktowanych własnymi potrzebami, a nie siłą oddziaływania zewnętrznych struktur. Kumulacja pewnych zbieżnych indywidualnych strategii może tworzyć zjawisko agregacji w efekcie struktury.

Efekt odwrócenia - decyzje pojedynczych jednostek przyczyniają się do zmiany w strukturze społecznej poprzez swoje indywidualne decyzje, racjonalne w założeniu.

Inflacja dyplomu - Dyplom traci na wartości, bo każdy może go zdobyć. Osoby nieposiadające dyplomu czują się jeszcze bardziej zmarginezowane.

6. Pierre Bourdieu - pokazał, że szkoła jest bardzo istotna w ruchliwości.

Kapitał kulturowy:

• występuje w formie ucieleśnionej - obejmuje wszystkie atrybuty ciała i umysłu nabyte w procesie enkulturacji, socjalizacji i wychowania. Wymagają one czasu i zaangażowania jednostki, co oznacza, że nie można ich zrobić poza jednostką. W dużej mierze wynoszony z domu, czyli kapitał kulturowy rodziców jest kapitałem kulturowym dzieci.

• Wysławianie się

• Zachowanie

• Ogólna wiedza humanistyczna

• Forma zobiektywizowana - materialne formy kultury, którymi mogą posługiwać się wyłącznie osoby wyposażone w odpowiedni ucieleśniony kapitał kulturowy

• Książki

• Obrazy

• Pomniki

• instrumenty

• Forma zinstytucjonalizowana - wiąże się z uzyskanymi kredencjałami (dyplomy, zaświadczenia, itp.) dzięki instytucjom kapitał kulturowy zmienia się w kapitał ekonomiczny

7. Basil Berschtain - rola języka, jako mechanizm ruchliwości społecznej i wyłonił 2 typy kodu językowego:

a. Kod prosty i ograniczony - odnosi się do posługiwania się najprostszymi, krótkimi, nierozbudowanymi zdaniami; często w tym kodzie osoby posługują się zrozumiałymi tylko dla nich określeniami. W małym stopniu rozwija wyobraźnię.

b. Kod rozbudowany - zdania złożone, odniesienia do rzeczy abstrakcyjnych, bogaty zasób słownictwa, logicznie ustrukturalizowany i posługiwanie się tym kodem rozbudowanym przyczynia się do zdobycia wysokich ocen w szkole